Veel onbegrip voor kind
et hersenbeschadiging
WD wil inkrimping aantal
vakkenpakketten tot vier
Meer zwaveldioxyde
in de atmosfeer
Alles over aambeien.
Gratis boekje van Zwitsanal.
Werkgroep wil gelijke rechten bij samenwonen
Stoornis vaak alleen aan gedrag te merken
Zwitsanal helpt bij aambeien.
Goeie wijn hoeft niet duur te zijn.
Tenminste niet
bij de slijter-wijnhandelaar!
m
EK tegen begrip 'relatiepartner'
Op mavo, havo en atheneum
Minister Ginjaar:
Drie grootste fracties Tweede Kamer:
Opleiding verpleegkunde
onder ander ministerie
zwitsanal 0
Hoofdredacteur
'Nieuwsnet'
op non-actief
8 VRIJDAG 5 OKTOBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
9
loor Hanneke Wijgh-
J1ARNEVELD Kinderen, die bij hun geboorte een lichte
hersenbeschadiging hebben opgelopen, worden pas sinds kort
i een aparte groep herkend. Uiterlijk is vaak niets aan deze
nderen te merken. Alleen hun gedrag is opvallend. Ze zijn
j lastig, kunnen zich slecht concentreren, zijn onhandig en
hardleers. Op school worden ze vaak voor dom versleten,
xrwljl ze over een normale intelligentie beschikken.
f-In de vakpers heten ze MBD-kinde-
j ren MBD is een afkorting van Mini-
^mal Brain Dysfunction, de Engelse
naming voor een lichte stoornis
Jvan de hersenfuncties. Sinds drie jaar
>staat er in Nederland een vereni
jging van ouders van MBD-kinderen:
Vde landelijke BOSK-werkgroep
j) MBD-kinderen. Zij maakt deel uit
Van de Bond van Motorisch Gehandi-
Icaptèn, die al 26 jaar ijvert voor de
"belangen van de ouders van lichame
lijk gehandicapte kinderen. Morgen
iseert de werkgroep een studie-
dag in Nijkerk.
.•j
Bets Engel heeft in oktober 1976 de
werkgroep MBD-kinderen opgericht.
Zij wilde haar ervaringen met haar
zoon Elout aan andere ouders doorge
ven. „Ik had hem die maand naar het
internaat gebracht, omdat hij thuis
met nog twee kleinere broertjes te
gevaarlijk werd. Ik kon toen twee
dingen doen: óf uitrusten óf me in de
ptoblemen van MBD-kinderen ver
diepen. Voor dat laatste heb ik geko
zen. Ik heb bewust een groep voor
ouders opgericht om ervaringen uit te
wisselen en zo veel ellende te voor
komen."
Spreekuur
Het probleem Is dat MBD-kinderen
vaak moeilijk te herkennen zijn. Zo
wel voor de ouders als voor de huis-,
arts. Het gebeurt wel dat ongeruste
ouders na het spreekuur naar huis
worden gestuurd met de opdracht
hun kind wat strenger aan te pakken.
Uit de onderzoeken is immers niets
opvallends gebleken. Het lastige ge
drag wordt dan op rekening van de
opvoeding geschreven.
Hoe onderscheidt een MBD-kind zich
van andere kinderen? Mevrouw En
gel: „Het heeft een onregelmatig ont
wikkelingsprofiel. Als baby hebben
MBD-kinderen soms moeite met
drinken, ze spugen veel en zijn erg
ongedurig. De lichamelijke ontwikke
ling gaat met horten en stoten. Soms
leren ze wel lopen, maar niet kruipen.
Als kleuter zijn ze erg onhandig, laten
veel dingen vallen, en lopen overal
tegen aan. MBD-kinderen hebben
problemen met horen, zien en voelen.
Ook praten ze later dan normaal en
dan vaak nog erg slecht. Ze zijn moei
lijk voor hun omgeving, maar we
moeten niet vergeten, dat ze het zelf
ook erg moeilijk hebben".
De lichte beschadiging van de herse
nen ontstaat bij de geboorte. Een te
nauw geboortekanaal, een te vlugge
of te moeilijke bevalling, een tangver
lossing, dit alles kan een stoornis in
de hersenen veroorzaken. De plaats
waar extra druk op de hersenen
wordt uitgeoefend is bepalend voor
de latere afwijking, want niet alle
kenmerken komen tegelijk voor,
soms kan een kind uitstekend reke
nen, maar nauwelijks lezen, het om
gekeerde komt echter ook voor.
Uiterlijk is aan een kind met een
lichte hersenbeschadiging vaak
niets te merken.
tikken van de klok, het ratelen van de
grasmachine, de telefoon, en het ge
sprek van moeder met de buurvrouw
worden tegelijk gehoord. Er is geen
enkele onderscheiding in hoofd- en
bijgeluiden. Hetzelfde geldt voor vi
suele indrukken. Het is ook niet ver
wonderlijk dat MBD-kinderen in een
voortdurende staat van paniek ver
keren.
De chaos is alleen te keren door het
aanbrengen van structuur. Mevrouw
Kamerling: „Alle dingen in huis vin
den plaats op vastgestelde tijden.
Om zo laat opstaan, om zo laat eten
enz. Ruimte voor onverwachte ge
beurtenissen is er niet. Visite, die zo
maar langs komt, een vakantie bui
tenshuis, dat alles is niet mogelijk.
Marianne raakt daardoor volkomen
in de war. We zijn nu wel zo ver dat er
kleine wijzigingen mogelijk zijn.
Maar dat moet wel van te voren goed
besproken worden, anders gaat het
nóg mis."
Wisselend
Artsen in Amerika hebben in 1945
voor het eerst over deze vorm van
lichte hersenstoornissen geschreven.
Maar de kenmerken zijn zo wisselend
en de klachten van de ouders soms zo
vaag, dat op consultatiebureaus en
op de spreekuren van de huisartsen
MBD-kinderen niet direct worden
herkend. Mevrouw Engel: „Ik heb
wat dit betreft geluk gehad. Elout
had stuipjes, een duidelijke medische
aanwijzing dat er wat aan de hand
was! De neuroloog die hem onder
zocht toen hij vier was, zei direct
tegen me: mevrouw, dit is een MBD-
kind. Maar heel wat ouders sjouwen
van spreekuur naar spreekuur, zon
der veel wijzer te worden."
Metha Kamerling, coördinator bin
nen de werkgroep, heeft geheel ande
re ervaringen. Zij heeft diverse artsen
geraadpleegd en specialisten inge- VOOrWjmruG
schakeld, maar niemand kon haar
het verlossende antwoord geven. Tot
ze het boekje „Het andere kind" on
der ogen kreeg, geschreven door Le
wis, en voor het eerst een beschrij
ving tegen kwam van het gedrag van
haar dochter Marianne.
„Ik kreeg een schuldgevoel aange
praat, ik was te lief voor Marianne, ik
moest haar wat flinker aanpakken,
zei men. Goedwillende familieleden
boden aan om het lastige gedrag in
een maand af te leren. Maar ik heb
van het begin af aan geweten dat er
iets niet in orde was. Ondanks alle
goede uitslagen van de medische on
derzoeken."
Structuur
Waar MBD-kinderen het meest onder
lijden is het gebrek aan innerlijke
structuur. Geluiden, geuren en visue
le indrukken dringen alle in gelijke
mate tot het bewustzijn door. Het
Kinderen met een lichte hersenbe
schadiging zijn wèl te helpen. Voor
waarde is dat ouders zo vroeg moge
lijk de handicap van hun kind weten
te herkennen. Mevrouw Engel: „Een
van de belangrijkste taken van de
werkgroep is het doorspelen van in
formatie, de namen van artsen, die op
dit gebied erg deskundig zijn, de
adressen van internaten, en het ver
zamelen van literatuur. Daarvoor is
ook de studiedag van belang, waar
ouders vragen kunnen stellen aan
deskundigen. Want er is nog zoveel
onbegrip over MBD-kinderen, dat
elke uitwisseling van informatie be
langrijk is."
Het adres van de BOSK-werkgroep
MBD-kinderen is Anna Paulowna-
straat 52, 2518 BG, Den Haag. De
bijeenkomst in Nijkerk vindt plaats
in Nijkerk in gebouw De Schakel.
Aanvang 10.00 uur.
ADVERTENTIE
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De Emancipa
tie Kommissie is tegen het
invoeren van het begrip ..rela
tiepartner". De werkgroep
ambtelijk beraad alternatieve
samenlevingsvormen (Wabas)
heelt onlangs gepleit voor het
invoeren van dat begrip als
nieuwe rechtsfiguur. Het
houdt in dat mensen in sa
menlevingsvormen van twee
personen voortaan dezelfde
rechten zouden krijgen als
partners die door de huwelijk
se staat met elkaar verbon
den zijn.
Het bezwaar van de Emancipatie
Kommissie is dat op die manier het
huwelijk wat „breder" wordt, met ge
volgen voor de rechtspositieregelin
gen voor de partners. Zij valt vooral
over de economische lotsverbonden
heid van de samenlevenden. In de
praktijk is de vrouw meestal afhan
kelijk van het inkomen van de man.
Omdat de commissie voorstander is
van een economische onafhankelijk
heid van zowel man als vrouw binnen
zo'n samenlevingsverband voelt zij
weinig voor de aanbeveling van de
werkgroep.
eens worden nagegaan in hoeverre
die regelingen zijn „ontaard" in onge
lijke behandeling tussen mannen en
vrouwen, die wel en niet zijn ge
trouwd.
Zij spreekt zich daarin niet alleen uit
over rechtspositieregelingen die voor
ambtenaren gelden, maar zij is van
menig dat dit opgaat voor de hele
wijziging in de wetgeving die het on
derscheid in behandelig tussen man
nen en vrouwen, gehuwden en onge-
huwden en de tekortkomingen in de
Nederlandse sociale verzekeringswet
geving moet wegnemen.
De commissie heeft de regering nu Ovprhpid
geadviseerd wettelijke bepalingen.
overheidsvoorzieningen of rechtsaan
spraken te bekijken op hun oorspron
kelijke bedoeling. Daarna moet dan
De werkgroep heeft rapport uitge
bracht na een studie naar behande
ling van gehuwden en ongehuwden in
het overheidsapparaat. Rijnmond en
de provincie Noord-Holland hebben
indertijd zelf een paar dingen aange
past in de rechten van mannelijke en
vrouwelijke ambtenaren. De minister
van binnenlandse zaken stak daar
een stokje voor en installeerde de
Wabas, die de regelingen voor ambte
naren nog eens onder de loep moes
ten nemen. Het ging vooral om zaken
als uitkeringen bij overlijden, buiten
gewoon verlof, verhuiskosten en
woonwerkverkeer.
De werkgroep nu heeft zich uitge
sproken .oor het begrip „relatiepart
ner" om het verschil tussen gehuw
den en ongehuwden op te heffen. De
Emancipatie Kommissie is er voor
dat iedereen, gehuwd of ongehuwd
wordt behandeld als onafhankelijk
individu.
Koningin Juliana heeft gisteren een bezoek gebracht aan de gemeenten Honten en Zeist. Bij het slot
Zeist werd de Koningin hartelijk verwelkomd door een grote menigte enthousiaste peuters, die
kleurig uitgedost vrolijk met vlaggetjes zwaaiden.
Van onze parlementsredactle
DEN HAAG Een onderwijscommissie van de WD vind dat het aantal vakkenpakketten
waaruit leerlingen van mavo, havo en atheneium kunnen kiezen, moet worden teruggebracht
tot vier. Het aantal eindexamenvakken per pakket zou bovendien moeten worden uitgebreid
tot acht tien. Op die manier ontstaat er een vierstromenschool, die de leerlingen betere
ontplooingskansen biedt dan de huidige mammoetwet, aldus de commissie.
De commissie heeft haar visie neerge
legd in een brochure, getiteld „Vier
stromenschool". In dit boekje pleit zij
voor vier hoofdrichtingen in de bo
venbouw van het mavo. havo en athe
neum. BIJ één stroom ligt het accent
op de natuurwetenschappen en de
wiskunde, bij de tweede op de soci
aal-economische vakken en de talen,
bij de derde op de vier moderne talen,
en bij de vierde stroom op het vak
artistieke vorming en de vier moder
ne talen. In al deze gevallen denkt zij
aan een verdeling in hoofd- en bijvak
ken, die ook als zodanig moeten wor
den beoordeeld bij het eindexamen.
De modeme talen worden in de vier
stromen als een verplicht vak gezien.
Bovendien voert de commissie nieu
we vakken in, zoals het vak wiskun-
de-3, dat is aangepast aan de sociale
en economlkche vakken. Achterlig
gende gedachte hiervan is, dat als
leerlingen later een sociale of econo
mische studierichting willen gaan
volgen, zij niet persé een zwaar wis-
kundecak hoeven te doen. Het vak
wiskunde-3 gaat uit van wat de leer
lingen bij hun vervolgstudie nodig
hebben. Een ander nieuw eindexa
menvak zou volgens de commissie de'
artistieke vorming moeten zijn. Dit
vak krijgt volgens haar nu te weinig
aandacht.
Volgens de commissie kleven er tal
van gebreken aan de mammoetwet,
los van de vele voordelen. Zo zou het
risico dat leerlingen verkeerde vak
kenpakketten kiezen, veel te groot
zijn. Ook vindt de commissie dat de
pakketten te specialistisch zijn sa
mengesteld. Een en ander wreekt zich
vaak bij de vervolgstudie en bij het
kiezen van een beroep.
Een groep samenhangende vakken,
waarvan de samenstelling wat breder
is dan de huidige pakketten van zes
of zeven vakken, houdt volgens de
commissie de richting open naar de
toekomstige baan.
Een vler-pakettensysteem leidt vol
gens de commissie ook voor een her
stel van het klasseverband. In het
huidige systeem wordt dat onmoge
lijk gemaakt doordat de leerlingen
als gevolg van de vele verschillende
vakken in tal van groepen meed
raaien. „Deze groepen wisselen zo
sterk van samenstelling, dat er spra
ke is van een vervreemdingseffect,
een identificatieprobleem."
Probleem
De commissie signaleert ook een pro
bleem in de doorstromingskansen
van bijvoorbeeld mavo naar havo, en
van havo naar atheneum. Dit komt
doordat het aantal eindexamenvak
ken per onderwijstype verschilt.
ZIJ vindt een experiment met de door
haar voorgestelde vierstromenschool
op z'n minst gewenst. Daarbij kan
dan meteen worden gekeken naar de
eindexamenelsen. De normen voor
het slagen zullen in elk geval moeten
worden aangepast bij de verbreding
van de vakkenpakketten.
De commissie heeft een bepaald pun
tensysteem voor het eindexamen ont
worpen, dat uitgaat van een totaal
aantal punten voor alle vakken. Van
dit aantal worden de onvoldoendes
afgetrokken. Naarmate cle onvol
doende groter is gaan er meer punten
af, en bij de hoofdvakken worden er
meer punten van het totaal afgehaald
dan bij de bijvakken. Het eindresul
taat is de uitslag van het examen.
Overigens heeft de commissie het la
ger beroepsonderwijs en het gymna
sium bewust buiten de vierstromen
school gelaten. In het eerste geval
omdat er bij het lbo nog teveel knel
punten zijn op te lossen. En in het
tweede geval omdat met het gymna--
slum moeilijkheden kunnen ontstaan
vanwege de klassieke talen Latijn en
Grieks.
Ons commentaar staat op pag. 5
Vakkenkeuze
Bij dit alles komt dat de kennis van
de drie moderne talen vaak te wensen
overlaat. De commissie vraagt zich
verder af of een geheel vrije vakken
keuze wel verantwoord ls. En „of het
niet karakterbedervent werkt als de
leerlingen alleen maar hoeven te
doen wat ze prettig vinden."
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De drie grootste fracties in de Tweede Kamer
(PvdA, CDA en WD) willen dat de middelbare beroepsoplei
ding verpleegkunde uiterlijk 1 augustus volgend jaar wordt
ondergebracht bij het ministerie van onderwijs en weten
schappen. Zij dienden daarover gisteren een motie in tijdens
een openbare commissievergadering.
ADVERTENTIE
De opleidingen vallen nu nog onder
het departement van volksgezond
heid en milieuhygiëne en er wordt al
sinds 1975 over gepraat om ze onder
te brengen bij onderwijs. De staatsse
cretarissen De Jong (onderwijs) en
Veder-Smit (volksgezondheid) hiel
den gisteren echter de boot af Zij
vinden weliswaar ook dat de opleidin
gen moeten worden overgeheveld,
maar ze willen dat geleidelijker doen,
omdat de verhuizingsoperatie veel
geld zal gaan kosten.
Tot nu toe worden de bestaande op
leidingen voor verpleegkundigen, die
voornamelijk in de ziekenhuizen wor
den gegeven, bekostigd uit de ver-
pleegprijs De middelbare beroepsop
leidingen moeten deze opleidingen op
den duur gaan vervangen en komen
dan voor rekening van onderwijs en
wetenschappen. Een prompte over
gang naar dit departement zou grote
financiële moeilijkheden opleveren,
zo bleek gisteren.
Staatssecretaris De Jong becijferde
dat de verpleegkundige-opleidingen
zijn ministerie op den duur zo'n 260
miljoen gulden zullen gaan kosten.
Hij zal nu samen m*»t Veder-Smit de
motie van de Kamer voorleggen aan
de ministerraad. Mocht het kabinet
de Kamer niet tegemoet komen (dus
de motie naast zich neerleggen), dan
betekent dit dat het volgende kabi
net met de kosten van de middelbare
opleidingen wordt opgezadeld. Vóór
de zomer van 1981 zijn er immers
weer Kamerverkiezingen.
Het PvdA-Kamerlid Worrell Uet al
vast weten dat als de motie niet
wordt uitgevoerd, hij gebruik zal ma
ken van het recht van amendement
bij de begrotingsbehandeling. Op die
manier wil hij alsnog bewerkstelligen
dat de middelbare beroepsopleidin
gen verpleegkundige, per 1 augustus
volgend jaar bij onderwijs en weten
schappen zullen zijn ondergebracht.
Kind komt om bij spel
HEILIGERLEE (ANP) De zes-jari
ge Bob Jager uit Winschoten is in een
bandenfabriek onder een zware trac
torband terechtgekomen en vermoe
delijk door verstikking omgekomen.
Het jongetje was met zijn grootvader
naar de fabriek gegaan, waar hij wat
tussen de banden speelde
Als u last hebtvan aambeien kunt
u de pijn en de jeukstillen metZwitsanal
zalf of zetpillen. Zwitsanal helpt ook bij
een gemakkelijke stoelgang.
Meer pijn, jeuk en moeilijke stoel
gang zijn niet de enige problemen waar
mensen met aambeien mee kampen.
Daarom heeft Zwitsanal een
boekje samengesteld dat antwoord
geeft op vragen en problemen rond
aambeien.
Wat zijn dat eigenlijk, aambeien?
Hoe ontstaan ze en hoe gaan ze weer
weg? Kunt u de kans op aambeien
voorkomen? Zijn ze erfelijk? Krijgen alle
vrouwen aambeien tijdens of na de
zwangerschap?
Wat kunt u beter niet eten
als u aambeien hebt? En welk ZWltSanal
voedsel is juist goed?
Altesovoraambcten
Hoe kunt u de gevoelige plek het
beste reinigen? Hoe kunnen aambeien
operatief worden verwijderd?
Al deze vragen worden beantwoord
in hetZwitsanal-
boekje-Alles over
aambeien", 16 pa
gina's informatie.
Gratisbij uwdrogist.
Of stuur een
lege envelop met
op de achterzijde
uw naam en adres
naar Zwitsanal
afd. Voorlichting.
Postbus 3,3900
AAVeenendaal.U
ontvangt het boekje
dan zonder
kostemhuis.
zwitsanal
Zwffsanal aambeiefualf en zegxflen zip uitsluitend vvrVriKbaaf b. apotheek en droost Le« \ooraf de getonAsmondlflftefi
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De luchtver-
ontretnlgng met zwaveldioxi
de zal de komende jaren ho
ger blijven dan wat aanvaard
baar wordt geacht. De rege
ring streef er echter naar de
uitworp van zwaveldioxide
zodanig terug te brengen dat
in 1985 weer het gewenste ni
veau van maximaal vijfhon
derd miljoen kilogram zal zijn
bereikt.
Dit blijkt uit het beleidskaderplan
voor zwaveldioxide dat minister Gin
jaar (volksgezondheid en milieuhy
giëne) aan de Tweede Kamer heeft
gestuurd. Door het gebruik van het
„schone" aardgas is aan het eind van
de jaren zestig de luchtverontreini
ging door zwaveldioxide (S02) sterk
afgenomen cn in 1976 werd vastge
steld dat de uitworp van zwaveldioxi
de moest worden gestabiliseerd op
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Hoofdredacteur
Jacques den Boer van het VNU-opl-
nieweekblad Nieuwsnet is afgelopen
week op non-actief gesteld door de
directie van uitgeverij Nieuwsmedia,
een onderdeel van het uitgeverscon
cern VNU te Haarlem.
Hoewel het nog niet duidelijk is of
Den Boer ontslagen zal worden, dan
wel zelf ontslag zal nemen en daar
mee de eer aan zichzelf zal houden,
staat wel vast dat hij bij Nieuwsnet
weg zal gaan.
De ontheffing uit zijn functie van
hoofdredacteur zou te wijten zijn aan
het redactionele beleid van Den Boer,
waardoor de verkoopresultaten van
dit weekblad ver beneden de ver
wachtingen zijn gebleven. Binnen de
redactie van Nieuwsnet bestond al
lange tijd ontevredenheid over het
functioneren van Den Boer als hoofd
redacteur.
het gemiddelde niveau sinds 197Ö,
namelijk vijfhonderd miljoen kilo per
Jaar.
Door het toenemende gebruik van
zwavelhoudende brandstoffen als
olie en kolen om de voorraad aardgas
minder snel te verbruiken, is dit Jaar
de uitworp van zwaveldioxide weer
boven het plafond gekomen; gere
kend wordt op een totale uitworp van
zeshonderd miljoen kilo. Indien de
omschakeling naar zwavelhoudende
brandstoffen niet gepaard gaat met
bestrijdingsmaatregelen, zal in het
Jaar 2000 de uitworp twee tot vijf keer
zo hoog zijn.
In zijn plan stelt de minister dat deze
verschuiving in de aard van de ge
bruikte brandstoffen ons voor een
aantal ernstige milieuproblemen zal
stellen. Zwaveldioxide ls gevaarlijk
voor mensen, planten en dieren. De
mens. aldus Ginjaar, heeft niet het
recht andere vormen van leven te
vernietigen. De uitstoot van gifstof
fen dient daarom de grens aan te
houden waar volgens de wetenschap
geen risico's voor mens. plant en dier
optreden.
Stookolie
In het plan wordt aangegeven hoe dit
doel moet worden bereikt. De voorne
mens worden vastgelegd in bestrij
dingsprogramma's die een periode
van drie Jaar bestrijken. In eerste
Instantie moet het zwavelgehalte In
de brandstoffen worden terugge
bracht. Per 1 september ls het zwavel
gehalte in zware stookolie al vermin
derd van 2,5 tot 2.0 procent. Uitgaan
de van een geringe economische groei
en een bepaalde encrgie-lnzet zal In
1985 het landelijk maximum voor het
zwavelgehalte van zware stookolie 1,2
procent moeten bedragen.
Op den duur zal het beleid weer moe
ten worden gebaseerd op bestrijding
bij de bron. Daartoe worden de ko
mende Jaren proeven genomen met
bestrijdlngstechnleken als reiniging
van rookgassen, wervelverbrandlng
en vergassing van kolen. Overigens ls
de komende Jaren bij het terugdrin
gen van de luchtverontreiniging door
zwaveldioxide de beperking van het
energieverbruik erg belangrijk. Ver
wezenlijking van het door de regering
vastgestelde energiebesparingspro
gramma ls een belangrijke voorwaar
de voor het terugdringen van de ver
vulling.
