'ubliek leende meer
fest-Duitsland steekt
liljoenen in steenkool
Energiebureau: invoer
van olie moet omlaag
De Paardebloem' tegen de verdrukking in
Beperking van aftrek
hypotheekrente onjuist
Aantal werknemers in midden- en Dollar
kleinbedrijf blijft redelijk op peil beter
Geinschalige Handelsvereniging zoekt lading in derde wereld
nderzoek over eerste acht maanden
Zonnefontein in Harfsen
Vereniging Eigen Huis:
i onafhankelijkheid van olie te verminderen
Hoesch overweegt
staalproduktie
te moderniseren
:RDAG 13 OKTOBER 1979
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
29
«HAAG (ANP) Het pu-
k blijft steeds meer geld
n. De cijfers van het CBS
r de eerste acht maanden
dit jaar geven opnieuw
sroei van het verstrekte
sumptief krediet te zien.
periode werd 6236,3 miljoen
voor consumptieve doelein-
;eleend tegen 5908,3 miljoen gul-
in de overeenkomstige periode
bet vorige jaar. Dit komt neer op
een stijging van ruim vijf procent.
Van eind augustus 1978 tot eind au
gustus 1979 is het uitstaande debi
teurensaldo gestegen van 10.747,3
miljoen gulden naar 12.892,0 miljoen
gulden, een toeneming van ongeveer
twintig procent.
Toen een aantal maanden geleden
het consumptief krediet met grote
sprongen toenam, heeft de regering
bij „Conjunctuurbeschikking Con
sumptief Krediet 1979" bepaald, dat
het uitstaande debiteurensaldo in de
periode 31 maart tot 30 september
1979 in principe met niet meer dan
acht procent mocht toenemen. In
vergelijking met eind maart
(12.002,7) miljoen) was het uitstaan
de debiteurensaldo einde augustus
met ruim 891 miljoen gulden of onge
veer 7,5 procent gestegen.
De groei van het uitstaand consump
tief krediet, is in deze periode dus
binnen de norm van de regering ge
bleven.
AMERSFOORT De beperking van de aftrek van hypo
theekrente is, zo zegt de (consumenten) Vereniging Eigen Huls
in Amersfoort, onjuist. Een beperking wordt principieel afge
wezen, omdat de gevolgen hiervan voor de woningbouw en de
volkshuisvesting zeer ernstig zullen zijn.
(N (Reuter) West-Duitsland is van plan volgend jaar tweehonderd miljoen mark te
eden aan de ontwikkeling van technologie voor conversie (omzetting) van steenkool en
nkool in synthetische brandstof. Dit staat in een brief van het Westdultse ministerie van
irzoek en technologie aan maatschappijen en instanties die belangstelling hebben voor of
5 zijn met steenkoolconversie.
Ook Nederland heeft zijn zonnefontein. In het Gelderse Harfsen (bij
Zutphen) wordt met medewerking van Philips geëxperimen
teerd met een zonnefontein. Deze werkt via een pomp, die van drie
meter diepte grondwater oppompt. De pomp wordt aangedreven
door een zonnepaneel. De stroomsterkte is afhankelijk van de
intensiteit van de zonnestraling. Hoe groter deze is, des te steker is
de stroom en des te hoger spuit de fontein.
In een brief aan de fractievoorzitters
van alle politieke partijen in de Twee
de Kamer, heeft de Vereniging Eigen
Huis voorts een dringend verzoek ge
daan, spoedig een duidelijk besluit
over de hypotheekrente-aftrek te ne
men. Gesteld wordt, dat de nu be
staande onzekerheid daarover niet
langer mag voortduren.
Indien uit andere beleidsoverwegin
gen tóch tot een beperking van de
aftrek zou worden besloten moet, zo
wordt gezegd, aan drie „keiharde"
voorwaarden worden voldaan, name
lijk:
de groep eigen woningbezitters.
die onder dergelijke maatregelen zou
vallen, moet zeer zorgvuldig worden
behandeld;
de uit deze beperking voortvloei
ende extra overheidsinkomsten, moe
ten rechtstreeks en onverkort worden
besteed aan de bouw van goedkope
koopwoningen voor de lagere inko
mensgroepen;
Indien tot een bepaalde grens van
de aftrekbaarheid wordt besloten,
moet deze grens op steekhoudende
argumenten worden gebaseerd en elk
jaar worden aangepast aan de ont
wikkelingen van bouw- en grondkos-
ten van koophuizen.
estduitse regering hoopt op deze
brandstof uit eigen land beter
innen benutten teneinde de af-
elijkheid van buitenlandse olie
erminderen. Eind van deze
id wil het ministerie antwoord
ingen op zijn voorstellen voor
vloeibaar maken en vergassen
tolen.
luidige proefprojecten moeten
en vervangen door fabrieken die
1983 per uur minimaal vijftig
olen verwerken tot synthetische
istof. Het ligt in de bedoeling
ind van de Jaren tachtig twee
vergassingsfabrieken te
en.
van deze fabrieken moet per Jaar
miljoen ton steenkool uit het
gebied gaan verwerken. De an-
fabriek moet komen te staan in
ruinkoolvelden in het Rijnland,
ninisterie verwacht, dat eind van
ren tachtig vier grote fabrieken
het vloeibaar maken van steen-
in gebruik kunnen worden geno-
j die per jaar enkele miljoenen
en kolen kunnen verwerken.
idabel
Een steenkoolvergassingsfabriek met
een verwerkingscapaciteit van dui
zend ton is nog steeds niet rendabel.
Onder de huidige omstandigheden
wordt aan deze economische maat
staf pas voldaan bij een verwerkings
capaciteit van 2000 a 2500 ton steen
kool per dag.
Zover zal het pas zijn in het begin van
de jaren negentig, zo meende Ilse-
mann. Eerst moet er een fase van
proefnemingen worden afgesloten die
kan leiden tot een beslissende door
braak van het eindprodukt op de
markt. Steenkoolvergassing zal uit
sluitend het gebruik van zware stook
olie voor de industrie en de elektrici
teitscentrales kunnen vervangen
eind van de jaren tachtig, zo voor
spelde Ilsemann. Vanaf 1990 zal West-
Duitsland op deze wijze vijftien pro
cent minder ruwe olie en olieproduk-
ten kunnen invoeren.
DEN HAAG (ANP) Het arbeidsvolume in het midden- en kleinbedrijf zal in 1979 en 1980
redelijk op peil kunnen blijven. Dit voorspelt de Raad voor het midden- en kleinbedrijf in een
nota.
Zowel in de detailhandel als In de nijverheid en de dienstverlening zal ln 1979 het aantal
werkenden, met inbegrip van de zelfstandigen, gelijk blijven. Een stijging van het aantal
zelfstandigen zal zich voordoen ln de horeca.
In de overige takken van het midden-
en kleinbedrijf zal het aantal zelf
standigen verminderen. Dat zal ech
ter worden gecompenseerd door een
stijging van het aantal werknemers.
PARIJS (Reuter) Het Internationale Energie Bureau (IEA) is van mening, dat de
maximumhoeveelheid ln te voeren olie voor 1985, waarover enige tijd geleden overeenstem
ming is bereikt, met een paar miljoen vaten omlaag moet. Dit heeft de voorzitter van de raad
van bestuur van het IEA, Niels Ersboell, verklaard.
In 1980 zal de stijging van het aantal
werknemers in het midden- en klein
bedrijf ln de detailhandel en in de
nijverheid en de dienstverlening niet
meer voldoende opwegen tegen de
daling van het aantal zelfstandigen.
Per saldo zal hier dan ook een lichte
daling van de werkgelegenheid op
treden.
Alles bij elkaar vindt de raad, dat de
werkgelegenheid redelijk op peil
blijft, hoewel de economische ontwik
keling in het midden- en kleinbedrijf
iets minder gunstig zal zijn dan in
1978 het geval was. Dit komt door de
afzwakking van de groei van de rèele
inkomens. Hierdoor daalt de reële
omzetstijging in de detailhandel van
drie procent in 1977 naar twee pro
cent in 1979 en slechts één procent in
1980
DORTMUND HOESCH. de Duitse
tak van het Estel (Hoesch-Hoogo-
vens) concern, is bezig met een studie
naar de mogelijkheden om de staalfa
brieken in Dortmund te modernise
ren. Hierbij wordt gedacht aan ver
vanging van het zeer arbeidsintensie
ve Martin-staal door oxystaal. De
voorbereidingen, waarbij het pro
bleem van de financiering een belan
grijke rol speelt, zullen nog enige tijd
in beslag nemen.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De stemming voor
de dollar was vrijdag niet ongunstig.
In Tokio sloot de Amerikaanse munt
gisteren op 226,9 yen, de hoogste
koers sedert mei 1978.
Ook ln Londen was de dollar vrij vast
gestemd. De verwachting, dat de ren
te in de VS zal stijgen tot op zijn
minst 15 (nu 14,5) procent voor de
„prime rate" (de rente, die voor kre
dieten aan eersteklas cliënten in re
kening wordt gebracht door de ban
ken) droeg bij tot de betere stem
ming.
In Amsterdam noteerde de dollar
teren 1,9860, tegen dondi
ar gis-
lerdag
ƒ1,9735. Dollars in bankpapier ste
gen één cent tot 1,94-2,04.
Goud omlaag
nan Wilhelm von Ilsemann van
>eutsche Shell heeft inmiddels
gd. dat de enige manier om op
rendabfele manier olie te vervan-
door steenkoolproducten ligt in
van de oliemarkt te krijgen. Boven
dien is registratie een hulpmiddel bij
het nemen van beslissingen, aldus
Ersboell.
Volgens Ersboell ziet het er niet naar
uit dat de olieproducerende landen
hun olieprodukten de komende Jaren
sterk zullen vergroten. De totale olie-
„o_ produktie zal in 1985 ongeveer 35
(rergassingsprocédé. Bij de'ope- miljoen vaten per dag bedragen. Ers- Woprp DrÜZen
van een vergassingsfabriek in boell zei verder, dat^het IEA de vol- o J
gende maand bijeenkomt om over
deze zaak te praten.
burg zei Ilsemann, dat aan
ikoolvergassing nog steeds tech-
le gevaren verbonden zijn en dat
tonomisch gezien nog niet renda-
fc. Eind 1983 of begin 1984 zal de
(fabriek in Hamburg worden ver-
jen door een grotere fabriek, die
dag duizend ton steenkool kan
lerken.
De raad van bestuur van het IEA
heeft besloten om met ingang van
november de transacties met ruwe
olie in de bij het bureau aangesloten
landen te registreren. Op deze manier
hoopt het IEA een duidelijk beeld
Over de hoge olieprijzen op de vrije
oliemarkt zei Ersboell. dat sommige
landen bereid zijn de hoge prijzen te
betalen om over voldoende olie te
kunnen beschikken in onzekere tij
den. De leden van het IEA moeten
hun houding ten aanzien van de olie
wijzigen, hoewel het aanbod op het
ogenblik iets groter is dan de vraag.
Volgens hem verschillen de bezuini
gingsmaatregelen in de diverse lan
den te veel. Er moet een eensgezind
beleid worden gevoerd.
Nieuwe maatregelen zijn onontkoom
baar, zo verklaarde Ersboell verder.
Op de ministersbijeenkomst van ja
nuari zal het een en ander worden
doorgenomen en verwezenlijkt. Het
mag in de toekomst niet zo zijn dat
sommige landen him olieverbruik
moeten verminderen omdat zij de
hoge olieprijzen niet kunnen betalen,
terwijl andere landen zich de dure
olie wel kunnen permitteren zolang
hun handelsbalans dat toelaat.
De prijs van het goud zakte in Lon
den in de loop van vrijdagmorgen in
tot 387,75 dollar per ounce (31,1
gram). Dat was 11,75 dollar beneden
de slotnotering van donderdag. Later
trok de prijs aan tot 395 dollar. De
stemming had te lijden onder de
vooruitzichten van de goudveiling
van het Amerikaanse ministerie van
financiën, die volgende week wordt
gehouden.
Iedere maand verkoopt het Ameri
kaanse ministerie van financiën
750.000 ounces goud. Ingewijden hou
den echter rekening met de mogelijk
heid, dat de veiling van de volgende
week wel eens de laatste zou kunnen
zijn. Dit o.a. omdat deze veilingen de
speculatie in goud in de hand zouden
werken.
In Amsterdam gaf de zllverprijs een
stijging te zien. Oenoteerd werd
1003-/ 1105,èo, tegen donderdag
981-/ 1083,50.
or Henk Thomas
e willen handel drijven en lading vervoeren tussen dèrde-
reldlanden en Europa; tussen derde-wereldlanden met
doel de onderlinge handel te bevorderen; het bieden van
n hogere/eerlijke prijs aan de kleine producenten en
löperaties door het omzeilen van monopolieposities bekle
mde groothandelaren en multinationale ondernemingen
plaatse en een bijdrage leveren aan de Infrastructuur
deze landen door verbindingen tot stand te brengen
issen kustplaatsen en plaatsen landinwaarts aan rivieren
'legen. Mocht deze doelstelling niet te verwerkelijken zijn,
ln heft de vereniging zichzelf op en gaat de algemene
■rgadering met de al bijeen gebrachte gelden een project
rojecten) in de derde wereld steunen, dat de zelfstandlg-
ild en onafhankelijkheid bevordert van een groep van
lerarmsten in de derde wereld".
dus een greep uit het ..manliest"
n de Kleinschalige Handelsver-
dglng. In Woudrlchem die na laren
mken. discussie en voorbereidin-
si op 25 april dit Jaar officieel, bij
tariële akte. is opgericht. Aan
ie van de zeven bestuursleden,
Bnie en Jos Korthout en Willem
lol, de vraag wanneer de pendel
de Noord en West. Af rik a begint.
Js we dat wisten", zegt Jos Kort-
ut. „Liefst zo gauw mogelijk".
ustvaarder
moeten nog wezenlijke proble-
en worden opgelost. Het geringste
nog het vinden van schip, waar-
or wel al een naam beschikbaar
De Paardebloem". Gedacht
>rdt aan een kustvaarder van dui-
nd ton, die tussen de achthon-
rdduizend en één miljoen zal kos-
.Deze prijs is op te brengen",
gt Willem Kool.
ilgens hem kan worden gerekend
een Investeringssteun van mln-
ens vijftien procent en meer
Weet dat niet zeker") wanneer als
uishaven een plaats ln een pro-
eemgebied, bijvoorbeeld Delfzijl
Groningen, wordt gekozen. De
t. 85 procent, is hypothecair te
lancieren, mits het schip onder
ederlandse vlag gaat varen. Zestig
W rocent. aldus Willem Kool. zal de
cheepshypotheekbank op zich ne-
nen en 25 procent komt van de
lederlandse Middenstandsbank.
Met een schip ln de haven is men er
nog niet. Het vaartuig moet vaar
klaar worden gemaakt en wat dat
kost, „daarvan heb ik geen idee".
„Het is in ieder geval duurder dan je
denkt," zegt Kool.
Om het vaarklaar maken, de aan
loopkosten te financieren, wordt
het uitgeven van obligaties overwo
gen. Verder hopen Annie, Jos en
Willem dat het bedrag aan giften
aanzienlijk zal stijgen boven de vijf
honderd gulden, die tot nu toe zijn
ontvangen. Tenslotte zal worden
getracht geld los te krijgen van ont
wikkelingshulporganisaties als het
NOVIB, de Stlchitng Emmaus (die
welvaartsresten verzamelt, op
knapt en naar ontwikkelingslanden
stuurt en daarvoor zelf al naar
scheepsruimte zocht) en het minis
terie van ontwikkelingssamenwer
king. Het ministerie, zegt Jos Kort
hout, stelt zich terughoudend op,
omdat de plannen nog te vaag zijn.
Grootste probleem
Voordat „De Paardebloem" wordt
gekocht, moeten er ladingsgaran
ties zijn voor minimaal drie maan
den varen. Die garanties vormen
het grootste probleem. „Je moet bij
elke reis weten, dat de volgende reis
„snor" zit," aldus de bestuursleden
van de KHV. Voor het vervoer van
lading van Noord- en Westafrikaan-
se havens naar Nederland is contact
De kerngroep van de Kleinschalige Handelsvereniging. Van links i
Korthout, Jos Korthout en Ronald Marks.
gezocht met de Stichting Ontwik
kelingssamenwerking (SOS), die via
een aantal Wereldwinkels produk-
ten uit ontwikkelingslanden ln Ne
derland distribueert. Ook de Sti-
ichitng ABAL (Afzet Bevordering
I uit Landen in Ontwikkeling) is be
naderd voor het vervoer van lading.
„Deze stichtingen, aldus Jos Kort
hout, kunnen voor niet meer lading
zorgen dan voor een kwart schip per
Jaar." „Hun probleem, en daarmee
ook het onze. is het scheppen van
een afzetgebied in Nederland."
Om lading voor de heenvaart te
vinden is contact gezocht met ont
wikkelingswerkers ter plekke om te
weten te komen wat er nodig is aan
bij voorbeeld landbouwwerktuigen
en bouwmaterialen. Mogelijke la
ding is ook de verzendingen van
missie en zending, Rode Kruis en de
Stichting Nederlandse Vrijwilligers.
Geprobeerd is nog om overschot-
produktie (doordraai) naar Afrika
te mogen verschepen. Maar geen
van de betrokken instanties was
daarvoor te vinden.
Wat, kortom, nog moet worden op
gebouwd is een net van agenten,
leveranciers en afnemers hier en ln
Afrika, teneinde het ideaal van de
KHV, het vervoer van lading van en
naar kleine producenten en coöpe
raties, zonder tussenkomst van
machtige groothandelaren en mul
r rechts: Willem Kool, Annie
tinationals, zodat de prijzen van
derde wereldprodukten hoger en
dus redelijker worden.
Manifest
Nog een greep uit het manifest van
de Kleinschalige Handelsvereni
ging „Aan boord zal men op een
prettige, menselijke en kleinschali
ge manier werken op socialistische
basis, met het accent op fijne sa
menwerking, solidariteit met de ar
men, waarbij zucht naar geld (winst
en loon), macht en competitie op
een zo laag mogelijk peil wordt ge
houden. Daarom moeten de Klein
schalige Handelsvereniging (KHV)
en de scheepshuishouding op demo
cratische leest zijn geschoeid, waar
in ook vrouwen volledig geëmanci
peerde bemanningsleden zullen
zijn. Salariëring is ln principe voor
iedereen gelijk, gebaseerd op het
Nederlandse wettelijke minimum
loon. Rangen en standen zijn uit
den boze. Iedereen is gelijkwaardig.
Wettelijk draagt de kapitein het ge
zag. Wij hopen op deze manier als
mens beter te kunnen functioneren
en daardoor een positieve bijdrage
te leveren aan de ontwikkeling van
onszelf en anderen en aan verhou
dingen tussen rijk en arm."
Willem en Jos zijn beiden zeelleden.
Hun ervaringen op zee en in havens
van arme landen zijn de aanzet ge
weest tot de Kleinschalige Handels
vereniging. Jos, aanvankelijk licht
matroos en later stuurman, en Wil
lem, scheepswerktulgkundige, heb
ben de bulk vol van strikt hiërarchi
sche verhoudingen aan boord van
een schip, de buik vol „van dat
oeroude gezag van de kapitein, de
schipper naast God en dat soort
flauwekul".
Jos; „Als matroos had ik een goed
bestaan aan boord, goed eten, een
goed salaris. Intussen zag ik veel
ellende om me heen. Ben ln havens
geweest waar mensen aan boord
kwamen en er de vuilnisbakken
leegaten. Dat zet je aan het denken,
je stelt vast, dat het goed onrecht
vaardig is verdeeld. Later ging ik
naar de Zeevaartschool en werd
stuurman. Varen is leuk, maar al
leen als Je dat los kunt doen van
grote maatschappijen, waar Je naar
de pijpen van de reder en de kapi
tein moet dansen.
Mijn ideeën over de armoede ln de
wereld en het leven aan boord heb
ik met een vriend gecombineerd,
dooreen gehusseld en zo is de KHV
ontstaan. Aan boord heb ik alles op
papier gezet. Annie (zijn vrouw)
heeft dat uitgewerkt en rondge
stuurd naar officiële en nlet-ofticiè-
le instanties. We hebben veel posi
tieve reacties gehad en een enkele
negatieve (,Je hebt een gaatje ln Je
hoofd")."
Inspraak
De bemanning van De Paarde
bloem wordt een werk- en leefge
meenschap („nee, schrijf geen com
mune, want dat woord roept bijge
dachten op"), de vrouwen en kinde
ren mogen mee als ze dat willen
(voor een onderwijzeres is gezorgd)
en iedereen moet meewerken en le
dereen krijgt inspraak in de gang
van zaken aan boord. Naar bulten
toe zal Jos, die de kapiteinspapie
ren bezit, verantwoordelijk en aan
spreekbaar zijn.
De vereniging bestaat nu uit vijf
tien leden. Daaronder zijn maar
twee echte zeelieden. Willem hier ls
scheepswerktulgkundige. Om De
Paardebloem te laten varen hebben
we acht tot tien man nodig, plus
nog extra-mankracht om elkaar te
kunnen aflossen."
Aan Jullie manifest is inderdaad
duidelijk te merken, dat op twee
gedachten wordt gehinkt Naast het
idee van „baas op eigen schip, zelf
ontplooiing, leef- en werkgemeen
schap staan opvattingen over eerlij
ker handel, ontwikkelingssamen
werking Het zijn doelstellingen die
wel eens niet met elkaar zijn te
rijmen. BIJ voorbeeld, waarvoor
kies je als Je geen lading kunt krij
gen van arme producenten, maar
wel van rijke groothandelaren en
multinationale ondernemingen.
Kies Je dan voor Je Individuele ont
plooiing op Je eigen schip, of voor
hulp aan de arme?
Jos Korthout: „Het manifest kun Je
inderdaad lezen met de ogen van de
zeeman en met die van de ontwik
kelingshelper. Tussen de door Jou
genoemde spanningen zullen we
moeten laveren. We zullen waar
schijnlijk af en toe concessies moe
ten doen op het punt van de lading.
Over de aard van die concessies kan
Ik nu niets zeggen, maar zeker is
wel, dat we geen bommen en grana
ten gaan vervoeren om maar te kun
nen varen".
Overigens, waarom zal Jullie schip
„De Paardebloem" heten? „De
paardebloem is een ondergewaar
deerde plant, die als lelijk wordt
beschouwd. We vinden het een
mooie plant, een plant bovendien,
die leeft tegen de verdrukking ln".
