Afwijzen SALT drijft Europa naar Moskou9 indarbeiders slachtoffer van Portugese politiek Verdrevenen willen terug naar Peking Israël onteigent Arabisch land niet jk leider RAPO nu igepakt Castro's in New York Voedselactie Cambodja begonnen zonder fiat ter zet Senaat onder druk: Ea, ;eringscrisis in Sgië bezworen Florida geeft Jimmy Carter steun in rug Vijf vluchtelingen dood na mortiervuur VOOR MAZDA Toch executies na val Somoza Djilas weer voor rechter Mooie beloften Spook (dag 15 oktober 1979 BUfTENLAND trouw/kwartet tfG (Reuter, AP. AFP) Enke lderden Chinezen, die In de ja- pfctig uit hun woningen ln Peking Verdreven, hebben het afgelopen inde met een zitstaking laten genoeg te hebben van het plat en terug te willen naar de ie hoofdstad. diep had zich verzameld bij de U ngang v&n het oude regerings waar veel Chinese leiders zete- -een petitie aan partijvoorzitter a juofeng die overigens al was ie kiten voor zijn bezoek aan di Suropa vroegen de demon- „Vergeet ons niet. U hebt de Imen van de kapitalisten opge- de onze nog." Ze zelden hon- werkloos en dakloos te zijn. die allemaal zijn terug te voe ren tot wandaden, die tegen hen zijn bedreven tijdens de culturele revolu tie van tussen 1966 en 1976. De demonstranten werden door enke le tientallen soldaten en politieman nen afgeschermd, maar honderden nieuwsgierige voorbijgangers zorg den toch voor een verkeerschaos. De betogers beklaagden zich over de hardhandige behandeling door de po litie. Zo'n zesduizend verdrevenen hebben de afgelopen zomer In Peking doorgebracht. Naast de groep die deelnam aan zitacties hielden ande ren zich op ln regeringsgebouwen of gingen bedelend langs de straten. Een paar duizend studenten van de universiteit van Peking hebben het afgelopen weekeinde hun studie her vat nadat het leger was verdwenen uit een aantal universiteitsgebouwen, die het sinds 1971 bezet had. Ook de studenten hadden gebruik gemaakt van de zitstaking om tegen de bezet ting te protesteren. Onder de studen ten waren veel kinderen van hoogge plaatste regeringsfunctionarissen. Tijdens de culturele revolutie werden veel universiteiten in China gesloten en veranderd ln militaire instituten en bedrijven. Het radicaalste van de nlet-offlciële tijdschriften in Peking heeft voorzit ter Hua ervan beschuldigd zich te bemoeien met de rechtspraak en de voorbereiding van belangrijke recht zaken. In een muurkrant op de muur van de democratie kritiseert het blad Hua in verband met zijn opmerking tegen buitenlandse Journalisten dat de zogeheten Bende van Vier spoedig i voor de rechter zal komen, maar niet ter dood zal worden veroordeeld. HhINGTON (Reuter, AP, AFP) Verwerping van het tweede SALT-verdrag door de lkaanse Senaat zal de Sowjet-Unie „een geweldig propaganda-wapen" geven tegen de ïlgde Staten, zo waarschuwde president Carter zaterdag. Als de Senaat het Amerikaans- ai ische verdrag over beperking van de strategische kernbewapening afwijst, zal dat ns Carter „een duidelijk signaal aan alle volkeren ter wereld zijn dat ons land niet bereid kernbewapening doeltreffend te beheersen." Enkele uren eerder was de Ameri kaanse president op het Witte Huis bij een besloten vergadering met pro minente Amerikanen nog een stap verder gegaan. Hij waarschuwde toen dat „sommige Europese landen" zich weieens tot de Sowjet-Unie zouden kunnen wenden en daarmee de NAVO zouden verzwakken. Verwer ping van het akkoord „zou tot wan hoop en consternatie lelden en zou die landen die nu naar ons kijken als anSEL (ANP) Een Belgische itscrisis Is voorlopig bezworen kteren de Waalse socialisten aa i besloten ln de regering-Mar- blljven. Dat besluit viel op een gewoon congres ln Brussel, dat 1 aan de kwestie van wel of niet i deelnemen aan de regering was. Een week geleden hield Y irtl Socialiste" ook al een con- i wel in Doornik. Daar was veel geleverd op de huidige rege- estaande uit Vlaamse en Waal- -4lsten-democraten, Vlaamse en socialisten en de Brusselse irtlj. het FDF). tt congres ln Doornik was er loor tamelijk veel sprekers op rongen de regering te veria- voorzitter van dé Waalse soci- André Cools, belegde daarop euw congres dat dus ln Brussel [ehouden. It dat congres bleek dat een ferheld van de afgevaardigden le socialistische federaties ln lië voor de motie van het bu- an de Waalse socialistische par- tnde. Een motie waarin gekozen —foor verdere deelneming aan de ng. Daarmee verdween het ge- 50<lat de Franstalige socialisten regering zouden stappen, het- >t een regeringscrisis geleid zou woordvoerder ln verwarring brengen. De banden die ons nu met hen verbin den zouden in ieder geval verzwakt worden." Welke landen Carter op het oog had, zei hij er niet bij. Carter sprak deze woorden uit nadat hij secretaris-generaal Luns van de NAVO had ontvangen. Amerikaanse regeringsfunctionarissen zeiden ech ter dat Carter's scherpe verwijten aan tegenstanders van SALT n ln de Se- Omzeilen naat niet waren ingegeven door op merkingen van mr. Luns. Deze week komt de discussie over SALT n in een belangrijke fase: de senaatscommissie voor buitenlandse betrekkingen zal zich erover uitspre ken. Tegenstanders van het akkoord zullen trachten de hele zaak Indirect de grond in te boren door te verlan gen dat over enkele op zichzelf niet zo belangrijke punten de onderhande lingen met Moskou worden heropend. De voorstanders en dat zijn er in de commissie meer moeten die amen dementen zien tegen te houden, ook al kunnen zij er zeker van zijn dat hun dit niet steeds ln dank wordt afgenomen bij het publiek. MIAMI (AP. Reuter. AFP) - De eer ste pelling naar de aanhang van de onofficiële Democratische kandida ten voor de presidentsverkiezingen van volgend Jaar heeft een duidelijke voorsprong laten zien van president Jimmy Carter op zijn rivaal senator Edward Kennedy. De pelling onder de Democratische kiezers ln de zuide lijke staat Florida heeft weliswaar geen enkele werkelijke waarde maar geldt als een psychologisch steuntje voor de winnaar De uitslag van de caucusverklezlngen In Florida zal pas ln de loop van morgen bekend worden, maar de schatting ls dat de aanhang van Car ter en Kennedy 5 tegen 2 zal zijn. De dit weekeinde aangewezen gedele geerden zullen volgende maand mee doen aan een eveneens als schertsver- klezing te omschrijven gebeuren. De 839 gedelegeerden zullen met 839 nog aan te wijzen Democraten mogen aangeven wie hun favoriet is voor de Democratische kandidatuur. Ook die stemming heeft geen enkele waarde. De afgevaardigden van Florida naar de Democratische conventie van vol gend jaar augustus waar wél de presidentskandidaat wordt aangewe zen zullen begin maart worden uitgezocht. De aanhangers van Carter zien ln de voor de president groter uitgevallen steun dan verwacht een aanmoedi ging om zich te weer te stellen tegen Kennedy. Die had vooraf al verklaard aan de uitslag geen waarde te hech ten. Wel kunnen de kandidaten nu zien waar hun aanhang zit. De Demo craten in Dade County die zich op de foto over het stembiljet bulgen zijn bijvoorbeeld duidelijk op de hand van president Carter. 6 >nk medlD (Reuter, AP, AFP) De ise politie heeft het afgelopen Inde de vermoedelijke leider e stads guerrillabeweging GRA- M$se Maria Sanchez Casas aange- en®, ook twintig anderen, van e len vermoedt dat ze lid zijn van ziRanlsatie. zijn gearresteerd. Eén ertien werd gistermiddag aange- iw jn toen hij een woning ln Barce- rafcinnen wilde gaan. De politie oo* zeven geweren, een pistool en orjrote hoeveelheid explosieven tfaihet opmerkelijkst was toch de gefetie van Sanchez Casas ln een ctqg in Valencia. Hij stond boven laten lijst met acht andere GRA- len. die de afgelopen zomer al aangehouden. Het ministerie .na 70.000 gulden gezet op het van de GRAPO-leider, die er irdt verdacht in mei de aanslag koffiehuis ln Madrid te hebben d. Hierbij kwamen acht men- het leven. Ook heeft Sanchez e C ijf1 in deelgenomen aan twintig aan- li|, die ongeveer dertig politie- het leven kostten. In de wo- an de GRAPO-leider trof de ook wapens, munitie en explo- aan. Terwijl Fidel Castro in het gebouw van de Cubaanse missie in New York opkwam voor de vrijheid van de Portoricanen, pleitte zijn zuster Juanita een paar straten verderop voor de vrijheid van de Cubanen. „Ik zal niet rusten voor mijn land vrij ls", beloofde zij de daar verzamelde tegenstanders van haar broer. Juanita woont al Jaren in Miami, het „kleine Havana" ln het zuiden van de Verenigde Staten. President Castro maakte van zijn laatste dag ln New York gebruik om twee zwarte leden van het Huls van Afgevaardigden te ontvangen hij bepleitte bij hen een verbetering van de Amerikaans-Cubaanse betrek kingen en om drie van de vier Portoricaanse nationalisten te ontmoeten die onlangs door president Carter zijn vrijgelaten. Vrijdag avond, bij zijn toespraak tot de Algemene Vergadering van de Verenig de Naties, had de Cubaanse president al aangedrongen op onafhanke lijkheid van Portorico, dat nu een hechte band met de VS heeft maar zonder stemrecht. Gisteren reisde Castro terug naar Havana. De Sowjet-Unie heeft de Verenigde Staten er dit weekeinde van beschul digd te proberen het nog niet be krachtigde SALT-akkoord nu al te ondergraven. Om de beperkingen van het verdrag te omzeilen zou Amerika nieuwe raketten ln Europa willen op stellen die geen verdedigende taak hebben en die ook niet „tactisch" kunnen worden genoemd, maar die als puur strategische wapens gericht zouden kunnen worden op belangrij ke gebieden ln de Sowjet-Unie en andere socialistische landen, zo schreef het Russische partijblad Prawda zaterdag. Een dag later haalde dezelfde krant fel uit naar „Europese politici die toegeven aan het Amerikaanse he ge- monistische dictaat". Als een van deze politici die „niet ln het beste licht staan", noemde de Prawda de Westduitse minister van buitenland se zaken Genscher. Genscher en zijn collega van defensie Apel verklaarden zaterdag opnieuw dat zij voorstander zijn van de statio nering van kernwapens voor de mid dellange afstand ln West-Europa. Ook kanselier Schmidt ls daar voor, al blijft hij erbij dat ook andere West- europese landen de nieuwe raketten op hun grondgebied zullen moeten' toelaten. BANGKOK (AP, AFP, Reuter) De eerste vliegtuigen met voedsel voor het verhongerende Cambodja zijn gisteren het land binnengevlogen zonder te wachten op de formele toe stemming van de regering in Phnom Penh. In een vluchtelin genkamp, net aan de Thaise kant van de grens met Cambodja zijn vijf vluchtelingen om het leven gekomen door mortier vuur. ADVERTENTIE EN ECHTE SERVICE Met twee vliegtuigen brachten Inter nationale organisaties een eerste zen ding van 55 ton voedsel Cambodja binnen. Aan boord waren functiona rissen van het Rode Kruis en het kinderfonds van de Verenigde Naties Unicef, de tweede organisaties die de hulpverlening coördineren. Het is de bedoeling dat er een half jaar lang dagelijks vluchten zullen worden ge maakt. Naar schatting zal er 900 ton voedsel per dag nodig zijn om de bevolking weer op de been te helpen. Ondanks protesten van de door Vlet- MANAGUA (AFP) In de eerste twee maanden na de val van dictator Somoza zijn er ln Nicaragua toch collectieve executies uitgevoerd, waarbij soms twintig mensen tegelij kertijd werden geëxecuteerd. De Ni caraguaanse commissie voor de men senrechten zei zaterdag ln Managua dat zij op grond van „vertrouwelijke inlichtingen" tot deze conclusie ls ge-, komen. Tot dusver was aangenomen dat de Sandinlstische revolutie zon der wraaknemingen op grote schaal was verlopen. De commissie voegde aan haar ver klaring toe dat zij de Sandinisten niet wil beschuldigen van schending van de mensenrechten, omdat zij zich er van bewust ls dat „tal van deze ge beurtenissen vrijwel onvermijdelijk waren ln de aanvankelijke verwar ring". Het Sandinlstische leger heeft zater dag een speciale eenheid opdracht gegeven de onteigende bezittingen van de familie Somoza te bewaken. nam gesteunde regering ln Phnom Penh houden de Internationale orga nisaties er aan vast dat de voedsel hulp ook wordt verstrekt ln de grens streek met Thailand. Daar houden zich veelal mensen op die na de val van het bewind van Pol Pot op de vlucht zijn geslagen. De afgelopen vijf dagen hebben tienduizenden van deze mensen geprobeerd Thailand binnen te komen. In een van de kam pen, Thap Prik. vielen tijdens het eten de vijf slachtoffers. Het mortier vuur van de troepen van de huidige bewind van Heng Samrin was waar schijnlijk bedoeld voor troepen van Pol Pot, die zich ln dit gebied op houden. Prins Norodom Sihanoek, het voor malige staatshoofd van Cambodja, heeft paus Johannes Paulus verzocht er bij Thailand op aan te dringen dat het de vluchtelingen uit Cambodja niet terugstuurt. Ook wtl de prins dat de paus bij de VS bemiddelt om meer Cambodjanen op te nemen. „Het Cambodjaanse volk kan niet worden gered zolang de internationale hulp alleen ten goede komt aan de solda ten ln de belde elkaar bestrijdende kampen", aldus Sihanoek. S«m v Hout«i'«tr 199 A dam Gauzanvald B!| het CBR Tel 13*103-113016 APf naAi VOOR GROTE WAGEN''ARKEN BELGRADO (Reuter, UPI) De schrijver Milovan Djilas, vroeger vi ce-president van Joegoslavië, moet vandaag ln Belgrado voor de rechter verschijnen wegens schending van de- wet op de media. Djilas viel ln 1954 ln ongenade en zat van 1956 tot 1966 gevangen. Zijn boeken worden in Joe goslavië niet meer uitgegeven. Met Djilas zullen nog twee schrijvers terecht staan: Momcilo Se 11c en Dra- golub Ignjatovic. De laatste is hoofd redacteur van een (gestencild) literair blad waarin onlangs verhalen van Djilas en Sellc verschenen. De klacht tegen het drietal luidt on der meer dat er geen kopie van het blad aan de autoriteiten ls gezonden en dat het adres van de uitgever hoofdredacteur niet volledig was ver meld. Worden de drie schrijvers schuldig bevonden, dan kunnen zij een boete krijgen van ten hoogste duizend gulden of een vrijheidsstraf van maximaal dertig dagen. JERUZALEM (Reuter, AFP) De Israëlische regering heeft gisteren besloten geen Arabisch land in bezet gebied te onteigenen om daarmee Joodse nederzettingen te kunnen uitbreiden. Wel zullen zeven nederzettingen worden vergroot, maar dan met land dat reeds eigendom van de overheid is. Deze beslissing ls een duidelijke over winning voor de ministers van defen sie en buitenlandse zaken, Wetzman en Dajan. De laatste had zelfs ge dreigd op te zullen stappen als er Arabisch land zou worden onteigend voor andere dan militaire doeleinden. Minister van landbouw Ariel Sharon was ln de regering-Begin de grote voorstander van onteigening. Slechts ln één geval heeft de maatre gel directe gevolgen voor de Inwo ners: de nederzetting Belth Horon zal ln haar geheel worden verplaatst. Bij de andere zes nederzettingen op de westelijke Jordaanoever was vol doende staatsgrond in de buurt om uitbreidingen met vijftig tot tachtig hectare mogelijk te maken. Twee Arabische leiders ln dit bezette gebied veroordeelden ook dit com promis-besluit. Burgemeester Frelj van Hebron meent dat „de kans op een rechtvaardige vrede" wordt ver kleind en zijn collega Alroasri van Nabloes, de grootste stad op de wes telijke Jordaanoever zei: „Al dit land is van ons, of het nu ln handen ls van particulieren of van de staat, en Is raël heeft niet het recht er gebruik van te maken." De kwestie van de Joodse nederzet tingen ls al omstreden sinds Israël ln 1967 de westelijke Jordaanoever op Jordanië veroverde. De laatste tijd ls de spanning er echter flink gestegen doordat aanhangers van het nationa listische Blok der Getrouwen de om heiningen sloopten en aangrenzend,- vaak Arabisch gebied, bezetten om dat de nederzettingen te klein zouden zijn. Volgens sommige waarnemers ln Je ruzalem zijn Weizman en Dajan zo tegen onteigening van Arabisch land 'om een goede indruk te maken bij de buitenwereld, en met name bij Egyp te en de Verenigde Staten. Jan Halkes bekend verschijnsel in de politiek: komt men er niet meer uit dan 11 een commissie benoemd of een onderzoek ingesteld. Dat lijkt J(opig ook het lot van de Portugese landhervorming. ongedaan te maken. Al eerder dit jaar deed het Hoog Administratief Gerechtshof enke le opmerkelijke uitspraken ten gunste van de coöperaties. In totaal liggen er een paar honderd processen bij dit hof te wachten op behandeling. Maar ook op het ministerie van landbouw zelf wordt druk onderzocht en geïnvesteerd. Meer dan de helft van de besluiten tot land teruggaven die de nieuwe minister van landbouw. Joaquim Lourenco, op zijn mi nisterie vond, werd opgeschort. De dossiers bleken bij lange na niet ln orde te zijn. Volgens premier Plntasllgo waren er zelfs besluiten tot landteruggaven die uitslui tend telefonisch waren geregeld. Er kan moeilijk meer aan getwijfeld worden dat de vorige minister van landbouw, Vaz Portugal, bij de uitvoering van de wet Bar- reto op zijn zachtst gezegd, niet onpartijdig te werk is gegaan. Het gaat om honderden :ugese ombudsman, een officiële ddsinstelling, is een volledig onder- tegonnen naar de schendingen van de ite wet Barreto, genoemd naar de in Qog socialistische minister van land- die een begin maakte met de afbraak e landbouwcoöperaties in het zuiden artugal. De ombudsman begon al met ïderzoek voordat er een paar weken n twee landarbeiders door de republi- garde in Montemor-o-Novo dood n geschoten. De landarbeiders wilden nzetten tegen een overdracht van een koeien aan een grootgrondbezitter deze maand is ook de parlementaire issie gestart met controle op de uit- g van de wet Barreto. Landarbeiders otgrondbezitters kunnen zich op deze issie beroepen als zij denken dat het «rie de wet verkeerd heeft toegepast, nmissie heeft, anders dan de ombuds- de macht om de ministeriële besluiten teruggaven van landerijen van coöperatie ve en collectieve boerderijen aan groot grondbezitters. Het land van deze groot grondbezitters werd na de Anjerrevolutie door de landarbeiders bezet. Zij richtten daar hun coöperaties en „collectieve pro- duktie-eenheden" op, die de laatste vier jaar een groot deel van de braakliggende landerijen produktlef hebben gemaakt. De wet Barreto bepaalt echter dat de groot grondbezitter onder zekere voorwaarden een deel van het land ln bezit kunnen hou den. Minister Vaz Portugal draaide de rol len echter om. Onder zijn bewind begon het erop te lijken dat de coöperaties blij moch ten zijn als zij een klein deel van hun land konden behouden. Van de ongeveer vijfhon derd coöperaties en collectieven zijn er meer dan dertig opgeheven, omdat simpel weg al hun land en gebouwen onder de grootgrondbezitters werd verdeeld. „Wij geloven dat het hele proces van de landhervorming, voor wat betreft de terug gave van land, herzien moet worden." zie Pintasilgo vorige week. „De wet op de land hervorming verplicht de regering de coöpe raties te eerbiedigen, maar ook het recht op individueel eigendom moet worden geres pecteerd. De geest van de wet verplicht ons tot de teruggave van land aan slechts die eigenaren die het land rechtstreeks gaan bewerken." Volgens de landarbeiders ln de Alentejo- provlncie het belangrijkste gebied van de landhervorming hebben er echter nog steeds illegale teruggaven plaats en laat ook de dialoog tussen ministerie en coöpe raties veel te wensen over. De voor het merendeel ongeletterde arbei ders van de coöperaties en collectieven la ten zich niet erg onder de Indruk brengen van alle onderzoeken en mooie beloften.. Ook het Ingewikkelde juridische spel zegt hen niet veel. Wat telt zijn de vroegere „heren" die geholpen door politie en knok ploegen zonder schaamte proberen te halen wat er te halen valt, en liefst nog meer dan dat. De landarbeiders vertellen hoe de grootgrondbezitters met Jachtgeweren het binnenhalen van de oogst proberen te ver hinderen. De grootgrondbezitters zeggen dat ze hun land niet kunnen bewerken, omdat ze door de landarbeiders ln elkaar worden geslagen, zodra ze hun neus laten zien. Wat voor de landarbeider telt ls politie die gericht en zonder waarschuwing schiet. Dat de landar beiders zelf gewapend zouden zijn geweest heeft niemand gezien en wordt ln Alentejo ook door niemand geloofd. Het recht van de sterkste ls troef, zoals het dat was voor de Anjer-revolutie. Ook toen waren de arbei ders op zichzelf aangewezen, afgezien van de steun van de ondergrondse communisti sche partij. De communistische partij heeft de els tót onmiddellijke opschorting van de landte- ruggave niet overgenomen. Zij Juicht de regering Pintasilgo niet toe: „Maar wij eisen het aftreden van Pintasilgo niet. Er zou slechts een veel rechtsere regering voor in de plaats komen. In de huidige omstandig heden het parlement ontbonden en ver kiezingen op komst zou dat tot ernstige politieke en militaire onrust leiden." aldus communlstenlelder Alvaro Cunhal. Dte overwegingen hebben waarschijnlijk ook een rol gespeeld bij de reactie op de gebeur tenissen in Montemor-o-Novo, die naar ver houding zeer gematigd was De rechtse „Democratische Alliantie" heeft echter alle anti-communistische registers opengezet om de dood van Antonio Cas- qulnha en Joao Caravela in de schoenen van de communisten te schuiven. Als ope ning van de verkiezingscampagne leken de sociaal- en christendemocraten zich geen betere gelegenheid te kunnen wensen. Niets ls hen te grof om over de ruggen van de landarbeiders ln de Alentejo heen, het alou de spook van het communisme weer op te roepen. De Portugese landhervorming ls een politie ke veldslag waarvan de landarbeiders de letterlijke slachtoffers zijn. Een „eerlijke" verdeling van de grond en alle onderzoekin gen daaromtrent zullen weinig helpen zo lang grootgrondbezitters en coöperaties el kaar het licht niet ln de ogen gunnen. De regering wil geen partij kiezen. De commu nisten houden het rustig om de parlements verkiezingen niet ln gevaar te brengen. De onderzoekers en de commissies hebben over werk voorlopig niet te klagen. In de Alentejo moet Je niet naar de toekomst vragen: „De strijd gaat door" is het ontwij kende antwoord. „Wat er morgen gebeurt weten we niet. Maar de vólgende revolutie zal niet met anjers zijn."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5