edewerking van werkgever
lodig voor korter werken
'Onze kinderen hoeven
niet op de barricaden'
Ex-gegijzelden verwerken kaping goed
A
FNV-vrouwen willen
snel 35 uur werken
Oefening Donderslag 10
op volle oorlogssterkte
IV-voorzitter Wim Kok
IA1VCERS
Y
Symposium over de onaangepaste school
Stopkogel nog
niet invoeren
'Overschatting van probleem mag niet omslaan in onderschatting'
JKDÈRDAG 11 OKTOBER 1979'
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3
p
'ét p onze sociaal-economische redactie verlanglijstje staan: uitbreiding van
STERDAM - FNV-voorzitter Wim Kok heeft een klemmend beroep gedaan op de ^SruS^Tde'ÏÏSSfc
kgevers om volgend jaar mee te werken aan arbeidstijdverkorting. Hij waarschuwde dat week de vijf ploegendienst!
volledig onbespreekbaar houden van arbeidstijdverkorting zal leiden tot „een onaan- uitbouw van betaald educauef verlof
*4rdbare polarisatie."
r«
werkgevers zijn in hun kortzich-
ield kennelijk wel bereid om vak-
dsverlangens met geld af te ko-
Maar het is zeer de vraag of de
iweging in dat fuik zwemt. Als
even kan zullen we volgend
gebruiken om op dit punt een
baak te forceren in het werkge-
djn kamp", aldus Kok gisteren bij de
dit entatie van de discussienota voor
2», arbeidsvoorwaardenbeleid voor APfVc
.na end jaar. In dat beleid staat het v
rde >ud van werkgelegenheid op-
ten iw centraal.
den bestemd voor arbeidstijdverkor-
tende maatregelen. Ook vuil. zwaar
en onaangenaam werk moet extra
worden gecompenseerd hetzij in
loon, hetzij in vrije tijd maar het
beleid moet volgens de federatie in de
eerste plaats zijn gericht op het af
schaffen van onaangenaam werk (hu
manisering van de arbeid).
rat komende vier weken krijgen de
bondsleden de gelegenheid bij
tng CNV loopt een soortgelijke proce-
om zich uit te spreken over
ad voorkeuren voor volgend jaar.
in) de FNV-top betreft staat in ieder
o al vast dat de koopkracht blijft
hij indhaafd tot ten minste het inko-
^-niveau van de doorsnee werkne-
32.000 gulden bruto in dit jaar.
jekl geldt behalve voor de werkne-
ook voor de ambtenaren, de
iheten trendvolgers en de ontvan-
van een sociale uitkering. Boven-
zouden de laagstbetaalden er
It Iets op vooruit kunnen gaan.
pllède koopkracht werkelijk te kun-
handhaven is er volgens de fede-
behalve de prijscompensatie
aanvullende looneis nodig van
dan de halve procent, die het
et nodig acht. In de sterke be
stakken kunnen volgens de FNV
nde looneisen worden ge
le mede om het gemis van een
verrpogensaanwasdeling
te compenseren maar die
lie ruimte zal zo mogelijk wor-
Via arbeidsplaatsenovereenkomsten
(APO's) moeten de werknemers meer
invloed krijgen op de werkgelegen
heid in de afzonderlijke bedrijfstak
ken en ondernemingen. De federatie
denkt daarbij aan afspraken over ver
betering van de informatie-verstrek
king door de werkgever, over het per
soneelsbeleid, over het aantrekken
van kwetsbare werknemers (gehandi
capten, jongeren bij voorbeeld), over
het opzetten van vormings- en scho
lingsprogramma's en aan afspraken
over de verbetering van de arbeids
omstandigheden.
Wat betreft de arbeidstijdverkorting
mikt de FNV op een verkorting van
tien procent in vier jaar. Hoog op het
en een basisvakantie van 25 dagen
voor iedereen. Verder denkt de FNV
aan een actief beleid ten aanzien van
deeltijdarbeid en een verlaging van
de leeftijd waarop werknemers in
aanmerking komen voor het volwas
sen minimumloon tot 21 jaar.
De FNV constateert in de nota nog
eens dat het sociale klimaat in Neder
land verziekt is: zowel de werkgevers
als de overheid tonen geen bereidheid
om de werkelijke problemen in de
samenleving aan te pakken. Kenmer
kend in dit verband noemt de FNV
het compleet afbreken van de vermo-
gensaanwasdeling, waarmee de hoge
winsten in de sterke bedrijfstakken
ADVERTENTIE
IMPORTED
GEÏMPORTEERD DOOR:
KOOPMANS BRUINIER B V.
AMSTERDAM
Eén keer een com
plete lijst maken
met de adressen
van alle familie,
vrienden en ken
nissen. Mét post
bodes. Voorkomt
véle keren zoeken.
Van onze onderwijsredactie
UDEN Wie moet zich aanpassen, de school, de maatschappij of het kind? Een vader
stelde deze vraag op het symposium over de „onaangepaste school", dat gisteren op het
Kruisheren Kollege in Uden werd gehouden.
Niemand van de aanwezigen wist een afdoende antwoord te formuleren. Ook de
anonieme leerling niet, die op een affiche in de aula op de noodzaak wees dat de school
de maatschappij verandert. Of moest eerst de maatschappij de school veranderen
Het symposium over het „grote
balen" was georganiseerd ter gele
genheid van de opening van de
nieuwe school. Het onderwerp
staat al geruime tijd centraal bin
nen het docentencollege van deze
1050 leerlingen tellende school.
Vooral de leerlingen in de hoogste
klassen zien de school nauwelijks
nog zitten.
„Wat je op school leert, staat vol
ledig buiten de maatschappij",
zegt een meisje tijdens de discus
sie, die op videoband is opgeno
men. „Ik weet echt wel leukere
dingen dan alleen maar studeren",
merkt een jongen op. „Waarom
moet je per se op je achttiende het
atheneum halen. Dat afraffelen
van je studie is niet gezond, het
heeft ook geen nut. Ik zou liever
een jaar tussendoor willen wer
ken, om te weten of en wat ik wil
gaan studeren."
Spijbelen
De zingeving van de studie leidt
bij veel leerlingen tot problemen.
Ze kunnen zich niet concentreren,
ze spijbelen veel, hebben het per
soonlijk soms erg moeilijk. Toch
waarschuwt de rector van het
Kruisheren Kollege, H. van Hel
mond, voor overdrijving. „Er zit
ten nog genoeg kinderen op
school, die met plezier werken. In
de randstad is het probleem van
de demotivatie veel sterker."
Een jongen geeft als verklaring
voor het „grote balen" dat het
leerprogramma niet aansloot bij
zijn interesse. ..De leerstof is veel
te abstract, je kunt er niets mee
doen. Je weet dat je op school
basiskennis aan het vergaren
bent, maar in feite snap je niet wat.
je er doet." Een klasgenoot van
hem vindt dat de school er is om
hem te hetpërTbij het vormgeven
van een eigen bestaan. „Wij zijn er
niet voor de school, de school is er
voor ons."
Drs H. J. H. Brentjens benadrukt
dit aspect in zijn inleiding. „De
school neemt een veel grotere
plaats in het leven van de leerlin
gen in dan vroeger. Ze willen ook'
dat de school zich met hun ont
plooiing bemoeit." Hij wijst op de
bijna onmogelijke opgave waar de
scholen voor staan. „In de afgelo
pen vijfentwintig jaar is het aan
tal leerlingen in het voortgezet on
derwijs verviervoudigd. Driekwart
van alle kinderen tot negentien
jaar volgt dagonderwijs."
Veranderen?
Het voortgezet onderwijs is niet
aan de behoefte van de leerlingen
aangepast. Moet dit veranderen?
De aanwezige leraren reageren
verschillend. „Het dilemma is dat
alle exameneisen recht overeind
blijven staan", zegt de een.
Een vrouwelijke collega: „Veel
leerlingen nemen het je later kwa
lijk als je ze niet goed op het
examen hebt voorbereid." De sug
gestie voor meer praktisch werk
vindt niet overal bijval. „Er zijn
landen waar de studenten mee
helpen met de oogst, met de presi
dent voorop, maar dat zie ik ook
niet zo zitten." Een volgende do
cent benadrukt het belang van de
verbinding tussen theorie en prak
tijk. „Wil je de demotivatie ophef
fen, dan moet je je richten op de
praktische toepasbaarheid van
het geleerde."
De tweede inleider op het sympo
sium, dr M.A.J. M. Matthijssen,
voorzitter van de Innovatie Com
missie Participatieonderwijs,
wijst op de mogelijkheden voor
participerend leren door korte sta
ges in de praktijk. In Nederland
zijn al een aantal experimenten
met deze vorm van leren aan de
gang.
Goede cijfers
Toch is het probleem van de de
motivatie geen specifiek Neder
lands probleem, aldus Brentjens.
In Zweden en West-Duitsland,
eveneens hoog geïndustrialiseerde
landen, komt het ook veel voor. In
tegenstelling tot de ontwikke
lingslanden, waar de leerlingen
nog zeer gemotiveerd zijn om naar
school te gaan. Het verband tus
sen de theorie op school en de
latere praktijk wordt in de wester
se landen niet meer gelegd door de
leerlingen.
De ouders van de leerlingen aan
het Kruisheren Kollege hebben
begrip voor de problemen, maar
staan nochtans niet te trappelen
voor een nieuwe vorm van onder
wijs. „Goede cijfers zijn immers
belangrijk, ze moeten toch door
naar de universiteit", zegt een ou
der. „Ik ben voor experimenten",
vertelt een moeder, maar niet op
deze school. Onze kinderen hoe
ven niet op de barricaden."
De FNV-top presenteerde gisteren haar concept-nota over arbeidsvoorwaarden. Van links naar rechts
de heren Groot, Kok, Spit en Drabbe.
zouden kunnen worden afgeroomd.
De federatie ziet op dit moment geen
enkele aanleiding om te veronderstel
len dat er in de opstelling van het
kabinet en de werkgevers een funda
mentele wijziging zal komen en de
kans op een centraal akkoord noem
de Kok dan ook minimaal.
Eisenpakket
Meer dan in de afgelopen jaren het
geval was zullen de afzonderlijke
bonden de gelegenheid krijgen of per
bedrijfstak of per onderneming naar
bevind van zaken een aangepast ei
senpakket op tafel te brengen. Maar
volgens Kok betekent een grotere
ruimte voor de bonden om hun eigen
pakket in te vullen niet. dat de FNV
daamee van haar gecoördineerde
CAO-beleid afstapt.
De FNV wil kijken of er per sector of
per bedrijf wel afspraken zijn te ma
ken over de FNV-wensen met betrek
king tot de arbeidstijdverkorting, nu
deze door de centrale werkgeversor
ganisaties worden afgewezen. Van ge
val tot geval zal dan worden bekeken
wat haalbaar is, in welke vorm en in
welk tempo. „Het uiteindelijke doel
blijft overal een verkorting van tien
procent in vier Jaar", aldus Kok, die
de werkgevers van „een hypocriete"
houding beschuldigde, indien zij bij
hoog en bij laag volhouden dat ar
beidstijdverkorting nu onbespreek
baar is, vooral omdat zij in Europees
verband toch al voorop zouden lopen.
„Dat is onzin, zei Kok want in landen
als België, Denemarken en Italië
blijkt het wel mogelijk te zijn.
Politiebond:
UTRECHT (ANP) De Nederlandse
politiebond NPB heeft invoering van
de stopkogel voorlopig afgewezen. De
bond noemt invoering van deze kogel
een riskant avontuur zolang een aan
tal vragen op medisch, ethisch en
juridisch gebied onbeantwoord blij
ven. De NPB wil dat de ministers van
justitie en binnenlandse zaken een
breder opgezet onderzoek instellen
naar de werking van de kogel. Daar
bij moet dan ook gekeken worden
naar de invloed die Invoering van
deze kogel heeft op de geweldsin-
structie van de politie, aldus de NPB.
NPB-voorzitter L. van der Linden
noemde het rapport van de interde
partementale commissie-Valken over
de stopkogel volstrekt onvoldoende
om tot een afgerond advies te komen.
Van der Linden vond het met name
teleurstellend dat het rapport van
patholoog-anatoom prof. dr Zelden-
rust over de werking en effecten van
de kogel, nog steeds niet is ver
schenen.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Geen 35-urige werkweek ln 1984, maar al in
1980. Dat eisen de vrouwelijke leden van de FNV en zij
willen die eis doorgeven aan het FNV-bestuur zodat men
al in de onderhandelingen van volgend jaar de 35-urige
arbeidsweek kan opnemen.
De FNV, heeft zoals bekend, geko
zen voor een arbeidstijdverkor
ting van tien procent, die uiteinde
lijk in 1984 zou moeten zijn ver
werkelijkt. De FNV-vrouwen voe
len niets voor deze langzaamaan-
actie, maar willen nu snel resulta
ten zien wat betreft de 7-urige
werkdag. Dit werd gisteren duide
lijk op de studiedag van vrouwelij
ke FNV-leden in Utrecht, die spe
ciaal gewijd was aan de herverde
ling van de arbeid. De vrouwen
kiezen dus in eerste instantie voor
een kortere arbeidsdag (met be
houd van hetzelfde loon), waarbij
zij onmiddellijk aantekenen, dat
deze kortere arbeidsdag gepaard
moet gaan met uitgebreidere col
lectieve voorzieningen (zoals kin
deropvang, gesubsidieerde kanti
nes of restaurants en dergelijke).
Omdat met name de vrouwen an
ders niets hebben aan die kortere
werkdagen.
„Dan zitten de mannen alleen een
uur langer achter de krant en kan
de vrouw extra bezig zijn in het
huishouden en zo komen we nooit
tot een andere verdeling voor de
taken tussen mannen en vrou
wen," meende men. Verder vinden
de FNV-vrouwen dat de arbeids
tijdverkorting zeer intensief ge
controleerd moet worden, zodat
het er niet op neer komt, dat de
bazen de lopende band gewoon
wat sneller zetten waardoor het
werk dat anders in acht uren ge
daan wordt, nu in zeven uur ge
perst wordt.
Er moeten wel degelijk nieuwe ar
beidsplaatsen komen als gevolg
van die kortere arbeidsdag, an
ders is het effect tot bestrijding
van de werkloosheid nihil.
Of. zoals Elske ter Veld, van het
FNV-secretariaat voor vrouwelij
ke werknemers het uitdrukte:
„Als we geen duidelijke afspraken
maken over nieuwe arbeidsplaat
sen, zullen we in zeven uur moeten
doen wat we daarvoor in acht uin
deden en hebben we daarna thuis
alleen maar meer tijd nodig om bij
te komen van onze zeer intensieve
arbeidsdag."
Het is duidelijk dat de FNV-vrou
wen andere mogelijkheden van ar
beidstijdverkorting. zoals de vrij
willige vervroegde uittreding of de
vrije middag op geen enkele ma
nier vinden bijdragen aan de ver
betering van de positie van de
werkvrouw (of van de vrouw die
wil gaan werken).
Over de deeltijdarbeid was men
van mening dat vrouwen niet
moeten vragen om een grote toe
neming van het aantal partrtime-
banen, omdat dit toch alleen maar
een oplossing betekent voor een
kleine groep vrouwen in de beter
betaalde banen. Een vrouw die
werkt voor een minimumloon kan
het zich gewoonweg niet permitte
ren om part-time te gaan werken
omdat ze niet met minder geld
toekan.
Bovendien zitten aan het ver
schijnsel parttimewerk nog altijd
zeer nadelige kanten: minder kans
op promotie, vaak minder rechts
zekerheid, kans op een kleiner
pensioen en een kleinere uitkering
bij werkloosheid of arbeidsonge
schiktheid.
Tenslotte nog een opmerking van,
een deelneemster aan de studie
dag: Werkgevers wier personeels
bestand nog niet voor de helft uit
vrouwen bestaat zouden tot die
tijd alleen nog maar mogen adver
teren voor vrouwelijke werkne
mers.
Van een onzer verslaggevers derd opgeroepen kletnverlof-
HAVELTE Ongeveer elf- gangers hebben zich gisteren
AJ1 11 ÏJrt„/\ltA OoV,nnrc.
honderd van de vijftlenhon-
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Het merendeel van de mensen die gegijzeld zijn bij de
treinkapingen bij Wijster en de Punt heeft deze dramatische gebeurtenissen
zonder al te grote geestelijke kleerscheuren kunnen verwerken dank zij de
nazorg die hun werd geboden. Dat neemt niet weg, dat sommigen ln
psychische problemen zijn geraakt, maar door een actiever benadering van de
kant van de hulpverlening heeft men getracht deze groep zo te helpen dat
specifieke therapeutische hulp niet meer nodig was.
pttpost
Dit staat in het verslag „pro-
jekt nazorg-ex-gegijzelden
van de treinen bij Wijster en
De Punt", dat na zo'n twee
jaar nu is afgerond. Uit het
rapport komt naar voren dat
dit nazorgproject direct op
gezet na het beëindigen van
de treinkaping bij De Punt in
juni 1977 zeker zinvol is
geweest. De voornaamste
doelstelling daarbij was de ge
gijzelden en hun familieleden
in staat te stellen de gijzeling
zo goed mogelijk te ver
werken.
Die nazorg werd ter hand ge
nomen vanuit de stichtingen
geestelijke gezondheidszorg
(GGZ) in Groningen. Drente
en Overijssel, waarbij de hulp
verleners zonder zich nadruk
kelijk op te dringen naar de
mensen toegingen, zowel ln
het opvangscentrum als thuis.
om hen te wijzen op de moge
lijkheden voor hulp.
De projectgroep is tot de con
clusie gekomen dat de hulp
verlening bij rampen zoals gij
zelingen moet worden opgezet
vanuit het oogpunt van pre
ventie en dat daar de nadruk
op moet komen te liggen.
De psychische gevolgen van
een dergelijk drama dienen
niet te worden overschat, het
geen destijds nogal het geval
was maar mogen ook niet
worden onderschat.
Bureau-hulp
De actieve benadering van de
ex-gegijzelden en hun familie
leden zou door training van
hulpverleners meer algemeen
bekend en toegepast kunnen
worden. Dit komt de zorg voor
alle slachtoffers van geweld
misdrijven ten goede. Geble
ken is dat de traditionele „bu
reau-hulpverlening" nauwe
lijks bruikbaar is. Slechts wei
nig mensen zullen naar een
dergelijke instelling toestap
pen, zeker wanneer in de aan
duiding iets van psychiatrie,
therapie, geestelijke gezond
heidszorg of maatschappelijk
werk voorkomt. Daarom moe
ten de hulpverleners naar de
mensen toegaan.
De projectgroep pleit voor
aansluiting van het hulpverle
ningsprogramma bij de be
staande voorzieningen en
structuren. Naar voren is ge
komen dat de nazorg van de
ex-gegijzelden niet alleen lag
bij de professionele hulpverle
ning, uit de tweede lijn, maar
dat huisartsen, wijkverpleeg
kundigen, familie, vrienden
en buren of geestelijken een
groot deel voor hun rekening
namen. In het rapport wordt
tevens stilgestaan bij de be
richtgeving vla de media, die
in bepaalde gevallen nogal
„etiketterend" heeft gewerkt.
Er werd daarin een beeld op
geroepen van gegijzelden die
na afloop van de gijzeling af
schuwelijke problemen en
ernstige psychische stoornis
sen zouden moeten door
staan. Dit verwachtingspa
troon, dat ook geschilderd
werd door een aantal deskun
digen, is in veel gevallen niet
uitgekomen. Maar „na deze
overschatting van de proble
men moet ook worden ge
waakt voor een onderschat
ting van een dergelijk trauma
tische gebeurtenis, die een gij
zeling kan zijn," aldus dr D. R.
J. van Londen, directeur-ge
neraal van de geestelijke
volksgezondheid.
Hij is voorzitter van de centra
le beleids- en ondersteunings
groep ten behoeve van nazorg
van ex-gegijzelden (CBOO),
die enkele maanden geleden
een onderzoek publiceerde
over de gijzelingen. Aan dit
orgaan en aan de ziekenfonds
raad die het nazorgsproject
financierde, is dit verslag van
het project dan ook uitge
bracht.
In het verslag staat verder dat
de communicatie van de hulp
verleners en de gegijzelden
met de overheid soepel dient
te verlopen. Het vertrouwen
van de gegijzelden ln de over
heid, tegen wie de actie was
gericht en waarvan de gegij
zelden zich het slachtoffer
voelden, moet zoveel mogelijk
worden hersteld. Van groot
belang acht de projectgroep
dat er een blauwdruk voor de
hulpverlening beschikbaar is
(en dat is het geval) zodat in
voorkomende gevallen de psy
chische begeleiding voor de
betrokkenen direct goed kan
worden geregeld
Naar voren Komt verder dat
iedere burger het risico loopt,
het slachtoffer te worden van
een gijzeling, een ramp of ge
weldmisdrijf. Mensen dienen
zich van deze risico's bewust
te zijn en op de hoogte te zijn
van de uiteenlopende moge
lijkheden op het gebied van
hulpverlening. Tijdens de gij
zeling is persoonlijke aan
dacht nodig voor de betrokke
nen om te voorkomen dat de
gegijzelden zich verlaten en
machteloos voelen. ZU vor
men een normale bevolkings
groep die gedurende enige tijd
extra aandacht en zorg nodig
heeft, zo wordt met nadruk
gesteld.
Een probleem is ook. dat de
regeling van materiële hulp
vaak een voorwaarde is voor
het bieden van immateriële
hulp. Het toekennen van een
financiële tegemoetkoming
ineens geeft blijk van een
daadwerkelijke zorg van de
overheid voor de gegijzelden.
Een nadeel daarbij is dat het
beschouwd kan worden als af
koop van leed en dat het leidt
tot een gevoel van misken
ning van het doorstane leed
bij degenen die daarvoor niet
ln aanmerking komen, zoals
kort-gegljzelden, die toch al ln
de kou kwamen te staan we
gens te weinig aandacht.
Daarom verdient het geven
van persoonlijke voorlichting
over de mogelijkheden voor
het verhalen van schade en
het geven bij steun bij het
zoeken naar wegen om die
schade zoveel mogelijk te be
perken, extra aandacht. Mo
gelijk zou een speciaal scha
defonds hierbij de meest aan
gewezen manier zijn, aldus
het verslag.
in allerijl in Havelte, Schaars-
bergen en Ermelo gemeld
voor de legeroefening „Don
derslag 10" die tot en met
vrijdag zal duren. De oefening
is bedoeld om de paraatheid
van het Nederlandse leger te
testen en wordt op volle oor
logssterkte uitgevoerd door
de 43e pantser-infanteriebri
gade.
De oproep, die de betrokkenen gister
ochtend per aangetekende expresse-
brief bereikte en die tevens herhaal
delijk over alle drie de radiozenders
werd omgeroepen, is uitsluitend ge
richt aan zogeheten kleinverlofgan-
gers, ook wel KV-eenheden genoemd.
Dit zijn onlangs afgezwaaide dienst
plichtigen die tot zes maanden na
ultdlensttreding verplicht zijn gehoor
te geven aan een herhalingsoproep.
In het geval zij absoluut niet ln staat
zijn zich te melden, kan telefonisch
contact worden opgenomen met een
nummer ln Gouda (18444). waarna al
of niet vrijstelling wordt verleend.
ADVERTENTIE
Bel voor folder 04160-36431
