De verjaardag van 'n niet-lijdelijke bonder
Mogen ze ook eens
lekker achterover?
Bijbels graafwerk
aan de oppervlakte
Voor een echt gesprek
tussen joden en christenen
voorlopig
Trouw
VANDAAG'
0^52] KOK KAMPEN
KIND EN BIJBEL
KIND EN BOEK
dee'1
NEBERLANBS
BIJBELGENOOTSCHAP
VOORBIJGANGERS:
ZATERDAG 6 OKTOBER 1979
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
De hervormde Veenendalers «en als lk het
over hervormde Veenendalers heb, bedoel ik
de gereformeerde bonders en niet de lichte
cavalerie van de buitengewone
wijkgemeentei vormen een leraarlievend
volk. Het Veens Kerkblad legt daar bij
herhaling getuigenis van al en in het nummer
van 21 september trol mij een mededeling
omtrent de buitengewoon royale wijze,
waarop de leden der hervormde gemeente te
Veenendaal dominee C. A. van der Sluijs op
zijn verjaardag hebben bedacht.
Het is zijne eerwaarde zelf, die erover
rapporteert in zijn wijkbericht:„De stroom
van felicitaties o.a. in de vorm van kaarten,
brieven, planten, bloemen en zelfs taarten,
wordt elk jaar groter" Men zal mij
toestemmen, dat dit niet gering is. en laten
we ook even letten op dat „o.a.": ik houd het
ervoor dat ons als lezers van het Veens
Kerkblad de helft nog niet is aangezegd.
Ieder jaar, zo stelt dominee Van der Sluijs
dankbaar vast. wordt de stroom van o.a.
kaarten, brieven, planten, bloemen en zelfs
taarten, groter. Het is zeer opmerkelijk dat
deze predikant, die nog maar kort te
Veenendaal staat, reeds nu een jaarlijkse
toename van die stroom kan waarnemen. Dat
belooft wat voor de toekomst, indien hij
althans voorlopig de hervormde gemeente
van Veenendaal niet verlaat. Laat ons hopen.
dat hij er klein onder blijft en niet aan de
uiterlijke tekenen van o.a. kaarten en taarten
blijft hangen.
Er is nog een punt. dat ik behandelen moet.
Dit verkwikkend pastoraal gebeuren te
Veenendaal is niet uit de lucht komen vallen.
Je hoort wel eens beweren dat gereformeerde
bonders lijdelijk zijn. Welnu, dominee Van
der Sluijs is geenszins lijdelijk. Hij heeft,
eenmaal in de Veense pastorie gevestigd, niet
lijdelijk zitten afwachten of zijn kudde aan
zijn verjaardag zou denken. Nee, hij heeft op
een gegeven moment de datum in 't kerkblad
gezet.
Dit valt af te leiden uit hetgeen dominee Van
der Sluijs verder in zijn wijkbericht vertelt:
„De reden (van die groeiende stroom, AJK)
zal wel wezen dat ik vorig jaar na mijn
verjaardag ook al schreef dat ik op 14
september jarig was geweest. En blijkbaar
zijn er dan toch altijd weer mensen, die dit
noteren".
We zien hieruit, welk een wijs beleid dominee
Van der Sluijs met betrekking tot zijn
verjaardag voert. Hij meldde verleden jaar
niet vóór zijn verjaardag dat hij de 14e
september jarig was, dat zou werken met de
botte bijl betekenen, dan kun je net zo goed
gewoon vragen: mensen, zorg alsjeblieft voor
een stroom van o.a. kaarten, brieven,
planten, bloemen en zelfs taarten. Hij schreef
pas né de 14e september in het Veens
Kerkblad, dat hij op die datum verjaart en
strooide aldus om zo te zeggen, het zaad voor
de stroom van dit jaar.
Thans gaat hij een stapje verder, doorzijn
lezers te attenderen op de mogelijkheid, die
datum te noteren. Ik vind de formulering
uiterst knap. Kwasi-hoofdschuddend stelt
dominee Van der Sluijs vast: en dan zijn er
toch altijd weer mensenHij steekt
daarmee deze mensen in de hoogte, maar
door een wat gemeenzaam woordgebruik is
die hoogte niet onbereikbaar geworden voor
degenen, die de datum van 14 september nog
niet noteerden en dit nu stellig alsnog
zullen doen.
Omdat ik vrees dat het Veens Kerkblad niet
in het ganse land gelezen wordt, leek het mij
goed, de aanpak van dominee Van der Sluijs
via dit stukje bredere bekendheid te geven.
Mij is bekend, dat nog in veel pastorieën stil
verdriet geleden wordt, omdat de gemeente
te schraal voor de dag komt op dominees
verjaardag. Wie echter de handen uit de
mouwen steekt en zijn kerkbode op de juiste
manier hanteert, hoeft althans op zijn
verjaardag niet verdrietig te zijn. Dominee C
A. van der Sluijs, hervormd predikant te
Veenendaal, is in dit opzicht een lichtend
voorbeeld.
ADVERTENTIE
Hoe links is
VOORLOPIG: het blad waar elke
maand veel om te doen is. Dat zal ook
wel het geval rijn met het oktobernum
mer:
Ds. Bushes vindt, dat Dorothee Solle
niet de voile waarheid spreekt.
jaap Taber: gereformeerde kansels
weren linkse dominees; waarom
eigenlijk?
Pier van Corknm: hoe gevaarlijk ia
het om lid van een ondernemingsraad
te worden? Verontrustende onthul
lingen.
Jan Stroes: discussie over kern
energie is gepraat over bijzaak.
Aart Schippers: lezen in Lucas.
Peter Hoogstrate: het geloof vieren,
n Niek Schuman: wachten op mevrouw
Allende bij het Chili-monument;
Henk Neuman was er niet.
Prof. dr. M. H. Bolkestein: Luise
Rinser, een weerbare vrouw, die ver
giftigende mythen over het man- en
vrouwzijn afbreekt.
Verder cartoons, politiek in prenten
en roerige reakties in de Reageer
buis.
Abonneer u (ev. voorlopig).
Naam
Adres
vraagt proefnummer/wil abonnement
i f 30,15 per jaar (studenten f 21,75).
Opzenden aan Maandblad VOORLOPIG
Antw.no.101, 2600 VC Delft. Geen postz.i
Marxisme en christen-zijn nu, 26-
28 oktober, Kerk en Wereld, Drieber
gen, (tel. 03438-2241).
Samen ben je niet alleen, voor 25-
plussers, o.a. over de opzet van krin-
genwerk in de gemeente, zaterdag 20
oktober in De Bilt. Inl. en opg. herv.
bond voor inw. zending (IZB), tel. 033-
11949.
ADVERTENTIES
nieuw bij
Ten Have
Dr. Gerard Dekker
Het ambt:
van boven of van beneden?
61 bladz., paperback 9,50
verkrijgbaar in de boekhandel
boekennieuws
UW MOEDER WAS WEER ERG IN DE WAR
VANOAAC
Irvfc. MW./ 10.25
O* setwifMsf h««tl do
gon aan hot nokbod van haar moodar op papiar ts
ration. Om andoren, dw
LIEVER GEEN BEZOEK GEEN BLOEMEN
MAAR OAARNA?
>0 druk. SS bil.. I IJ.50
Eon bookjn ovor rouw en rouwvorwodting Eot
t|0 »oo» moneen 6+ rouwon 01
Ml.. 16.25
Eon ponsruo schril haar pvyctvaMr Omdat or
mondoknp goon good contact ir,ogei|k wae Grote
g hob Si voor ds w*zo waarop D-ouwko
waarin opgenomen: Oe Rotter
dammer. met Oordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
Directeur mg O Poslma
moofokantoor
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Wibauisiraai Ai Amsivrdam
lel 020-913456
telea 13006
Pos tg "o 66 00 00
fjnk Ned Cred'eibjnk
Rchermgnr 23 0012 574
Gemeentegiro Amsrenfam
X1I000
REGIO nOTTEROAM/OORORECHT
Postbus 94R
3000 AX Rotterdam
iel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
lel 15700 (udsluitend voor
adverte«lies)
Westbiaak 4
REGIO OEN HAAG LElOEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
tel 070-469445
(abonnementen en bezorging)
lel 070-469445 (redactie)
let 070-468864 (uitsluitend voor
advertenties)
Parks'raat 22 Oen Maag
REG'O NOORD'OOST NE0ERLAN0
(u-tsiurtend administratie
Postbus 3
8000 AA Zwo'te
let 05200-17030
Melkmarkt 56 Zwo"e
Abonnementsprijzen
Per maand 15.90
Per kwartaal I 47.70
Per hall iaar f 95 40
Per taar f 188.60
rem*feneven oc aanvraag
<Z* adressen Dovem
Opgave lamu*berichten 9-1930 van
maandag t m vr.,dao Op zondag van i§.
20 uur teiet 020 913456
Opgave m.ni-advertenties W
020 936868 of schr-ttei.,k aan Mm. Ad.
atdei-ng postrus 433
1000 AK AMSTEROAM
Ad'eswnZ«gingen u tjiurtend schnttektk
aan onze Amsterdamse adressen
ADVERTENTIE
door Medard Hllhorst
De gereformeerde werkgroep voor de katechese is begonnen met de produktie van nieuw
materiaal. Het is dezelfde werkgroep die indertijd, samen met de hervormden, de bekende
omvangrijke „Handleiding voor de Catecheet" samenstelde. Twee projecten zijn verschenen,
nl. „de kerk" en „Jezus", beide goed voor vijf katechisatielessen. Het materiaal is bedoeld voor
de jongste groepen (leeftijd 12-15 jaar). Dit seizoen zullen nog twee projecten verschijnen: „het
Oude Testament" en „Jij en de wereld om je heen". Elk project bestaat uit werkbladen voor de
katechisant en een handleiding voor de katecheet.
Het is de bedoeling heel opmerke
lijk dat ook de niet-deskundige
katecheet ermee uit de voeten kan.
Denk aan dé steeds vaker in kateche-
se-teams en in hulskatechese inge
schakelde gemeenteleden. Het mate
riaal lijkt zich hiervoor Inderdaad
goed te lenen. Het is helder, overzich
telijk, beknopt en doelmatig.
In het project „Jezus" heeft men als
lesdoelen geformuleerd: „hoe zie jij
Jezus" (eigen ervaring aan de hand
van fotomateriaal), „wat is Jezus ko
men doen" (lesstof Zacheüs), „wat
heeft Jezus te zeggen" (bergrede),
„wat is er van Jezus geworden" (Em
maüsgangers), „wat heb ik met Jezus
te maken" (voetwassing).
Vooral dit project heeft mijn waarde
ring: het is geen stoomcursus voor
pas beginnende ouderlingen, maar
een lessenserie waarin men in heel
kort bestek op een speelse manier
aandacht weet te vragen voor de we
zenlijke elementen in de verhalen.
Een enkele kan O !:ening. Mijns in
ziens wordt veel nadruk gelegd op
.Jeren" (les. lesstof». Ook moet er ge
werkt worden (werkbladen). Kun je
dat de katechisanten na een lange
schooldag in een pressie- en presta
tiesfeer wel aandoen? Terecht moe
ten de verhalen over Jezus steeds
opnieuw klinken, maar moet dit op
deze leeftijd zo nadrukkelijk? Verder:
de werkgroep wil aansluiten bij de
leef- en ervaringswereld van dë kate
chisant. Ik vraag me af of dat gelukt
is. In bijvoorbeeld bovengeschetst
project „Jezus" is die aansluiting al
leen duidelijk in les 1 (eigen ervaring),
want les 5 wordt alweer ingesnoerd
door een bijbelverhaal (voetwassing).
Dezelfde vragen zijn er ten aanzien
van het project „kerk" te stellen.
Wat mij betreft heeft men al te strin
gent vastgehouden aan het oude pro
testantse schema: beginnen bij de
bijbel en dan maar zien of we nog bij
onszelf kunnen uitkomen. Dan is de
leef- en ervaringswereld nooit syste
matisch aan de orde.
Ik heb veel geleerd van zogenaamde
ervaringskatechese uit rooms-katho-
lieke hoek. Waarom niet rustig, lek
ker achterover, wat praten samen?
Een 12-15 jarige heeft evenzovele ja
ren ervaring als het om geloof en
bijbel gaat, te veel soms (huis, kerk,
school). Daarom vond ik in het pro
ject „kerk" deze zin zo afschuwelijk:
„Zodra de katechisanten uitgepraat
zijn verstrekt de katecheet eventueel
nog wat nadere informatie, en vertelt
een exemplarisch verhaal". Zou je
samen ooit uitgepraat raken?
Hoe je onze en de bijbelse werkelijk
heid met elkaar moet verbinden is
een aloude vraag. In dit geval moet
het dan vooral gaan om een nauw
keurige analyse van de leef- en erva
ringswereld van deze jongeren. Ik zou
zeggen, wat is er beter dan ze zelf aan
het woord te laten?
Ondanks deze vragen blijft het mate
riaal voor ieder aanbevelenswaardig,
men oordele zelf. Ik wacht met be
langstelling de volgende projecten af.
Uitg. Kok, Kampen. Samenspel 1 de
kerk: handleiding (16 blz) f 4.95;
werkbladen (8 blz) 2.95. Samenspel
2 Jezus: bandleiding (13 bis) f 4.95;
werkbladen (10 blx) 3.25. De teke
ning is uit dit materiaal overge
nomen.
Medard Hiihorst is leraar gods
dienst in Amsterdam.
Bijbeluitgaven voor de jeugd
Serie: Wat de bijbel ons vsrtelt
Bijbelse verhalen uitgebeeld in een twaalftal tekeningen met een enkele regel
tekst. De serie bestaat uit 27 deeltjes.
Gebonden Formaat: 20x20 cm.
Prijs per deeltje 5,75
Serie: Bijbeluitgaven In eenvoudig Nederlands
Vertaald voor kinderen van 9-12 jaar. Inmiddels zijn verschenen „Samuël en
Saul", „Saul en David", „David wordt koning" en „Het vertiaal van Lucas
Gebonden Formaat: 13,5 x 20 xm.
Prijs per deeltje f 6,50.
Verkrijgbaar bij uw boekhandel en
Postbus 620, 2003 RP HAARLEM Telefoon: 023-259501
Het is niet goed
dat de mens alleen blijft.
(Genesis 2 vers 18-24)
Vijf keer lezen we in het :on
scheppingsverhaal dat God zag datoad
het goed was wat Hij gemaakt hed.
De zesde keer staat er zelfs: zeer g<
Dan komt het tweede
scheppingsverhaal met een andere
volgorde en dan lezen we ineens: Hi
is niet goed Temidden van het
vele goede is er iets niet goed. Het ii
duidelijk dat de schrijver zich God I
voorstelt als een levende
persoonlijkheid. Iemand die bezig ii
allerlei dingen op gang te brengen.
Hij staat erbij en kijkt ernaar en daj
schudt Hij zijn hoofd: Nee, dit is niet
goed. De mens moet niet alleen
blijven. Dat is geen doen, zelfs nieti
die mooie hof, met al die bomen en
dieren die zich rustig een naam lat»
geven. Adam is niet wijzer dan Go<
Hij zegt niet: o, laat U maar, ik voel
me best en ik Heb U toch! Nee,
dat wordt pas veel later gezegd: „1
heb mijn God, dat is genoeg en wei
mij niets daarneven." Zo vroom is
Adam niet. En de Here God zelf ook-,
niet. Hij vindt dat er een medemensv
moet zijn. Dat houdt een mens niet j)]
uit, alleen met God in die grote m
wereld te leven. Hij moet ook van fr.
mens tot mens kunnen praten en UJ
werken en leven. Dat heeft een meiws
nodig. Soms lijkt het alsof mensen tyj
buiten kunnen, maar dat is maar
en
latei
schijn, want ze leven toch in
ge
menselijke relaties, ook al is dat da ZO
niet met één bepaalde man of vroui g£
in een huwelijk. Maar 't is natuurlijl
helemaal tegen dit „niet goed" in, aljft
mensen elkaar gaan verbieden om lef
met één zo'n mens samen te leven, m
Dan weet je 't blijkbaar ook beter, zo
k\
bt
Gemeente en gemeenschap, c'ta
rismatische bezinningsdag met
Teutscher en A. van Duin, zatei
20 oktober 10-16.30 uur. Het Trefpv
Ceintuurbaan, Bussum. Inl. tel. 0$,
855641. k
ce
-te
door Pieter van der Ven
Er kan heel wat diepzinnig beschouwd worden over de vraag of godsdienst, bijbel, kerk nut)
of nodig zijn voor de mensen, of de mens niet langzamerhand zonder kan. Voor uitgevers i
goedogende en goedverzorgde prentenboeken is die vraag eenvoudig te beantwoorden, zola
hun produkten gretig aftrek vinden. Reader's Digest heeft het nu weer geprobeerd me-
„Volken, vorsten en profeten de mensen van de bijbel, hun leven, hun geloof." Ruib
vierhonderd, rijkgeïllustreerde pagina's voor 73,85.
Een prachtig boekwerk vol „bijbelse
geschiedenis" met veel historisch en
archeologisch materiaal, populair
verwerkt, bevattelijk en vlot geschre
ven, mooi uitgegeven. Geleerden van
naam, vooral uit Amerika, onder wie
James Pritchard, hebben aan het
boek meegewerkt en dat geeft er een
door ds. A. A. Spijkerboer
Morgen is het in de hervormde kerk Israëlzondag. Hoezeer het
jodendom de gemoederen bezig blijft houden, blijkt wel uit
het aantal boeken dat er in de allerlaatste tijd in ons kleine
Nederlandse taalgebied verschenen is: Dijks „Uw volk is mijn
volk", Zuidema's „Gods partner", de studie van Aschkenasy's
leerlingen over het „Achttiengebed", Smeiiks „Hagar en
Sara" over de verhouding tussen jodendom en christendom in
de eerste eeuwen, Gerssens dissertatie over het zionisme, en
nu is daar dan enkele weken geleden Duvekots „Zal Jezus
joden en christenen verenigen?" bijgekomen.
Duvekot begint zijn boek met een
rondleiding door Yad Washem. het
gedenkteken voor de in de tweede
wereldoorlog omgebrachte Joden, en
langs de Menorah. de grote bronzen
kandelaar die voor het parlementsge
bouw in Jeruzalem staat. Hij is een
uitstekend verteller en hij laat heel
goed tot zijn lezers doordringen wat
er in Yad Washem en aan de Menorah
te zien is. Het is goed, dat hij zo
begint, want wie niet weten wil wat
Auschwitz en de stichting van de
staat Israël voor onze Joodse tijdge
noten betekenen, kan maar moeilijk
aan het gesprek tussen Joden en
christenen deelnemen.
Het is Duvekot begonnen om de ont
moeting tussen jodendom en chris
tendom. en dan wel te verstaan dat
is het bijzondere van zijn boek om
de ontmoeting rondom Jezus Na een
zwak tweede hoofdstuk over de ge
schiedenis (Je krijgt in dit hoofdstuk
de Indruk, dat er tussen de middel
eeuwen en de tweede wereldoorlog
niets gebeurd is) stevent Duvekot
recht op zijn doel af. Hij laat zien hoe
de Joden, die in de middeleeuwen
werkelijk geen goed woord voor Jezus
over hadden, in de negentiende eeuw
begonnen zijn Hein. zoals een van
hen geestig zei. „naar huis te halen".
Drie Joden
Dan laat hij uitvoerig drie in Israël
wonende Joden aan het woord, die
zich in onze tijd intens met Jezus
bezighouden: de dichterlijke Scha-
lom Ben-Chorin, de hooggeleerde Da
vid Flusser en de felle Pinehas Lapi-
de Geen van de drie staat op het
punt zich te laten dopen, alle drie zijn
ze bezig Jezus van heidense smetten
te zuiveren, en alle drie stellen ze de
vraag welke rol Paulus eigenlijk ge
speeld heeft bij de verbreiding van
het evangelie. Vooral dat laatste is
belangrijk, want wanneer joden en
christenen met elkaar over Jezus pra
ten. vraagt deze apostel altijd het
woord.
Het boeiendst is Duvekots vijfde
hoofdstuk want daarin gaat hij uit
voerig in op wat zijn Joodse gesprek
spartners zeggen. Hij iaat zien dat
Jezus dicht bij de farizeërs stond en
Joodse opponenten er als blinden
mee omgaan. Dat is nogal wat, maar
hij zegt het natuurlijk wèl.
Eerlijk
Vragen genoeg dus, maar wat zo goed
is van Duvekots boek is dat het ten
minste eerlijk is. Neem nu bij voor
beeld de positie van de christenen uit
de Joden. Mr. R. A. Lavisson heeft
onlangs eens geschreven, dat deze
christenen Inderdaad „uit de Joden"
zijn, omdat ze door zich te laten do
pen met het jodendom gebroken heb
ben. Een christen kan hem dat onmo
gelijk nazeggen, en nu kun je de
christenen uit de Joden natuurlijk
wel negeren, omdat „de dialoog" tus
sen joden en christenen op die manier
zoveel gemakkelijker en plezieriger
wordt, maar dat is struisvogelpoli
tiek. Duvekot voert deze politiek niet
en hij brengt de christenen uit de
Joden uitvoerig en goed ter sprake.
serieus moeten nemen, maar hij laat
dat zijn kritiek op hen ontsproot aanu wel zien dat krachtens het getuigenis
_:tT—«- van het Nieuwe Testament het Ko
ninkrijk van God met Jezus aange
broken is en dat het niet meer uit de
geschiedenis van de mensheid te ver
wijderen is.
zijn godsvrucht: omdat Jezus in zijn
betrachting van de wet God vreesde,
zocht Hij het gezelschap van tollena
ren en zondaren, en duldde Hij het
niet dat de farizeërs wel eens keihard
over de mensen heenwalsten. Omdat'
de joden ons christenen er vaak van
verdenken dat we Jezus tot een twee
de God maken, tekent Duvekot Jezus
als de unieke Jood. die namens God.
ais diens gevolmachtigde optreedt.
Van Paulus zegt hij, dat deze apostel
uitspreekt wat Jezus Zelf verhuld
heeft aangeduid, en dat hij op één lijn
staat met de andere apostelen. Van
joodse zijde wordt ons christenen we!
eens voorgehouden, dat Jezus de
Messias niet kan zijn omdat de we
reld nog onverlost is. Duvekot vindt
terecht dat wij deze tegenwerping
•Vraagtekens
Al lezend heb ik wel veel vraagtekens
gezet Duvekot heeft de neiging om
het Nieuwe Testament in beseher
ming te nemen tegen het verwijt dat
er zoveel anti-Joodse dingen in staan
Natuurlijk moeten we alle door hem
op blz 36-39 genoemde teksten goed
en in hun verband lezen, maar de
atmosfeer klaart wel op wanneer we
bedenken dat het Nieuwe Testament
in dit opzicht niet anders is dan het
Oude Wie Jeremia 18-20 eens door
leest blijft zitten met de indruk dat
het definitief uit is tussen God en
Israël. Wanneer de profeet deze din
gen moet zeggen verwenst hij de dag
waarop hij geboren is. maar is dat
voor de evangelisten en Paulus zoveel
anders geweest?
Verder zou ik graag het Concilie van
Nicaea, dat in 325 uitsprak dat Jezus
„van hetzelfde wezen" is als God de
Vader, wat in bescherming willen ne
men. Wat heeft dit concilie anders
gezegd dan dat we in Jezus echt en
dan ook helemaal met God te maken
hebben?
Wanneer het over Paulus gaat kun
nen we er niet aan voorbijgaan, dat
deze apostel op de hem eigen kracht
dadige manier uit de doeken doet,
dat hij. Paulus. in zijn prediking de
Torah tot ere brengt, en dat zijn
Onlangs heeft iemand eens voorge
steld dat de kerk de belijdenis dat
Jezus de Christus is maar terug moet
nemen, want pas dan zou het moge
lijk zijn het christelijke antisemitis
me met wortel en tak uit te roeien. Je
moet het Nieuwe Testament dan wel
van de hand doen, en dat zou „de
dialoog" dan nog weer een stuk ge
makkelijker en plezieriger maken.
Het is dan alleen geen dialoog tussen
joden en christenen meer, maar een
dialoog tussen joden en degenen, van
wie het Nieuwe Testament zegt. dat
ze „God vereren", dat wil zeggen sym
pathisanten met het jodendom.
Duvekot leidt zijn lezers niet naar
dergelijke valkuilen toe. Het is zijn
grote verdienste, dat hij laat zien wat
er allemaal op tafel komt. of althans
behoort te komen, wanneer joden en
christenen echt eens met elkaar gaan
praten.
Dr Willem S. Duvekot, Zal Jezus
joden en christenen verenigen? Uitg.
Boekencentrum, 's-Gravenhage;
prijs 22,90. De cartoon is van She-
muel Kats uit zijn bundel „Jerusa
lem, holy business as usual".
vleug van ernst aan. Toch lijkt
archeologische interesse de behoef
aan verdere kritische zin bij de
menstellers en de Nederlandse bew*V(
kers geheel te hebben weggenomcist
„Bijbelse geschiedenis" brengt altljK»
de bijbel terug tot een overaichtebie
ke, lopende, stichtelijke Forsyte-»to
ge. Reader's Digest verweeft deze i W
ge-vorm naadloos met hedendaags
wetenschappelijke gegevens. Hi»hi
door ontstaat de indruk dat je ind<
daad wijzer wordt van het geloof v F
de tijdgenoten van Abraham, Moztdi
David, de Makkabeeën en Jezus. d<
Men hoeft geen fervente aanhangj.1
van de zogenaamde materialistisc
bijbellezing te zijn om te beseffen
het resultaat een vertekening is. w
De meeste bijbelboeken vertellen ii
mers tussen de regels vermoedeli
meer over geloof en maatschappij t
tijde van hun ontstaan, dan over
tijd waarin het verhaal speelde Jj
hoezeer de bijbelboeken ook gebniH1
maken van eeuwenoude overlevert"
gen. Waar deze eerste letters van hS
bijbels alfabet gemakshalve word
weggelaten komt men niets te wetf c
over „het geloof" van „de mensen viv
de bijbel".
Er is niets per definitie tegen versla
peling of popularisering van de bin
bel, als zou die slechts mogen toev d
op verheven, ontoegankelijke hoogta
Maar vereenvoudiging maakt hier
weg vrij voor een flink stukje inho
delijke manipulatie, met als gevoel
een rammelende hoop religieu
prietpraat, niet Reader's Digest i
de profeet en uitbater van deze An
rikaanse oppervlaktereligie.
Beroepingswerk rc
NED. HERV. KERK
Beroepen te Papendrecht (toez.): tl
Lekkerkerker te Ede; te Dalfsé*
(toez): A. A. Bos te Renkum; te Vrir
zenveen: G. J. van Steeg te Dusset[
Aangenomen naar Nijkerkerveë;
(toez.): H. Jonker' te Lekkerkerk.
NED. GEREF. KERKEN
Beroepbaar: M. H. T. Biewingtë
Schüttevaerkade 9, Zwolle. P
GEREF. KERKEN f
Beroepen te Schildwolde-Zuidbroer
W Horlings te Gaastmeer-Heióei'
schap.
Intrede op 7 okt. te Wommels: kan|_
A. L. v.d. Dries te Amsterdam. 1
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Apeldoorn: C
te Yerseke; te Gorinchem:
te Barneveld, die bedankte voor B*k
degraven; te Scherpenisse: J.
Kleppe te Woerden.
3. v.d pj
i: J. Kostfr
