Rijk handhaaft isolatiecei Tekening van een lezer V» wordt uw huishoudgeld v tfij de regering paar is w das Ik- em gulden waard. Kritiek op omstreden straf in inrichtingen voor jongeren rouw Commentaar li1 zoeken bij de b van buikpijn a^enda pranderingen? (1) eranderingen? (2) muntenbeurs nagedachtenis drug-autootje ÜDAG 28 SEPTEMBER 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET Pmrlopig doen wij er goed aan de Idafrikaanse premier Botha te een, omdat hij de Zuidafri- -nse „wet op het verbod van —lengde huwelijken" en de daar- voortvloeiende „ontuchtwet" issie heeft gesteld. Dat ge- ten eerste van persoonlijke ieke moed en ten tweede It met het in twijfel stellen van wetten gewrikt aan één van loekstenen van het systeem van ipartheid, waarvan het einde gens nog lang niet in zicht is. t^tl misschien mogen we Botha's aak vergelijken met de klei- n tfao'.k als een mans hand, die "||lotte toch een grote en ver flikkende regenbui bleek aan te ligen, maar die vergelijking is n maar door hoop niet eens een verwachting inge- n. het Röj js namelijk een miskenning de werkelijkheid om de nu al rtl jjaar door de Nationale Partij Gi^edragen en gepraktizeerde leer El de apartheid alleen maar te J0*! als een systeem dat mensen lde| een verschillende huidkleur -vilkaar probeert weg te houden, n a is voor alles een systeem van raaeke, economische en politieke ïhtsuitoefening dat tenslotte mm\t eindigen in een grote herver- ing van het land, waarbij blank gwart ieder zijn afgeperkte en afisch duidelijk herkenbare zou hebben (met de kleur en de Zuidafrikanen van zwart fcrafisi 31 its zo ^fen ei Aziatische afkomst als een ondui delijke restgroep daar tussen). Dat bij die verdeling de blanken de beste en grootste stukken grond voor zichzelf hadden uitgekozen, is dan natuurlijk geen bijkomende toevalligheid, evenmin als het feit dat er heel wat minder ingewikkel de regels werden gehanteerd voor een blanke (uit welke uithoek van de wereld hij of zijn voorouders ook naar de zuidpunt van Afrika is gekomen) om te kunnen meedelen dan voor een zwarte (die blijvend aan zijn „stam"-afkomst gebon den was of het begrip „stam" voor hem nog enige realiteit heeft of niet* Het is waar: Botha heeft eerder deze week aangekondigd dat de landwet van 1936 (waarin het Zuidafrikaanse territoir werd ver deeld tussen blank en zwart) even eens ten gunste van de zwarte Zuidafrikanen zal worden herzien. Maar evenzeer is uit zijn woorden duidelijk geworden, dat hij on danks alles vasthoudt aan het wen kend perspectief van het grote einddoel: een geografische schei ding langs de lijnen van ras en (een voor een lange toekomst vastgeleg de en onbewegelijke) cultuur. Het is deze zekerheid èn de vaag heid waarmee Botha zich over de verandering van de wet uitsprak („eventueel afschaffen" en „ieder positief voorstel tot verbetering in overweging nemen"), die tot voor zichtigheid manen en ons positief oordeel een voorlopig karakter geeft. 1 een enkele aantekening over hoor Botha ter discussie gestel- wetten. Niet alleen zijn deze meer schandalig te noe- maar stuitend is bovenal fcr voor wie de woorden van de el iets betekenen dat in |eden en heden deze wetten al te vaak en al te gretig edigd zijn met een beroep op Bijbel.. ■wetten zijn schandalig, omdat ensen verbieden elkaar lief te en omdat in feite de on- litwet (die seksueel verkeer tus- I een op grond van uiterlijke nerken als „klaarblijkelijk" beduide blanke en niet-blanke liedt) de politie en soms ook ers oproept en inspireert tot «fiditeiten als voyeurisme, chan- L intimidatie en noem maar op. Itend is bovenal het misbruik j bij de verdediging van deze len van de Bijbel werd ge ilet in de oud-testamentische wijzingen naar Gods opdracht rt hi het volk Israël om geen ver- Id te sluiten met andere volken ati^iiet met vreemdelingen te hu- na^. Nog afgezien van het feit, dat 02Q uiterst hachelijk is voor een om de aan Israël gegeven achten zichzelf toe te eigenen „Ruim twintig jaar ben ik als maatschappelijk werker, pedagoog en directeur werkzaam geweest in tehuizen voor jongens met gedragsmoeilijk heden. Vanuit deze ervaring wil ik duidelijk stelling nemen tegen het voorstel van staatssecretaris Haars om de isoleercel in de rijksinrichtingen te handhaven. De celstraf behoort in geen enkele inrichting voor jeugdbe scherming". Dit schreef de psychotherapeut René Mensink (50) kortgeleden in een ingezonden brief aan Trouw, waarin hij het handhaven van deze cel veroordeelde. De ervaringen van (ex-)bewoners van de rijksinrichtingen (negen in totaal), opgenomen in het deze week verschenen zwartboek van de Belangenvereniging Minderjarigen (BM). lijken dit alles te onderstrepen. door Kees de Leeuw DEN HAAG/AMSTERDAM Het opsluiten van minderjarige jongens en meisjes in een isolatiecel bij wijze van straf blijft gehandhaafd in de kinderbescherming, zo blijkt uit een wetsontwerp dat onlangs bij de Tweede Kamer werd ingediend. Wel wordt aan deze maatregel een soort tarievenstelsel verbonden in de vorm van een maximum. Zo kunnen jongeren van 16 en 17 jaar voor ten hoogste zes dagen in de isoleer worden opgesloten en 14- en 15-jarigen vier dagen, maar een jongen of meisje van dertien jaar of jonger kan nog steeds voor twee dagen achtereen in de cel verdwijnen. en op zichzelf toe te passen; in de praktijk is het verworden tot een willekeurig gegoochel met Bijbel teksten zonder dat de daar achter liggende boodschap werd verstaan. In de Bijbel is sprake van een culturele en godsdienstige achter grond bij de oud-testamentische opdrachten, maar in Zuid-Afrika is dit voor eigen gebruik maar al te gemakkelijk vertaald tot het alles dominerende begrip „ras". Er mag cultureel, godsdienstig, soci aal noem maar op wat iemand belangrijk vindt geen enkel ver schil meer zijn tussen een man of een vrouw met een verschillende huidkleur; volgens de Zuidafri kaanse wet mogen ze elkaar niet anders dan platonisch liefhebben. Met een idyllisch verhaal als dat van Ruth die als arme vreemde ling trouwde met de zoveel rijkere Boaz hebben de Zuidafrikanen kennelijk nooit raad geweten, al is Ruth dan ook de enige vrouw die door de evangelist wordt genoemd in het geslachtregister van Jezus. Maar breekt er iets door? In elk geval heeft Botha het er wel op gewaagd in zijn toespraak van woensdag te verwijzen naar het verhaal van de melaatsheid van Mirjam, toen deze Mozes gispte vanwege diens huwelijk met een vreemdeling. De Amsterdamse psycholoog René Mensink is van het handhaven van deze maatregel nogal geschrokken en hij noemt de cel als straf in de kinder bescherming uit den boze. „Met deze maatregel en ik praat uit eigen ervaring zit men pedagogisch ge zien op een verkeerd spoor. Zeker in 1979" Hij wijst vervolgens op de Browndale-tehuizen om aan te geven, dat het niet alleen anders, maar ook beter kan. Het handhaven van de isoleer in de rijksinrichtingen is des te opvallen der, als men weet dat er vanuit de Tweede Kamer al jaren lang sterke druk wordt uitgeoefend om aan deze situatie een einde te maken. En ook organisaties als JAC. Release en de Belangenvereniging Minderjarigen (BM) hebben meer dan eens gewezen op de vele gevallen van soms langdu rige isolatie in deze tehuizen. Opgemerkt moet worden dat de ne gen rijksinrichtingen veelal een ver gaarbak van de kinderbescherming zijn, aangezien de 175 particuliere te huizen deze probleem-jongeren niet wensen. Sommigen van hen zijn voor kleine vergrijpen in aanraking geweest met de kinderrechter, maar anderen komen rechtstreeks uit het ouderlijk huis, waar de situatie te moeilijk was. Ideale cel Uit het nu ingediende wetsontwerp blijkt, dat het gebruik van de isoleer cel in de rijksinrichtingen van Neder land nog steeds als een normale zaak wordt beschouwd. Zo'n isoleercel is een vierkant hokje, waar een bewoner kan worden opgesloten. In het „Pro gramma van eisen inzake de inrich ting van een isoleercel", uitgegeven Isoleercel door het ministerie van justitie, wordt nauwkeurig omschreven waar aan de „ideale" isoleercel moet voldoen. Die maatstaven zijn: buiten het woongedeelte van de Inrichting (om veel lawaai te voorkomen), met twee opeenvolgende deuren met speciale sloten (tegen het ontzetten van de deur en om het onmogelijk te maken dat de bewoner klem komt te zitten), met daglicht uit een hoog onbe reikbaar raam (om ontsnappen te gen te gaan), met elektrisch licht bui ten het bereik van de bewoner lom letsel te voorkomen) en met verwar ming die met een staalplaat is afge scheiden (omdat die anders kan wor den afgerukt en tegen personeelsle den worden gebruikt) In het zwartboek van de BM. die nog altijd niet wordt toegelaten tot de rijksinrichtingen om daar als vak bond de belangen van zijn leden te behartigen vertelt pupil G.: „In een isoleercel is niks. Niet eens een bed of zo. Het is alleen vierkant hokje dat leeg is met een deur die lichtblauw is van binnen, witte muren en een grijs plafond waar een TL-lamp inzit. Daar kun Je niet bijkomen. Er zitten tralies voor. Je zit er de hele dag alleen en ze komen enkel even je eten brengen. Je hoort helemaal niks, want ze hebben die cel geluiddicht gemaakt en je ziet ook geen moer. Er is wel een kijkgat, maar daar kun je alleen vanaf de buitenkant inkijken. Niet van binnen naar buiten, want er zit geen gewoon glas in. Nou en dan moet je jezelf maar een beetje vermaken. Ga Je zitten tellen tot weet ik hoeveel. Of je gaat steeds maar op en neer lopen in dat celletje". Geen lucht Ex-bewoner W. zegt: „Ik heb geen last van opgeslotenheid of zo. maar toen ik eens in zo'n cel zat. dacht ik dat ik gek werd en geen lucht kreeg. In paniek ben ik toen allemaal kalk van de muren gaan afhalen. Ik dacht, straks stik ik, ik moet zien dat ik lucht krijg". Het zijn twee ervaringen die moeite loos met tal van andere kunnen wor den aangevuld. Je kunt in de isoleer komen, als je bij voorbeeld bent weg gelopen of pogingen daartoe hebt ge daan, maar ook als je gevochten hebt, René Mensink: Het kan best zonder cel. Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, |ury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon niet wilt eten of werken, nog vijf minuten naar de televisie wilt kijken, te laat terug bent van verlof of ruzie hebt gemaakt in de groep. Buiten alle proporties echter is het, als een jongen die nieuw in de rijksin richting komt, eerst een week in de isoleer wordt opgesloten onder de toevoeging: „Dan kun je alvast wen nen aan de sfeer hier in het tehuis". En deze dingen gebeuren. De actie groep „Waer Gebeurt" is bezig met een onderzoek naar het gebruik van isoleercellen, waarvan de resultaten nog dit jaar zullen worden gepubli ceerd. maar het is erg moeilijk om aan gegevens te komen, omdat het ministerie van justitie die als geheim beschouwt. Er bestaat overigens de verplichting om Isolaties te registreren, maar in de praktijk blijkt dat de directies van de rijksinrichtingen hier niet bepaald al tijd even strak de hand aan houden. Rijksinrichtingen mogen voor straf isoleren, terwijl de particuliere kin derbeschermingstehuizen dat niet mogen, tenzij ze daartoe een speciale machtiging van het ministerie heb ben ontvangen. Zonder cel Psychotherapeut René Mensink is van mening dat het best zonder cel kan. maar dat er méér moet gebeu ren. „Het is helaas niet onwaarschijn lijk. dat mevrouw Haars met het voorstel om de maximum celstraffen te verlagen, het uiterste gedaan heeft wat voor haar mogelijk was. Onder haar adviseurs bevinden zich mensen met zeer conservatieve opvattingen en de directeuren van de rijksinrich tingen weigeren nog steeds om verte genwoordigers van de BM bij hun pupillen toe te laten Ook dat getuigt nu niet van een beleid, waarin het belang van het kind centraal staat". ..Ik geef toe dat het moeiljke jongens zijn, maar het werken met de Isoleer is ergens toch ook je beroepseer te na. Met het geven van straf moet je. vind ik, zeer spaarzaam zijn. Het gaat om de relatie die Je hebt en je moet ervoor zorgen dat die blijft bestaan. Stuur een jongen wegens wangedrag de groep uit naar zijn kamer, zodat hij eventueel weer kan terugkomen. Bij zo'n maatregel bouw Je die moge lijkheid tenminste in. maar bij het opsluiten in een cel is er haast geen weg meer terug. Zo iets werkt alleen maar averechts en is volledig uit de tijd," aldus René Mensink. Hij noemt het een teken van onmacht als er naar het middel van de isoleer wordt gegrepen en geeft het voor beeld van een Jongen die een paar jaar geleden dagenlang werd opgeslo ten in de cel. omdat hij het vertikte om de afwas te doen. „Het probleem voor mevrouw Haars is ook. dat van de kant van directie en staf wordt gezegd: dit is noodzakelijk in het ka der van de behandeling. En ga dan maar eens het tegendeel bewijzen Ik vind dat men in de rijksinrichtingen zou moeten beginnen met een vrijer systeem en na verloop van tijd kij ken. hoe dat is gegaan Dat experi ment moet worden gewaagd, want het doel van deze inrichtingen is althans zou moeten zijn het opvoe den van jongeren, zodat ze in staat zijn hun plaats in te nemen in de samenleving" Afzondering In het wetsontwerp wordt overigens niet zozeer gesproken van isoleren als wel van „afzondering in een daartoe bestemd vertrek" en de opzet is dat dat vertrek zo wordt Ingericht, dat het aan zijn bestemming beant woordt zonder dat het het karakter heeft van een „strafkamertje". Volgens een woordvoerder van het ministerie van Justitie wordt in het zwartboek van de BM het isoleren schromelijk overdreven. ..Dat komt praktisch niet meer voor op een enke le uitzondering na", aldus deze woordvoerder. Het feit dat de afzon dering van het wetsontwerp toch ge handhaafd blijft noemt hij een „ge wone maatregel bij wijze van straf voor ernstige vergrijpen, zoals ren agresseive aanval op een groepslei der Daar moeten disciplinaire maat regelen tegen worden getroffen en deze categorie jongeren zouden het niet begrijpen, als er dan niet zou worden ingegrepen. Per slot van reke ning gaat het om vaak zware delin quenten. die nergens anders te hand haven zijn." Op 12 november houdt de vaste Ka mercommissie een openbare vergade ring over de kinderbescherming en ongetwijfeld zal daar ook worden ge sproken over de rijksinrichtingen en het isoleren, zo men wil. het afzonde ren. want ondanks alle ongetijwfeld goede bedoelingen heeft deze vorm van kinderbescherming toch nog- steeds wel wat al te veel weg van een door het comité kinderpostzegels ver sluierd gevangeniswezen V Een vrouw di< Zelfs het eenvoudigste medische handwoordenboek zal je eerst diep laten nadenken. Hoest een kind erg. dan zul je zelf op het idee moeten komen, dat het mis schien wel kinkhoest is, bijvoor beeld. Dan kun je onder de k van kinkhoest zoeken of de verschijn selen er op lijken. Zelfs in ons eigen, tamelijk makkelijke, me disch zakwoordenboekje moet je van de kinkhoest nog eerst naar „tussis" om er achter te komen. „Televisie-arts" Attrt C. Gisolf doet het precies andersom. Die is bezig met een „symptomen-ency clopedie",-waarin Je niet de moei lijke namen, maar de verschijn selen alfabetisch gerangschikt vindt. Hoest het kind, dan kijk je dus gewoon onder hoest, waar de encyclopedie c.q. dokter Gisolf vertelt wat dat hoestje te beteke nen zou kunnen hebben. „Pijn" is natuurlijk te algemeen, maar als het goed is moet Je er wel buik pijn, hoofdpijn, keelpijn, ver stuikte pols en misschien ook wel rode ogen in kunnen vinden. Of dat echt zo is, valt pas over een Jaar na te gaan. Dan komt het kant en klare boek uit, maar O (so lf is alvast met de gedeelte lijke publikatte begonnen in het maandblad Mensen van Nu. Elke maand komen er twee pagina's van dit medisch abc in te staan; in het net verschenen oktober nummer wordt de achillespees ontsteking tot en met de bloed neus behandeld. Eenvoudige, voor iedereen te vatten woorden, hoewel zelfs bij deze eerste acht moeilijke woorden niet helemaal te vermijden blijken. Tussen de aderverkalking, de blauwe plek ken en de blaren staat meteen al „acromegalic", wat het te groot worden van vingers, tenen, neus, oren en andere uiteinden van het lichaam betekent. Dat is waar schijnlijk moeilijk anders op te lossen, want in dit geval kom Je er niet door onder oor of neus te zoeken. Maar de uitleg van het verschijnsel is zo simpel mogelijk gehouden: „Zou zoiets vóór de puberteit optreden, dan ontstaat er een reuzengroei, maar dat is uitermate zeldzaam. Op latere leeftijd is het beenderstelsel vol groeid. Het enige dat nog kan groeien onder invloed van het teveel aan groeihormoon zijn de uitsteeksels van het lichaam, het gezicht, de handen, de voeten en sommige organen. Ook de huid is dan verdikt". Het worden twaalfmaal twee pa gina's en wie daarvoor twaalf los se nummers van Mensen van Nu (i 3,75) aanschaft, is er dus 45 aan kwijt. In dit oktobernummer zit een uitneembaar „koffertje", een mapje voor het opbergen van het uit te knippen abc. Hoe duur het boek gaat worden dat om streeks volgend jaar oktober bij Zomer Keuning zal verschij nen is nog niet te zeggen, wel dat het uitgebreider wordt dan de maandelijkse afleveringen bij el kaar. Over een Jaar zal het „kof fertje" van de trouwe uitknippers gevuld zijn met zo'n tachtig symptomen, terwijl het boek een kleine vierhonderd onderwerpen zal behandelen. Morgen is er van tien tot vijf uur in het Nederlands Congresge bouw in Den Haag een interna tionale munten- en penningen- beurs. Bij die beurs hoort ook een tentoonstelling van verschillende soorten penningen. Zo zijn er re kenpenningen te zien („jetons"), ontstaan in een tijd dat er nauwe lijks kladpapier beschikbaar was; de oudste jetons dateren uit de tijd van Lode wijk van Male, graaf van Vlaanderen van 1346- 1384. Verder zijn er Haagse Vroedschapspenningen te zien waarmee de „gemeenteraadsle- Een vrouw die uit haar kooi ont snapt, dat moet iets met de vrou wenbeweging te maken hebben. Het plaatje staat dan ook in de Vrouwenagenda 1980, voor het tweede achtereenvolgende jaar uitgegeven door de Feministi sche Uitgeverij Sara In Amster dam, voor 8,75 in de winkel en makkelijker in het gebruik dan die eersteling van vorig jaar. Geen groene pagina's met groe ne opdruk meer, maar duidelijk zwart op wit of een enkele keer op roze. Op de roze bladzijden vind je informatie, onder meer een indrukwekkende lijst van vrouwenhuizen en -cafés en de geschiedenis van de Nederland se vrouwen in hun strijd om ge lijke rechten, maar die loopt ook verder door de hele agenda heen, tot in onze tijd met z'n vele mo gelijkheden toe. Een verbetering sinds de eerste uitgave is ook dat er nu maar twee dagen op één bladzijde staan, zodat er veel meer ruimte is om iets te note ren; achterin is trouwens nog meer plaats voor eigen notities ingeruimd. En verder is er aar dig wat specifieke informatie voor vrouwen: over feministi sche hoeken, over voorbehoed middelen, over solidariteits- groepen, vrouwen in het verzet, organisaties als „wij vrouwen eisen", plus een enkel aardig heidje als een menstruatiekalen- der. Een abc van voor vrouwen belangrijke adressen is ook in deze agenda opgenomen, waar bij helaas onder het kopje „tijd schriften" geen van de twee fe ministische bladen is vermeld. Wat het jongste. Serpentine, be treft, mag als verontschuldiging aangevoerd worden dat het nog maar heel kort bestaat, maar het al jaren bestaande maandblad Opzij had hier eigenlijk niet mo gen ontbreken. den" betaald werden, en voor beelden van 25 eeuwen Turkse munten. Voor mensen die niet veel van munten en hun geschie denis afweten is er een boekje 2,50) op de beurs te koop, waar in de ontwikkeling van de munt slag in Voor-Azié beschreven wordt. Voor 3.50 <65-plussers. CJ P-houders en kinderen betalen minder) is er nog veel meer te zien en te leren dat In dat boekje staat. De Stichting Numlsmatica die beurs en tentoonstelling orga niseert. heeft er trouwens voor gezorgd dat iedere bezoeker in elk geval een gratis boekje krijgt met wat algemene wetenswaar digheden. De 34 man sterke commissie die in opdracht van president Carter ideeën op papier moest zetten voor een passend monument voor de miljoenen die in de oor log slachtoffer van de nazi's zijn geworden, is er uit: het moet een flink museum in Washington worden, waarvoor de Amerikaan se regering de grond en twee mil joen gulden voor de bouw be schikbaar moet stellen plus de rest, want er moet uiteraard een en ander in komen Die rest komt volgens de Washington Post op minstens tachtig tot honderd miljoen, inclusief het voorlich tingscentrum dat de commissie er gelijk bij wil hebben „We ho pen op die manier zoveel moge lijk mensen te kunnen bereiken en er van te overtuigen dat. als een oorlog uitloopt in haat tegen één of meer rassen of volkeren, niemand zijn handen in onschuld kan wassen, omdat uiteindelijk allen in het kwaad meegesleept zullen worden." schrijft Eli Wie- sel, voorzitter van de commissie, in een begeleidend briefje bij het 50 pagina's dikke rapport aan de president. Wiesel is schrijver en heeft de concentratiekampen Auschwitz en BuchenwaJd over leefd De politie van Frankfurt zat de 32-jarige Jordaniër al een hele tijd op de hielen, in de veronder stelling dat hij iets te maken moest hebben met de groeiende handel in heroine in deze Duitse stad En toen ze de man met grote vasthoudendheid een Jon getje van zeven jaar met zijn trapautootje zagen volgen, greep de politie hem in de kraag. Het kind en zijn speelgoed werden aan een onderzoekje onderwor pen en alras bleek dat er onge veer 300 gram heroïne in de speelgoedauto verborgen zat Het kind was zich van geen drugs bewust, maar de Jordaniër en ook de moeder van het jongetje zijn in bewaring gesteld

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5