Kerk
aitijd
moet in
positie
conflict
kiezen
Doopsgezind beraad
op vredeskarakter
KERK IN DE WERELD
Trouw
Ds. Ter Haar over solidariteit met actievoerders:
en
tegen actie Naudé
VANDAA<
e
i
VOORBIJGANGER
- DINSDAG 16 OKTOBER 1979
KERK
TROUW/KWARTET
Op het kookpunt van de Rotterdamse
havenstaking maakten de kranten mel
ding van een opmerkelijke solidari
teitsbetuiging aan het adres van de
stakers. Opmerkelijk in die zin dat de
solidariteitsverklaring afkomstig was
uit een onverwachte hoek: de kerke
lijke.
Namens de Stichting voor kerkelijk
sociale arbeid der Hervormde gemeen
ten in Rotterdam liet ds. Hans Visser
weten begrip te hebben voor de situa
tie van de stakers. Zonder zich overi
gens voor of tegen de staking te verkla
ren, sprak de predikant zijn solidari
teit uit met de stakers.
Dat ds. Visser in dit opzicht niet alleen
stond binnen de kerk werd korte tijd
later duidelijk, toen de gereformeerde
predikant Bob ter Haar uit Rotterdam
op de Podium-pagina in deze krant
inging op de zijns inziens negatieve en
ongenuanceerde manier, waarop de ha
venstakers door de media zijn gepre
senteerd. Later heeft hij zijn standpunt
ook op de televisie uiteengezet.
Ook ds. Ter Haar wil zich niet uitspre
ken voor of tegen de staking, maar
meent dat de kerk in de allereerste
plaats steeds positie moet kiezen in
wat voor conflict dan ook.
Met nog enkele collega's, die evenals
hij werkzaam zijn onder buitenkerke
lijken in de oude stadswijken van Rot
terdam, probeert ds. Ter Haar nu een
bredere discussie op gang te brengen
over de vraag hoe de kerk of een predi
kant als exponent van de kerk zich
moet opstellen in maatschappelijke
conflicten.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM De doopsgezinden gaan zich diepgaand
beraden op de betekenis van het vredesgetuigenis voor hun
beleid als plaatselijke gemeente en als landelijke broeder
schap.
door Henny de Lange
ROTTERDAM „De kerk
moet veel vaker positie kie
zen, ook in zware conflicten
als de recente havenstakin- Demagogie
gen. Laat de kerk maar eens
vaker de vingers branden. Je
maakt als kerk ook vuile han
den als je je altijd maar neu
traal opstelt."
bedrijven vrouwen van stakers thuis
opbelden om de gezinnen onder druk
te zetten. Ja. dat is fatsoenlijker naar
onze maatstaven dan met stenen
gooien, maar in feite is het veel erger,
omdat zoiets veel minder zichtbaar
is."
wat de stakers doen en eisen. Ander- onze mening is dat je eerst contact
zijds word je geconfronteerd met een moet zoeken met deze mensen en je
De demagogie van de stakingsleiding
is breed uitgemeten, en terecht, vindt
ds. Ter Haar „Maar ik denk dat elke
havenarbeider begrepen heeft dat hij
voor de gek werd gehouden door het
enorm gevoel van machteloosheid tij
dens de contacten met de stakers.
Maar dat gedeelde gevoel van on
macht versterkt wel je betrokkenheid
met deze groep mensen."
Ds. Ter Haar wordt gesteund door
zijn collega-predikanten P. Reedijk,
Herman IJzerman, Hans Pasveer en
Berend van Dijken. Allen menen dat,
wil de kerk nog iets blijven uitstralen
van het Evangelie, in de toekomst
voortdurend positie gekozen zal moe-
stakingscomité. De demagogie van t,en worden, in wat voor conflict dan
De poging om de kerk eens uit de
sfeer van de „middenklassers" te ha
len, is bij de havenstaking toch niet
helemaal uit de verf gekomen, zegt
ds Bob ter Haar (45) achteraf. „We
zijn gewoon veel te laat ingesprongen
op deze zaak. Als het goed was ge
weest. hadden we al op de tweede dag
van de staking naast de stakers ge
staan en hen gesteund."
Wat dat laatste betreft is de predi
kant duidelijk: „De mensen moeten
weten dat de kerk er is. De kerk moet
positie kiezen. Ik bedoel dan niet dat
de kerk moet zeggen: de staking is
goed of de staking is helemaal ver
keerd. want dat is ons vak niet. Dat
moeten we overlaten aan de sociaal-
economische deskundigen. Predikan
ten hebben een andere taak. Zij moe
ten zich afvragen vanuit welke ge
zichtshoek ze het conflict moeten be
kijken. En op grond van het Evange
lie moet Je dan onherroepelijk kiezen
voor de zwaksten. In het geval van de
havenstaking waren dat de stakers
Maar dat hoeft niet," ds. Ter Haar
herhaalt het. ,,in te houden dat je
achter de staking staat."
Studeerkamer-taal? Bob ter Haar:
..Het klinkt erg mooi, lk geef het toe.
maar met zulke taal hoef je inder
daad niet aan te komen bij de sta
kers Het gaat erom dat Je uit die
studeerkamer komt en n46st de men
sen gaat staan om hen te steunen en
te helpen. Je moet je proberen in te
denken wat deze mensen beweegt."
Dat laatste is maar weinig mensen
echt duidelijk geworden, meent de
predikant, omdat van 't begin af aan
een vertekend beeld is gegeven van
de situatie in de Rotterdamse haven.
„De mensen kregen op hun televisie
wel beelden te zien van vechtpartijen,
van stakers die met stokken sloegen
of met straatkelen gooiden. Maar wat
de bonden, die stakers opbelden met
de mededeling dat ze zoveel geld kre
gen als ze onmiddellijk aan het werk
gingen, vind ik echter veel gevaarlij
ker. In feite maakt iedereen zich aan
demagogie schuldig, zelfs wij, predi
kanten," verzucht ds. Ter Haar „Wij
praten op de kansel eigenlijk perma
nent een schuldgevoel aan en dat
vertoont toch ook sporen van mani
pulatie?"
Hoewel zijn collega ds Hans Visser
gemerkt heeft dat niet leder het in
dank afneemt als je op de kansel voor
de stakers bidt, heeft ds. Bob ter
Haar eigenlijk maar weinig reacties
gekregen op zijn opstelling. „Daar
ben ik toch wel van geschrokken. Het
is dus al zover dat de mensen in de
kerk denken: och, 't is maar een een
ling en we weten wie het is, terwijl de
mensen buiten de kerk reageren in de
trant van: och, van de kerk hoef je
niets te verwachten. Die ene, dat is
een uitschieter Bovendien heeft die
man makkelijk praten met z'n goeie
salaris."
'Communist'
Dat laatste heeft een kern van waar
heid, vindt ds. Ter Haar. „Ik kom uit
de sfeer van de middenklasse-kerk en
heb niets te klagen. Het is verschrik
kelijk moeilijk om je los te maken uit
die wereld, waarin je bent opge
groeid. Door te kiezen voor de stakers
krijg Je opmerkingen in de trant van
dat je 'wel een communist' zult zijn.
De mensen denken dat je door zo n
houding automatisch alles goedkeurt
ook. „Als Surinamers of jongeren een
gebouw bezetten, wordt dit over het
algemeen onmiddellijk veroordeeld,
want dat kan niet volgens de normen.
moet afvragen wat er met hen aan de
hand is. Als de kerk positie kiest in
een conflict, moet dat vanuit de ge
zichtshoek van de zwaksten, de un
derdogs zijn," menen de predikanten.
Ze geven toe dat hun opstelling niet
los gezien kan worden van het feit dat
ze allen werkzaam zijn onder buiten
kerkelijken. „Automatisch kom je
dan in contact met minderheden, met
groepen die buiten ons wereldje val
len. Nu hebben we partij gekozen in
een stakingsconflict, morgen is er
misschien een conflict met heroïne-
verslaafden, ook dan zal de kerk er
moeten zijn, haar gezicht moeten la
ten zien en haar nek durven uit
steken."
Tot dit beraad, dat in het wintersei
zoen 1980-1981 zal plaatsvinden, is
besloten door de zg. broederschaps
vergadering, waarin de 144 doopsge
zinde gemeenten en de instellingen
elk een stem hebben.
De doopsgezinde broederschap wordt
gerekend tot de zogenaamde histori
sche vredeskerken, omdat ze van
ouds pacifistisch zijn. Maar met
name de Eindhovense voorganger
Sjouke Vooistra heeft de vraag opge
worpen, of dit gevoelen nog wel echt
leeft onder de doopsgezinden.
In het doopsgezind jaarboekje, dat
begin van dit jaar verscheen, betoog
de hij, dat de doopsgezinde gemeen
ten in deze tijd zo krampachtig bezig
zijn om als gemeente het hoofd boven
water te houden, dat men aan het
vredsgetuigenis niet meer toekomt.
De doopsgezinde gemeenten hebben
alleen toekomst in Nederland, als zij
inspelen op Gods toekomst van vrede
en gerechtigheid en weer worden, wat
zij oorspronkelijk waren: belichamin
gen van een revolutionaire, geweldlo
ze liefde, aldus Vooistra, een visie die
hem door velen in doopsgezinde
kring niet in dank afgenomen is.
Weerloosheid
Het bezinningsproces zal duidelijk
moeten maken, wat een „vredesge-
meente" nu eigenlijk is. De uitgangs
punten van het gemeente- en het
broederschapsbeleid dienen getoetst
te worden aan het weerloosheidsbe
ginsel in zijn bijbelse fundering en
Van links naar rechts: ds. P. Reedijk, ds. Herman IJzerman,
Pasveer en ds. Berend van Dijken.
Bob ter Haar, ds. Hans
verder de doelstellingen van het be
leid aan de betekenis van dit beginsel
voor het getuigenis van vrede en ge
rechtigheid in de wereld.
De broederschapsvergadering wees
een beleidsadvies, dat was opgesteld
door de algemeen secretaris ds Ed.
van Straten, terug. De vergadering
vond de basis, waarop dit advies rust
te, te mager. Het was gebaseerd op
lange termijn (BOLT), die met behulp
van getalsmatige ontwikkelingen een
prognose voor de komende tien jaar
had geformuleerd.
Achteruitgang
Er zijn thans ongeveer 23.000 doops
gezinden in ons land, verdeeld over
144 gemeenten. TWintig jaar geleden
waren het er nog 40.000. De achteruit
gang van het ledental blijft doorgaan
met een kleine duizend per Jaar en
bezorgde rekenaars vragen zich al af,
hoeveel doopsgezinden er in het jaar
2000 nog over zullen zijn.
De commissie-BOLT had in haar ver
slag becijferd, dat de leeftijdsopbouw
van de doopsgezinde gemeenten
„zeer ongunstig" is. De helft van de
leden is ouder dan 60 jaar. Toch is er
in Nederland volgens de commissie
belangstelling voor ondogmatisch
christendom, zoals de doopsgezinden
dat voorstaan.
Daarom stelde de commissie-BOLT
voor: actiever naar buiten treden,
meer doen aan vorming en training
van onbezoldigd kader en hergroepe
ring van de gemeenten, zodat predi
kantswerkterreinen ontstaan ter
grootte van 330 tot 400 leden.
Motieven
De broederschapsvergadering miste
in het beleidsadvies een inhoudelijke
bepaling van het beleid. Hoe komt
het, dat er zoveel leden bedanken en
dat zo weinig jongeren toetreden?
Ook vragen als de verhouding van
geloof en politiek komen in het rap
port niet aan de orde. De reacties uit
de gemeenten op het beleidsadvies
zullen nu verwerkt worden in een
nieuwe versie, die in de loop van
volgend jaar zal verschijnen, waarna
het voor de hand zal liggen, dat het
beleidsadvies in de gemeenten be
sproken zal worden in het kader van
het beraad over het vredesgetuigenis.
Tot voorzitter van de algemene
doopsgezinde sociëteit werd gekozen
mevrouw J. A. van Ingen Schenau-
Elsen te Oegstgeest. Mevrouw Van
IngenSchenau leidt met haar man
het hotel Het Witte Huis in Oegst
geest en is voorzitter van de doopsge
zinde kerkeraad in Leiden. Als voor
zitter van de algemene doopsgezinde
sociëteit volgt zij ds C. F. Brüsewitz
te Utrecht op, die deze functie acht
jaar heeft vervuld.
door Aldert Schipper
oi mei siraameien guuiuen. maai wai
het Nederlandse volk niet gehoord A rPTlITlGn L6I1 VOOT
heeft, is hoe directieleden van haven- v
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur mg O Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibauisirj.il 131 Amsterdam
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Credietbunh
Bekemngnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
XIt000
REGIO ROTTERDAM/QORORECHT
Postbus 940
3000 AX Rotterdam
fel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redecbe)
tel 115700 (urtsluilend voor
advertenties)
Westblaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAGAEIOEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
let 070-469445
(abonnementen en bezorging)
tel 070-469445 (redactie)
tel 070-468864 (urtsluitend voor
advertenties)
Parkstraat 22 Den Haag
REGIO NOORD OOST-NEOERlANO
luitsiu'tend administratie)
Postbus 3
8000 AA Zwo"e
tel 05200-17030
Melkmarkt 56 Z«vo"e
Abonnementsprijzen:
Per maand 15.90
Per kwartaal 47.70
Per hall ,aar f 95 40
Per iaar t 188.60
AdvertenH
\rieten oq aanvraag
Te»eton-sche abonnementenoodrachten
iz* adressen boven)
Opgave tanvebe'-chien 9-19 30 van
maandag l m »'.,aag Op zondag van 18-
20 uur reiel 020-913456
Opgave itvni advertenties te<
020 936868 of schi heifk aan Mm<-A<)v
efdeing postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adres*i)Zigingen uJsketend schriltetnk
aan onze Amsterdamse adressen
Enkele lezers zijn over mij heen ge
vallen ln verband met mijn stukje
over dr C. F. Beyers Naudé. de vroe
gere directeur van het Christelijk In
stituut voor Zuidelijk Afrika. Ik
schreef vorige week dat de vrijheids
beperking tegen hem maar beter niet
kan worden opgeheven.
Ik doe een greep uit de reacties. De
heer Ashley D.I Cloete noemt zijn
motieven paternalistisch en racis
tisch. Ds J. M. Hoekstra uit Oegst
geest vindt mijn toelichting ondeug
delijk en onmenselijk. Dat is nogal
wat. Een uittreksel uit de ingezonden
reacties vindt de lezer hiernaast. Ik
probeer in het kort nog even wat van
mijn argumenten te geven.
Menselijkerwijs gesproken koerst
Zuid-Afrika af op een botsing. De
blanken trekken samen rondom de
nationalistische partij van premier
Botha en voor zover zij dat niet doen,
richten zij zich op de nog onbuigza
mere koers van de herstigte nasionale
partij Dat bleek uit de laatste tus
sentijdse verkiezingen. De cosmeti
sche veranderingen in de apartheid,
die premier Botha heeft voorgesteld,
blijken zelfs al voor vele blanken te
ver te gaan.
Bed
Onder de zwarten die in de steden
wonen, de smaakmakers onder het
zwarte volksdeel, klinkt nu al een
afwijzing van zogenaamde conces
sies. „Wij willen niet met de blanken
samen samen in bed. maar in het
parlement", zei een zwarte relatie mij
kortgeleden op een beeldende wijze.
De ontwikkeling in de richting van
een botsing is benauwend en Je zou er
veel voor over moeten hebben om
deze om te bulgen Zou opheffing van
de vrijheidsbeperking van Beyers
Naudé daar een bijdrage aan zijn?
Mijn antwoord is: nee. In al die jaren
dat Naudé vrijuit kon spreken, heb
ben de blanken niet naar hem geluis
terd. Het blanke lidmaatschap van
het Christelijk Instituut was door al
die jaren heen gering. Er is geen enke
le reden om aan te nemen dat de
blanken beter zouden luisteren, in
dien Naudé nu vrij zou komen. Inte
gendeel. zij zouden alleen maar te
leurgesteld worden, wanneer Naudé.
in plaats van dankbaarheid te tonen
voor zijn vrijlating, zou blijken verder
geradicaliseerd te zijn. De boodschap
van Naudé kunnen de blanken trou
wens nog steeds horen: niet uit diens
mond, maar uit de monden van Allan
Boesak, die de regering burgerlijke
ongehoorzaamheid in het vooruit
zicht stelde, van de kerken, die zich
openstellen voor dienstweigering en
van bisschop Tuto, die opriep tot een
boycot van Zuid-Afrika. Beyers Nau
dé is niet tot zwijgen gebracht.
Wie meent dat Naudé de zwarten zou
kunnen bewegen tevreden te zijn met
de tegemoetkomingen van de rege
ring, vergist zich zowel in Naudé als
ln de zwarten. Deze hebben inmiddels
hun eigen mening al gevormd. Wat de
zwarten betreft heeft Naudé niet voor
niets gesproken en hun geheugen is
heel best. Naudé heeft de laatste tijd
voor zijn „inperking" aldoor gepleit
voor het bijeenroepen van een natio
nale conventie. Die zou met zich
brengen terugkeer van de ballingen
naar Zuid-Afrika. vrijlating van de
politieke gevangenen en opheffing
van de banning orders. Pas ln dat
kader is volgens Naudés laatste pu
blieke uitspraken te denken aan op
heffing van zijn eigen inperking.
oorspronkelijke boete moest beta
len. Naudé weigerde betaling en
meldde zich in oktober 1976 voor de
subsidiair opgelegde gevangenis
straf bij het hooggerechtshof. Na
één dag te hebben gezeten werd hij
evenwel weer vrijgelaten, doordat
iemand anders, zijn wijkdominee
Jan van Rooyen, de boete had
betaald.
Hoewel Naudé de bezorgdheid van
zijn wijkpredikant op prijs zei te
stellen, kon hij zijn teleurstelling
toch niet verbergen. Per telefoon
liet hij mij toen weten, dat hij met
zijn eigen gevangenisstraf had wil
len protesteren tegen de detentie
van ontelbaar velen ln Zuid-Afrika,
die onbekend zijn in de wereld. Ik
denk dat Naudé op dezelfde manier
zou reageren, wanneer goedbedoel
de vrienden nu, net als destijds ds
Van Rooyen, zouden proberen het
martelaarschap van hem af te ne
men. Maar we kunnen het hem niet
vragen, want elk antwoord dat hij
zou geven, zou niet deugen.
Medeschuldig
Van Rooyen
In 1973 moest Beyers Naudé zich
voor de rechter verantwoorden om
dat hij weigerde te getuigen voor
de parlementscommissie Schle-
busch. Hij kreeg een boete van 50
rand of een maand gevangenisstraf
opgelegd. In hoger beroep werd hij
vrijgesproken, maar daartegen te
kende de staat cassatie aan. Ten
slotte oordeelde het hooggerechts
hof in Pretoria dat hij toch die
ADVERTENTIE
ALLEEN DE SCHRIFT!
Dat is een van de grondbeginselen van de
Reformatie, die we op 31 okt. herdenken: Wel
nu: 200.000 schoolkinderen in Brazilië hebben
geen Nieuwe Testament.
Wij mogen er hun een geven: 2,63 per stuk.
Laat het niet bij mooie leuzen alleen.
Geef „De Schrift alleen".
Giro 901 000 In de Rechte Straat te Velp G. met
vermelding NTBr.
Wij allen, ook de vrienden van Beyers
Naudé hier in West-Europa, zijn al
leen gecompromitteerd door het feit
dat onze welvaart voor een niet onbe
langrijk deel berust op het apart
heidssysteem.
Wij kunnen ons van deze schuld niet
ontdoen door te pleiten voor het weg
nemen van de gevolgen van de apart
heid voor onze vrienden in Zuid-Afri
ka, of ze nu Beyers Naudé, Fatima
Meer of Aubrey Moekona heten. Zou
de scherpte van de rasdiscriminatie
voor die miljoenen slachtoffers van
dat systeem in Zuid-Afrika er ook
maar iets door verminderen? Alleen
ons geweten zou er door worden ge
sust en dat ls wel het laatste waar de
apartheidsslachtoffers aan toe zijn.
Beyers Naudé moet niet door ons van
het kruis worden gehaald. Ik geef
mijn mening naast die van enkele
briefschrijvers. De lezer moet maar
zien of hij er uit komt
Reacties
Ulrich Henes schrijft namens de Ifor
(International Fellowship of Receon-
cillatlon):
„Gezien de kritische houding van het
Christelijk Instituut en van de staf,
twijfel ik er niet aan dat de regering
van Zuid-Afrika Beyers Naudé graag
krachteloos wil maken. Waarom heb
ben ze dan de banning order tegen
hem nog niet opgeheven, als dat een
goede manier is om hem zijn kracht
te ontnemen?
Ik geloof dat de zwarten die het oor
deel en het advies van Beyers Naudé
vertrouwd hebben dit ook zullen
doen, als zijn vrijheidsbeperking is
opgeheven.
Elke actie voor Beyers Naudé zou in
feite ook vertegenwoordigers van an
dere groepen in Zuid-Afrika er bij
moeten betrekken en ook de aan
dacht moeten vestigen op de moeilij
ke situatie van de politieke gevange
nen en andere gedetineerden, aange
zien hun situatie veel slechter is."
„Evenals vorig jaar heeft de Interna
tional Fellowship of Reconciliation
(IFOR) haar 30 afdelingen in de ver
scheidene landen opgeroepen om ac
ties te ondernemen op 19 oktober, de
.verjaardag' van de banning order,
om Peter C. Jones, Fatima Meer. Au
brey Moekona en Beyers Naudé, die
allen een vrijheidsbeperking opge
legd kregen, te steunen. Deze vier
personen zijn op de hoogte van de
acties, die momenteel voor hen on
dernomen worden en zij allen zijn het
er mee eens dat dergelijke campag
nes nodig zijn om te protesteren te
gen de banning order en gevangenne
mingen in Zuid-Afrika. Mensen in Ne
derland, die deze actie willen onder
steunen, kunnen contact opnemen
met de Nederlandse afdeling van de
IFOR, Kerk en Vrede. Utrechtseweg
159, Amersfoort, tel. 033-32133."
Ds J. M. Hoekstra uit Oegstgeest be
zocht in juli dr Naudé. Hij schrijft:
„Dat ging op de bekende wijze: een
allerhartelijkste ontvangst, maar wel
door hem alleen, zonder zijn vrouw en
zonder verdere bezoekers. Eén tege
lijk en nooit meer dan twee personen
in zijn kamer. En dan niet de weidse
studeerkamer die menig Nederlands
predikant ter beschikking mag heb
ben, maar een klein vertrekje in een
overigens ruim huis.
Niemand hoeft lang bij Beyers Naudé
op bezoek te gaan om te ontdekken
dat ingeperkt leven een verschrikke
lijk soort leven is. Een land onwaar
dig, een blamage voor een regering en
maar met moeite te verdragen voor
degene, die ingeperkt is."
Verdrietig leven
Ds Hoekstra vervolgt: „Niemand
hoeft te denken dat de opheffing van
de ban Beyers ineens voor de vraag
zou stellen hoe hij nu nog een rol in
zijn land zou moeten spelen. Die
vraag heeft hij lang genoeg onder
ogen gezien en ik dacht dat hij er ook
een antwoord op heeft gevonden. En
talloze medewerkers met hem. Dus
daar kunnen we zeer gerust op zijn.
Ten tweede: ik heb het recht niet om
te citeren uit het gesprek dat ik met
Beyers Naudé over zijn situatie had.
Maar het kan natuurlijk niet missen
dat elke bezoeker ontdekt dat inge
perkt leven arbitrair te verlengen
voor telkens vijf jaar of op te heffen,
een procedure die geen enkel beroep
op welke rechterlijke macht ook toe-
lS'1'
h<
el
evfl
eelH
oeM
OPNIEUW GOD IN NEDERLAN
Het kan niemand ontgaan zijn dat
titels van het opinie-onderzoek va$
1966 (Margriet): God in Nederland
zowel als dat van dit Jaar (KRO en
Tijd, via Intromart en Introact.)
Opnieuw God in Nederland, beidejtei
niet vrij zijn van een zeker wel
onbedoelde arrogantie. Alsof wij
mensen via een weekblad of via
opinie-onderzoekers de stand van
zaken van God in Nederland kunn I0(
peilen. De paus in Ierland, de pausjpo
Amerika, dat valt te peilen en te
omschrijven en daarvan kan men
exacte getallen geven, zoals blijktl
de verslaggeving, maar het moet ojTlÉ
duidelijk zijn dat er nergens ter
wereld welk verslag ook bestaat vj
Gods aanwezigheid bij mensen
je wel kunt onderzoeken, en dat is
hier gebeurd, de aard en de
ontwikkeling van de geloofsbelei
van een aantal mensen, eventueel
mensen in Nederland. Tot welke
onzin de titels van deze onderzoel
kunnen leiden blijkt uit de katern
over deze zaak in het weekblad De
Tijd. Daar schrijft de man die Prol
v.d. Pol geïnterviewd heeft op een f
bepaald ogenblik. Voor God in
Nederland ziet Van de Pol de
toekomst hoopvol in". Bedoelt hij
enquête, bedoelt hij God of bedot
hij de geloofsbeleving? Zoals het
staat kan je denken aan God en dj
komt onwillekeurig de gedachte
boven: dat is dan fijn voor God.
Jammer dat de opstellers van dit
onderzoek min of meer gelopen zij.
in die val van het weekblad Margr
Het kan niet ontkend, God in
Nederland is een titel die trekt en
uitdaagt, succes verzekert, maar
de KRO en De Tijd had men een
critischer instelling mogen
verwachten en daarmee een
relativerender en afstandelijker tl
Het doet me een beetje denken aa
die ondoordachte titels van boeke
als: Wat is de hemel? door en dan
komt de schrijver, of nog iets erge)
De hemel geopend, door die en dit
Deze critiek op de titel van het
onderzoek wil er ook meteen voor
waarschuwen deze enquête voon
met grote voorzichtigheid te
gebruiken. Het grofste misbruik zt
al zijn als er morgen iemand opsl
die berekend heeft, op grond van
onderzoek, dat over zoveel jaar del
laatste christen in Nederland
begraven of gecremeerd wordt. To^
maken ook prognoses als: in 2000 z
50% christenen en 50% (Ir
niet-christenen, op mij die indruk.
Wie wel eens met dit soort
onderzoekingen met getallen en
kleiner verband gewerkt heeft wet
hoe hachelijk dit is. God kan je in
Nederland niet peilen, noch zijn
toekomst voorspellen.
laat een bijzonder moeizaam en
verdrietig leven is. En dan zeggen we
het heel voorzichtig. Kan ook niet
anders: de Zuidafrikaanse regering
zou het anders niet hebben bedacht.
En het effect is inderdaad dat men
sen dreigen te worden vergeten.
De toelichting van Aldert Schipper
bij zijn oproep om dit leven vooral
niet opgeheven te krijgen is ondeug
delijk en onmenselijk. Voor geen en
kele dissident ken ik dit soort acties
om hun gevangenschap gecontinu
eerd te krijgen. Want ook Beyers is
een dissident. Bovendien vermoedt
Schipper bijzonder weinig onder
scheidingsvermogen bij de zwarten in
Zuid-Afrika. Alsof ze Beyers niet vol
doende hebben leren kennen! Alsof ze
zomaar het vertrouwen in hem zou
den opzeggen puur en alleen omdat
er een eind aan zijn gekooide leven
zou worden gemaakt!
In feite komt de oproep er op neer dat
men buiten Zuid-Afrika zou zeggen:
laat Beyers voorlopig nog maar even
aan de paal staan, want dat komt de
anti-apartheidsinspanning alleen
maar ten goede," aldus ds Hoekstra.
Paternalistisch
Uit de binnengekomen brieven citeer
ik ten slotte nog het volgende, dat
geschreven werd door de heer Ashley
D. I. Cloete te Zeist:
„De motivering van Aldert Schipper
is niet alleen paternalistisch en racis
tisch waarom zouden zwarten al
leen een politiek gedupeerde blanke
erkennen en waarom zou Beyers Nau
dé niet meer een rol toegekend krij
gen in een toekomstig Zuid-Afrika als
hij door het inzetten van Europeanen
de opheffing van zijn vrijheidsbeper
king krijgt? maar die is ook hoogst
twijfelachtig. Ik ben ervan overtuigd
dat Beyers Naudé voor geheel Zuid-
Afrika, blank en zwart, van meer
waarde zal zijn zonder vrijheidsbe
perking dan op het ogenblik. (Ook al
houd ik hier rekening met de waar
heid van een oude kerkvader dat het
martelaarschap vruchten zal opleve
ren de bevrijding van alle Zuid
afrikanen uit structuren van onder
drukking). Beyers Naudé zal zeker
beter dan enige andere blanke de
ogen van zijn rasgenoten kunnen
openen voor de noodzaak van verzoe
ning op basis van gerechtigheid. Ook
is zijn geloofwaardigheid bij zwarten
bijna onaantastbaar, want wij weten
allemaal dat zijn positie ten opzichte
van apartheid geen lippentaal is. Bo
vendien kan de opheffing van zijn
vrijheidsbeperking een beginpunt
worden van de bevrijding van alle
(politieke) gevangenen in Zuid-Afri
ka, ook de bevrijding van de gevange
nen van een onmenselijke ideologie."
C
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Aalst: P. H. van Tg.
kand. te Papendrecht; te Ooster
D. G. Posthuma kand. te GroninijP
te Surhuizum: A. B. Sloof, kand
Papendrecht.
Aangenomen de benoeming tot
kenhuispredikant St. Jozefziel
huis en Wilhelminaziekenhuis te I
tinchem: B. Holl, ziekenhuispr
kant Bethesdaziekenhuis te Hotf^
veen, wonende te Zuidwolde.
Bedankt voor Barendrecht (bui J
gew. wijkgem.): J. den Hoed te f11
drecht.
Beroepbaar: S. W. Bijl, Grote K
straat 21, Edam; P. J. Tomson,
fierstraat 99, Amsterdam; P. H. 1
Trigt, Jozef Israëlstraat 94, Pajf1
drecht.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Breda: G. K£
sies, voorheen te Curagao.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Bedankt voor Brunssum: A. Koo
Enschede-Noord; voor Drieberger
voor Zaandam: B. Kamphuis te
singen.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Zuidland: J. P. Bol
kand. te Zeist.
Aangenomen naar Driebergen: J.
Vlies te Nieuwpoort.
Bedankt voor Dundas (Can.):|
Baars te Urk.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor St. Catharines (C{
A. Vergunst te Veen; voor Terw<
voor Middelburg-Centrum en
Emmeloord: A. Moerkerkeh
Nieuw-Beijerland; voor Werkent
en voor Gorinchem: J. Koster te
neveld; voor Oudemirdum: A. I
gerland te Krabbendijke.
EVANG. LUTHERSE KERK
Beroepen te Utrecht (vac. C. Ct
Visser): P. Oussoren, hervormd pr
kant voor bej aardenpastoraat
Utrecht; te Zeist (in comb.
Utrecht, vac. J. Blase); H. J. A. H^r
te Bussum.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Charlotte Town (Pri i
Edward Island, Canada): T. J. Ou»
hand te Lutten (voorheen in Cana
Bijbelweekend voor slechthoi
den en doven m.m.v. ds G Fafié,
28 oktober, Ons Landhuis, Luntei
Inl. en opg. tel. 08388-2312.
Vrouwen in de derde wereld,
terdag 20 oktober 13-23 uur. i
mingscentrum, Middenweg 83. V<
dam. Opg. tel. 05987-15454.
Uit het leven gegrepen, voor 17
jarigen. 19-21 oktober. De Hoor
boeg, Hilversum (tel. 02157-231.)
