Breznjew komt Westen tegemoet
Amerika verhoogt rente
Kiesttwkado
Bende van Vier
voor de rechter
i
houdt vast aan
rijsverhoging aardgas
deze krant
tNieuwe Haagse/Nieuwe Leidse Courant
Trouw
Kans op buitje
HET WEER
m
Deel militairen en tanks weg uit Oost-Duitsland
Rellen op
de tribunes
Poging tot herstel vertrouwen in dollar
Museumdorp
bijna failliet
'Misdaden tegen volk China'
Bezorg Trouw een nieuwe abonnee
Lees een krant met overtuiging; TrOUW
rouw
37STE JAARGANG NR 10970 - MAANDAG 8 OKTOBER 1979
Wolkenvelden en een kleine kans op een bui Middagtemperatuui ongeveer
17 graden bi| een matige zuidenwind, windkracht 3
Morgen en overmorgen: af en toe regen en later meer zon en mtddaglempe-
raturen ongeveer 16 graden
Morgen zon op 06.53 onder 18.01
maan op 20.33 onder 11.07
III
(IC
LOSSE NUMMERS 60 CENT
IjPAGINA 2
I» Kerkelijk links
en rechts
Paus en 'gewone'
gelovigen
■PAGINA 3:
Nieuw bod voor
stakende slepers
PAGINA 4
Opera brengt
melodrama
Sater speelt Nest
PAGINA 5
Franse hulp tegen
Bokassa te laat
PAGINA 7
BERLIJN (Reuter. UPI, AP. AFP) De Sowjet-
Unie trekt het komende jaar 20.000 soldaten en
duizend tanks terug uit Oost-Duitsland.
Dit heeft de Russische president Breznjew meegedeeld bij de
viering van het dertigjarig bestaan van de DDR. Breznjew
deelde tevens mee dat de Sowjet-Unie bereid is het aantal
raketten voor de middellange afstand te beperken. De eerste
reacties in het Westen op de toespraak van de Russische
leider werden gekenmerkt door een ingehouden optimisme.
Meindert Boekei gaf
koor allure
Leonid Breznjew verklaarde dat de
Sowjet-Unie tot haar beslissing was
gekomen om duidelijk te maken dat
zij het goed meent met de ontspan
ning tussen Oost en West. Het is voor
het eerst in zes jaar dat de leiders in
het Kremlin een dergelijk gebaar ma
ken. HIJ deed een beroep op de lan
den van de NAVO om het Russische
voorbeeld te volgen.
De Russische leider liet de bereidver
klaring tot beperking van het aantal
raketten voor de middellange afstand
gepaard gaan met de waarschuwing
dat de communistische landen hun
bewapening zullen opvoeren wanneer
de landen van de NAVO zouden be
sluiten tot de stationering van nieu
we middellange-afstandsraketten in
West-Europa. Deze waarschuwing
was kennelijk ingegeven door de bin
nen de NAVO aan de gang zijnde
discussie over de stationering van
Pershing 2-raketten en kruisraketten,
waarover voor het einde van dit jaar
een beslissing zou ■'eten vallen.
De Russische leider bleek nog steeds
moeilijk te lopen, maar was wel in
staat zijn rede luid en duidelijk uit te
spreken. Alle bij de festiviteiten in
esnoods met dwangmaatregelen
LVERSUM (ANP) De re-
ring is vast van plan de
ngekondigde extra prijs-
[rhoging voor aardgas door
voeren, ook als de Gasunie
de contractbesprekingen
irover geen overeenstem
kan bereiken met de
bedrijven.
feister Van Aardenne (economische
ten) zal in dat geval van zijn wette-
bevoegdheden gebruik maken
de Gasunie de hogere prijs dwin-
nd voorschrijven.
|f t bleek zaterdagmiddag tijdens een
«ussie van de minister met een
rtegenwoordiger van de gasbedrij-
voor de VARA-radlo. De gasbe-
Ijven zijn echter niet van plan een
jjrgelijke stap van de minister te
lepteren
in h
J. Kaland, voorzitter van de Vere
ring van Exploitanten van Gasbe-
dieijven in Nederland (VEGIN) zei dat
n organisatie desnoods de beslis-
g van de minister zal aanvechten
de Europese Commissie in Brus-
De VEGIN kan ook de Raad van
at£ Via een AROB-procedure ver
eken het besluit van Van Aardenne
ze vernietigen.
ïd3
en ri js ver schil
1 t regering wil het aardgas duurder
'ev^ken. aldus Van Aardenne. omdat
prijs ervan achterloopt bij huis-
ntri
gd
brandolie en zware stookolie. Het
gaat echter vooral om het prijsver
schil met huisbrandolie.
Bij de regelmatige besprekingen over
het contract dat de Gasunie heeft
voor levering van aardgas met de
Nederlandse gasbedrijven, komt
steeds de prijsverhoging aan de orde.
De prijs van aardgas is namelijk al
enige tijd gekoppeld aan die van olie.
Hlerbovenop echter wil de minister
een extra verhoging leggen, omdat
hij vindt dat duurder gas de mensen
er sneller toe zal bewegen zuiniger om
te springen met energie.
Behoefte
De gasbedrijven, aldus Van Kaland
zaterdag, steunen dit streven, maar
vinden dat dat op andere wijze moet
worden geregeld. Volgens de VEGIN
wordt gas afgenomen al naar gelang
men behoefte heeft. Dat moet niet via
de prijs worden teruggedrongen.
Een extra prijsverhoging moet vol
gens de gasbedrijven bovendien wor
den afgewezen daar het leidt tot on
nodige kostenverhogingen, de infla
tie bevordert en de concurrentieposi
tie ten opzichte van het buitenland
verzwakt.
Bovendien vindt Van Kaland het on
juist dat de buitenlandse gascontrac-
ten op 14 cent per kubieke meter
zitten, terwijl de VEGIN straks in
Nederland gas zal moeten inkopen
tegen 28 cent per kubieke meter, als
Van Aardenne zijn zin krijgt.
Oost-Berlijn aanwezige Oosteurope-
se leiders zaten naast Breznjew. Op
merkelijk was dat de Russische leider
geen aandacht besteedde aan het re
cente conflict met de Verenigde Sta
ten over de aanwezigheid van een
Russische gevechtsbrigade op Cuba.
Sowjet-diplomaten lieten doorsche
meren dat de Russische leider in laat
ste instantie de daaraan gewijde pas
sages uit zijn rede had geschrapt.
Het Westen heeft afwachtend, maar
positief op de rede van Breznjew ge
reageerd. In verscheidene landen
werd meegedeeld dat de toespraak
eerst nauwkeurig bestudeerd moet
worden, alvorens men erop commen
taar kan leveren. Carters adviseur
voor nationale veiligheid, Zbigniew
Brzezinski, zei dat Breznjews rede
niet vreemd was aan hèt Amerikaan
se voornemen om Pershing 2-raket-
ten in Europa te stationeren. „Wij
zijn vastbesloten om de besprekingen
met onze bondgenoten daarover
voort te zetten", aldus Brzezinski.
Een woordvoerder van de NAVO in
Brussel zei eerst nog te moeten zien
wat de terugtrekking van de troepen
inhoudt. Als ze naar Polen worden
verplaatst, is het een schijngebaar. zo
meende hij.
Goede wil
De Westduitse regering noemde de
rede van de Russische leider een ge
baar van goede wil. Een woordvoer
der verklaarde dat de regering ver
heugd is over het feit dat de Russen
bereid zijn te praten over de statione
ring van middellange-afstandsraket
ten in Centraal-Europa. Hij sprak de
hoop uit dat de rede van Breznjew
een nieuwe impuls zal geven aan het
overleg over wederzijdse troepenre
ducties (MBFR) dat zich nu al zes
Jaar voortsleept in de Oostenrijkse
hoofdstad Wenen. Tussen NAVO en
Warschau Pact bestaat nog steeds
van mening over de opgave van het
huidige aantal troepen. Het Westen
zegt dat het Warschau Pact 150.000
man meer onder de wapenen heeft
dan de eigen opgave.
Oost-Duitsland heeft het dertigjarig
bestaan gisteren gevierd met een
grootscheepse parade. Voor het eerst
namen ook Russische T-72 tanks aan
de parade deel, alsmede een groot
aantal gevechtshelikopters. Evenals
in het verleden hebben de comman
danten van de drie westelijke
mogendheden in West-Berlijn offici
eel protest aangetekend tegen de pa
rade, waar zij een schending in zien
van het statuut, waarbij Groot-Ber-
lijn gedemilitariseerd dient te zijn.
De kritiek van de Franse, de Britse en
de Amerikaanse commandant richtte
zich vooral op het gebruik van de
helikopters.
Het Oostduitse staatshoofd Erich
Honecker deed een beroep op West-
Duitsland voor meer onderlinge sa
menwerking in kwesties van ontwa
pening en het vreedzaam naast el
kaar bestaan van de twee landen.
Daar zijn de mensen meer mee ge
diend dan met de stationering van
raketten in West-Europa, aldus de
Oostduitse leider.
Meer nieuws op pagina 5
Van onze sportredactie
AMSTERDAM Charges uitvoe
rende politiemannen hebben dit
weekeinde het beeld van het Ne
derlandse betaalde voetbal na
drukkelijk bepaald. Zowel In Bre
da. waar de wedstrijd NAC-Feye-
noord voortijdig werd afgebroken,
als in Deventer moest de politie na
moeilijkheden op de tribunes
hardhandig optreden In totaal
werden er zeven veelal Jeugdige
supporters gearresteerd
Het ernstigst waren de moeilijkhe
den in Breda Direct nadat Vreys-
sen zijn ploeg NAC voor de tweede
keer naast Feyenoord had ge
bracht (2-2) werd grensrechter Ma-
tena door een onbekend IJzeren
voorwerp op het hoofd getroffen.
Het projectiel werd vanaf een door
voornamelijk Feyenoord-suppor-
ters bevolkte tribune gegooid. Met
een bloedende wond werd de heer
Matena afgevoerd. Voor scheids
rechter Severeijn betekende het
incident het einde van de wed
strijd Met nog 27 minuten voor de
boeg staakte hij de strijd.
De politie (zie foto) moest vervol
gens massaal optreden om de rel
letjes rond het veld (letterlijk) de
kop In te drukken. Bij Go Ahead-
FC Utrecht was de al na acht
minuten spelen terecht door
scheidsrechter Geurds gegeven
rode kaart aan Utrecht-speler Van
der Vlag het sein voor de opge
wonden Utrechtse supporters-
schare om tot actie over te gaan.
Ook hier moest de politie een ein
de aan de onrust maken.
Tussen alle bedrijven door werd er
ook nog „normaal" gespeeld
Meest opmerkelijke daarbij: de
nederlaag van PSV in Maastricht
tegen MW (2-1).
De militaire parade in Oost-Berlijn werd gade geslagen door van links naar rechts de Tsjecholowaakse leider
Husak, de Poolse partijleider Gierek, de Oostduitse premier Willy Stoph, de Russische president Breznjew en de
Oostduitse president Honecker. Het gebeuren bleek maar een matige belangstelling te hebben van de Russische
president die donkere glazen droeg en ingepakt was in een dikke winterjas.
Van een onzer verslaggevers
ORVELTE Het Drentse mu
seumdorp Orvelte staat op de
rand van de financiële afgrond.
Het dagelijks bestuur heeft
zijn ontslag aangeboden en
vijftig man personeel (ln meer
derheid werkers op werkloos
heidsprojecten) zijn voorlopig
naar huls gestuurd. Een vijftal
werknemers is in vaste dienst
van de stichting Orvelte
Sinds kort trad de vroegere
Groningse gedeputeerde Halbe
Kuipers op als projectleider
Het bestuur vond het onver
antwoord om na een besluit
van de gemeenteraad van Wes-
terbork om de Jaarlijkse bijdra
ge niet te verhogen door te
gaan. Rijk en provincie stelden
dat als voorwaarde om de te
korten van ruim twee miljoen
gulden tot en met 1978 te dek
ken. Gevreesd wordt nu, dat
een failllsement onvermijdelijk
Is.
Aftreden
De financiële moeilijkheden
doen zich al enkele Jaren voor.
Dit leidde reeds tot het aftre
den van het vorige bestuur on
der voorzitterschap van Wes-
terborkse burgermeester L. T.
Lieve. Hij was ruim tien Jaar
geleden de man die de moge
lijkheden zag om het wegkwij
nende maar historisch gezien
zeer gave esdorp nieuw leven in
te blazen. De zaak ls echter
drastisch uit de hand gelopen.
Vla de ministeries van CRM
(monumentenzorg) en Sociale
Zaken (werkloosheidsprojec
ten) zijn er vele miljoenen naar
het dorp gestroomd voor res
tauratie van bijna veertig pan
den (deels boerenbedrijven,
deel exploitaties ln de folkloris
tische sfeer) Tienduizenden
toeristische bezoekers per Jaar
trokken naar het herstelde
dorp.
WASHINGTON (Reuter/AP,
AFP) In een poging het
vertrouwen vaa het buiten
land in de dollar te herstellen
en de inflatie in het eigen land
al te remmen, heeft de Fede
ral Reserve Board de cen
trale bank van Amerika het
disconto met een volle punt
verhoogd, namelijk van 11 tot
een record van 12 procent.
Daarnaast zijn maatregelen
genomen, op grond waarvan
de Amerikaanse banken ver
plicht zijn een deel van het
kapitaal dat op de Eurodol-
larmarkt ls geleend, ln reserve
te houden.
Deze maatregelen werden zaterdag
avond amper vierentwintig uur na
het slot van de jaarvergadering van
de Wereldbank en het Internationaal
Monetair Fonds ln Belgrado op een
persconferentie in Washington be
kendgemaakt door president Paul
Volcker van de Centrale bank van
Amerika. In die Jaarvergadering wer
den de Amerikanen met name gecon
fronteerd met uitlatingen van zorg
over het gebrek aan vertrouwen ln de
dollar, en de vlucht in het goud.
Dat zaterdagavond als tijdstip van
het nieuws werd gekozen wsa, aldus
de heer Volcker, gegaan om de finan
ciële experts en economisten de gele-
ROME (DPA) Het officiële bank-
disconto in Italië ls saterdag met
onmiddellijke Ingang verhoogd van
10.5 tot 12 procent.
genheid te geven de maatregelen ln
alle rust (de markten waren immers
in het weekeinde gesloten) te bestu
deren.
Voorts merkte hij op, dat de zeven
leden van het bestuur van de centrale
bank unaniem voor de verhoging van
het disconto met een volle punt had
den gestemd. Vorige maand, bij de
verhoging van het disconto met een
halve punt. was de stemverhouding
vier tegen drie.
toe. de toestand vraagt om sterke
medicijn.
Hoe wankel die toestand ls blijkt uit
het feit dat de groothandelsprljzen
volgens de jongste gegevens op Jaar
basis berekend met ruim achttien
procent stijgen en de kosten van le
vensonderhoud met 13 procent op
jaarbasis. Daarbij komt dat als ge
volg van gebrek in vertrouwen in de
dollar, de koers van de Amerikaanse
munt op de internationale valuta
markten sterk onder druk heeft ge
staan, terwijl de goudprijs zij het,
dat er inmiddels weer wat van af is
gegaan - tot ongekende hoogte is
gestegen.
Exploitatie
Naast de rijkssubsidies ging
het stichtingsbestuur echter le-
niningen aan voor de exploita
tie van het dorp. De rente en
aflossing zijn de stichting bo
ven het hoofd gegroeid. Deze
week moet een lening van vier
ton worden afgelost, maar er ls
geen geld. Westerbork heeft
geen zekerheid dat de vijf mil
joen gulden, die deze gemeente
aan de stichting heeft geleend,
wordt terugbetaald. Vandaag
zal het algemeen bestuur van
de stichting bekijken wat er
verder moet gebeuren.
Instemming
De maatregelen werden direct met
Instemming begroet door het Witte
Huls en door financiële deskundigen
in de Verenigde Staten. Carters pers
chef Powell liet weten, dat de Ameri
kaanse regering gelooft dat het terug
dringen van de inflatie zal leiden tot
zowel een matiging van de prijsstij
ging als op wat langere termijn tot
een lagere rente. Vooralsnog zal de
rente als gevolg van de discontover
hoging echter stijgen.
De heer Volcker zei echter zeer goed
te beseffen, dat het altijd een risico is
de (krediet)schroef aan te draaien als
de economische ontwikkeling terug
loopt. Maar, zo voegde hij hieraan
PEKING (AFP. AP, Reuter) De zogenoemde „.bende van
vier" zal binnenkort in China terecht moeten staan op be
schuldiging van misdaden tegen het Chinese volk. De vier
voormalige leiders zullen echter niet ter dood worden veroor
deeld.
Boetseerset (A)
Boelsccrklci mei verf in 3 kleuren cn
penseeltje. Wordt zonder oven ovenhard.
Authentiek Slavisch kleedje(C)
met Iraai dicrmoiiel
Als onderlegger of voor de sier
Schroevedraaierset (B)
Grote, kleine en kruiskopsthrocvc-
draaier in éen. I landgreepje met
omslagmcehanick.
voor extra gemak.
Lederen
halstasje (D)
Sierlijke eenvoud
en praktisch
bovendien. Echt
naturel leder met
gevlochten koordje
Dit is gisteren in Peking bekendge
maakt door de Chinese premier Hua
Guofeng, die eraan toevoegde dat de
vier voormalige leiders nog ln leven
en gezond zijn. De „bende van vier"
werd drie jaar geleden gearresteerd,
een -maand nadat partijvoorzitter
Mao Zedong overleed. Leider van het
viertal was Jiang Qing, de weduwe
van Mao. Kort na de arrestatie wer
den zij in het openbaar beschuldigd
van een samenzwering, met als doei
de communistische partij en de rege
ring over te nemen. In de loop der
Jaren stelden Chinese autoriteiten de
vier verantwoordelijk voor vrijwel al
les wat in het land fout ging
Premier Hua. die voor het eerst sinds
lange tijd sprak met Westerse Journa
listen. noemde geen datum waarop
het proces plaats moet vinden, maar
zei slechts dat „het niet lang meer zal
duren Wij zullen hen niet behandelen
zoals zij onze partijkaders hebben
mishandeld We zullen ze niet ter
dood veroordelen." aldus Hua De
vier verguisde Chinese leiders werden
begin vorige week, tijdens de herden
king van de dertigste verjaardag van
communistisch China, openlijk aan
gevallen. In een door het centrale
comité van de communistische partij
geschreven toespraak werd het vier
tal verantwoordelijk gesteld voor het
bloedvergieten tijdens de culturele
revolutie.
Hongkong
Premier Hua Guofeng. die op 15 okto
ber begint aan zijn eerste reis naar
een aantal Westeuropese landen, gaf
aan bereid te zijn te onderhandelen
met Engeland over de toekomst van
Hongkong. Volgens de bestaande ver
dragen moet deze kroonkolonie tegen
het einde van deze eeuw worden te
ruggegeven aan China, maar Hua zei
dat hierover valt te praten met de
Britse regering. Hij zei dat. wat de
uitkomst van dat overleg ook mag
zijn, er in ieder geval rekening zal
worden gehouden met de belangen
van Westerse investeerders in Hong
kong.
Maak iemand abonnee op Trouw, hel ochtendblad met een over
tuiging. Uil erkentelijkheid ontvangl n een van deze kadoos naar
keuze.
Naam nieuwe abonnee:
Adres nieuwe abonnee:
Postcode en plaats;
Uw naam-._
Uw adres:
-Giro:
Posicodeen plaats:
Tel.:
Voor hel kwartaalabonnement geldt voor de eerste betaalperiode
Ieen wclkomstkorting van f7.
Kado naar keuze: DA DU. DC. DD (aankruisen a u b I
IBon in een open envelop zonder postzegel zenden aan Trouw.
Antwoordnummer 2792.1000 PA Amsterdam.
Of bel 020-659388 (uitsluitend voor opgaven I.
I Voor bezorginlbrmatie 020-913456