Paus in Amerika: trekpleister of pelgrim?
Wereldraad geeft weer
zeven ton tegen racisme
Nieuwe stap in
vacature-Strijd
Trouw
Paus Johannes wil Ierland
voorbeeldig rooms houden
Algemeen Rentefonds Antillen ALRENTAN.V
Geef dit boefje
een Bijbeltje!
UIT DE KERKBLADEN
Liever geen
dienst met
twee heren
Conferenties
VANDAAG
VOORBIJGANGERS
DINSDAG 2 OKTOBER 1979
TROUW/KWARTET
door Pieter van der Ven
Vanavond om ongeveer zes uur,
onze tijd, zal de paus de Algemene
Vergadering van de Verenigde Na
ties toespreken. Op 4 oktober 1965
was Paulus VI hem hierin al voorge
gaan en misschien kan men voor
zichtig van een beginnende traditie
spreken.
In 1D65 hield Paulus VI een krachtig pleidooi
voor vrede en ontwapening („Nooit meer oor
log!'». en wat de honger in de wereld betreft
merkte hij op dat de naties moesten zorgen
voor voldoende brood op tafel en niet het
aantal aanzittenden verminderen Uiteraard
werd deze onverholen aanval op geboortenre-
geUngsprogramma's „strijdig met de rede")
door velen scherp bekritiseerd Enkele Jaren
later zou Paulus VI zijn standpunt hierover
nog eens in alle duidelijkheid herhalen in zijn
encycliek „Humanae Vttae".
Concilie
Er is weinig profetengave voor nodig om te
voorspellen dat Johannes Paulus over vre
de en mensenrechten zal spreken. Beide za
ken gaan hem zeer ter harte en beide acht hij
zeer bedreigd. Zijn bezoek aan de Verenigde
Naties is vooral een gelegenheid de wereldlei
ders op te roepen vrede en recht te bevorde
ren. Minder duidelijk is of hij ook over ge
boortenregellng iets zal zeggen. Hoewel hij
daar uitgesproken (traditionele) ideeën over
heeft, zal hij het punt wellicht Uever omzei
len Volgend Jaar september moet Immers
een bisschoppensynode plaatsvinden over
het „gezin" Een open gedachtenwisseling
zou zeker belemmerd worden door belangrij
ke pauselijke uitspraken in de kort daaraan
voorafgaande penode Anderzijds houdt hij
er kennelijk niet van zijn zegjes te verbloe
men en zal hij zeker ingaan op het .Jaar van
het kind"
Ocs Moines
Chicago
Minneapolis
Boston;
Sé
"Pittsburgh Philadelphia
Saint Louis» Washington^
VERENIGDE
Dallas STATEN
Houston New.Orleans
Het bezoek van Paulus VI dertijds aan New
York vond plaats ten tijde van het tweede
Vaticaans concilie. Ruim tweeduizend
rooms-katholieke bisschoppen bogen zich op
dat moment in Rome over de verhouding van
kerk en wereld. Het resultaat van die verga
dering werd de pastorale constitutie „Gaudi-
um et spes" De pauselijke toespraak voor de
Verenigde Naties moest dan ook vooral ge
zien worden als een oproep namens alle ver
gaderde bisschoppen tot alle vergaderde lan
den en volken.
De huidige kerkvorst heeft een meer persoon
lijke missie, al maakt dat weinig verschil voor
het bezag van zo'n gebeuren, of het effect
ervan. Verschillen zijn er overigens wel. Hoe
wel de eerste concilieroes van de rooms-ka-
tholieke kerk in 1965 wel over was. verkeerde
die kerk toen nog duidelijk in „majeur". Het
was de tijd dat de kerk de ramen al had
opengezet, maar dat men nog niet in groten
getale kloosters en kerk was uitgevlogen.
De kerk van Johannes Paulus II ziet er an
ders uit. Zij drijft bestuurlijk en ideologisch
geheel op vrijgesteld kader en Juist dit kader
heeft in de Jaren '65- 75 in omvang en kracht
vele veren moeten laten sociologisch be
schouwd in ieder geval. Verder lijkt vooral de
afstand gegroeid tussen leiding en volk. Vele
roomskatholieken zijn eigen gewetensbeslis
singen gaan nemen, ook tegen de centrale lijn
In Conflicten tussen plaatselijke gemeen
schappen en kerkelijke leiders eindigden niet
meer zomaar in onderwerping of banvloek,
maar in een waaier van allerlei soorten van
spanning, vrijheid en verbondenheid. Ten
slotte kwam ook de politiek de kerk weer in.
nadat dat vele Jaren in kwade reuk had
gestaan, een geleidelijke verschuiving van
.verlossing van zonden" naar „bevrijding
van onderdrukking."
Amerika
In tegenstelling tot Paulus VI reist deze paus
na zijn UN O-rede niet onverwijld terug naar
Rome. In Boston is hij nu al geweest; de
komende dagen worden ook Philadelphia.
Chicago. Des Moines (spreek uit: Demójn) en
Washington bezocht. Men mag aannemen
dat het interessantste deel van de pauselijke
reis dan al achter de rug is.
Nu valt er over te twisten hoe nuttig het is dat
pausen zolang ze nog fit zijn veel reizen; het
bezoek aan Amerika lijkt toch uitsluitend
van plaatselijk belang.
Politiek is er al heel wat touw getrokken: wie
moet wat betalen, wordt de scheiding van
kerk en staat geschonden, hoe kan het be
zoek van de paus worden gebruikt om stem
men te winnen bij de volgende verkiezingen.
En uiteraard hangen die vragen nauw samen.
Kerkelijk is Amerika interessant genoeg. Ja
renlang stond de rooms-katholieke kerk in de
Verenigde Staten als conservatief te boek.
Bijna alle bisschoppen waren goede financië
le bestuurders met weinig pastorale of theo
logische belangstelling of bekwaamheid. Het
Amerikaanse katholicisme was sterk Itali
aans. Pools en vooral Iers bepaald, met veel
nadruk op het devotionele, met weinig in
vloed van Franse spiritualiteit en Duitse
ernst. Met overigens alle hachelijkheid van
zo'n algemene typering.
Vrouwen
De ontwikkelingen in de rooms-katholieke
kerk zijn echter Amerika niet voorbijgegaan.
Sommigen, onder wie de bekende Ameri
kaanse priester-socioloog Andrew Oreeley,
leggen het beslissende keerpunt voor Ameri
ka bij de pilkwestie. Toen Paulus VI In 1968
de pil veroordeelde, verloor de roomse kerk
op slag veel geloofwaardigheid, omdat voor
vele Amerikaanse rooms-katholieken leven
zonder-pil eenvoudigweg ondenkbaar en on
verantwoord was. Thans zou ruim 80% van de
in aanmerking komende rooms-katholieke
vrouwen aan „ongeoorloofde" geboortenper-
king doen.
Maar ook in ander opzicht is de rol van
Amerikaanse vrouwen In de veranderde
roomskatholieke kerk belangrijk. De nadruk
op vroomheid en devoties heeft de priesters
er doorgaans van afgehouden zich theolo
gisch te verdiepen. Dat hadden ze niet nodig.
Tegelijk waren de kloosters vol nonnen, die
zich volgens de regels van de kerk niet met
liturgie mochten bemoeien en dus maar uit
balorigheid theologie gingen studeren. Zo'n
tien Jaar geleden was Amerika vermoedelijk
het enige land in de rooms-katholieke kerk
waarvan Je enigszins terecht kon beweren dat
vrouwen gemiddeld theologisch niet slechter
waren gevormd dan mannen.
Het is dan ook allerminst gek dat de feminis
tische theologie, zoals die de laatste Jaren in
Europa bedreven wordt, nogal veel te danken
heeft aan enkele vrouwelijke theologen in
Amerika.
De Amerikaanse beweging voor vrouwenbe
vrijding is in de rooms-katholieke kerk zeer
krachtig aanwezig, meer bijvoorbeeld dan de
zwarten, maar die zijn In Amerika doorgaans
niet rooms. Het zijn vooral Amerikaanse
vrouwen die zich in de rooms-katholieke kerk
het sterkst maken voor vrouwelijke priesters.
In andere landen ziet men onder actieve
vrouwen nogal wat terughoudendheid om
posten in de klerikale mannenkerk te
begeren.
Vrijheid
De paus zal in de loop van de komende dagen
zeker iets moeten zeggen over de positie van
de vrouw in zijn kerk, al zal dat weinig opzien
baren. Deze paus spreekt verder graag over
godsdienstvrijheid. Maar ln de Amerikaanse
grondwet wordt die in één zin gegarandeerd,
samen met de scheiding van kerk en staat.
En Juist wat dat betreft lijkt de roomse kerk
nu meer aangeklaagde dan aanklaagster.
Voor al degnen die dit rooms spektakel en de
voorbereidingen met argusogen gevolgd heb
ben, zou een woord van begrip niet mis
plaatst zijn. De paus moet immers nog velen
overtuigen dat het hem echt om vrijheid gaat
en niet alleen om de vrijheid rooms te zijn.
Voor het eerst bezoekt de paus een land waar
zijn kerk een minderheidspositie heeft. Wil
hij zich laten beïnvloeden door het feit dat hij
eens niet met roomsen-onder-mekaar is?
Maar misschien heeft hij vooral wat voorspel
baars te zeggen over gebed, moederschap en
soberheid. Misschien wakkert hij daardoor
zelf de Inflatie van zijn reizen aan. Misschien
wordt hij dan weer, in plaats van de grootste
toeristische trekpleister sinds Lindbergh, een
eenvoudige pelgrim, een rondtrekkend apos
tel: mensen die door zijn kerk vanouds hoog
zijn geacht
ADVERTENTIE
GENêVE De wereldraad van kerken geeft dit jaar ongeveer
700.000 gulden aan bevrijdingsbewegingen en anti-rascisme-
groepen 33 organisaties op alle continenten krijgen steun uit
het speciale fonds van het programma tot bestrijding van het
racisme. Daarmee komt het totaal aan giften sinds 1970 uit dit
fonds op ruim zeven miljoen gulden. Het fonds wordt gefinan
cierd uit bijdragen van individuen en instellingen en niet uit
de contributies van de kerken aan de wereldraad.
H«t meest« geid gaat dit jaar niet
i.uar Afrika, zoals in voorgaande ja
ren. maar naar Europa, namelijk
240.000 gulden. Daarna volgen groe
pen in Canada en de Verenigde Sta
ten met ruim 160.000 gulden. In Afri
ka ontvangen alleen het patriottisch
front van Zimbabwe (70 000 gulden,
reeds eerder bekend gemaakt) en het
Zuidafrikaanse congres van vakvere
nigingen (10 000 gulden» steun
Dit jaar zijn er geen giften aan o.m.
SWAPO en het Afrikaans NaUonaal
Congres, die geen aanvraag hadden
ingediend De wereldraad verleent al
leen op aanvraag steun uit het specia
le fonds.
Frankrijk
De giften voor Europa gaan vooral
naar vier organisaties in Frankrijk,
die dit Jaar voor de eerste maal steun
ontvangen. Deze giften wijzen op.
wat deze groepen noemen, een groei
ende vijandigheid in Frankrijk tegen-
waarin opgenomen: Oe Rotier
dammer. met Oordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave Trouw/Kwartel BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur mg O Posima
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
Postg*0 66 00 00
l' .<-* Ned C'ed «-HiaoA
33 00 13 574
REGIO ROTTERDAM/DORORECH»
Postbus 94(1
3000 AX Rotterdam
lel 010-115506
enbeiorgmgi
ter 010- 15560 (redact*)
tel 115700 lm
RE CO OEN MAAG LEIOEN
Postbus 10»
3501 CC Of Haag
ie' 07XM6944S
Pa/tsiraat 33
Oen neeg
«EGO NOORO/OOST NEDERLANO
luesketend administrate)
P&stbus 3
W* 05300 17030
Zwo"e
Abonnementsprijzen:
Per maand I 15 90
Per toanaal 47.70
Per rial teer f 95 40
Per |aer 106 80
i op aanvraag
Twtomde abonnementanoedracWen
adreseen beven»
Opgave iam*eber<t«en 9 19 30 van
maandag ie vidag Op zondag van
30 uur teWT 030 913456
Opgave mm. edvertentwf - te»
330 936860 O» scrw rtevp aart «Af»-Adv
a*de»-ng postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adresevgmgen m?sk*end schnheR*
aan onze Amsterdamse adressen
over immigranten De organisaties
strijden voor de rechten van gastar
beiders uit Ha. tl. Senegal, Tunesië
en Portugal.
In de Verenigde Staten ontvangen
twee groepen, die zich inzetten voor
de belangen van Mexicanen (Chica-
nos) In California, voor de eerste maal
steun uit het speciale fonds. Het El
Baarlo communicatie-project levert
vooral materiaal voor onderwijs en
vorming van Chic an os De tweede
organisaUes strijdt voor een recht
vaardige en humane immigratiepoli
tiek van de Verenigde Staten.
Veel nadruk wordt dit Jaar ook gelegd
op de strijd voor landrechten. De
Maori oecumenische groep is de ze
vende organisatie die voor de eerste
maal steun uit het speciale fonds
ontvangt Deze groep strijdt voor de
rechten van de Maori's en ander eth-
nlsche groepen in Nieuw-Zeeland. In
Australië. Canada en de Verenigde
Staten worden de Aborigines resp.
Indiaanse organisaUes gesteund.
De giften uit het speciale fonds mo
gen uitsluitend voor humanitaire
doeleinden worden gebruikt, zo
wordt tevoren met de ontvangers
overeengekomen. De wereldraad be
schouwt deze giften als „een uitdruk
king van haar verbondenheid met de
zaak van economische, sociale en po
litieke gerechtigheid waarvoor de
ontvangende organisaties strijden
Het speciale fonds ontvangt ook van
de Noorse, Zweedse en Nederlandse
regering steun. Tien procent van het
speciale fonds is bestemd voor admi
nistratiekosten. zo Is in Januari 1979
door het centrale comité besloten. De
meeste giften komen uit Nederland,
West-Duitsland. Zweden. Noorwegen.
Canada en in geringere mate de Vere
nigde Staten.
Alrenta is een nieuw
obligatiefonds, gevestigd op de
Nederlandse Antillen.
Het fonds belegt in obligaties en is op de
Amsterdamse effectenbeurs genoteerd.
Alrenta biedt de particuliere
belegger (naast zekerheid) specifieke
voordelen die in een folder
worden toegelicht. Deze kunt u aanvragen
bij de ABN Bank, afd. 1D 50,
Antwoordnummerl555,1000PA Amsterdam.
U kunt ook terecht bij elk ABN-kantoor.
RENT
ADVERTENTIE
Slechts één pakje sigaretten of twee gebakjes
minderen u kunt een Nieuwe Testament
2.63) geven aan één van de 200.000 arme
schoolkinderen in Brazilië.
Hebt u dat er niet voor over? Giro 901.000 v. In de
Rechte Straat te Velp G met vermelding NTBr.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Met een pleidooi voor handhaving van het
burgerlijk echtscheldlngsverbod, voor herkenbare priester
kleding, tegen legalisering van abortus en met een beschuldi
ging aan het adres van priesters die hun celibaatsplicht niet
nagekomen zijn dat door hen „de hoop op vernieuwingen een
knauw had gekregen" heeft paus Johannes Paulus II gister
middag zijn bezoek aan Ierland beëindigd.
Ds P Oskamp ln Rond Uit, de kerk-
krant van de hervormde en lutherse
gemeente te Purmerend:
Tenslotte, we krijgen meer en meer te
maken met z.g. oecumenische huwe
lijkssluitingen. dat zijn huwelijken
tussen leden van verschillende ker
ken. ZIJ maken al meer dan de helft
van alle kerkelijke huwelijken uit
Vaak gaan dan een priester en een
dominee voor Voorop staat dat wij
dat met vreugde doen. Het is per slot
ons werk. Tegelijk moeten we ln alle
nuchterheid constateren dat voor
gangers daardoor dubbel werk doen.
ook doordat zo'n 'dienst met twee
heren' meestal aanzienlijk meer over
leg vergt. Als pastores van de ver
schillende kerken hebben wij geen
moeite om de verantwoordelijkheid
aan een collega over te laten. Het
toppunt van oecumene is niet dat Je
angstvallig alles samendoet maar dat
Je elkaar stukken werk toevertrouwt
Over de vormgeving van de huwe
lijksliturgie zijn wij het wel eens. bo
vendien heeft het bruidspaar ook een
stem in het kapittel. Nogmaals,
bruidsparen die dat willen, kunnen
ook in de toekomst een dienst met
twee voorgangers krijgen. Maar wat
ons betreft hoééft het niet
Evangelisch
Vorige week is de oprichting van een
nieuwe Evangelische Alliantie ln Ne
derland een feit geworden. De baptis
ten-theoloog prof dr J Reiling ziet ln
De Christen een zekere spanning tus
sen de motieven die nu tot heroprich
ting hebben geleid en de spiritualiteit
van de vroegere Evangelische Allian
tie Prof Relling
Als ik het goed zie staat zij reeds in
het begin van haar bestaan aan de
grens van twee wegen ZIJ heeft te
maken met een hernieuwd streven
naar confessionele orthodoxie, zoals
dat ln de groeperingen van verontrus
ten gestalte heeft gekregen. Binnen
de evangelische groeperingen in de
oudere zin van het woord uit zich dit
in een versterkte nadruk op het dog
ma van de letterlijke inspiratie van
de Schrift. Deze tendenzen zijn dui
delijk exclusief gericht Zij zoeken in
de eerste plaats af te grenzen en zui
ver te houden. Daarnaast is er echter
de oorspronkelijke traditie die er
vooral op uit was te verenigen, te
bundelen en te concentreren, natuur
lijk niet zonder deugdelijke basis
maar dan toch wel met de nadrukke
lijke bedoeling om zoveel mogelijk
inclusief te zijn. De geschiedenis
heeft ook uitgewezen dat de kracht
van de Evangelische Alliantie het
grootst is geweest daar waar zij zocht
bijeen te brengen. In haar basis ls zij
steeds er op uit geweest hen te vereni
gen die geloofden dat het wezenlijke
van het evangelie ligt in het heil door
het verzoenend sterven en opstan
ding van Christus. Zo staat het ln het
Engelse woordenboek en dat is onver
dacht getuige Wat daarnaast het bij
zondere accent van de evangelische
beweging heeft uitgemaakt ls de na
druk op de persoonlijke toeëigening
van dit heil ln bekering en geloof.
Wanneer de Nederlandse Evangeli
sche Alliantie erin slaagt om deze
twee zaken tot de kern van haar belij
den te maken dan is van haar een
belangrijke bijdrage te verwachten ln
de het huidige tijdsgewricht van het
christendom ln Nederland
Te fors
Ten slotte een opmerkelijk geluld ln
het weekblad van de vrijgemaakt-
gereformeerden De reformatie. Prof.
dr. J Douma.
Wij hebben ln de loop van ons vrijge-
maakt-kerkelijk leven veel forse
woorden gesproken te forse woor
den die als hun onhoudbaarheid
evident wordt, ook gemakkelijk weer
worden losgelaten, te gemakkelijk,
zodat een goede zelfbeproeving uit
blijft. Deze algemene uitspraak zal ik
nader moeten toelichten. Laat ik
eerst een voorbeeld geven Ergens ln
ons land was er. al weer jaren geleden
een A R -man die het de gemeente
raad waarin hij zitting had voortreffe
lijk deed. Maar hij werd door zijn
partijgenoten aan de dijk gezet als te
rechts Gelukkig waren er die dat niet
namen. Zij lieten het er ook niet bij
zitten, maar zorgden voor een lijst bij
de volgende gemeenteraadsverkie
zingen waarop de A.R.-man boven
aan prijkte. Niet alleen verontruste
A.R.-mensen. maar ook GPV'ers wer
den voor het idee gewonnen. Er
kwam een gemeenschappelijke lijst
om een geacht en politiek bekwaam
man, die ln de gemeenteraad voor
goede christelijke beginselen zich wil
de Inzetten, weer in die raad te krij
gen. Tot zegen voor de burgerlijke
gemeente die hij reeds vele goede
diensten bewezen had. Wat gebeurde
hier nu in deze vorm van zgn. „inter
kerkelijke samenwerking? Iets wat zo
vaak gebeurt: zo lang we achter ons
bureau zitten, of op congressen over
de politieke samenwerking met de
mensen die niet-vrijgemaakt zijn re
deneren. zien we heel vaak alleen
maar leeuwen en beren. Geen kerke
lijk samengaan, dan ook geen politie
ke samenwerking. Eerst op zondag
ëén, dan pas op de maandag. Enzqg
voorts. Forse uitspraken bij de vleet.
Maar als we vlak bij ons huls met een
situatie als hierboven geschetst ge
confronteerd worden, handelen we
soms heel spontaan. We doen wat
onze hand vindt om te doen. In plaats
van met leeuwen en beren te maken
te hebben, staat er een man op de
stoep die wij kennen en die ln onze
omgeving respect afdwingt We besef
fen dat. ook al is hij niet vrijgemaakt,
hij nog wel een zegen voor de omge
ving kan zijn. Zelf een man in de
gemeenteraad krijgen van het GPV
lukt niet. waarom dan geen man ge
steund die politiek dicht bij ons staat
en het verdient om herkozen te wor
den? Wij hebben daarmee een ab
stracte theorie verlaten die in haar
absoluutheid onhoudbaar blijkt, en
wij worden mild en menselijk. Soms
met z'n allen. Soms merken we nau
welijks dat we een standpunt gaan
Innemen dat op gespannen voet móet
staan met wat we als een „zo zegt de
Here" allemaal tegen samenwerking
ln het veld gebracht hebben. We ne
men dan niet de tijd om tot zelfbe
proeving te komen: waarom doe ik nu
zo. terwijl ik gister en misschien mor
gen weer de politieke samenwerking
met niet-kerkleden afwees en afwijs?
Moet ik toch niet, naast veel gerecht
vaardigde vrees voor allerlei vormen
van samenwerking, óók ruimte laten
voor vormen van samenwerking die
nuttig en nodig kunnen zijn? Moet ik
niet genuanceerder spreken over sa
menwerking dan ik gedaan heb?
Vooral zijn opmerkingen over de
echtscheiding grijpen direct in in de
huidige Ierse politiek. Het verbod van
echtscheiding is ln de Ierse grondwet
opgenomen en al Jaren ls dit de pro
testanten een doorn in het oog. Ook
steeds meer katholieken verzetten
zich ertegen. De paus heeft echter de
Ieren opgeroepen een voorbeeld voor
de wereld te blijven.
Van geboortenregeling wil de paus
evenmin iets weten: „Het huwelijk
moet de mogelijkheid van het kind
openhouden" en voor de Ierse moe
ders en meisjes was het wezenlijker
om kinderen voort te brengen dan om
carrière te maken.
Hoe goed de pauselijke oproep tot
vrede afgelopen weekend ook ont
vangen is, ook door vele protestanten
en politici, zijn laatste toespraak ln
het Westierse Limerick ls bij veel
protestanten slecht gevallen en even
zeer bij roomskatholieken die de Ier
se kerk uit haar conservatief Isole
ment willen halen.
Op het vliegveld bedankte de paus de
Ieren voor hun hartelijke ontvangst.
Symposium Miskotte t.g.v. 19e lus-
trum „Jahwe Nlssi" over de plaats
van het oude testament ln de theolo
gie van prof. dr. H. Miskotte, sprekers
prof. dr. H. Berkhof en dr. H. H.
Miskotte. vrijdag 19 oktober 14-17
uur. Lokhorstkerk, Pleterskerkstraat
1. Leiden. Inl. tel. 071-124381.
Contactdag voor werkers met
Open Deur/Goede Tijding m.m.v.
Bart Robbers en prof. dr. J. Verkuyl.
zaterdag 6 oktober 10-16 15 uur. Kerk
en Wereld. Driebergen (tel.
03438-2241).
Bezinningsdag voor christen-leer
krachten over loon en beloning, spre
ker drs. N. C. van Velzen, zaterdag 27
oktober. 10-16 uur. Zendlngsdlaco-
nessenhuis, Amerongen. Aanm. tel.
03434-3444.
Alleen nou en? Voor alleen wo
nenden tot 35 Jaar. 20-21 oktober. Den
Alerdlnck, Laag Zuthem (tel. 05290-
541).
waarmee ze hun „levendig geloof ge
manifesteerd hebben."
Maar meer dan bij vorige bezoeken
van de paus wordt kritiek gehoord.
De Amerikaanse steden kreunen on
der geldgebrek en criminaliteit. Som
migen zeggen het onverteerbaar te
vinden dat voor dit pauselijk gebeu
ren kosten noch moeiten gespaard
worden. Miljoenen dollars worden be
steed voor godsdienstige gebeurte
nissen waar de meerderheid van de
bevolking niets mee te maken heeft,
aldus de Amerikaanse critici.
DE MOED-MENS EN DE VREDE
Op 24 juni 1922 werd de
buitengewoon begaafde minister van
Buitenlandse Zaken van Duitsland,
Walther Rathenau, op lafhartige
wijze door politieke gangsters
vermoord. Hoewel de politie hem ln
die spannende dagen van laster en
haat een bijzondere bewaking
poogde te geven, ging hij ook die
morgen alleen in een open auto naar
zijn departement. Geheel
overeenkomstig wat hij eerder
geschreven had in het blad
„Zukunft". Het artikel heette „Von
Schwachheit, Furcht un Zweck".
Daarin noemde hij angst en moed de
diepste drijfveren van het menselijk
karakter. Angst en zorg
onderdrukken de spontane gevoelens
en benemen de mens zijn
zelfbewustzijn. De angst-mens
benijdt de sterke om zijn kracht, zijn
verstand groeit onevenredig uit
boven de andere componenten van
zijn karakter. Het altijd uit zijn op
eigen veiligheid geeft nooit rust. Er
ontstaan altijd nieuwe begeerten en
men is nooit tevreden. Tegenover de
angstmens staat de mens van de
moed. Bij hem krijgen de gevoelens
vrijheid om er te zijn en zich te
manifesteren. Dat geeft
zelfvertrouwen en vreugde. Moed en
altruïstisch handelen horen bijeen.
Deze gezichtspunten hebben te
maken met de keer ln zijn leven.
Vanaf dat ogenblik gaat hij zich
wijden aan de publieke zaak. ook al
wordt hem dat als Jood niet in dank
afgenomen. Zijn laatste tocht, in de
open, langzaam rijdende auto naar
zijn werk was het sluitstuk op de
levenshouding van een moedig mens.
In deze vredesweek denk Je meteen
aan de houding van staten en volken.
Hoeveel angst-staten zijn er niet. De
nationale veiligheid is er een
ideologie, meer dan een Ideologie: een
geloof. In naam van die nationale
veiligheid mag alles. Heeft niemand
meer iets in te brengen. Verdwijnen
mensen. Oorlog komt voort uit angst
De weg naar vrede is een weg van
moed, en van vertrouwen.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Okkenbroek: (part-ti
me): D. G. Postuma kand. te Gronin
gen; te Baam: J. Wieman te Vlaardin
gen; te Vlaar dingen: C. D. Kousema
ker te Zwijndrecht.
Aangenomen naar Oisterwijk c.a.: J.
A. v. Boven te Groenlo; naar Laren
(pastorale verzorging verpleegkliniek
De Stichtse Hof): mevr. E. Bakker,
kand. te Hoevelaken
GEREF. KERKEN
Beroepen te Uithuizen: G. H. ter
Maat te Andel (NB).
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Kralingscheveer-Krim-
pen a.d. IJssel: J. H. Ulehake te Leeu-
warden-Huizum.
Bedankt voor Katwijk en Valken
burg (ZH): H. M. Smit te Zaamslag.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Gouda: G. C. den Hertog
te Kornhorn; te Arnhem: A. Dinge-
manse, kand. te Utrecht; te Ermelo:
D. Quant, kand. te Ede; te Rotter
dam-West: J. P. Bolten kand. te Zeist;
te Enschede-West: H. v.d. Schaaf te
Dordrecht-Zuid.
Bedankt voor Oud-Beljerland: H. de
Graaf te 's-Gravenzande; voor Toron
to (Can.): A. v.d. Weerd te Zeist.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Groningen: A. Moerker
ken te Nieuw-Beljerland. Bedankt
voor Oud-Beljerland: D. Hakkenberg
te Llsse: voor Nieuwerkerk (Zld): B.
Reinders te Hardinxveld-Giessen-
dam.
DOOPS. BROEDERSCHAP
Beroepen te Haarlem; mevr. C. E.
Offerhaus, geestelijk verzorgster
RiJspsychiatrische inrichting te
Eindhoven.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Het be
stuur van de faculteit der god
geleerdheid van de Universi
teit van Amsterdam heeft het
synodemoderamen van de
Nederlandse hervormde kerk
het voorstel gedaan, geza
menlijk te komen tot een
voordracht in de vacature-
Strijd.
Tot deze ongebruikelijke stap gaf de
faculteitsraad aan het faculteitsbe
stuur opdracht ln een besloten verga
dering op 21 september. De vacature-
Strijd bestaat nu al drie Jaar en er ls
geen enkele kijk op, dat de wederzijd
se commissies (de benoemingscom
missie van de faculteit en de commis
sie TWO van de hervormde kerk) het
eens worden over een voordracht Ge
lijk bekend is de patstelling tussen de
beide commissies ontstaan, nadat de
commissie TWO haar „onaanvaard
baar" uitsprak over de belde kandi
daten van de commissie van de facul
teit. dr O. H. ter Schegget en dr N. T.
Bakker, zonder dat de commissie
TWO volgens de andere commissie
deze afwijzing voldoende argumen
teerde.
De faculteitsraad heeft zijn benoe
mingscommissie gevraagd, het facul
teitsbestuur van advies te dienen,
mocht het inderdaad komen tot
rechtstreekse besprekingen met het
synodemoderamen om tot een oplos
sing van deze slepende vacature te
komen.
Het faculteitsbestuur heeft het syno
demoderamen ook voorgesteld, dat
er een commissie van wijzen komt,
die een herziening van de bestaande
gedragslijn inzake de benoeming van
hervormde kerkelijke hoogleraren
aan de universiteit van Amsterdam
moet voorbereiden.
Hasselaar
De kans wordt vrij groot geacht, dat
synodemoderamen en faculteitsbe
stuur het in hun rechtstreekse be
sprekingen nu vrij snel eens zullen
worden over een benoeming van prof.
dr. J. M. Hasselaar, die thans als
hoogleraar vanwege de hervormde
kerk dogmatiek doceert aan de uni
versiteit in Utrecht.
Prof. Hasselaar is 62 Jaar. Zijn benoe
ming in Amsterdam zou meer het
karakter hebben van een „overgangs
paus". Toen zijn naam ln een eerder
stadium genoemd werd. kwam er on
der Utrechtse theologle-studenten
een actie op gang. omdat men van
zijn vertrek een „verrechtslng" van
de Utrechtse theologische faculteit
vreesde.
