Unieke Engelse
theaterproduktie
Betty Carter boordevol
improviserend vermogen
Wat kiest u?
Cliff hinkt op
twee gedachten
Speciaal voor Nederland gemaakt
Jazz in Muziekcentrum Vredenburg
Wordt een Hokatex halte.
Bent u van alle zorgen af.
En dan nog
è'i!
Oten Sien
ook voor radio
Maastricht wil
staf Nederland)
Vlaamse zende
P
Franse treinen
experimenteren
met televisie U
DINSDAG 16 OKTOBER 1979
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
■door André Rutten
AMSTERDAM „The absolute monarch" heet de unieke theaterproduktie, die op initiatief
van Wikor het Nederlands instituut voor muzische vorming is ontwikkeld in nauwe
samenwerking tussen de London Academy of Music and Dramatic Art (Lamda) en de
Londense Wimbledon School of Arts. Zo uniek dat niet alleen de Engelse toneelwereld er van
op kijkt, maar ook televisie en pers daar er al op zijn ingesprongen
Het is dus een produktie. die in het
hijzonder voor een Nederlands jonge
renpubliek al zal zij ook voor oude
ren bijznder boeiend zin is ge
maakt. maar die tevens kan worden
beschouwd als een bijzonder specta
culair eindexamen-project van twee
befaamde Londense opleidingsinsti
tuten. die wel meer samenwerken,
maar nog niet eerder zo Intensief
De Londense theaterschool. 120 stu
denten uit vele landen, is een straffe
opleiding voor acteurs die grondig
m alle genres worden getraind
maar ook voor regisseurs, mime.
dans, techniek én theatermanage-
ment in een cursus van drie jaar Elk
jaar vormt een hechte groep, die in
het derde Jaar als Lambda Theatre
naar buiten treedt Het derde jaar
van nu maakt dus deze produktie De
derde-jaars- en dus ook straks af
zwaaiende studenten van de Wimble
don School of Arts. een grondige op
leiding voor decor- en costuumont-
werpers. hebben voor deze produktie
ook hun eindexamenontwerpen ge
maakt. overvloediger dan ooit te vo
ren. Wat betekent dat er een ook
visueel zeer sterke show ontstaan is.
In eerste instantie hebben zij naar
Shakespeare gegrepen, niet naar een
bepaald stuk van hem. wel naar de
koningen en vorsten die in zijn stuk
ken zijn getekend. Gaandeweg heb
ben zij dat toegespitst op de grootste,
en in ieder geval de meest legendari
sche onder hen, koningin Elizabeth I.
Daar hebben zij veel Shakespeare
te ks ten voor gebruikt, maar ook his
torische documenten, zoals brieven
van Elisabeth zelf. van Hendrik VIII.
van tijdgenoten. In haar is het boei
endste portret van de absolute vorst
te tekenen, geplaatst ook in het kader
van haar tijd
Elizabeth I
De directeur van de Londense thea
terschool, Roger Croucher, regisseur
ook van deze produktie. heeft die
teksten gekozen en bewerkt samen
met Vicki Ostroumof, die jeugdvoor
stellingen van de Londonse Opera
begeleidt. Zij zijn dus op dat boeien
de portret uitgeweet, maar ook op
een voorstelling, waarin de verschil
lende disciplines, die op Lambad wor
den gedoceerd, tot hun recht kunnen
komen. Het acteren in verschillende
stijlen komt er in aan bod. maar ook
de mime, de dans. de clownerie, de
acrobatiek. Dat betekent, dat er een
rijke afwisseling is tussen komische
en zeer ernstige scènes. Elizabeth zelf
wordt door vijf actrices gespeeld, om
dat men haar in de verschillende fa
ses van haar lange leven wil laten
zien. Een van de spectaculairste scè
nes is die. waarin de jonge Elizabeth
van gewoon meisje in onderjurk lang
zamerhand wordt gekleed tot de vor
stin. zoals die op een befaamd portret
uit die tijd is overgeleverd. Het is een
scène, die vijf minuten duurt, wat
toch slechts een fractie is van de tijd,
die toen in werkelijkheid aan het ce
remonieel van het kleden werd be
steed. Ook is het materiaal van haar
kleding en van haar juwelen aanzien
lijk lichter dan het historische, dat
voor een vrouw alleen eigenlijk niet is
te torsen. Daarbij hoorde een soort
houten corset, dat een ware marte-
Juliet Jordan, gekleed als Queen Elizabeth I in „The Absolute Monarch" op tournee door Nederland.
ling geweest moest zijn, omdat het zo
op haar maag drukte, dat zij aan
indigestie leed, zoals te lezen is in
historische bronnen.
De voorstelling is, voor zij naar België
en naar Nederland komt, al enkele
malen in London en ln Cardif uitge
probeerd. Dat leverde geestdriftige
reacties op. men was er verbluft over.
De Nederlandse scholen, voor wie Wi
kor al jaren buitenlandse toneelvoor
stellingen organiseert, blijken voor
dit ongewone project merkwaardig
terughoudend Als zij een stuk van
Shakespeare aangeboden krijgen, of
van Pinter, of van Marowicz, lopen zij
storm: hun leerlingen kunnen het im
mers op hun Engelse literatuurlijst
plaatsen. En dit is geen „literatuur",
hoogstens „geschiedenis". En wie
moet het dan op school voorberei
den? Want dat moet wel. De Engelse
spelers zijn er wel van doordrongen,
dat zij voor een niet-Engelstalig pu
bliek spelen, zodat zij zeer op een
duidelijke uitspraak letten, maar het
is toch geen stof, die je zo maar even
oppikt, en die voorbereiding op
school is toch altijd al een moeilijk
punt gebleken, ook als er wel „litera
tuur" gespeeld werd, want ook die is
niet zo maar in je op te nemen. Maar
dit keer is het dan vooral theater en
historie. Muzische vorming? In wiens
vakje past dat? Heeft het vwo daar
geen ruimte voor?
De eerste voorstelling in Nederland
is vanavond (dinsdag) in Goes. Er
volgen nog ruim 50 andere (oktober-
november, december) in tal van
plaatsen. Telkens in de schouwburg
daar, en ook voor „gewoon" publiek
toegankelijk.
door Willem Schrama
ROTTERDAM Twee jaar geleden was hij nog in Nederland
om zijn lp „Every Face tells the story" te promoten, maar bij
gebrek aan een echte hit bleef het succes toen nog uit. Nu hij
met „We don't talk anymore" weer als van ouds de hoogste
noteringen heeft gehaald, is Cliff Richard eenentwintig jaar
na zijn debuut in het showgebeuren weer actualiteit.
De massale belangstelling voor de
twee concerten, die hij het afgelopen
weekeinde in Rotterdam (Doelen) en
Amsterdam (Jaap Edenhal) gal,
duidt erop dat hij druk doende is een
tweede generatie aan zich te binden.
En dat is eigenlijk ook niet zo opmer
kelijk
Al moet zijn werk het inhoudelijk nog
immer afleggen tegen dat van menige
concurrent, in puur muzikaal opzicht
is de zondag 39 jaar geworden Harry
Roger Webb uitgegroeid tot een
haast volleerd popartiest, die het
klappen van de zweep als weinig an
deren kent. Zijn optreden was daar
van een treffend bewijs
Gesteund door een magnifieke band
en een ragzuiver zingend achter
grondkoortje liet hij tijdens de twee
uur durende show weinig of niets aan
het toeval over Zijn zang. zijn bewe
gingen. de weldadige instrumentale
balans, alles beademde een bewonde
renswaardige perfectie
Maar het duidelijk mikken op twee
generaties maakt van de nieuwe Cliff
toch een beetje een tweeslachtige
theaterpersoonlijkheid. Zijn niet ge-
Hnge artistieke bagage heeft hem de
laatste Jaren ln staat gesteld om op
Zijn platen een nieuwe en duidelijk
betere koers in te slaan, waarin zijn
kwaliteiten veel meer tot hun recht
komen dan voorheen
In weerwil daarvan achtte hij het
nodig om zijn optreden overvloedig
te larderen met een reeks oude suc
cessen bij wijze van eerbetoon aan
zijn eenentwintigjarige artiestenbe-
staan. In de vorm van een korte med
ley is zoiets altijd aardig maar wat nu
restte was een integrale uitvoering
van zijn laatste lp „Rock 'n roll juve
nile" met dan als schril contrast een
overmaat aan oude room als „The
Young Ones", „Theme for dream"
..Lucky lips", enzovoorts
Ondanks gevatte arrangementen vie
len deze songs in het niet met meer
recent repertoire, waarvan hij slechts
een fractie liet horen. („Miss you
nights", „If you walked away", „Ne
ver even thought" En dat soort
songs waren nu juist in staat het
ordelijk en tamelijk emotieloze ka
rakter van dit gebeuren een tikje te
reduceren.
Bij uitgeverij Reflex te Utrecht zijn
twee herdrukken verschenen.
.De ronde kant van de aarde. Tekst:
Hans Andreus en tekeningen van Ka-
rel Appel. De eerste druk werd sa
mengesteld-in mei 1952 te Parijs en
gedrukt in 100 exemplaren. Deze
druk 750 exemplaren 12 blz - 18,50.
Het formaat van Man Ray van K.
Schippers. Dit boekje van 8 pagina's
werd voor de eerste maal in april 1979
in een oplage van 12 genummerde en
gesigneerde exemplaren uitgegeven.
Nu is de tweede druk verschenen.
Prijs vijf gulden.
door Rud Niemans
In het kader van deze jazzmaand staan o.m. ook enkele concerten van de vocaliste Betty
Carter en vibrafonist Lionel Hampton geagendeerd. Die van eerstgenoemde hebben inmiddels
in Utrecht (zondag) en Eindhoven (gisteren) plaatsgevonden, Hampton is van 23 tot 25 oktober
resp. in Amsterdam (Carré), Den Haag (Congresgebouw) en Utrecht (MC Vredenburg) te horen.
Met een bigband, die Hamp na de sprekende successen op Newport en diverse Europese
festivals de laatste jaren met opvallende regelmaat om zich heen weet te formeren.
AO-boekje 1783 Ouders in de school
door E. Veenstra. Uitg. Stichting
IVIOXX. Lelystad. 20 blz. - 1.75
Bij uitgeverij Reflex te Utrecht zijn
twee herdrukken verschenen. De ron
de kant van de aarde. Tekst: Hans
Andreus en tekeningen van Karei Ap
pel. De eerste druk werd samenge
steld in mei 1952 te Parijs en gedrukt
in 100 exemplaren. Deze nieuwe druk
heeft 750 stuks. 12 blz. 18.50. Het
format van Man Ray van K. Schip
pers. Dit boekje van 8 pagina's werd
voor de eerste maal in april 1979 in
een oplage van 12 genummerde en
gesigneerde exemplaren uitgegeven.
Nu is de 2e druk verschenen. Prijs:
5—,
De kassa rinkelt. Niet slechts via deze
regels kan men miss Carter en Hamp
ton met elkaar associëren, want eens
kruisten hun paden elkaar in de
periode 1948-1951. toen zij bij de band
van Hampton als een scat-zingende
en vooral visueel opwindende rand
versiering fungeerde, waarbij haar
baas haar „Bebop Betty" noemde,
een etiket dat lang aan de inmiddels
complete en geroutineerde vakvrouw
Carter is blijven kleven.
Dit stuk gaat dan ook niet met
Hampton, maar met haar, één der
weinige overgebleven pure jazz-zan-
geressen verder. Verkeert de vibrafo
nist toch duidelijk in zijn artistieke
nadagen, van de zeven jaar jongere
Lillie Mae Jones (alias B.C.) kan dat
bepaald niet worden gezegd. De lich
telijk opwaartse publieke belangstel
ling voor de jazz her en daar, heeft
ook haar werk én meer erkenning
gebracht dan haar vroeger ooit ten
deel viel. Velen van haar befaamde
collega's maakten diepe knievallen
voor de commercie, of verkochten,
zoals dichter Ted Joans eens in een
nogal geëxalteerd stuk over Carter
opmerkte, „hun ziel aan de pecunia
van een populaire frisdrank." Voorts
is het zo, dat veel potentieel zangta
lent zichzelf helaas met dreunend dis
co-geweld de vernieling in schreeuwt.
Van Betty Carter staan geen reeksen
lp's in de bakken. Ze zijn er niet of
nauwelijks, om ze überhaupt te kun-
Speciaal vandaag
Deel drie van Duel in de
diepte, de avonturenserie die
op Bonaire speelt
De derde aflevering van de
Engelse serie Het ongeluk gaat
over De makelaar in effecten
die als er niet iets snel veran
dert tijn financiële ondergang
tegemoet gaat
Ned. 2/20.27
EO's actualiteitenrubriek
Tijdsein gaat over waterstof
als mogelijke energiebron in
de toekomst en de Olympische
Spelen in Moskou. De vraag
wordt gesteld wat kunnen
sportmensen doen aan de vrij
heidsbeperking van velen in
Rusland
Ned. 1/20.50
Brandpunt heeft als onder
werpen: landelijke samenwer
king om misdrijven te voorko
men: de sterk toegenomen be
langstelling voor emigratie
Ned. 2/21.20
Pastoor Duddleswell uit de
Britse humoristische serie
Alle xegen komt van boven
vindt op solder een vreselijk
portret van de stichteres van
het klooster.
Ned. 2/21-55
Over de vervulling van het
geloof gaat het in het Beeld
spraakprogramma over Joris-
Karl Huvsman
Ned. 1/21.55
De letter M van de KRO
over de vrouwen die in de uit
de grond verreisende plaats
A lm ere wonen
Hllv. 2/9.20
ADVERTENTIE
De keus is niet zo moeilijk. Hokatex zorgt voor een daadwerkelijke oplossing
tegen vuile inloop in üw bedrijf. Met de Schoonlopers'. Dikke, stevige speciaal
geïmpregneerde matten.Die -stipt op tijd- door schone worden vervangen.
Hokatex Schoonlopers
- zuigen vuil en vocht van de
schoenzolen
- maken voeten vegen overbodig
- geven minder vloeronderhoud.
Voor een redelijk bedrag heeft u een
betere presentatie van uw kantoor
en bedrijf. Waarom belt u zelf niet
even met ons hoofdkantoor te
Voorburg? Tel. (070) 69 40 31.
Hokatex heeft door het hele land
vestigingen: Amsterdam, Deventer
Eindhoven, Leeuwarden. Utrecht,
Voorburg. Zevenbergen.
Het koor van de Nederlandse
Bachvereniging en het Amsterdams
Kamerorkest en de vocale solisten
Renée Wagenaar. Sylvia Schlüter,
Neil Jenkins en Michael Rippon,
gaan op 20 oktober (14.30 uur) in de
Grote Kerk te Naarden de „Hohe
Messe" van Bach uitvoeren. Deze uit-
voering wordt op 21 oktober, even
eens om 14.30 uur herhaald in de
Grote of St. Baafskerk in Aarden
burg. Dirigent is Charles de Woiff.
Het Nationale Ballet gaat vanaf
zondag 14 oktober in Oost-Duitsland
een serie van vier voorstellingen ge
ven ln het kader van de Berliner
Festtage. Het is het eerste optreden
van het Nationale Ballet in de DDR.
Daarop aansluitend zullen drie voor
stellingen in West-Duitsland worden
gegeven. De programma's zijn gro
tendeels samengesteld uit balletten
van de drie huischoreografen (Van
Dantzig, Van Manen en Van Schayk)
aangevuld met een tweetal balletten
van Balanchine.
Zeven organisaties hebben de
stichting Onderzoek- en Documenta
tiecentrum voor Muziek opgericht.
De stichting wil bijdragen aan de
ontwikkeling en het onderzoek op het
terrein van de amateuristische mu
ziekbeoefening en op het gebied van
het onderwijs en het sociaal-culturele
werk. Voorzitter van het stichtingsbe
stuur is Peter Jense, die ook voorzit
ter is van het Centraal Beraad Alge
mene Muziekbeoefening in Den Haag
en van de Koninklijke Nederlandse
Toonkunstenaarsvererüglng in Am
sterdam.
De „gouden harp", de prijs van de
stichting Conamus die zich beijvert
voor het Nederlandse lied. is voor dit
jaar toegekend aan Toon Hermans en
Willem Duys. Hermans krijgt de prijs
vooral als componist van „veel. soms
onsterfelijk geworden Nederlandse
liedjes", aldus de stichting. Duys is
onderschelden als Journalist, presen
tator en als promotor van Nederlands
talent. De winnaars zullen de gouden
harp op 22 oktober ontvangen uit
handen van minister Gardeniers van
CRM
Batikkleden van de Apeldoornse
kunstenares Mariètte Dodero worden
tot 8 november tentoongesteld in de
hal van het Smedinghuls in Lelystad.
Kariatiden worder
naar binnen geh
Die
ATHENE Uit de Kariatid
van het antieke tempelcomph
Erechteion is dezer dagen het
marmeren meisjesbeeld van ti
ter dertig overgebracht naar ht
seum van de Akropolis. Twee lozou
haalden het van zijn voetsti
plaatsten het in een houten
ting, waarna het over speciaal
legde rails werd vervoerd.
Van de zes kariatiden, die in h«
pelcomplex thuis horen, is er ijndei
jaren geleden een naar het 1 net
Museum in Londen overgebrac
vijf anderen worden
Atheense museum in veilighe
bracht: het oppervlak ervan
zwaar beschadigd door de toen en
de luchtvervuiling. Op de plaati.er
zij eigenlijk thuis horen wordi
pieën op ware grootte neergezi
stul
>p h
de
te
akm
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM Het NOS-telk t£
programma „Oten hoe zit h
met Sien", dat in het seizoen 1
iedere maand op woensdag
wordt uitgezonden, krijgt vo<
na elke aflevering een vervolg
NOS-radio. Dat gebeurt in een
ding die op dezelfde avond is
luisteren en die in de plaats kor
de NOS-rubriek Hobbyscoop.
Na afloop van de televisie-uita
bestaat er de gelegenheid te
met het redactieteam van „Ot
hoe zit het nou met Sien?" -
Betlem, Marijke Rawie, Agna
en Annette Kentie.
er b
e w(
lit
ere
ord
ing
bil
I/are
juis
reei
bel;
cc
;bai
ern
ten
ook
>zei
var
nen maken, richtte ze, in obscure
dagen, Bet-Car, haar eigen platen
maatschappij op, een actie die se
dertdien door talloze harer jazzcolle-
ga's werd gevolgd en terecht.
Wervelend
Het is bijna een jaarlijkse traditie
geworden deze wervelende persoon
lijkheid, in die voor de jazz-zang zo
elementaire Billie Holidaytraditie er
gens „live" op te pikken, en te beluis
teren. Na New York ('76), Laren (*77),
Haarlem ('78) kon ik het niet laten;
zondagavond jl. in die volle Kleine
zaal van Muziekcentrum Vredenburg.
Daar bleek de musicienne Carter nog
immer hetzelfde onverdroten elan te
bezitten voor een vaak fascinerende
tour-de-chant door deels bekend,
deels vers repertoire.
Het haar begeleidende trio telde
naast haar sinds twee decennia favo
riete pianist John Hicks en drummer
Kenny Washington weer een nieuwe
jonge bassist, Curtis Lundy, een de
butant van klasse op het Europese
jazzpodium.
Betty Carter's grootste gave is die
welke haar in staat stelt als volwaar
dig melodisch en vooral ritmisch im-
provisatrice een bijna griezelig per
fecte eenheid met Hicks c.s. te verwe
zenlijken. Daar heeft ze geen imite
rende of persiflerende foefjes voor
nodig, wèl die stem die zich met de
souplesse van een boa-constrictor
door de accoorden begeeft, een cho
rus ritmisch in bizarre mootjes hakt,
die delen dan weer met virtuoze over
gangen van drie- naar vierkwarts
maat tot weer andere samenvoegt
Improviseren met de spanning en
ontspanning die haar tomeloze stoei
partij met lettergrepen in een gloed
van swing zet.
Aan het eind van de set voor de pauze
ging ze al „scattend" een waanzinni
ge dialoog aan met de bassist die deze
vuurdoop met glans doorstond.
Tenslotte toch een paar kritische no
ten. Tekstbehandeling en in het bij
zonder dictie behoren niet tot Car
ter's sterkste punten. Waarover ze
zingt is, zelfs ln sommige ballads nau
welijks verstaanbaar. Die ballades
zijn dan nog van een naïef-romanti-
sche, schablone-inhoud die Je eigen
lijk ronduit verbaast. Als excuus te
genover die matige dictie stond deze
overigens geslaagde avond de merk
baar moeilijke akoestiek in de kleine
zaal.
Een aantal van de reacties zal
daarna volgende radioprogi
worden uitgezonden. De prese
ce van het radioprogramma, A
Scherphuis, zal in de uitzendin ujtf
steeds een gesprek hebben m l
van de gasten uit het televif' L
gramma.
De eerste uitzending van „Ot
hoe zit het nou met Sien" op di
radio is woensdag 24 oktobeil
onderwerp van het televisie- enj
programma is dan het huweliji
wachtingen, teleurstellingen ei
teit.
De uitzending van het telev:
gramma begint 's avonds altil
vijf voor negen op Nederland 1,
de radio om half elf op Hilversi
Van onze radio- en tv redactie
AMSTERDAM Maastricht ir
verantwoordelijkheid gaan
voor de programmastaf van hefi
komstig gemeenschappelijk
gisch-Nederlands radioprogi
op de lange golfzender. Burgemf
en wethouders van Maastrichti
ben dit bekend gemaakt in eeif
aan de Nederlandse ministei|
CRM en de Belgische minist<
Nationale Opvoeding en Cultuii
Het Maastrichtse gemeentebe
reageert hiermee op een nota va
werkgroep die een onderzoek ii
naar de juiste plaats van vesl
voor de programmastaf. Volgel
werkgroep dient de leiding vi
zender bij voorkeur in het gre
bied gevestigd te zijn om zo de
identiteit van het programma d
te kansen te kunnen bieden,
uitdrukking geven en mede daa
bevorderen van de culturele vc
denheid van Nederland en Vlaa
lig België is een doelstelling d
graag onderschrijven", laten b
in de brief weten.
PARIJS (AFP) De Franse spel ïE
gen zijn gisteren begonnen md t
primeur voor Europa. De treir
gers kunnen namelijk onderwei
visieprogramma's bekijken. lm
Tot volgend jaar mei zal
geëxperimenteerd met treim
die zijn toegerust met tele\
cuits. Ze zullen rijden op het
Parijs-Metz en Parijs-Nice.
een succes wordt zal volgend jf
honderdtwintig rijtuigen telf
worden geïnstalleerd. Niet
wordt of met succes wordt b(
een goede ontvangst van de
ofwel dat de meeste treinrei
deze service wel zo geslaagd
Groot amateurkoor voor
Concertgebouworkest
AMSTERDAM De Engelse koorlei
der Arthus Oldham hoopt aan het
eind van dit jaar het „koor voor het
Concertgebouworkest" met ongeveer
200 zangers gevormd te hebben. Dat
zal aan het begin van het volgend
seizoen met het orkest de negende
symfonie van Beethoven en de Psal
mensymfonie van Strawinsky uit
voeren
Het orkest heeft behoefte aan een
eigen koor, omdat het de bestaande
amateurkoren van te weinig niveau
vindt.
Tournee van
Roemeens
ensemble CiocirlM
Het Roemeense dans- en mu
semble Ciocirlia gaat een grot^
nee van 23 voorstellingen doi
land maken. Het gezelschap 2
nieuw programma presenteren I
vele punten belangrijk afwijkf
wat het in zijn drie vorige l
aan ons land heeft laten zien. I
Ciocirlia bestaat uit 30 leden, a
delen over een dansensemble fl
orkest. De dansgroep staat ondjj
ding van Ion Gubernicu. De
zijn afgestudeerden van de Boi
ter Balletacademie en zij trede J
authentieke Roemeense kost|
De toernee begint op 18 okt<
Theater Carré in Amsterdam.
oktober wordt in De Doelen i
terdam gespeeld.
Culturele prijs Dreij
AS8EN Gedeputeerde Stat*
Drente hebben de culturele pri
Drente voor dit jaar toegekend I
A. de Kruif uit Rolde, voor he|
stimulerende en inspirerende
dat hij als directeur van de F
provinciale bibliotheekcentral
gedaan. Hij is dit jaar met j
gegaan. De uitreiking is 6 novl
in het provinciehuis in Assen.
