Degelijk tekstonderzoek van hoge kwaliteit
Het NMB spaarpapier
aantoonden
DELIVREZ
Trouw
'Ingrijpend
inzicht'
afgewezen
BHtMKENMM
A. C. Dake
overleden
Ian Paisley stuurt
zendelingen naar
Ierse republiek
Chileense Kerk
wil onderzoek
naar massagraf
De NMB denkt met u mee.
UIT DE KERKBLADEN
VANDAA4
MAANDAG 15 OKTOBER 1979
KERK
TROUW/KWARTET
door Nico T. Bakker
Er is een nieuwe beweging aan de gang. Een nieuwe belang- a ..«a—
stelling voor de Bijbel. Deze beweging is afkomstig uit Frank- 18 ulrt
rijk en groepeert zich om het trefwoord
exegese".
.materialistische
De term is bedacht door de Portugese
priester Fernando Belo. wiens werk
door de Fransman Michel Clévenot
voor een breed publiek toegankelijk
werd gemaakt Een Nederlandse ver
taling van Clévenots ..popularise
ring" verscheen*onlangs bij Ten Have
in Baarn (Michel Cievenot, Een mate
rialistische benadering van de Bijbel
met inleiding van Rochus Zuur
mond)
Vorige maand zijn nu ook de eerste
Nederlandse bijdragen verschenen.
Zij zijn bijeengebracht In een speci
aal nummer van „Opstand", orgaan
van de beweging „Christenen voor
het Socialisme", getiteld „Wie oren
heelt om te horen. (te verkrijgen
bij Christenen voor het Socialisme.
Woudenbergseweg 54. 3707 HX Zeist,
tel 03439-226).
De Nederlandse bijdragen zijn van
een bijzondere signatuur en verschil
len In menig opzicht van de Franse
De wijze waarop hier de materialisti
sche benadering dienstbaar wordt ge
maakt aan het verstaan van de
Schrift verdient de aandacht van ve
len en is tevens van belang voor de
theologische discussie in ons land.
Het merendeel van de bijdragen is
afkomstig van de hand van Rochus
Zuurmond. Daarnaast vindt men bij
dragen van Rinse Reeling Brouwer
en K. H. Kroon. Binnen het bestek
van de materialistische exegese valt
de feministische bijdrage enigszins
uit de toon.
Materialistisch
Wat is materialistische exegese?
Om deze vraag te beantwoorden ge
ven we het woord aan Rochus Zuur
mond. „Materialistische exegese
staat tegenover idealistische exegese.
De materialistische exegeten verwij
ten de gangbare exegese dat zij idea-
BELFAST (ANP) De bekende
Noordierse dominee Ian Paisley heeft
in Belfast een Campagne gelanceerd
voor de bekering van de overwegend
rooms-katholieke Ierse republiek. In
een reactie op het bezoek van de paus
verklaarde hij er nu van overtuigd te
zijn. dat bekering tot het protestan
tisme de enige weg is tot genezing
van „dat arme. achterlijke gebied"
van Ierland, dat nu dreigt te worden
overspoeld door bijgeloof en
Mariaverering.
Paisley deelde mee, dat in de komen
de dagen duizenden lekenpredikers
het land zullen overstromen om het
evangelie van liefde te preken. In
navolging van koning-stadhouder
Willem de derde, die op een wit paard
maar de slag aan de Boyne reed. ver
liet daarop een groep van eerste zen
delingen op witte paarden Belfast.
Aan het zadel was een houten kruis
gebonden. Ieder had bijbels in het
Iers bij zich alsmede met bloed be
vlekte kopieën van de Ulster cove
nant.
«waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave. Trouw/Kwarlet BV
HookJredacleur Jenze Tammtnga
Directeur mg O Posima
HOOFDKANTOOR
PoMDus 059
1000 AW Amsterdam
W.baot5tr.lJl 131 Amsterdam
1«l 020-913456
tetei 13006
Postgiro 66 00 00
Rank Ned Cred-eibae*
Rekervngnr 23 00 12 574
REGIO ROTTEROAM/DORORECHT
Postbus 948
3000 AK Rotterdam
let 010-115586 f abonnementen
en berorgirvg'
iet OiO-i 15586 (redactie)
let 1l5700(u*slu4end woor
adverte^irest
WestWaat. 4
REGO OEN HAAGtEiOEN
PostOos 101
250i CC Oen Maag
tei 070-469445
(abonnementen en berorgmg)
iel 070-469445 (redactie)
lel 070-468864 (uMstutend voor
advertenties)
Parkstraat 2? Den Maag
REGtO NOORO OOST NÉDERLANO
lu'isiu-iend admm.stratrei
Postbus 3
8000 AA Zwol*
te' 05200-17030
Me*ma< kt 56 Zwo»e
Abonnementsprijzen
Per maand f 15 90
Per kwartaal f 47 70
Per haN iaar f 95 40
Per iaar 188 60
Advertenriefaneeen op aanvraag
U* adressen boven i
Oogave lam<keber<hien 9-19 30 van
maandag l m vr-idag Op zondag van 16-
20 uur tetei 020-913456
Opgave ww*. advertences le<
320 936866 o» sctw he aan Mn-Aö,
a'de'nq postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adres«wv9,r9*r «>-i»»uriend scnnfteh*
aan on/e Amsterdamse adressen
listlsch Is. Dat wil zeggen, net doen
alsof de exegese zich afspeelt op het
niveau van de pure ideeën zonder dat
de materiële (dat is maatschappelij
ke) werkelijkheid daar enige rol in
speeltDe materialistische lees
wijze wil de materiële (economische,
politieke) omstandigheden waaron
der de tekst is ontstaan en overgele
verd. zowel als de materiële omstan
digheden waaronder die tekst thans
gehoord en verklaard wordt mee be
trekken in de exegese Zij wil de Bij
bel weer horen als getuigenis van een
werkelijkheid, die om zo te zeggen:
van huls uit ook een materiële
gestalte hééft, die al lang praktijk
(praxis) is. die ons wel vraagt méé te
doen. maar die, om te geschieden,
niet van onze praxis afhankelijk is.
Alleen vanuit die praxis die nader
zou kunnen worden omschreven als
bevrijdende praxis kan het getui
gen van de Bijbel worden verstaan,
en alleen in het kader van die praxis
kan de Bijbel recht worden uitge
legd". (in zijn inleiding op het boek
van Clévenot).
Wie enigszins vertrouwd is met de
Nederlandse theologie zal merken
dat deze opvatting van materialisti
sche exegese nauw aansluit bij de
bijbelse theologie van de Amster
damse school. Deze school beoogt in
navolging van Martin Buber, Miskot-
te en Breukelman de Bijbel te horen
en te verstaan als het uniek getuige
nis aangaande de ene en enige werke
lijkheid van die God. die anders is
dan de goden. Miskotte placht dit
onderscheid ten opzichte van de go
den aan te duiden door te spreken
van de NAAM (*Jhvh=Jezus
Christus).
De bijdragen in de brochure „Wie
oren heeft om te horen" dragen van
deze school het duidelijk stempel.
Het boeiende ervan is. dat de materi
alistische zienswijze telkens in ver
band wordt gebracht met de bijzon
dere hellsmacht van de Naam. Het
gevolg is. dat het theologisch gehalte
van de teksten nergens wordt opge
lost of wegverklaard. Integendeel. De
concreetheid neemt toe. waardoor
het mysterie groeit.
Hetzelfde kan niet worden gezegd
van de Franse materialisten. De wer-
SANTIAGO In de bedevaarts
plaats Yumbel in het zuiden van Chili
is een massagraf met 18 lijken gevon
den. De commissie voor sociale actie
van het aartsbisdom Concepclon had
tot een onderzoek aangespoord. Naar
alle waarschijnlijkheid gaat het hier
om de lijken van mensen uit dit ge
bied die sinds de omverwerping van
de regering-Allende in september
1973 verdwenen zijn. Een woordvoer
der van de kerkelijke commissie zei
te vrezen dat het hier een tweede
„Longuen" betreft.
In december 1978 vond men in een
mijn bij Lonquen de stoffelijke resten
van 15 mensen, die vermoedelijk door
de Chileense geheime politie om het
leven gebracht waren.
De commissaris van politie ln
Yumbel „betreurde" de zaak, maar
wees er verder op dat ln september
1973 het land ln staat van oorlog
verkeerde. Het aartsbisdom Concep
clon heeft inmiddels de regering op
heldering gebraagd over de verdwij
ning van 211 personen.
Bevrijdt de fbijbeljboeken.
Overgenomen uit „Opstand".
ken van Belo en Clévenot staan nog
sterk onder invloed van het Franse
positivisme. Het positivisme heeft
een voorliefde voor de „feiten", maar
schiet als methode te kort om aan de
bijbels mysterie recht te doen. Wat
hier ontbreekt is een theológische
kennis-kritiek d.wz een kritiek, vol
gens welke God alléén gekend kan
worden in de akte van zijn zelf-open-
baring. Kennis van God heeft nie
mand op zak.
Deze kritiek is afkomstig uit de dia
lectische theologie van Karl Barth.
Maar deze is ln het katholieke Zuiden
vrijwel geheel onbekend. Men kan
dat de Fransen dus moeilijk kwalijk
nemen. Maar het gevolg is wél. dat
men niet zelden aan de indruk ont
komt dat aan de teksten een vreemd
Juk wordt opgelegd. Men loopt in die
kringen het risico, de burgerlijkheid
die men via de rechterduer uit de
theologie had gezet, via de linkerdeur
weer binnen te halen.
Dat is veel minder het geval in de
Nederlandse tak van de materialisti
sche exegese. De bijdragen in de bro
chure „Wie oren heeft om te ho
ren met uitzondering van de
feministische zijn stuk voor stuk
meesterwerkjes op het gebied van de
Bijbeluitleg. Het is oerdegelijk „gere
formeerd" tekstonderzoek van hoge
theologische kwaliteit.
Mysterie blijft
Bij lezing komt nogal eens de vraag
op. wat ln deze benadering nu eigen
lijk het specifiek „materialistische"
is. Misschien moet daarop worden
geantwoord, dat hier de theologische
kritiek niet voortijdig tot stilstand
wordt gebracht, maar wordt voortbe
wogen tot op de barre grond van de
materiële omstandigheden. Deze om
standigheden economische en
politieke wil men in de materialis
tische exegese onder geen voorwaar
de uit het oog verliezen. Daarvan nu
enkele voorbeelden. Zij laten tevens
zien dat de vrijheid van God blijft
gerespecteerd. Het mysterie wordt in
tact gelaten.
Rochus Zuurmond vertaalt 1 Korin-
the 1 vers 27, 28 als volgt:
27. maar het dwaze van de wereld
heeft God uitverkoren om de wijzen
te beschamen, en het zwakke van de
wereld heeft God uitverkoren om het
sterke te beschamen.
28. En het proletariaat van de wereld,
het verworpene heeft God uitverko
ren. wat niets is om wat iets is buiten
werking te stellen
Daarbij tekent hij aan: „Het gaat hier
over de verkiezing. Dat wil zeggen:
het subjekt in Gods geschiedenis met
de mensen wordt aangewezen. Identi
ficatie met een maatschappelijke
groep in onze geschiedenis, volgens
welke theoretische conceptie dan
ook. is daarom ontoelaatbaar. Het
„proletariaat" van deze tekst be
houdt een kritische funktie ten op
zichte van het proletariaat bij Marx
Maar omgekeerd kan ook het begrip
proletariaat bij Marx hier een kriti
sche funktie vervullen in de exegese.
Het kan dat in ieder geval beter dan
het gangbare begrip van „onaanzien-
lijken" (Ned. Bijbelgenootschap) dat
vermag te doen.
De bedoeling is duidelijk. De burger
lijke uitleg wordt onder de kritiek
gebracht door de materialistische uit
leg. Maar tegelijk wordt de materia
listische kritiek op haar beurt onder
de kritiek gebracht van het vrij ver
kiezende Woord.
Woedend Hart
Hetzelfde gebeurt in de uitleg van
Jesaja 58 van Rinse Reeling Brouwer.
Daarin wordt in verband met het
vasten gewezen op de politieke di
mensie van de uitverkiezing. Ik citeer
Reeling Brouwer:."wanneer wij er
van spreken dat God in zijn eeuwige
vrijheid besloten heeft om zijn ge
schiedenis met zijn mensen te begin
nen bij slaven en zwoegers, dan zijn
we in het hart van datgene wat er
dogmatisch over God gezegd mag
worden. Hier in de crisis van de religie
dienen we te leren wat Gods verkie
zing is. Het vasten van Jacobs rebelse
huis nu is belachelijk omdat het ei
genlijk geen enkele nuchtere funktie
vervult: het lost de crisis niet prac-
tisch op en het laat uitbuitingsver
houdingen rustig voortbestaan."
Ook hier het verschijnsel dat de theo
logische kritiek wordt voortgedreven
naar de economische verhoudingen.
Ook hier komt het materialisme re
gelrecht voort uit het woedend Hart.
Anti-heidens
Deze passages zijn m.i. karakteristiek
voor de Nederlandse bijdragen. Zij
laten zien dat de materialistische uit
leg hier te lande ten nauwste verbon
den is met de religie-kritiek, ons be
kend uit de Zwitserse theologie van
Barth.
Men kan de materialistische exegese,
zoals die naar voren komt in de Ne
derlandse bijdragen, beschouwen als
de concrete, op Marxse leest ge
schoeide, toepassing en uitwerking
van die zienswijze, die het bijbels
getuigenis verstaat als anti-heidens
dit is: anti-religieus getuigenis. Deze
zienswijze is ondenkbaar zonder de
namen van Barth. Miskotte en Breu
kelman. De combinatie van deze
zienswijze met elementen uit het his
torisch materialisme maken de Ne
derlandse bijdragen tot een belang
wekkend theologisch evenement.
Het is Jammer, dat in de inleiding van
de brochure het verschil tussen dfc
Franse en de Nederlandse benade
ring wordt verzwegen. Dat roept dub
belzinnigheden op. hetgeen de zaak
van de materialistische exegese ver
zwakt. Ten onrechte wordt erdoor de
indruk gewekt als zou de materialisti
sche uitleg een manier van bijbelle
zen zijn, die de teksten kneedt naar
het model van de marxistische theo
rie of van de bevrijdingspraxis.
Het omgekeerde is hier echter het
geval. De marxistische theorie staat
hier consequent ln dienst van het
materiële van het Woord en van de
bevrijdingspraxis uitgaande van de
NAAM. Dat is het bijzondere van de
Nederlandse bijdragen.
Dr. N. T. Bakker is hervormd studen
tenpredikant in Eindhoven en do
cent godsdienstwijsbegeerte en her
meneutiek aan de protestantse theo
logische faculteit te Brussel.
ADVERTENTIE
Spaarwinstbiljet
met vaste looptijd.
Rente tot
Het Spaarwinstbiljet is een spaarvorm,
speciaal voor hen die van tevoren weten hoe
lang ze hun geld kunnen vastzetten. Dat kan
kort zijn, dat kan lang zijn.
Twee jaar vast met een rente van 7}/4°/o of
zes jaar vast met een rente van 9%.
Berekend op basis van rente op rente.
De vier mogelijkheden in de tabel laten u
precies zien wat u betaalt en hoeveel u straks
ontvangt.
U bepaalt uw eigen winst.
Premiespaarbiljet
met variabele
looptijd. Rente tot
De flexibele tussenvorm. Vindt u een vaste
looptijd van 2 jaar wat te kort en 6 jaar te lang,
dan is het Premiespaarbiljet een winstgevend
alternatief. Premiespaarbiljetten kunnen na
melijk na 2, 3,4 of 5 jaar worden uitbetaald.
U ontvangt dan bij uitbetaling boven de jaar
lijkse basisrente van 5% rente op rente een
progressief oplopende premie.
De tabel geeft de mogelijkheden op een
rijtje.
U stort nü f 1.000,- en wij betalen u terug:
u stort
spaartermijn
rente
u ontvangt
f 861,32
2 jaar
7'/4%
f 1.000,-
f4.306,60
2 jaar
73'4%
f5.000,-
f 596,27
6 jaar
9
f 1.000, -
f2.981,35
6 jaar
9
f5.000,-
spaar-
termijn
hoofdsom
basisrente
premie
waardoor
u ontvangt
totale*
rente
2 jaar
3 jaar
4 jaar
5 jaar
f 1.102,50
f 1.157,63
fl.215,51
f 1.276,28
f 60,-
f 105,-
f 175,-
f265,-
f 1.162,50
f 1.262,63
f 1.390,51
f 1.541,28
7V4%
8
8 >/2%
9 Vo
*De percentages vermeld onder „totale rente" zijn afge
rond en berekend op basis van samengestelde interest.
Er zijn ook Premiespaarbiljetten van f5.000,-.
Behalve 5% basisrente krijgt u een premie tot
maximaal f 1.325,- 'na 5 jaar.
Het NMB Spaarpapier aan toonder is ook
voor niet-kliënten onmiddellijk aan de balie
verkrijgbaar.
Vraag folder en inlichtingen.
Rcnteiuijzigingcn voorbehouden.
Op 9 juli maakten we ln deze rubriek
melding van het Wending-nummer
over „Joden en christenen ln ge
sprek?" en speciaal van de opmerke
lijke bijdrage van Douwe van der
Sluis daarin Hierop reageert de her
vormde Kerk-en-Israël-predikant ds
S. Gerssen ln Woord en Dienst:
Een paar jaar geleden verscheen een
geruchtmakend boek van Rosemary
Ruther. een Amerikaanse theologe,
onder de titel: Geloof en Broeder
moord. Al in het Nieuwe Testament
wordt Jezus getekend als de enige
exclusieve weg tot God en dat had als
noodzakelijk gevolg, dat de joden
werden afgeschreven Het gaat dan
ook om veel meer dan om een nieuw
lezen van het Nieuwe Testament en
om een ernst maken met de joodse
achtergrond ervan. Het gaat om een
herwaardering en eigenlijk om een
relativering van het Nieuwe Testa
ment zelf. In dit „Wending' -nummer
brengt Douwe van der Sluis deze me
ningen ter sprake en hij sluit zich
daarbij aan. Niet voor niets spreekt
de redactie van een „ingrijpend in
zicht". Hij wil het Nieuwe Testament
zien ais een messiaanse midrasj, een
bepaalde uitleg van de thora. Daar
naast staan, zoals in het Jodendom
gebruikelijk is, andere mlsdrasjiem,
die evenzeer recht van bestaan heb
ben. in een nieuwe theologie van de
hoop. die haaks staat op een al te
triumfalistische kerkelijke christolo
gie. moeten deze verschillende ma
nieren van uitleg hun eigen waarde
behouden De Schrift kan nu een
maal op verschillende manleren wor
den uitgelegd. In deze open houding
zullen „sommige teksten radicaal an
ders gelezen moeten worden. Ande
ren zullen zo belast zijn, dat zij niet
De cartoons van Len Monnik,
die de hervormde raad voor de
zending gebruikt als jaarlijkse
reminder voor „zendingsbussen-
zondag".
meer bruikbaar blijken te zijn." Dit
„ingrijpend Inzicht" wijs ik met be
slistheid af. Juist met het oog op een
vruchtbaar gesprek tussen christe
nen en joden. Ik zou vrezen, dat op
deze manier de spanning aan een
christelijk-Joodse ontmoeting wordt
ontnomen. Men behoeft dan eigenlijk
rilet meer te vragen: Wie is Jezus?
Men kan ermee volstaan te zeggen:
de tijd zal het leren. Natuurlijk valt er
veel te praten (en aan dat zelfonder
zoek zullen wij ons moeten wagen)
over de manier waarop wij de beteke
nis van Jezus de Messias theologisch
en praktisch hebben uitgelegd. Maar
wie niet laat gelden, dat Jezus om
met dr Flesseman te spreken een
uniek-messiaanse gestalte is. in wie
God op beslissende wijze met de we
reld gehandeld heeft, stopt jodendom
en christendom ln één pot. waarbij de
waarheidsvraag niet gesteld wordt,
omdat deze niet meer relevant lijkt te
zijn. Ik krijg de indruk, dat het vraag
teken in het thema van dit nummer
„Joden en christenen ln gesprek?"
voor Douwe van der Sluis niet zozeer
slaat op de vraag of wij wel aan het
echte gesprek toegekomen zijn. maar
veeleer op het „ingrijpende inzicht",
dat wij boven het gesprek zijn uitge
groeid. In zijn benadering zie ik ook
praktisch het gevaar, dat deze de
belijdende gemeente uitnodigt om af
te haken, omdat in zulk een visie het
hart van het belijden niet meer aan
spreekt.
Samen op weg
Het was te verwachten, dat het Gere
formeerd Weekblad, dat zijn lezers
heeft ln de gereformeerde kerken,
snel zou inspringen op het pleidooi,
dat het andere Gereformeerd Week
blad (dat van de gereformeerde bon
ders) vorige week voerde voor kri
tisch meedoen met Samen op Weg
Prof. dr. J. Plomp reageert er als volgt
op:
Ik kan mij niet herinneren eerder zo n
krachtig pleidooi van Gereformeerde
Bondszijde gelezen te hebben voor
meedoen met Samen op Weg Men
moet hopen dat het de aandacht
trekt, vooral ln eigen kring, en daar
ook weerklank en ingang vindt. Niet
dat met het participeren van de bon
ders Samen op weg vlotter zou verlo
pen. Het tegendeel kon wel eens het
geval zijn. Maar het zou toch beter
verlopen Want nu beseffen de ge
sprekspartners en niet alleen de
gereformeerde telkens: de her
vormde aanwezigen representeren
toch eigenlijk niet die zeer belangrij
ke en omvangrijke vleugel ln hun
kerk die de Bond heet. Dat kan dan
anders worden. En het gesprek wordt
dan vanzelf ook anders Ik mag niet
zeggen dat de waarheidsvraag in de
Samen-op-weg-gesprekken tot nu toe
niet aan de orde gekomen is, ik wil
zelfs heel nadrukkelijk zeggen dat dit
wél het geval is geweest maar wat
in die gesprekken tot nu toe toch te
veel wordt gemist, is de inbreng van
de gereformeerde orthodoxie ln de
theologte-historische zin van het
woord. (Ik hecht aan de toevoeging
van die laatste zes woorden omdat
ook ik, mét, vermoed ik, het gros van
mijn kerkgenoten, toch nog altijd
voor orthodox-gereformeerd wil door
gaan.) Welnu, voor de versterking van
die inbreng kan de Gereformeerde
Bond zorgen. En wie die werkelijk
luisteren wil, zou willen zeggen: wat
zouden wij van die Bond nog kunnen
opsteken? Niet alleen bonders, ook
nlet-bonders, moeten zich maar het
woord aantrekken van Kroniek
schrijver: je kunt je zó afsluiten van
anderen dat Je vervalt tot starheid. Er
is echt niet alleen gereformeerde-
bonds-starheid. Kortom, ik hoop dat
het komt tot participatie van de bon
ders in Samen op weg.
Grondslag
Bussenzondag
Ds. R. van 't Lindenhout in Het Or
gaan van de bond van Nederlandse
predikanten:
Niet alleen uit taalkundig oogpunt
dient het gebruik van woorden als
„zendingsbussenzondag" vermeden
te worden.
Het woord „zendingsbussenzondag"
is een uitvinding uit de kerkelijke
make-up doos. We hebben al een zon
dag van het kind. een bejaardenzon
dag. een Israëlzondag, een zondag
van de vredesweek, idem van de ge-
zlnsweek enz. enz. Dit leidt er toe. dat
binnenkort een zondag, waarop er
niet iets bijzonders is, niet meer in tel
zal zijn De bevolking van Lystra was
weliswaar zeer gesteld op het bijzon
dere, maar dit is geen reden om onze
gemeenten daar ook voor aan te zien
en Paulus heeft toen al het pleit ge
voerd voor gewone mensen. De ge
dachte, dat de gemeente op zondag
naar de kerk zal gaan omdat er iets
bijzonders is. dient verworpen te wor
den. Er is niets tegen wanneer ge
meenteleden volharden bij de me
ning, dat het buitengewone van de
zondag is. dat het zondag is. Het
schijnt een mode te worden om het
gewone te verachten. In onze maat
schappij. die geregeerd wordt door de
publiciteit, is er geen behoefte aan
gewone dingen en gewone mensen.
Dit verwekt veel misverstanden De
„specials" uit de kerkelijke make-up
doos verraden een knieval voor de
ACUPUNCTUUR
Levend is het woord van God
en sterk,
scherper dan
een tweesnijdend slachtrqes
en het dringt door
tot daar waar ziel en geest,
gewricht en merg
aan elkaar raken;
en het is een criticus
van de overwegingen en gedachtei
van het hart.
(Hebreeën 4, vers 12,13)
Als Jezus dat levende woord
gesproken heeft, gaat de rijke
jongeling ontdaan weg. want hij
bezat vele goederen en juist daaro
had Jezus hem aangesproken. Als
die woorden uit Hebreeën lees dan
moet ik aan acupunctuur denken.
Een naald die door alles heendring
in de verborgenste plekken van je
lichaam Daar zit iets dat moet
aangeprikt worden, bekritiseerd, t
stilte gebracht of juist tot leven. W
denken soms te gemakkelijk dat a
we de dingen van de dag maar
adequaat beantwoorden, slagvaarfc
en positief, dat we er dan goed aanp
doen. Het is de vraag. De mens en
vooral zijn hart heeft een criticus
nodig. Geen criticaster, maar een
oprechte en betrouwbare criticus,
criticus (het woord staat hier
letterlijk) is het woord van God. D(
laatste is een uitdrukking voor het
geheel van de woorden van God. d<
mensen gesproken. Er is iets dat dl ar
woorden samenbindt. De bedoelin
van God. Die bedoeling is: echt
mensenleven voor zijn aangezicht.
Daar eindigt het stukje ook mee:
„Voor wie wij rekenschap hebbén
lg
te leggen". Eigenlijk staat er: „voo ai
wie aan ons het woord". Ten
overstaanvanwie.nl. van God, wi
dan maar eens aan 't spreken moer*
komen over ons leven en het waar
moeten maken
VOORBUGANGEK
aa
Beroepingswerk
GEREF. KERKEN
Beroepen te Den Helder: J. Meijt
Erica.
Oprichter Vredesopbouw
Co
Van een onzer redacteuren^
BLARICUM Op 92-jarj"
leeftijd is overleden de heet,
G. Dake, de oprichter van 1
schoonmaakbedrijf Cemi—
en van de in Utrecht gevest
de stichting Vredesopbouw^
goden van de publiciteit. Maar in de
kerk dienen mensen zich nog als ge
wone mensen herkend te weten. Vroe
ger droegen de zondagen de namen
van martelaren. Nu van onze goede
bedoelingen. Dit moet niet als een
vooruitgang beschouwd worden.
G. de Klerk in het Hervormd Week
blad over de grondslagdiscussie in
het CDA:
De meest principiële vraag is uiter
aard of het verantwoord Is de per
soonlijke binding aan de grondslag
van het CDA te vervangen door soli
dariteit met de Politieke Overtuiging.
Naar mijn gevoel is deze vraag zeker
positief te beantwoorden, op voor
waarde dat de grondslag in de Politie
ke Overtuiging herkenbaar is en
functioneert. Mijn twijfel hierbij is of
de zelfstandigheid van de politici in
het verstaan van de Schrift niet
wordt overschat en de opdracht en
taak van de Kerk hierin niet wordt
ondergewaardeerd. Uiteraard is de
zondige verdeeldheid van de Kerk
een geweldig obstakel om haar taak
in het openbare leven te poneren.
Maar we moeten er toch aan vasthou
den dat aan haar de woorden van
God en ook de uitleg daarvan zijn
toevertrouwd. Is het legitiem om te
stellen dat christenpolitici uit kun
nen maken wat in de Schrift voor de
(huidige) politiek van belang is en
wat niet? Zal steun vanuit de exegese
dan niet spoedig verschralen tot me
dewerking van één of meer theologen
ln plaats van het luisteren naar het
spreken van de kerk?
Terecht stelt het rapport dat het
compromis eigen is aan het politieke
bedrijf.
Het gevaar dat het compromis als
normaal wordt beschouwd in de basis
van de christelijke politiek is door het
invoeren van de Politieke Overtui
ging niet denkbeeldig. Lopen we hier
mee niet de reële kans d^t het com
promis van het politiek handelen op
schuift naar het uitgangspunt van de
christelijke politiek?
Dake begon zeventig jaar geleu.
met de import in ons land van vl<U
was. Om deze was aan te brenger
de Amsterdamse kantoorgebouw^
nam Dake werksters in dienst. 1
bedrijf werd op wetenschappel^a
wijze gevoerd en groeide sterk. ^1
zeker moment waren na de 00^5
meer dan twintigduizend persofca
werkzaam bij het bedrijf dat ool^
het buitenland actief is. jgi
Dake was naast een begaafd zatyg,
man ook een bezorgd burger en 1
meelevend gelovige. Zo behoorde-
tot de oprichters voor de oorlog
de Algemene Maatschappij voor J
geren die toen jeugdige werklozen
scholieren opving. Kort na de ooi
steunde Dake de initiatieven om
Nederlandse Hervormde kerk te j
nieuwen. Hij was mede-oprichter 1
Hervormd Amsterdam en later I
vormd Nederland.
Dake was zeer bezorgd over de be
pening en hij kon niet aanvaar
dat christenen bereid waren
noods met een kernbom hun vrijl
te verdedigen. Dake was echter pi
tisch genoeg om in te zien dat
kernwapens niet meer zouden
dwijnen, toen ze er eenmaal wa
Hij oordeelde het nodig dat de n
sen zich zouden trainen in een mei
liteit waarbij de oorlog als mogel
heid zou worden uitgesloten. In
vroeg stadium opperde hij de gedi
te dat er zoiets moest komen als
vredeswetenschap. Om een vrede:
zindheid bij de mensen te bevordt
en ter wille van het stimuleren vai
wetenschap van oorlog en vr
richtte Dake in 1962 de Stichting
desopbouw op.
Deze vestigde een bijzondere 1
stoel in Groningen en publiceert
blad Vredesopbouw. De stichting
zich in voor vredesonderwijs in
menwerking met onder andere
Polemologisch Instituut in Gro:
gen. De heer Dake heeft dit werk
voor kort nauwgezet gevolgd. Met
stijgen der jaren viel het hem ever
steeds moeilijker te aanvaarden
de wapenwedloop voortging en
het voor gewone staatsburgers
moeilijk was deze gang van de
schiedenis te beïnvloeden.
Het onmogelijke doen, open
van het instituut voor evangelisi
sprekers Leo Habets en Kalevi Le
nen. Een persoonlijk appèl voor cl
tenen om eraan mee te werken,
iedereen die in Nederland woont
de komende jaren geconfronti
wordt met het evangelie, met prei
tatie van concrete plannen en mal
aal. zaterdag 27 oktober 10-16 uur.
Flint. Coninckstraat 60. Amersfo
Inl. tel. 03438-7491
