Derde wereld wil munt slaan uit IMF-vergadering PBO is toe aan restauratie Gom MenebaNV Kolen oneconomisch als grondstof voor chemie Goud bijna 415 dollar Steun aan westers plan afhankelijk van inwilliging eisen 'Geen goed alternatief voor ruwe olie Dollar weer lager Shell vergroot belang in VS De Hoofden van Nederland Het hoofd algemene zaken. Prof. dr. H. J. van Zuthem tot jubilerend Bedrijfschap Slagers: schoonhouden multi-onderhoud 10 DINSDAG 2 OKTOBER 1979 FINANCIEN EN ECONOMIE TROUW/KWARTET 11 door Nico Kussendrager BELGRADO Huisvrouwen, huiseigenaren en taxichauffeurs zullen hier in Belgrado naar verhouding het meeste verdienen aan de gezamenlijke jaarvergadering van Wereldbank en IMF (het Internationale Monetaire Fonds). Het socialistische Joegoslavië is de komende week gastheer van een paar duizend vooraan staande kapitalisten uit de hele wereld, onder wie David Rockefeller en Anthony de Rotschild. Voor de deelnemers aan de financiële jamboree is een heel nieuw luchthavengebouw neergezet en een nieuw hotel geopend met meer dan 500 bedden. - Niet dat er daarmee voldoende hotel ruimte is gekomen in de Joegoslavi sche hoofdstad. Ikzelf moet genoegen nemen met een hotel op meer dan 80 kilometer van de stad en mag me vergeleken met sommige collega's nog gelukkig prijzen. Particulieren in Belgrado verhuren kamers voor 120 gulden per nacht, terwijl taxichauffeurs 400 gulden per dag verdienen door gedelegeerden in glanzende limousines rond te rijden. Eigenaren van villa's die zijn er in Joegoslavië maken 40.000 gulden zo wordt gefluisterd door hun optrekje tijdelijk te verhuren. Het toppunt is een koud buffet van 150 gulden, per persoon wel te ver staan. en zonder de wijn. Ook elders in de stad wordt het buitenkansje meegenomen en zijn de prijzen geste gen. De Joegoslaven vragen zich af wat er gebeurt, als het hele feest binnen één week weer voorbij is. Nadeel Uit die week zullen behalve sommige Joegoslaven de ontwikkelingslanden munt proberen te slaan. Het hele we reldgeldstelsel heeft tot nu toe in hun nadeel gewerkt en dat wil de derde wereld veranderd zien. Alfredo Phil lips Olmedo van de centrale bank van Mexico zegt, dat de ontwikkelings landen voor het eerst voorstellen zul len doen om het monetaire en finan ciële systeem in de wereld te verbe teren. Zoals het er nu uitziet is dat slechts zeer ten dele waar. De derde wereld vraagt in feite om meer ontwikke lingshulp en een soepeler regeling van haar schulden. Dat zijn bekende eisen, die niets veranderen aan het wereldgeldstelsel. Het ligt overigens wel voor de hand dat deze eisen door de ontwikkelings landen weer eens gesteld worden op een bijeenkomst, waar ministers van financiën en presidenten van centrale banken (voor Nederland dus Andries- sen en Zijlstra) uit bijna 140 landen If ritiolr bijeenzijn. rviiuwn den nog eens een argument in handen om het voorlopig kalm aan te doen met de ontwikkelingssteun. Het In ternationale Monetaire Fonds schroefde opnieuw haar verwachtin gen over de economische ontwikke ling in de wereld omlaag. De derde wereld van haar kant stelt daar tegenover dat de moeilijkheden in het westen niet te vergelijken zijn met die van de derde wereld. Zij zijn onlangs in die mening gestaafd. Volgens de Jongste gegevens van de Wereldbank bedragen de schulden van de ontwikkelingslanden op het ogenblik 500 miljard gulden. Daar zal op zeer korte termijn iets aan gedaan moeten worden wil een aantal ont wikkelingslanden niet simpelweg bankroet gaan. Hard zullen ze niet lopen om tege moet te komen aan de verlangens van de derde wereld. Van alle kanten wordt gewezen op de geringe econo mische p-oei in het westen. Vlak vóór het begin van de vergadering in Bel grado kregen onwillige westerse lan- ADVERTENTIE gevestigd te Rotterdam Oproeping van aandeelhouders en certificaat houders voor de buitengewone algemene vergadering van aandeelhouders te houden op woensdag 17 oktober 1979 om 16.00 uur in het Promenade Hotel, Van Stolkweg 1 te 's-Gravenhage. In deze vergadering zal mededeling worden gedaan omtrent de voorgenomen benoemingen van twee leden van de raad van bestuur. De agenda ligt voor aandeelhouders en certificaathouders ter inzage ten kantore der vennootschap te Rijswijk (Z.H.), Sir Winston Churchill-laan 366, alsmede ten kantore van de Algemene Bank Nederland N.V. te Amsterdam, Vijzelstraat 32. Certificaathouders hebben toegang tot de vergadering, waarin zij desgewenst het woord kunnen voeren, op vertoon van een bewijs dat zij hun certificaten vóór of op 12 oktober hebben gedeponeerd bij de kantoren van de Algemene Bank Nederland N.V., de Amsterdam-Rotterdam Bank N.V. of de Nederlandsche Middenstandsbank N.V. te Amsterdam, Rotterdam of 's-Gravenhage. Voor houders van certificaten en obligaties is de agenda verkrijgbaar bij deze banken. Namens de raad van commissarissen. H.J. de Koster, voorzitter C. Schipper, secretaris Rotterdam, 28 september 1979 Eén van de internationale instellin gen, die schulden van de ontwikke lingslanden moet verlichten, is het Internationale Monetaire Fonds. Maar op zijn werkwijze heeft de derde wereld nogal wat kritiek en daarmee is zij natuurlijk op de jaarvergade ring in Belgrado aan het juiste adres. Het IMF geeft kortlopende leningen aan ontwikkelingslanden om ze uit de eerste nood te helpen. Daarbij worden echter harde voorwaarden ge steld, waardoor met name landen die zeggen een evenwichtige ontwikke-' lingspolitiek te voeren getroffen worden. Zij worden gedwongen te bezuinigen, bij voorbeeld op onderwijs en gezond heidszorg en moeten korten op socia le voorzieningen en voedselsubsidies. Het IMF moet zich, menen deze lan den, wat meer als ontwikkelaar en minder als bankier opstellen. Ook met het broertje van het Interna tionale Monetaire Fonds, de Wereld bank, hebben de ontwikkelingslan den een appeltje te schillen. De Bank moet nu eindelijk eens haast maken met de vergroting van haar kapitaal, zodat zij meer kan uitlenen voor ont wikkelingsprojecten In de derde wereld. Met name de Verenigde 8taten ver zetten zich daartegen. Sommige se natoren willen juist een vermindering, van de bijdragen aan de Bank in plaats van een verhoging. Nu het ook in de Verenigde Staten slecht gaat, valt het goed bij de kiezers om tegen ontwikkelingshulp te zijn. Bovendien willen sommige congresleden dat om streden landen als Angola, Cambod ja, Cuba en Vietnam van de leningen- lijst worden geschrapt. Het ironische is dat tegenstanders van „rechts" in de VS, gemene zaak maken met tegenstanders van „links". Zij menen dat de hulp van de Wereldbank niet terecht komt bij de mensen in de derde wereld die het het hardst nodig hebben. Ondanks alle mooie verhalen over meer aandacht voor de bestrijding van de armoede op het platteland. Die mooie verhalen zijn voor veel critici nog twijfelachtiger geworden door het Jongste Jaarverslag van de Wereldbank. Daaruit blijkt, dat de hulp voor plattelandsprojecten vorig jaar scherp is gedaald. Volgens de Wereldbank komt dat door een gebrek aan goede projecten. Ook kunnen de armste ontwikke lingslanden niet veel geld ineens op nemen. Nadrukkelijk wordt ontkend, dat er sprake is van een beleidsom buiging bij de bank. Maar hoe dan ook, de twijfel is gezaaid. Alleen als de derde wereld in een De Wereldbank wil meer steun geven bij landbouwontwikkeling, zoals hier bij de verbouw van katoen. Dat gaat echter minder eenvoudig dan de bank aanvankelijk gedacht had. aantal opzichten haar zin krijgt, zal zij instemmen met plannen van de westerse landen om wat meer orde te scheppen op de wereldgeldmarkten. De chaos van de laatste weken toont weer aan, hoe hard dat nodig is. Het voorstel van het westen behelst een „substitutie-rekening". Een soort girorekening bij het Internationale Monetaire Fonds, waarop westerse landen die een overschot aan dollars hebben hun geld kwijt kunnen. Die dollars „zwerven" dan niet langer over de wereld, wat de zenuwen van de geldhandelaren spaart. Voor de derde wereld heeft dat een voordeel, maar ook een groot nadeel. Het voordeel is, dat de wereld minder afhankelijk wordt van de Amerikaan se dollar, wat ontwikkelingslanden al Jaren willen. Nadelig is dat de „con tante" hoeveelheid geld ln de wereld minder wordt, waardoor er voor de derde wereld nóg minder overschiet om te lenen tegen zachte voor waarden. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM „Steenkool kan in principe ruwe olie als grondstof voor de chemische industrie vervangen. Het is echter een bijzonder dure, veel energie vereisende en derhalve oneconomische weg om steenkool aan te wenden als alterna tief voor ruwe olie in de chemie. En dat kunnen wij ons zeker nu niet veroorloven." zijn, zoals bijvoorbeeld de produktie van ammoniak of die van methanol, waarbij de toepassing van steenkool geen omweg zou betekenen. Een eventuele omschakeling van ruwe olie op steenkool zou hier dan ook in de toekomst economisch wèl zinvol kunnen zijn. Een groot deel van de produkten, die de chemische indus trie vandaag de dag maakt, zoals plastics en synthetische vezels, kan vooralsnog echter het beste op basis van ruwe olie worden geproduceerd. Motorbrandstoffen Ingaande op de vraag, of het dienstig zou zijn brandstoffen voor motoren uit steenkool te maken, concludeerde hij, dat op grond van de huidige stand van zaken de daarvoor toege paste technieken alle oneconomisch zijn. Dit ook, indien gebruik zou wor den gemaakt van goedkope import- kolen en ongerekend het feit, dat de produktie van synthetische benzine een tamelijk grote energieverspilling betekent. Om namelijk synthetisch één ton benzine te maken, zijn ten- Dit is de mening van de voorzitter van de raad van bestuur van het Westduitse chemische concern Hoechst, prof. dr. Rolf Sammet. Wel iswaar ligt het, volgens hem, voor de hand de banden die in het verleden bestonden tussen de chemische in dustrie met name in de Bondsrepu bliek en de steenkool in de situatie van dit moment weer aan te halen, toch heeft de petrochemie duidelijke voordelen boven de steenkoolchemie. Een en ander is een gevolg van het feit, dat door de toepassing van aard olie de chemische industrie al bij vo- robaat een aantal werkzaamheden uit handen wordt genomen, die wèl nog zouden moeten worden verricht indien van steenkool zou worden uit gegaan. Dit door de koolwaterstof- verbindingen, die van nature al aan wezig zijn in de ruwe olie, aldus prof. Sammeet. „Trouwens, waar zouden wij de extra hoeveelheid van 400 mil joen ton steenkool, die nodig zouden zijn, vandaan moeten halen", aldus prof. Sammet Hij gaf toe, dat er bepaalde terreinen minste drie ton steenkool nodig. .Alleen al om die reden", zo merkte' prof. Sammet op, „zouden wij meer datgene moeten doen wat de Ameri kanen doen, namelijk een beter ge bruik maken van de beschikbare ruwe olie. In Amerika wordt rond 50 procent van de ruwe olie tot benzine verwerkt; in de Bondsrepubliek is dat; nauwelijks 25 procent. „De nu toege paste „roofbouw" door het gebruik van ruwe olie als huisbrandolie en in elektrische centrales, zou moeten worden beëindigd. Hier kan en zou de steenkool moeten inspringen. In de toepassing van alcohol als mo torbrandstof voor auto's zei prof. Sammet niet veel heil te zien. Door de Volkswagenfabriek in Duitsland is becijferd dat wanneer men de 20 mil joen personenauto's, die in de Bonds republiek rondrijden op ethanol gemaakt uit suikerbieten zou wil len laten lopen, hiervoor een suiker bietenveld nodig zou zijn dat bijna de helft van de totale oppervlakte van de Bondsrepubliek zou beslaan. Aan de eenrgiesituatie zou dit dan ook weinig veranderen. Immers voor de aanplant, oogst en de verwerking van deze suikerbieten zou men meer energie nodig hebben dan de aldus gewonnen alcohol zou bevatten. nismen uit tropische landen, een uit breiding van de samenwerking met deze landen in de toekomst van groot belang zou kunnen zijn. Ook voor de ontwikkelingslanden zelf. Verder voorzag hij voor de toekomst een versterkte concurrentie van chemi sche produkten onderling. En dat niet alleen op het gebied van massa- produkten, maar ook op het terrein van de veredelde chemische pro dukten. AMSTERDAM Op de wisselmark ten bleef de stemming voor de Ameri kaanse dollar maandag flauw. Daar entegen zette het goud de prijsstij ging onverdroten voort. In de loop van de ochtend werd zowel in Londen als in Zürich de barrière van 400 dollar voor één ounce (31,1 gram) goud overschreden Nadat in Londen de prijs in de ochtend offici eel was vastgesteld op 399,50 dollar, werd later gehandeld op 404 tot 400 dollar. De officiële slotnotering was nog belangrijk hoger, namelijk niet minder dan 414,75 dollar, of 17,25 dollar hoger dan het slot van vrijdag. In Amsterdam steeg de goudprijs van 24.510-25 010 tot 24.970-25.470 per kilo. De zllverprijs ging met het goud mee omhoog tot 978-1080,50 (926- 1028,50) per kilo. Geruststellende verklaringen na af loop van het monetaire overleg tus sen Amerikaanse en Westduitse auto riteiten in Hamburg en in Belgrado vóór de Jaarvergadering van IMF en Wereldbank legden geen gewicht in de schaal voor de dollar. Men vindt nog steeds dat het met de Ameri kaanse economie niet goed gaat en dat de waarde van de dollar aan die ontwikkeling dient te worden aange past. In Frankfort kocht de Duitse centrale bank gisteren 87,65 miljoen dollar op (de grootste reddingsoperatie tot nu toe dit Jaar), om de Amerikaanse munt te steunen. Dat kon echter niet verhinderen dat de koers officieel moest worden vastgesteld op 1,7365 mark, vergeleken met 1,7425 mark vrijdag. In Amsterdam bedroeg de dollarnotering 1,9310. Dollars in bankpapier zakten verder in tot 1,88-1,98. NEW YORK De Koninklijke Shell Groep gaat de belangen in Amerika uitbreiden. Shell Oil De Ameri kaanse olietak van het concern zal Belridge Oil Comp in Calilornle ko pen voor een nog nader overeen te komen bedrag tussen de 3,86 miljard en 6,95 miljard gulden. Belridge. een grotendeels in familiebezit zijnde oliemaatschappij, produceert veer tigduizend vaten (van 159 liter) olie per dag. Shell neemt Belridge over op grond van de kennis van het produktiege- bied en gezien het vertrou wen in aan zienlijke vergroting van de winning aldaar. Belridge bezit een oliereserve van 376 miljoen vaten in een gebied van ruim 13.000 hectare in Kern County In het zuiden van Californië, alsmede een aantal ondernemingen. Uiterlijk 17 oktober zal Belridge keus hebben gemaakt uit een van de drie overnemingsvoorstellen. Shell Oil zal voor de financiering van de transac tie kapitaal lenen. ADVERTENTIE Gevolgen Van een onzer verslaggevers DEN HAAG De publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie functioneert niet, hoewel er nu meer dan in de oprichtingsjaren behoefte aan is. De PBO moet daarom gerestaureerd j worden tot een bedrijfsorganisatie waarin is voldaan aan een aantal voorwaarden. i Dr. H. J. van Zuthem, hoogleraar be- J drijfskunde aan de TH-Twente, hield dit zijn gehoor, het Jubilerende Be- drijfschap Slagersbedrijf, voor in het gebouw van de organisatie die des- j tijds geacht werd de kroon op het publiekrechtelijke bouwwerk te zijn: i de SER. In de gerestaureerde publiekrechte lijke bedrijfsorganisatie moeten, al dus Van Zuthem, de werknemers in de bedrijven, de vakbonden in de bedrijfstakken volledige medezeg- genschap, ook op economisch teiTein, i krijgen. Voorts moet de vakbeweging .via extra heffingen over de middelen kunnen beschikken om de vereiste deskundigheid aan te trekken tenein de een volwaardige gesprekspartner te zijn in de beoordeling van sociale, economische en technologische ont wikkelingen. Tenslotte moet ernstig werk worden gemaakt van een grotere flexibiliteit in de loonvorming en van fondsvor ming op basis van vermogensaanwas- en loonaanwasdeling, zodat ook werknemers partner kunnen worden In het ondernemersrisico. Voor Van Zuthem zijn genoemde voorwaarden essentieel. „Kan of wil men er niet aan voldoen, dan doet men er ver standig aan elkaar niet langer te hin deren met idealen, die men wel koes tert maar In feite niet serieus neemt." Overigens, wat Van Zuthem met de restauratie voor ogen staat, is geen publiekrechtelijke, maar een privaat rechtelijke bedrijfsorganisatie, die al leen op het punt van de heffingen een verordenende bevoegdheid behoudt. „Het lijkt mij voldoende, dat de uit komsten van het overleg tussen werk gevers en werknemers in de bedrijfs takken en sectoren tot uitdrukking komen in privaatrechtelijke regelin gen, afspraken en overeenkomsten. Van Zuthem acht de kans op het vrijwillig ontwikkelen van een door hem geschetste PBO erg klein. „Ver houdingen tussen werkgevers en werknemers zijn er niet gezond ge noeg voor, vaak ook te veel ideolo gisch gekleurd, te weinig vernieu wend en experimenteel van karakter. De hoogleraar vindt instelling bij wet noodzakelijk. Lege plaatsen Van Zuthem zei zich te voelen „als een gast op een zilveren bruiloft, waar één van de huwelijkspartners er voor een deel vandoor is." Hij doelde op de kritiek van de Voedingsbonden FNV en CNV op het functioneren van de PBO. Een kritiek die begin vorig Jaar leidde tot uittreding van de Voe dingsbonden FNV. A. P. Goossens, vice-voorzitter van het bedrijfschap, betreurde ln zijn Jubileumrede dit uittreden. Hij zei te hopen, dat de lege plaatsen weer wor den ingenomen, zodat de vakbond weer mee kan doen aan de discussie over de toekomst van het bedrijf schap. De vice-voorzitter herinnerde aan de vrees uit de beginjaren van het schap, dat door de opomst van supermark ten de traditionele vleesverkoop zou worden verdrongen door de verkoop van verpakt vlees. Deze vrees is onge grond gebleken, want het publiek heeft gekozen voor vers vlees bij de slager. In de supermarkten worden vleesvitrines met verpakt vlees steeds meer vervangen door ambach telijke slagersafdelingen, aldus Goos sens. Wel is het aantal slagerswinkel ge daald van 10.000 ln 1954 tot 7.100 nu, maar bijgekomen zijn de 1.300 slage rijen als afdelingen van een super markt. zodat per saldo het aantal verkoopplaatsen van vers vlees ln 25 jaar is teruggelopen met 16 procent. Vergeleken met andere branches ln de levensmiddelensector ls deze ont wikkeling gunstig. 'Naar den vleze' Het slagers beroep kent zeer goede toekomstmogelijkheden. meent Goossens. De gemiddelde omzet per bedrijf is in 25 Jaar toegenomen van één tot vijf ton. Hoewel voor een gedeelte een gevolg van prijsstijgin gen, speelt ook de omzetvergroting een belangrijke rol. De vleescon sumptie per hoofd van de bevolking steeg in 25 Jaar van 36 kilo tot 63 kilo ln 1978. „De slagers gaat het naar den vleze", constateert Goossens. Goossens ging nader ln op drie pro blemen rond het huidige slagersbe drijf, te weten: het sulfletverbod. het tekort aan vakbekwaam personeel en de vleeskeuring. Deze problemen wa ren 25 jaar geleden eveneens actueel. Het sulfletverbod zal als realiteit, zonder verder verzet, worden aan vaard. Het tekort aan vakbekwaam perso neel is nijpend. Goossens meent ech ter. dat er een wending ten goede begint te komen, gezien het aantal aanmeldingen van leerlingen bij het vakonderwijs. In 1970 bedroeg het aantal leerlingen 1.500, acht Jaar later 2.500. Nadat per 1 Januari een uniformering van de keurtarieven tot stand kwam, ontbreekt het volgens Goossens nu nog aan een uniform tarief. De huidi ge gestaffelde keurtarieven zijn zeer nadelig voor de kleine ondernemer, die het hoogste tarief moet betalen. Het bedrijfschap zal ervoor blijven vechten dat het keuringstarief voor de kleine ondernemer op een redelijk niveau komt. Het uiteindelijke stre ven van dit bedrijfschap richt zich er overigens op de kosten voor de uit voering van de vleeskeuringswet ge heel door de overheid te laten dragen. Eerder deze maand wees dr. Matthias 8eefelder, voorzitter van de directie van het Duitse chemische concern BASF ln zijn functie van president van het Verbond van de Chemische Industrie, er al op, dat ruwe olie voor deze tak van Industrie nooit meer die goedkope grondstof zal zijn die het ln het verleden was. Het kan niet uitblij ven, zo meende hij. dat dit op langere termijn gevolgen zal hebben. In het bijzonder, waar de produktie van de chemische industrie voor vier vijfde direct dan wel Indirect op pe trochemische basis stoelt. Naar zijn mening zal steenkool als alternatief voor olie op zijn vroegst ln de tweede helft van de Jaren tachtig ln aanmer king komen. En ook dan overigens nog maar in bescheiden omvang. Dit nog afgezien van de nieuwe technolo gieën die vereist zullen zijn en de nieuwe installaties die ten koste van veel geld zullen moeten worden ge bouwd. Om nog maar niet te spreken van de veel grotere milieuproblemen die de toepassing van steenkool Indien al voldoende beschikbaar met zich zal brengen. Daarom, aldus prof. Seefelder, zal de chemische industrie zeker de eerste Jaren nog aangewezen blijven op ruwe olie als grondstof. Voor het ove rige meende hij. dat de chemische industrie ln Europa ln de loop van de tweede helft van de Jaren tachtig ln toenemende mate zal moeten reke nen op leveranties van petrochemi sche produkten. afkomstig uit de olieproducerende landen zelf. In dit verband de samenwerking met de ontwikkelingslanden aan de orde stellende was hij van mening, dat ook met het oog op mogelijke grondstof- bronnen uit planten en mlcro-orga- BONN/DEN HAAG West-Duits land heeft vannacht de grenzen voor Nederlandse varkens gesloten. Aan deze invoerstop kan Nederland alleen ontkomen, als ln Den Haag wordt besloten de aanwezigheid van haar- wormpjes (trichinen) per varken en niet steekproefgewijs te onderzoe ken. Nederland voert per week ge- mlddels 23.000 levende varkens en 45.000 geslachte varkens uit naar de Bondsrepubliek. Ir. van der H. te 's-G., hoofd algemene zaken bij de overheid. Onverstoorbaar ambtenaar. Heeft dagelijks met talloze relaties en bedrijven van doen. Een man met inzicht ook. Hij weet drommels goed met wie hij zaken doet. Hij besliste dan ook bij de keuze van 'n schoonmaakbedrijf. Dat werd Gom. Vanwege de lage kostenfaktor. En vanwege Gom's staat van dienst: prima schoonmakers, maar zonodig ook prima loodgieters, reparateurs. installateurs en zelfs schilders: alles in één hand. Want de ingenieur houdt van efficiency. Zit 'ie goed. bij Gom. maar zonoaig ook prim; Hoofdkantoor: Westvest 26-28,3111 BW Schiedam, telefoon (010) 260134. Vestigingen Alkmaar. Amsterdam. Arnhem. Bergen op Zoom. Boxmeer. Groningen, Den Haag, Hengelo (O), Leeuwarden. Maastricht, Rotterdam. Schiedam, T dburg, Utrecht. Zwolle. >1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 11