NAVO wil klare wijn van Warschau Pact Nkomo krijgt laatste kans Crisis Israël afgewend luitenstaanders vechten in Voerstreek vetes uit m mmm o Democratie in Uruguay 'valstrik' Nobelprijs geneeskunde voor twee niet-artsen Over terugtrekking troepen uit Oost-Duitsland Aanvaarding grondwet Rhodesië Castro in New York Economische maatregelen blijven uit Kinderprotest op Seychellen tegen werkkampen Mijnramp in Polen I VRIJDAG 12 OKTOBER 1979 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 WASHINGTON (Reuter, UPI, AP) De landen van de NAVO hebben het Warschau Pact om opheldering gevraagd over het door de Russische president Breznjew aangekondigde besluit tenzijdig troepen en tanks uit Oost-Duitsland terug te trekken. De NAVO heeft de leden van bet Warschau Pact gevraagd of ze nog steeds staat achter de idee van wederzijdse en evenwichtige troepenvermindering. STOCKHOLM (Reuter, AP) De Nobelprijs voor genees kunde is toegekend aan een Brit en een Amerikaan, die geen van beiden arts zijn. Het Zweedse Karollnska Instituut heeft de prijs toegekend aan de Amerikaan Allan M. Cor- mack en de Brit Godfrey Newbold Hounsfield voor het ontwerpen van een nieuwe methode om organen te on derzoeken. Het gaat om een techniek die een geheel nieuwe dimensie toevoegt aan de traditionele röntgenfoto's, waar- door het mogelijk wordt om door middel van ingeschakelde computers op alle plaatsen dwarsdoorsneden van het menselijk lichaam te maken zonder dat het schadelijk is. De ont worpen techniek is met name ge schikt voor een snelle diagnose van kankergezwellen en van bepaalde ziektes aan het zenuwstelsel. De nieu we röntgentechniek is nogal omstre den. aangezien hij veel te duur en vercommercialiseerd zou zijn. Binnen de commissie die de Nobelprijs toe kent. schijnt een zeer hevige discus sie te hebben plaatsgevonden en de toekenning kwam daardoor later af dan verwacht. De Amerikaan en de Brit krijgen een bedrag van 400.000 gulden te verde len voor hun vindingen, hoewel de commissie die de prijs toekende van mening was dat de Brit de centrale figuur achter de research was ge weest. Overigens kennen Cormack en Hounsfield elkaar niet Ze werkten geheel los van elkaar Beiden toon den zich gisteren nogal verrast met de prijs Cormack. een Zuidafrikaan van geboorte die in 1966 Amerikaan werd. ontwierp de theoretische analy se van de wiskundige kant voor het twee-dimensionale radiologisch on derzoek van het lichaam. Hounsfield slaagde erin om deze theoretische concepties praktisch uit te werken. Dat werd pas mogelijk door geavan ceerde computers die er nog niet wa ren aan het begin van de jaren zestig toen Cormack zijn theorie ontwik kelde De apparatuur waarom het gaat wordt gefabriceerd door het Britse bedrijf EMI Hounsfield staat aan het hoofd van de afdeling medische re search van dit bedrijf Sikolai Tarasow, de leider van de Russische afvaardiging bij de onder handelingen over wederzijdse troe penbeperking in Wenen, noemde Breznjews besluit een belangrijk ini tiatief dat zou kunnen bijdragen tot het sluiten van een akkoord in We nen. De besprekingen zitten daar al sedert jaar en dag muurvast. De •oordvoerder van de NAVO-landen .in Wenen. Aurelius Fernandez, noem de het Russische besluit weliswaar een stap in de goede richting, maar toch nog onvoldoende om het Oost- europese overwicht aan mensen en iteriaal aan te tasten. 'ropaganda De rede van de Russische president Ut' lijkt het begin geworden te zijn van een zware propaganda-oorlog tussen Oost en West over de stationering cm tan raketten voor de middellange af- jtand in Europa. Breznjew verklaar- de zich bereid dit soort raketten te *perken op voorwaarde dat de HAVO niet overgaat tot het statione- 'ift van Pershing 2 en kruisraketten. Terwijl de Oosteuropese media niet phouden te verklaren dat Breznjew *n uiterst edelmoedig aanbod heeft «laan, noemen Amerikaanse rege- ingsfunctionarissen Breznjews rede en schijnmanoeuvre. irof i d, arters adviseur voor nationale vei- gheid. Zbigniew Bizezinsksi zei dat rd(t e regeringen en volken van West- m uropa voor een belangrijke keus gge. taan. Volgens Carters adviseur ma- ;aaj en de Russen „om de andere dag" tn raketkop voor de SS-20, terwijl ok de produktie van de Backfire ■"■Jiiverdroten doorgaat. De Russen uleren op de Westeuropese vrees ior een kernoorlog, maar daarmee lerpreteren zij de vastberadenheid dat deel van de wereld verkeerd, lus Brzezinski. Kremlin hekelde gisteren op nieuw de koele reactie van de Ameri kanen op de voorstellen van Brezn jew. De NAVO-landen zoeken nog steeds, en ten onrechte, naar argu menten om de raketten voor de mid dellange afstand toch te kunnen in stalleren, aldus een door het persbu reau Tass verspreide verklaring. De Amerikaanse senator Frank Church, die enige tijd geleden de aan wezigheid van een Russische brigade op Cuba aan de orde stelde, meent dat het SALT-akkoord door de Ame rikaanse Senaat aanvaard kan wor den, maar dat het verdrag pas van kracht mag worden zodra volledig duidelijk geworden is dat de Russen op Cuba in geen enkel opzicht een bedreiging voor de Verenigde Staten vormen. De kansen op ratificatie van SALT n zijn nog steeds kantje boord. Meer dan vijftig senatoren zouden voor het akkoord zijn, maar de vereiste meer derheid van tweederden (67 senato ren) wordt dan nog altijd niet ge haald. Een deel van de Senaat acht de maatregelen die Carter genomen heeft tegen Cuba onvoldoende. Vol gende maand komt het akkoord in de voltallige Senaat in behandeling, na dat het de afgelopen maanden in af zonderlijke commissievergaderingen besproken is geweest. Het Amerikaanse ministerie van de fensie heeft aangekondigd dat op korte termijn een in Texas gelegen tankbataljon naar West-Duitsland zal worden overgevlogen. Het gaat om een oefening om te zien hoe snel Amerikaanse strijdkrachten naar het buitenland kunnen worden overge bracht en kunnen worden ingezet. Of deze manoeuvre te maken heeft met Amerikaanse plannen om de paraat heid van het leger op te voeren met het oog op plotselinge crisishaarden in de wereld, is niet bekend. LONDEN (AFP, Reuter) Het Patriottisch Front van Joshua Nkomo en Robert Mugabe in Zimbabwe-Rhodesié heeft van de Britse minister van buitenlandse zaken, Lord Carrlngton nog enig uitstel gekregen om zijn grondwetsvoorstellen te aanvaarden. ÉtaÉiiÉni T 4 A., Eerder had de voorzitter van de con ferentie die voor onbepaalde tijd is verdaagd, in Londen laten weten dat het front voor de keus stond van ..slikken of stikken". Een woordvoer der van Carrington zei echter dat de onderhandelingen pas hervat kunnen worden als er een „bevredigend ant woord" komt van de leiders van het front. Een zegsman van Nkomo vroeg zich gisteravond af of het front de „voorstellen opnieuw moet bezien. Er valt niets meer te bezien. De plannen zijn voor ons onaanvaardbaar" ding worden betaald. Het Patriot tisch Front zegt echter dat daar geen geld voor is en dat bovendien de blanken geen enkel recht kunnen doen gelden op de grond. Om die laatste reden wijzen zij Britse voor stellen voor een „ontwikkelings bank" die de schadevergoedingen zou moeten betalen, van de hand ADVERTENTIE Vetorecht De Cubaanse leider Fidel Castro is In New York aangekomen, waar hij vandaag een toespraak bondt tot de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Het bezoek gaat gepaard met de omvangrijkste veiligheidsmaat regelen die New York ooit beleefd beeft. Hele straten zijn afgezet, mitrailleurs staan opgesteld op strategische ponten, speciale honden trippelen rond en helikopters houden een oogje in het zeil. Toch heeft een klein aantal anti- Castro Cubanen nog een demonstratie weten te houden. Giscard zwijgt over diamanten PARIJS (AFP, Reuter) Spre ken is zilver, maar zwijgen is goud. of eigenlijk: diamant. Dat schijnt de Franse presi dent Giscard d'Estaing te den ken naar aanleiding van be richten dat hij als minister van financiën destijds diamanten heeft aangenomen van de in middels verdreven dictator Bo- kassa, van de Centraal Afri kaanse Republiek. Een woord voerder van de president zei dat het niet past in te gaan op verhalen die eerder ..laster" djn dan „informatie". De broer van de president, Oli vier. heeft inmiddels wel na drukkelijk ontkend dat hij ooit ten cadeau heeft gekregen van Bokassa. Hetzelfde lieten twee neven van de president weten. )e Franse troepen in de Cen- raal Afrikaanse Republiek louden na de val van Bokassa voor Giscard compromitteren- documenten naar de Franse imbassade in de hoofdstad langui hebben gebracht. Itolgens zegslieden van de op- lositie in Frankrijk heeft het iger in Centraal Afrika inge- repen, niet om een tiran weg jagen, maar om belastende tukken weg te werken. De so- lalisten onder leiding van Mit- errand hebben om een parle- lentair onderzoek gevraagd, at zich niet moet beperken tot e diamanten, maar zich moet itstrekken tot de Franse rol in frika. Familieleden van Gis- ard hebben grote zakelijke be- mgen in dat werelddeel. ADVERTENTIE 'De tegenwoordige Belgische premier Martens is erg geliefd bij de Franstaligen want hij is bereid om zowat alles toe te geven. Het is een typische defaitist.' Prof P.C. Paardekooper over Waalse agressie in de nieuwe Zero. JERUZALEM (AP. Reuter) De Israëlische regering lijkt voor enige tijd de acute politieke problemen te boven nu minister van financiën Simcha Ehrlich heeft aangekondigd te blijven. Deze beslissing ontslaat premier Begin van de plicht belangrijke wijzigingen aan te brengen in zijn kabinet. SEYCHELLEN (Reuter) In Victo ria op de Seychellen hebben 3000 schoolkinderen voor het presidentië le paleis gedemonstreerd tegen plan nen van president René om volgend jaar alle jongens en meisjes van 15 Jaar op een verlaten eiland te oefenen in agrarisch en sociaal werk. De kin deren en hun ouders vrezen dat hun opleiding zal worden onderbro ken om ze een militaire training te geven. De president, die naar buiten kwam, ging een verhitte discussie met de kinderen aan en zei dat alle beslissingen nog eens overdacht zou den worderv Hoewel de mededeling van Ehrlich de acute problemen oplost, betekent dit bepaald niet het einde van de andere problemen. Enige dramatische maat regelen om de noodlijdende Israëli sche economie weer op de been te helpen, waarom al vaak gevraagd is, zitten er voorlopig niet in. De inflatie loopt naar de honderd procent per jaar. Minister Ehrlich krijgt nog wel een stevig robbertje te vechten met zijn eigen achterban de liberale par tij, die hem liever ziet gaan dan komen. De grootste bank van Israël, de Leu- mi Bank, is al voor de zesde achter eenvolgende dag gesloten, hetgeen heeft geleld tot een vrijwel volledige stilstand van het geldverkeer in het land. De sluiting van de bank is het gevolg van voortdurende werkonder brekingen. De openbare aanklagers in het hele land hebben collectief hun ontslag aangeboden, omdat de rege ring weigert tegemoet te komen aan hun looneisen, die de inflatie alleen maar verder zouden opjagen. Voorts dreigen stakingen bij onderwijzers, röntgenologen en verbindingstech nici. Jeruzalem Leden van de ultra-orthodoxe Goesj Emoneim hebben hun pogingen op gegeven om meer grond te verwerven bij hun nederzetting Kadoenim bij Nabloes. De Israëlische militairen au toriteiten dreigden hen met geweld van de Arabische grond af te zetten. Lord Caradon, voormalig Brits am bassadeur bij de Verenigde Naties, heeft de Jordaanse autoriteiten een nieuw plan voorgelegd voor de toe komst van Jeruzalem. Het plan voor ziet in een verdeling van de stad in een Israëlisch en een Arabisch deel met een onderling vrij verkeer. De stad zou volledig gedemilitariseerd moeten worden. De samenwerking tussen de autoriteiten van beide stadsdelen zou geregeld moeten wor den via een Hoge Commissaris van de Verenigde Naties, die daartoe apart aangesteld zou moeten worden. Lord Caradon is de opsteller van de beken de Veiligheidsraadsresolutie 242, waarin het vraagstuk van de Palestij- nen als een vluchtelingenprobleem wordt beschouwd tot ongenoegen van de PLO overigens. Tegengesproken Een woordvoerder van de Europese Commissie heeft gisteren berichten tegengesproken als zou er binnenkort een ontmoeting is tussen het hoofd van de politieke afdeling van de PLO. Faroek Khaddoemi en de commissie. De PLO-vertegenwoordiger komt binnenkort naar Brussel voor een ontmoeting met de Belgische minis ter van buitenlandse zaken Simonet. Issam Sartawi, de hoge Palestijnse functionaris die onlangs een ontmoe ting had met leden van de vaste ka mercommissie voor buitenlandse za ken. en de Israëlische generaal Matty Peled ontvangen deze maand uit han den van de Oostenrijkse kanselier Kreisky een prijs in verband met de door hen belegde ontmoetingen tus sen gematigde Palestijnen en linkse Israëliërs om te proberen te komen tot een aanvaardbare vredesregeling in het Midden-Oosten. Volgens de Britse voorstellen wordt de blanke minderheid in het land (230.000 mensen tegen meer dan drie miljoen zwarten) haar vetorecht in het parlement ontnomen, maar houdt zij 20 procent van de parle mentszetels. Ook blijft veel grond in handen van blanken. Dat is voor het Patriottisch Front op het ogenblik het belangrijkste struikelblok. Ook hebben de guerrillastrijders van het Patriottisch Front bedenkingen te gen de voorname rol die blanken blij ven spelen in leger, politie, openbare diensten en rechterlijke macht. Over deze punten wil het Patriottisch Front opnieuw praten, maar Lord Carrington voelt daar niet voor. Hij wil dat zijn voorstellen ais geheel worden geaccepteerd; ze zijn niet op punten bespreekbaar. Na aanvaarding kan dan het moei lijkste onderwerp van de conferentie over Zlmbabwe-Rhodesië aan de orde komen: de overgangsregeling, en de formele onafhankelijkheid van de vroegere Britse kolonie. Wat betreft het landeigendom mogen 6000 blanke boeren volgens de Britse voorstellen 86 procent van het bouw land houden. De grond kan door een nieuwe regering worden onteigend, maar dan moet wel schadevergoe- 'De rat race beu? Genoeg van stress? De balen van files en stank? Ga schapen hoeden in Nieuw-Zeeland!' Advies van Hans Ferree m de nieuwe Zero nu in de kiosk KATOWICE (AFP) Bij een mijnex plosie in Bytom (Silezië) zijn dertig mensen om het leven gekomen. De explosie deed zich voor op een diepte van 774 meter. Van de 43 mijnwerkers die daar op het moment van de explo sie werkten, zijn er tien gered en drie gewond. SAO PAULO (IPS) - De politieke oppositie in Uruguay heeft voor het eerst gedreigd met een gewapende opstand tegen de militaire dictatuur in dat land. „Het geduld van de Uruguayanen heeft een grens: de eerdere belofte van de strijdkrachten in 1982 de macht over te dragen aan burgers", aldus een leider van de Colorado- partij, een van de twee traditionele partijen in Uruguay. Visioen Een vertegenwoordiger van de ande re politieke groepering, de Blanco s maakte eveneens een dergelijke toe speling. „Als de militairen hun ver plichtingen niet nakomen, zijn zij als enigen verantwoordelijk voor wat er gaat gebeuren in het land." Colora do's en Blanco's haalden samen 70 procent van de stemmen, bij de laat ste verkiezingen in hel land, in 1971. „Het visioen van Nicaragua moet de generaals duidelijk maken dat de po litieke ombuigzaamheid van Somoza het volk een groot aantal doden en veel leed heeft gekost", aldus een voormalige minister van de Blanco- partij. die niet met name genoemd wilde worden. Uruguay wordt sinds 1973 bestuurd door een militaire regering, die de grondwet wil wijzigen om voor onbe paalde tijd de macht te behouden. Dit voorstel is door 80 procent van de bevolking (volgens het Amerikaanse onderzoeksbureau Gallup afge wezen. Woordvoerders van de opposi tie spreken van een „valstrik". De grondwetsvoorstellen zijn niet op grond van de tekst verworpen die is niet bekend gemaakt maar zijn afgewezen omdat ze in het geheim zijn opgesteld, zonder enig overleg met politieke partijen De politici gaan niet in op de voor stellen van de junta omdat „je daar mee jezelf ophangt aan je eigen touw" zoals een hunner het uitdruk te. De strijdkrachten hebben de poli tieke partijen voor het blok gezet door te verklaren dat er onder alle omstandigheden een volkstemming zal worden gehouden.Wordt „ja" ge stemd dan wordt aangenomen dat de bevolking voor de door de militairen opgestelde grondwetsvoorstellen is. Is het antwoord ,,nee" dan wordt er van uitgegaan dat iedereen tevreden is met de militaire dictatuur. onze correspondent ÏSSEL De Belgische Voerstreek, vlak onder Maastricht, is het hterrein geworden voor het Vlaamse en Waalse taalgeweld. Vrijwel 12' )t weekeinde houden politieke kopstukken er zogenaamde vreedza- ee wandeltochten, maar telkens weer komt er heibel van. De in bussen hi [evoerde wandelaars gaan elkaar te lijf met staven en fietskettingen vei ronder boven wonder heeft de rijkswacht tot nu toe voorkomen dat nts oden vielen. aat bij de „wandeltochten" om leden ;n a het Taal Aktie Komité (TAK) en de Hl ise Militante Orde (VMO) tegen de i ui ft Fouronaise van boer Happart. Echte et o laars zijn. zo blijkt uit de identiteits toe lies door de rijkswacht, nauwelijks le b toen bij de rellen ichtende partijen houden zich op in t Baskische afscheidingsbeweging «n VMO-leider Eriksson dreigt van zijn regelmatig met het inzetten van bui- d b dse stoottroepen. Hij zou via de Bel- doc wapenhandelaar en oud SS-er ^dig uitstekende contacten hebben met ituu üerikaanse Ku Klux Klan en de IRA. inkz ton heeft destijds ook het congres van Ee To-fascisten in Antwerpen georgani- oori TAK en VMO onderhouden weer ijn e eten met de gevestigde Vlaamse Volk- r Bi en Happart met de Brusselse taalpar- 6 ,F ?ept lie l a. b tijdig swacht wordt nogal eens beschul- i pro-Vlaamse partijdigheid. Zo viel op de tv waar te nemen dat een comman dant Eriksson een schouderklopje gaf als dank voor de-relatief zachtzinnige manifes tatie. Maar een zekere Magnerij heeft vorige week een aanklacht ingediend tegen de rijkswacht. Hij zou op vriendenbezoek in de Voer willekeurig zijn opgepakt en op het politiebureau zijn geslagen en bespuugd. Bij zijn vrijlating enkele uren later zou het geld uit zijn portefeuille zijn verdwenen. De justitie daarentegen wordt ervan be schuldigd pro-Waals te zijn. Bij de recht bank in Tongeren wacht nu al jaren de behandeling van een aantal klachten tegen Happart. En enkele weken geleden stond heel Vlaanderen in rep en roer toen een Franstalige kroegbaas enkele ongewenste Vlaamse gasten uit zijn lokaliteit verdreef met twintig schoten uit het dubbelloops jachtgeweer dat geladen naast de tapkast stond. Een Nederlands slachtoffer moest ernstig gewond worden weggevoerd, maar de caféhouder liep de volgende dag alweer op vrije voeten. „Rechtmatige verdediging van haard en goed", meende de rechter. Zelfs het koningshuis, dat thuis Frans spreekt, dreigde bij de toestanden in de Voer te worden betrokken toen koning Bou- dewijn een petitie aannam van boer Hap part bij de uitrit van een autosnelweg. Met „de ministeriële verantwoordelijkheid" moest de zaak worden gedekt. Ook voor premier Wilfrled Martens is het geen gemakkelijke klus. De Vlaming krijgt in eigen gelederen toch al de naam te veel naar Franse pijpen te dansen. Dat kwam vooral nadat hij officieel een Waals cultuur centrum in Parijs had geopend en de stich ting van een Vlaamse school in Komen aan de taalgrens had uitgesteld. Martens heeft het ministerie van Justitie onlangs opdracht gegeven uit te zoeken of Action Fouronnaise, TAK en VMO kunnen worden aangepakt op grond van de wet op het verbod van weermachten, maar voor de rest heeft hij zich tot nu toe op veilige afstand van de Voer gehouden. Gesol Het gesol met de Voer is trouwens al oud. Voor de eerste wereldoorlog al eiste Vlaan deren de Voer op om „een vrije doortocht" te hebben naar het Duitse achterland. Maar de bevolking mocht zelf beslissen. In 1930 werd de knoop doorgehakt met de vraag: welke taal spreekt u. Op sterke aandrang van pastoor Veltmans, die de formulieren na de zondagsmis ophaalde zei bijna tach tig procent „Vlaams." De Walen vonden de vraag fout omdat in de handel en bij officiële gebeurtenissen Frans wordt gesproken en alleen thuis en in het café Vlaams. Maar de meerderheid beslist en dus werd de Voer bij Vlaams Limburg gevoegd, al bleef het grootgrondbezit in adellijke Waalse handen. De bevriende Duitse bezetter versterke het Vlaamse be stuur en wist handig in te spelen op de nationalistische gevoelens van de Vla mingen. Meteen na de tweede wereldoorlog werd een nieuw taalonderzoek verricht, waarbij meespeelde dat de Vlaamse collaboratie niet in dank was afgenomen. De meerder heid koos voor het Frans en ditmaal protes teerden de Vlamingen: het onderzoek was te formeel opgezet. Bij dit soort formulieren geeft men ..Frans" op uit schaamte voor het eigen dialect. Ondanks de Waalse overwinning bleef de Voer Vlaams, een situatie die in 1961 on houdbaar werd. Men overwoog toen het gebied bij het Waalse Luik te voegen. In ruil zou Vlaanderen dan het tweede probleem gebied. dat van Komen en Moeskroen, krij gen. Maar de socialistische vice-premier Paul-Henri 8paak verklaarde openlijk: „De Voer is voornamelijk katholiek en zonder die Voer kunnen de socialisten een aboslute meerderheid behalen." De Waalse socialis ten hadden er alle belang bij de Voer Vlaams te houden en dat bleef de streek, ondanks veel gekrakeel in de Belgische volksvertegenwoordiging. Nu is de situatie opmeuw onhoudbaar. WA Va Een vertrouwd beeld van de laatste weken in de Belgische Voerstreek. Maar premier Martens wil zich niet aan de zaak branden. Historisch gezien is de Voer een karakteristiek produkt van Belgische tegenstellingen: het taaiconflict, de oorlogs rancunes. de strijd tussen katholieken en socialisten, tussen „beschaafde" Franstali gen en „boerse" Vlaamstaligen. In het poli tieke Madurodam van België vermaken knokploegen zich ten koste van zes gehuch ten met 4500 Inwoners

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 7