Vakbeweging wordt steeds actiever
voor buitenlandse werknemers
Tekening van een lezer
Granini geeft de hele vrucht
Trouw Commentaar
granini met vruchtvlees,
da's pure verwennerij!
scorpioenen en duizentbeenen
Ontnuchterend, maar verstandig
CNV tegen beperkt
toelatingsbeleid
licht als een veertje
kinderzegels
lezen als straf
niet welkom
DENSDAG 3 OKTOBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
iet de rede van president Carter
de Amerikaanse televisie
krer de Russische brigade op Cuba
I een tamelijk ontnuchterend ein-
gekomen aan een opgeblazen
isissfeer. Carter heeft terecht af
zien van een harde politieke
nfrontatie met de Sowjet-Unie
i het besef dat de op Cuba gesta-
joneerde brigade inderdaad geen
pkele bedreiging betekent voor
Amerikaanse veiligheid. Dat
|as met de stationering van raket-
aan het begin van de jaren
Jstig wel even anders.
■t is de vraag of Carters verstan
de beslissing om niet al te zenu-
ichtig te doen over de Russen op
iba hem door de kiezers in dank
worden afgenomen. Waar-
ijnlijk niet, en dat heeft de
esident dan voor een belangrijk
_;el aan zichzelf te wijten. De
Amerikaanse minister van buiten-
dse zaken, Cyrus Vance, liet bij
eerste berichten over de aanwe-
;heid van een Russische ge-
ichtseenheid onmiddellijk weten
it er geen sprake was van een
uwe situatie. Daarmee betuigde
Amerikaanse minister impliciet
jn instemming met Castro's me-
deling dat het alleen gaat om
:n opleidingseenheid zonder eni-
offensieve bedoeling.
resident Carter, die op het diep-
punt in zijn populariteit is aange-
nd, heeft in de door senator
hurch aangekaarte aanwezigheid
an Russen op Cuba, kennelijk
en mogelijkheid bespeurd om zijn
inende prestige wat op te vijze-
hin. Op 7 september verklaarde de
eresident de status quo op het
land niet aanvaardbaar te vin-
en. Een week geleden herhaalde
"jg e president voor een juichende
;c< enigte in New York dat hij pas-
eutnde maatregelen zou nemen om
,r<% status quo te veranderen als
iderhandelingen m'ct de Sowjet-
itoriteiten niets zouden ople-
et :reru
ng
et was kennelijk de bedoeling
'ggin Carter om de Amerikanen
ïidelijk te maken dat hij niet de
cr(apjanus is waarvoor zijn tegen-
anders hem houden wanneer het
«pat om de betrekkingen met Mos-
>u. Bovendien moet de president
de veronderstelling hebben ver-
:erd dat de Russen in het per-
iij(>ectief van zijn herverkiezing
aa.hebben nu eenmaal een hekel
sa in veranderingen zich tege
moetkomend zouden opstellen en
hem een politiek succesje zouden
gunnen. De afloop van de hele
affaire heeft nu wel duidelijk ge
maakt dat de president zich flink
op de zaak verkeken heeft.
Het pleit voor Carter dat hij zijn
fout heeft ingezien en niet blinde
lings op de ingeslagen weg is voort
gegaan, op het gevaar af een echte
politieke crisis te ontketenen. De
president heeft de Amerikanen
met zoveel woorden laten weten
dat er eigenlijk geen reden voor
ongerustheid hoeft te bestaan. Om
zijn politieke aftocht te dekken
heeft Carter een aantal Russische
mededelingen als concessies geëta
leerd en om de voorstanders van
de harde lijn in eigen land toch nog
een beetje tevreden te stellen,
heeft hij opdracht gegeven de mili
taire waakzaamheid jegens Cuba
op te voeren. Meer dan doekjes
voor het bloeden zijn de vermeen
de concessies en de militaire maat
regelen toch niet.
Het is betreurenswaardig dat dit
Cuba-crisisje Carter nog verder in
het politieke moeras heeft gehol
pen. Zijn daden getuigen in het
algemeen van een verstandig in
zicht in de krachtsverhoudingen in
de wereld en in de mogelijkheden
van het Amerikaanse buitenlandse
beleid. De akkoorden van Camp
David en het tweede SALT-ak-
koord zijn politieke wapenfeiten
die er best mogen zijn en waarvoor
de president terecht zijn nek heeft
uitgestoken. Dat de president zich
aanvankelijk hard heeft opgesteld
in deze zaak heeft veel te maken
met zijn behoefte om de SALT-
akkoorden door de Senaat te lood
sen. Dat hij nu gas heeft terugge
nomen pleit voor zijn politiek on
derscheidingsvermogen, maar
heeft de kans op aanvaarding van
SALT II niet vergroot.
Het lijkt erop dat de Amerikaanse
president in het licht van de ko
mende voorverkiezingen zich kor
te tijd overgaf aan een partijtje
paniekvoetbal. Het ontbreekt de
president aan juist dèt beetje poli
tiek gewicht dat hem tot een echte
politieke leider zou stempelen,
naar wie ook door het Amerikaan
se Congres geluisterd wordt. En
aan zo'n leiderschap lijken de
Amerikanen momenteel meer dan
ooit behoefte te hebben, gezien de
stijgende populariteit van een Ed
ward Kennedy.
ADVERTENTIE'i
Granini geeft u
niet alleen het sap,
Granini geeft de hele vrucht
Dat is nu nektar!
Dat is puur genieten.
Granini. In 7
onweerstaanbare smaken.
door Robort Slkkes
„Passief en tweeslachtig"
noemt drs. R. Penninx het
beleid van de vakbeweging
als het gaat om buitenlandse
werknemers. Penninx zegt
dat ln zijn nota „Etnische
minderheden" die hij ln op
dracht van de Wetenschappe
lijke Raad voor het regerings
beleid schreef.
De vakbeweging zou, net als
de regering, te lang met de
gedachte hebben gespeeld
dat de buitenlandse werkne
mers slechts tijdelijk ln Ne
derland zouden blijven. Beide
vakcentrales, FNV en CNV,
hebben deze fout gemaakt,
maar deze eerder ingezien
dan de regering. Al vroeg heb
ben zij gepleit voor het geven
van sociale, politieke en cul
turele rechten aan de buiten
landse werknemers. Penninx
heeft nu in zijn rapport de
regering aanbevolen dit ook
te doen.
„Maar voor de eerste laren gaat het
wel op dat wij passlel 21] n geweest,"
aldus CNV-secretaris Oerrit Terpstra.
„In de algelopen vier Jaar zijn we
echter veel actiever geworden. Ge*
deeltelijk ls dat de oorzaak van het
feit dat wij ons ervan bewust werden
dat het geen tijdelijk verschijnsel is.
Gedeeltelijk ls het ook het gevolg van
de activiteiten van buitenlanders bin
nen het CNV."
Puin ruimen
De vakbeweging en de regering moes
ten het puin ruimen achter de werk
gevers, die de buitenlanders in groten
getale naar Nederland haalden. Lino
Calle van het FNV-secretariaat bui
tenlandse werknemers: „De oorzaak
van alle problemen ligt bij de werkge
vers. Zij kozen ln plaats van investe
ringen, zodat de industrie kan draai-
Buitenlandse werknemers, dikwijls de eerste slachtoffers bij reorganisaties, hier demon
strerend in Almelo voor het behoud van werkgelegenheid.
en met het aanwezige arbeidsaanbod,
voor de gemakkelijke weg: het aan
trekken van buitenlanders. Deze
makkelijke weg veroorzaakte later
voor anderen veel moeilijkheden.
Taal, hulsvestlngs- en onderwijspro
blemen en discriminatie kwamen met
de buitenlanders mee. De industrie
bond NW is nooit voor gastarbeid
geweest. In een interview met het
blad Motief in 1978 zegt Groenevelt,
voorzitter van de industriebond NW:
„Eigenlijk zou je 'nee' tegen ds wer
ving moeten zeggen. De enige slacht
offers zijn de arbeiders, de Neder
landse én de buitenlandse."
Zowel Penninx als de FNV pleit nu
voor een beperkt toelatingsbeleid. Zij
doen dit om nog grotere problemen in
de toekomst te voorkomen. Het CNV
is daar altijd tegen geweest. Bij de
behandeling van de wet arbeid bui
tenlanders in 1975 heeft het CNV zich
onder andere sterk verzet tegen een
absolute immigratiestop of een
scherp toelatingsbeleid.
Gerrit Terpstra: „Het is wat anders
als je de Turken in Nederland vraagt
of zij het voor zichzelf beter vinden
om geen buitenlanders meer toe te
laten omdat je bang bent de discrimi
natie aan te wakkeren. Nederlandse
organisaties mogen zich niet op be
staande discriminatie beroepen om
meer discriminatie tegen te gaan."
Discriminatie
Eén van de redenen van de passieve
houding van de vakbeweging is vol
gens Penninx de discriminatie. Ne
derlandse vakbondsleden zien in
sommige gevallen buitenlanders als
concurrent. Zij zouden daarom een
voor buitenlanders gunstig beleid
van de vakbeweging afremmen. Lino
Calle van het FNV-secretariaat is het
daar niet mee eens.
„Wij laten ons niet lelden door die
leden die zeggen dat alle Turken er
uit moeten. Als er binnen de vakbe
weging zelf discriminatie optreedt.
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
/CÜJL Z/YiajzAJ U^CÜL rN.
dan maken wij daar werk van. Zo
worden bij fusies over het algemeen
eerst buitenlanders ontslagen. WIJ
zeggen dan tegen de aangesloten
bonden dat dat onaanvaardbaar is."
Een punt van kritiek van de buiten
landers is de hoge contributie. In
sommige bedrijfstakken moet maan
delijks een fors bedrag op tafel ko
men. Lino Calle wijst er op dat ook
voor veel Nederlanders de hoge con
tributie een drempel is om lid te
worden.
Er zijn grote verschillen tussen Ne
derlanders en buitenlanders die grote
problemen opleveren: gebrekkige
taalkennis; onvoldoende kennis van
de Nederlandse wet en de weg naar de
sociale voorzieningen; aparte feest
dagen voor de moslims. Op deze pun
ten doet de vakbeweging wat moge
lijk is. Zij geeft meertalige vakbonds
bladen uit en organiseert speciale ka
dercursussen voor buitenlanders. Op
sommige spreekuren van de bonden
zijn tolken aanwezig. In deze dienst
verlening ontlopen de activiteiten
van de twee centrales CNV en FNV
elkaar niet. Op een ander vlak is er
een aantal opmerkelijke verschillen.
Zo neemt het CNV buitenlandse
werknemers op als lid op het moment
dat zij problemen met hun bedrijf
hebben.
Slachtoffer
Gerrit Terpstra: „BIJ Nederlanders
veronderstellen wij een zekere feiten
kennis van het functioneren van de
Nederlandse maatschappij. Buiten
landers kunnen het slachtoffer zijn
van het feit dat zij niet weten hoe de
wet in elkaar zit. In dat geval nemen
wij ze mét hun probleem als lid."
Dat is een van de oorzaken waardoor
het CNV dikwijls beter gewaardeerd
wordt door de buitenlandse werkne
mers. Verder hebben alle CNV-bon-
den een uitgebreid actieprogramma
voor buitenlandse werknemers van
de centrale overgenomen. Ook het
FNV-secretariaat buitenlandse werk
nemers heeft de bonden gevraagd ex
tra aandacht te besteden aan een
aantal punten. Alleen de voedings
bond FNV heeft dat volledig overge
nomen.
Lino Calle: „Wij kunnen de bonden
niet dwingen op onze eisen in te gaan.
'Sommige aangesloten bonden vinden
extra aandacht voor buitenlandse
werknemers een vorm van positieve
discriminatie en wijzen dat af."
..Het CNV meent dat de buitenlan
ders zo'n achterstand hebben dat zij
extra aandacht hard nodig hebben
Het actieprogramma buitenlandse
werknemers probeert door bepalin
gen in de CAO de achterstand van de
buitenlanders te verbeteren. Al in
1978 stelde het CNV ln de CAO-onder-
handelingen een aantal eisen: vrij op
moslim-feestdagen; veiligheidsvoor
schriften en een samenvatting van de
CAO in de belangrijkste talen; les ln
de Nederlandse taal in de tijd van de
Is de steun van de FNV niet noodza
kelijk om deze punten er door te
krijgen? Oerrit Terpstra. „Het CNV is
best in staat belangrijke dingen er
door te krijgen als het FNV niet mee
doet. Oaat het om de pure centen,
dan worden de machtsverhoudingen
belangrijker. En het is ook niet zo dat
ds werkgevers er principieel tegen
zijn, maar ze houden het tegen op
grond van kosten. Er zijn ook werkge
vers, zoals DAF en Hoogovens, die
méér vertalen dan het CNV zelf."
Vicieuze cirkel
Eén van de oorzaken dah het CNV
zich positiever opstelt tegenover de
buitenlandse werknemers is de grote
activiteit van buitenlanders binnen
de centrale. Oerrit Terpstra: „Een
aantal moslims koos toen zij hier
kwamen uit overtuiging voor eén reli
gieuze vakbond. Toen Demirhan en
Lektobri Jaren geleden lid werden,
zagen ze dat er weinig werd gedaan
voor hun mensen. Ze zijn zeer actief
en hebben een grote rol gespeeld bij
het ombuigen van het CNV-beleld."
Het kweken van kader is moeilijk
voor de bonden. In de beginjaren van
de gastarbeid ontstond een vicieuze
cirkel. De bonden deden niets voor de
buitenlanders, omdat zij weinig bui
tenlandse leden hadden. De buiten
landers werden geen lid omdat de
bonden niets voor hen deden. Bij het
CNV kwam de doorbraak bij de ver-
voersbonden. Demirhan werd lid en
organiseerde de Turkse werknemers
bij de spoorwegen. Dat had een
sneeuwbaleffect, de buitenlanders
werden lid en er werd ook meer voor
ze gedaan.
Volgens Gerrit Terpstra proberen in
stellingen als de 8tichting welzijn
buitenlandse werknemers en het
NOS-programma voor buitenlandse
werknemers nu met het CNV-actie-
programma ln de hand het FNV „om"
te krijgen.
Te kritisch
Penninx komt tot zijn kritiek op de
vakbeweging na bestudering van de
aanwezige literatuur. Over vakbewe
ging en buitenlandse werknemers is
weinig geschreven en wat er is bevat
veel kritiek. Dikwijls ten onrechte,
meent Lino Calle. In het boek „Om
dat zij anders zijn" van F. van Boven
kerk staat dat de Turkse werknemers
bij de staking om de prijscompensa
tie van februari 1977 uit angst en
onwetendheid meestaakten. Lino
Calle: „Er zitten pertinente onjuist
heden in dat boek. Een actiecomité
telde twee Turkse leden. De Neder
landse werknemers hebben de hou
ding van de Turken in de staking
steeds als voorbeeld gesteld."
Lino Calle en Gerrit Terpstra zijn het
er over eens dat de vakbeweging niet
genoeg gedaan heeft, maar wijzen de
harde kritiek van Penninx. Van Bo
venkerk en anderen af. De vakbewe
ging heeft gedaan wat zij kon. zeggen
zij. De onderzoekers hebben te veel
gezocht naar negatieve dingen en uit
het oog verloren wat de vakbeweging
wel doet, zeker de afgelopen paar
jaar.
Nu neemt het aantal buitenlandse
leden en actieven toe en daardoor
stelt de vakbeweging zich ook posi
tiever op. Op het ogenblik is een van
de belangrijke actiepunten het tegen
gaan van discriminatie op de arbeids
markt. FNV en CNV maken herhaal
delijk melding van bedrijven die om
„Nederlands personeel" vragen Het
CNV wil ook ln de CAO's discrimina
tie verbieden De vakbeweging heeft
dan een sneller werkend Instrument'
om de discriminatie aan de kaak te
stellen. De weg die nu vla politie en
de officier van Justitie gevolgd moet
worden is lang en moeizaam We zijn
er nog niet, zegt Gerrit Terpstra, „we
beginnen nu pas echt goed te
draaien".
„Ongedierte (venynig)" is een
van de trefwoorden in het regis
ter achterin deel III van de „He-
dendaagsche Historie, of Tegen
woordige Staat van alle Volke
ren". uitgegeven in 1731 bij Isaak
Tirion in Amsterdam. Het woord
verwijst naar de verhandeling
over het „Elgentlyke India",
waar de ontdekkingsreiziger een
„menigte van Slangen en Scorpi
oenen, en ander venynig en onge-
maklyk ongedierte" aantrof.
Muskieten, weegluizen („zo veny
nig dat tmands aangezigt by nagt
van hunne beten zwelt, dat men
hem niet kent") wandluizen,
spinnekoppen („zo groot als een
mans duim"), padden („niet veel
klelnder als eendvogels"), ratten
(„groeijen ook zeer groot, drie, of
vier maal groter dan de onzen")
en verder „8corploenen, Duizent
beenen. Slangen en Sprink
hanen".
Omdat iedereen dagelijks kans
liep gebeten te worden, tierden
de huismiddeltjes welig: „Voor
de gemeene hoofdpyn ruiken zy
aan een Popje (papje, zoals rat
ten hier „rotten" genoemd wor
den red.) dat uit een mengsel
van ammoniak, zout, kalk en wa
ter. in een stukje lywaat gewon
den. bestaat. Duizelagtigheid
van het hoofd, die van koud dik
bloed ontstaat, genezen zy met
het drinken van wyn, waarin wei
nige greinen wierook gedoopt
zijn. Als de hersenen te vol van
waterige vogt zyn, ruiken zy aan
zwart gestootte komynzaad, dat
in het Popje gebonden is. Voor de
Tandpyn leggen zy op den Tand
een mengsel van kruim van
brood, en het zaad van stramoni
um, dat het gevoel verdooft, en
de pyn verligt. Voor het Kolyk
dat van winderige, of waterige
stoffen ontstaat, geven zy vier
lepels vol water, waar in anys-
zaad en een weinig peper, tot op
de helft ls gekookt. Voor de loop.
of lozing van onverteerde spys,
roosten zy een bolletje knoflook
onder de as, nemen als zy te bed
gaan daar een stukje van in den
mond, en zuigen er het sap uit. Zo
zy het sap uit gestampte en ge
perste Komkommerbladen per
sen, en drinken, verwekken zy
daar afgang en braken mede De
moeijelyke watermaking gene
zen zy met een lepel olyfolie in
water geklust Voor loslyvlgheld
braden zy een lepel vol wit ko
mynzaad. met gepoijerde Ge
mber, die zy met wat suiker in
nemen".
Officiële genezers waren er ook,
meestal priesters. De schrijver
vindt ze kennelijk niet veel
soeps: „De kennisse. welke de
Indiërs van de Geneeskunde heb
ben. is niet zeer groot, dewyl zy
niets van de ontleedkunde ver
staan; zy gebruiken echter enkel-
de kruiden, met goed gevolg, en
hebben geheimen, die zy anderen
niet openbaren. Onthouding al
leen, wordt in verscheiden ziek-
tens voorgeschreven, en zy eten
zelden iet, behalve een weinig
kongie, of gruwel van rys ge
kookt, voor dat zy zlg beter be
vinden. "In Pegu kenden ze hele
maal geen dokters: wie ziek was
ging naar de priesters, die „daar
ln zeer ver gevorderd zyn", maar
ook keihard waren. Zó moesten
de mensen bijvoorbeeld van hen
de veel voorkomende „kinder
pokken" behandelen: „Zy laten
den zieken (dan) alleen, na datzy
een tob met water, een bennetje
met raauwe rys en enig aarden
vaatwerk om te koken by hen
gezet hebben; en zien voor den
een en twintigsten dag niet na
hem om. Heeft de zieke ln de tyd
krachten genoeg, om rys te ko
ken, kan hy tot herstelling gera
ken, maar anders dient hy in zyne
enigheid wel van honger en dorst
te sterven Men tekent aan. dat
geen Tyger, hoe wree hij mogt
wezen, den zieken in al dien tyd
zal moeijen, zo afkerig en vies ls
hy van zo een roof. Zo de kranke
binnen den een en twintigsten
dag een lyk is. worden zy dit aan
den stank gewaar"
Nog even terug naar India, met
name Bombay, waarover de
Eindelijk, daar is ie: de plastic flets, xo licht dat deze man het stuk
kunststof blijkbaar moeiteloos boven z'n hoofd tilt. Opvouwbaar is
de fiets (nog) niet, maar wei kun je 'm in twee stukken vervoeren.
De plastic fiets is voor het eerst te zien op een Franse tweewieler-
tentoonstelling, en het zal dus niet lang meer kunnen duren of ook
in ons land zal het plastic rijwiel te zien en te krijgen zijn.
schrijver opmerkt dat het „geen-
zins de gezondste plaats van de
wereld ls. want men vindt daar
zeer vele koorsen. loopen, scheur
buik en ene ongesteldheid, die
men Barbiers noemt, welke het
gantsche llgchaam zo kragteloos
maekt, dat tmand kwalyk hand.
of voet kan roeren; ook zyn de
8paansche pokken nergens ge
mener".
De miljoenen die de verkoop van
kinderpostzegels vorig Jaar heeft
opgeleverd, zijn terechtgekomen
in Alkmaar, Blerick. Druten,
Middelhamis. Brazzaville (Kon
go). Thika (Kenia), Hoensbroek.
Paramaribo, Salto (Uruguay) en
nog veel verder en dichter bij
huls. Om maar een paar van de
honderden Instellingen te noe
men die van dat postzegelgeld
profiteerden: kindertehuizen,
scholen, revalidatiecentra, inter
naten voor Invalide kinderen en
consultatiebureaus. Het geld ls
nu op en dus moet er nieuw ko
men. Na de offlcléle presentatie
van de kinderpostzegels 1979,
maandag in Den Haag, presente
ren nu zo n 400.000 schoolkinde
ren de zegels aan de rest van het
land. Dat wil zeggen: vanaf van
middag bellen ze huis aan huis
aan om de bestellingen te note
ren, want de zegels zijn er pas
half november. En dan komen
diezellde kinderen dus nog eens
terug om ze af te leveren.
Omdat ze er duidelijk geen idee
van hadden wat de nazi's in de
laatste oorlog teweeg gebracht
hebben, heeft een rechter in
Frankfort twee zeventienjarige
Jongens veroordeeld tot het lezen
van een boek over het vernieti
gingskamp Auschwitz. De jonge
lui hadden neo-nazistische pam
fletten verspreid, waarin ze oprie
pen tot „uitroeiing van alle
vreemdelingen en Joden" Politie
ke motieven zaten er zeker niet
achter, oordeelde de rechter. Vol
gens hem was het een kwestie
van leeftijd: de Jongens hadden,
zoals meer van hun leeftijdgeno
ten. op een of andere manier op
schudding willen veroorzaken.
Daarom moeten ze zich nu voor
straf in „Anus mundi vijf Jaren
in Auschwitz" verdiepen, een
boek. geschreven door de Pool
Wleslaw Kieler die zelf ln het
kamp gezeten heeft. Binnen drie
maanden moeten ze een uittrek
sel uit het boek bij de rechter
inleveren.
Thailand wil best toeristen bin
nen z'n grenzen, hoe meer hoe
liever, maar hippies, daar heeft
het land geen behoefte aan. Wie
zich niet correct gedraagt en niet
voldoende geld op zak heeft om
er een redelijke tijd van rond te
kunnen komen, wordt als hippie
beschouwd en mag er niet ln Dat
heeft het hoofd van de vreemde
lingenpolitie ln Thailand tenmin
ste zo bepaald. Het Thaise bu
reau voor toerisme heeft al laten
weten niet gelukkig met de ko
mende maatregelen te zijn.
