Jachtige film over doordeweekse dingen
Verloedering van een goed boek
Een mannenfilm
over een vrouw 1
H
formidabele vrouw in luchtledig
Onderkoelde hippies
Drinktu mefn gerusthart koffie?
i Koffie Hag, probleemloos lekker!
eWant Hag is échte koffie, gezuiverd van
t schadelijke stoffen zoals coffeïne.
a, zo'n kopje Hag doetje goed.
écht goed!
^iiUGmag!
es petites Fugues
Hurricane
Prolongaties
en reprises
3ouw aan de top
Een eenvoudig verhaal
Hair
IIJDAG 28 SEPTEMBER 1979
TROUW/KWARTET P 17 RS 15 H 13
or W. Wielek-Berg
t Zwitserse filmer Yves Yersin heeft jarenlang etnografische documentaires gemaakt over
v\t Zwitserse boerenleven en diverse, vaak uitstervende, beroepen (tijdens de filmweek
itlfnhem zal „Die letzten Heimposamenter" oftewel „De laatste kantmakers" worden ver-
fcnd).
iar hij gaf in zijn werk ook blijk van
n grote belangstelling voor oude
Vjnsen. Deze twee liefdes, om het zo
eens uit te drukken, zijn in zijn
atfer dan twee uur durende speelfilm
ps petites Fugues" („De kleine ont-
tppingen") vergroeid tot een wel-
Bst volmaakte symbiose.
■Hofdpersoon is een oude boeren-
pcht. Pipe, die veertig jaar heeft
'erkt op een boerderij waar hij al
tijd onderdaan bleef, hoewel een
tere genegenheid hem niet werd
ouden. Als hij zijn AOW krijgt
ipt hij een brommer. Hij trekt erop
eerst in zijn vrije tijd later ook als
moet werken. Hij verkent de om-
ig, ontdekt de wijde wereld op
berg. verbroedert zich met motor-
xs, wint een fototoestel, veroor-
t in dronkenschap een verkeers-
luk waarna hem de brommer
t afgenomen. De boerenknecht
het krantebericht, die aan de ba-
iligt van Pipe's filmbestaan, pleeg-
idaarna zelfmoord, maar Pipe doet
Bn t niet: hij gaat van alles en nog wat
*®tjograferen, het is alsof hij pas tot
ütitef der dingen en van zichzelf komt
ze in beeld zijn vastgelegd.
jti slotte huurt hij een helikopter en
tgt daarmee langs en over de Mat-
frorn, die sinds onheuglijke tijden
T foto boven zijn bed hangt. Maar
•p wordt hij, voor het eerst, door de
uur teleurgesteld: de berg blijkt
niet meer dan een grauwe steenmas
sa, de oude man wil naar huis. Pipe
(echt niet zo lief. vaak een lastpost en
een dwarsligger) werkt als katalysa
tor: de mensen om hem heen, vooral
zijn twee mede-onderdanen, een Itali
aanse gastarbeider en de dochter des
huizes die een kind heeft zonder man
en allang van de boerderij weg wil,
gaan eveneens hun ontsnappingen
vieren: in een liefdesverhouding, een
kaartspelletje, ongehoorzaamheid.
Dit wil niet zeggen dat de vertegen
woordigers van de macht, de boer,
zijn vrouw en hun zoon, door Yersin
en zijn medewerker Claude Muret als
liefdeloos en onsympathiek worden
voorgesteld. Vooral de moeder is een
ontroerende figuur, kwetsbaar, ge
duldig. begrijpend.
De film eindigt met een totale veran
dering, die misschien mede is veroor
zaakt door de kleine ontsnappingen
en er zeker door is Ingeleid: de zoon
moderniseert de boel, de oude boer
draagt de macht over, de Italiaan
wordt ontslagen, de dochter gaat het
huis uit. Pipe mag blijven doch niet
meer werken. Het deert hem geens
zins, hij heeft voor en in zichzelf een
klein leven in vrijheid opgebouwd.
Calvinistische
ingetogenheid
nist en zijn film is ongetwijfeld door
trokken van een zekere calvinistische
zwijgzaamheid en ingetogenheid,
wars van alle melo-dramatiek. In
„Les petites Fugues" wordt bijna
geen muziek gebruikt en gebeurt dat
wel, dan vormt hij een surrealistisch
contrapunt. Liever gezegd: de muziek
wordt niet misbruikt als onnodige
illustratie en coulisse, zoals in het
merendeel van de films nog wel het
geval is. Zachte buitengeluiden, die
we in de bioscoop zelden of nooit
horen, houden ons bezig doch leiden
niet af omdat ze een volstrekte een
heid vormen met de handeling. Het
zelfde geldt voor de prachtige foto
grafie van Robert Alazraki: hij weet
door geraffineerde kleurtegenstellin-
gen harmonie te brengen in zijn beel
den. hij weet een lichtval volmaakt te
vatten, maar nooit ontaardt het in
mooifilmerij. Zoals ook een effect,
komisch of anderszins, nooit zo vaak
wordt herhaald dat het zijn spanning
verliest.
De Franse acteur Michel Robin, die
het in vaderlandse films nooit verder
bracht dan bijrollen (wel speelde hij
een hoofdrol in „l'Invltation" van de
eveneens Zwitserse regisseur Goret-
ta) is een onvergetelijke Pipe, hij
zorgt voor een filmbelevenis die nie
mand mag missen. Ach, denk je dan,
waarom kan zoiets in ons land niet?
Michel Robin in Les petites Fugues.
Yves Yersin noemt zichzelf een calvi- Het moet toch mogelijk zijn. Waarom
vindt blijkbaar iedereen het beneden
zijn waardigheid om door te dringen
tot de eigenheid van ons levensge
voel? We hebben weliswaar geen ber
gen maar wel calvinisten en met
polders kom je ook een heel eind. Van
onze filmers kun je dat helaas niet
zeggen.
Amsterdam The Movies; Eindho
ven In de Krabbedans; Rotterdam
't Venster; Utrecht 't Hoogt;
Den Haag Rijkhuis.
pa Farrow en Payton Kaine in Hurricane.
In de Jaren dertig schreven
Charles Nordhoff en James
Norman Hall een smakelijke
avonturenroman, „Hurrica
ne" („Orkaan") spelend in de
Zuidzee, met lyrische land
schapsschilderingen, een Zui
vere psychologische benade
ring van de figuren (zowel
blank als Polynesisch) en een
opmerkelijke huiver voor gro
ve sensatie.
Inmiddels zijn de computers geko
men. ze beheersen ook de geesten der
schrijvers van avonturenromans en
thrillers, om over de filmers in dit
genre maar te zwijgen. Alles wordt
volgens de meest oppervlakkige nor
men gedoseerd, maar van één ding
kun je zeker zijn: geweld en seks zijn
in ruime mate aanwezig, de rest is
ballast.
Nu is het ontstellende (en misschien
ook het trieste) dat Jan Troell, de
Zweedse regisseur die het boek een
gedegen computer-bewerking gaf, he
lemaal niet zo'n flodderfilmer is: dat
blijkt uit zijn in Zweden gemaakte
tweedelige film „De Emigranten",
een eerbiedwaardig epos en ook uit
zijn in Amerika gemaakte „Zandy's
Bride". Maar hij is blijkbaar laveloos
verslaafd geraakt aan de vleespotten
van Hollywood. De Polynesische held
uit het boek, die door een ongeluk
eerder dan door een misstap in de
gevangenis belandt, de cel niet ver
draagt, herhaalde malen uitbreekt en
weer wordt gepakt zodat zijn straf tot
in het onafzienbare oploopt, is een
goede zeeman en een eerzaam huisva
der met vrouw en kind, die door de
onverzoenlijkheid van twee culturen
waarvan de een de ander overheerst
in het ongeluk wordt gestort. Als hij
tijdens een orkaan de blanke vrouw
van de Franse gouverneur redt, krijgt
hij (te laat) gratie.
In de film is hij omgebouwd tot een
bijzonder fraaie hoofdman, die ver
liefd wordt op de bleek-blonde doch
ter van de Amerikaanse gouverneur
van zijn afgelegen eiland. Jonge, jon
ge, dat schenkt nieuwe mogelijkhe
den: onderverdeling in schoften en
helden, seksueel stamritueel, wezen
loze liefdesscènes, muziek die zo ge
makkelijk in het oor ligt dat dat er,
alras van overloopt en vooral veel
geweld, huichelachtig gedekt door
een schijn van antl-kolonlalisme. Het
is voor Jan Troell te hopen dat hij
zich niet lekker voelt als lüj zijn eigen
film ziet.
W. W.-B.
Amsterdam-Cinerama en Du Midi;
Den Haag-Apollo 1; Rotterdam-Cine
rama 1 en Metro 1; Nljmegen-Luxor,
a.l.
Rome open Stad Klassieke film
uit 1945 van Roberto Rosseiinl i
over bezetting en verzet In J
Rome. De gehele week in Rem-
brandt 2, Eindhoven.
Die Ehe der Maria Braun. Op
merkelijke film van Rainer
Wemer Fassbinder over een
liefde In Wirtschaftswunder-
land. De gehele week in Alham-
bra 1 en Tuschinski 2. Amster
dam; Studio, Groningen; Rem-
brandt 3, Utrecht; Cineac 2,
Den Haag.
Prova d'orchestra De nieuwste -
film van Federico Fellini. De
gehele week in City 4. Amster-v
dam en Molenstraatth., Wage- J
ningen.
1900, deel UZ Epos vol revo-
lutionair elan over de opkomst
van socialisme en fascisme op r
het Italiaanse land in het tijd-
vak tussen 1900 en 1945 van
Bernardo Bertoluccl. De gehele
week in Grand 5, Amersfoort
en Club 5, Leeuwarden.
Interiors De eerste ernstige
film van Woody Allen en de
eerste waarin hijzelf niet mee-
speelt. Prachtig mooi. De gehe
le week in Camera 1, Tilburg en
Flgt, Zeist
C'eravamo tanto amati voor
treffelijke film van Ettore Sco-
la over liefde, politiek en film in
het naoorlogse Italiè. De gehele
week in Alhambra 1, Enschede.
Annie Hall Film van en met de-
geniale komiek Woody Allen,
vol grappen en droefenis. De
gehele week in Du Midi, Den
Haag.
Effi Briest Prachtige verfil
ming van de klassieke roman
van Theodor Fontane door
Rainer Werner Fassbinder. 1'
't.e.m. 3 oktober Circuit Noord
Holland Noord.
Una Giornata Particolare Ont- -
roerende film van Ettore Scola
over twee kleine mensen die
worden vermalen door de mo-
lens van Mussolini's dictatuur,
met Sophia Loren en Marcello
Mastroianni in de hoofdrollen.
30 sept. en okt. De Effenaar.
Eindhoven.
PréPares vos Mouchoirs Uit
stekende en zeer vermakelijke
Franse komedie van Bernard
Bller. De gehele week in Ctne-
center, Amsterdam.
lone Signoret is, nadat er lange
praktisch niets van haar werd
...omen (hier te lande, althans) een
Jje Utusfiguur geworden omdat ze haar
,H Jipels, haar vet, kortom haar eet-
-.t en haar leeftijd niet met geweld-
isMdige middelen onderdrukt. Voor
lar geen facelift en dieët, ze is wat ze
dat is niet gering: een uitsteken-
filmactrice met een formidabele
iJJ^tralmg.
„Judith Therpauve" (Vrouw aan
-mf(j top) beheerst ze, zoals gebruike-
!eb«, het doek zonder daar zichtbare
beite voor te doen. Het is alleen
Wmer dat de film (van Patrice Che-
u) haar eigenlijk in de kou laat
tan, omdat er zo weinig onder-
informatie in wordt ver
rekt. Ondergronds in dubbele zin:
ze is een vroegere verzetsstrijdster, de
weduwe van een legendarische ver
zetsheld, maar noch van haar verle
den, noch van haar innerlijke roerse
len komen we veel te weten.
Door een paar oude kameraden, die
vrezen dat de krant die uit het verzet
is ontstaan zijn ondergang tegemoet
gaat, wordt ze uit haar teruggetrok
kenheid in een vervallen, herfstig
landhuis gesleurd. Ze stort zich in de
strijd, wordt directrice, doet alles wat
mogelijk is om het blad te redden en
als dat niet lukt pleegt ze zelfmoord.
Waarom precies wordt niet duidelijk
ze lijkt er helemaal de vrouw niet
naar.
Ook wordt de gang van zaken op de
krant niet duidelijk: óf het gaat in
Frankrijk heel anders toe dan hier, óf
de makers weten er het fijne niet van.
Hte grootste gemis is evenwel, dat
telkens wordt gekapt wanneer er
sprake is van Judiths activiteiten in
het verzet: misschien is het psycholo
gisch verklaarbaar dat zij er niet over
wil praten maar het is voor beter
begrip wel nodig dat wij het te horen
krijgen.
Blijft over: goed spel van Simone
Signoret die ook in deze film haar rol
allerlei kleine en fijne trekjes weet
mee te geven en markante, realisti
sche tekeningen van enkele bijfigu
ren. Maar alles blijft helaas in het
luchtledige hangen.
W.W. Boes
Amsterdam-City 6, 16 jr.
door D. Ouwendl|k
De Jongste film van Claude Sautet 'Une histolre simple' fEeti
eenvoudig verhaal) ls, zoals Sautet dat zeil zegt, een film over
een vrouw, maar gezien vanuit het standpunt van een vrouw
vrouw', moet ik als man in het aid
ed de
Marie (Romy Schneider) en haar gewezen echtgenoot (Bruno
Cremer).
ADVERTENTIE
Aan het eind van de jaren zestig, toen
de provo's zich tot hippies bekeerden,
de „flower power" oftewel de liefde
voor Jan en Alleman machtig heer
ste, het gebruik van hasj mitsgaders
lange haren en seksuele revolutie
werd beschouwd als een bliksekater-
se bedreiging van het establishment,
was de musical ..Hair" de uitdruk
king van het nieuwe levensgevoel.
Intussen is er heel wat gebeurd, veel
wat toen lief leek en fris en Jong en
goed en het deels ook was (dat geldt
met name voor het strijdbare pacifis
me van de bloemenkinderen) bleek
uit te lopen niet op een verandering
maar op een afgrendeling van het
reilen en zeilen in de wereld: door
aansluiting bij louche mystieke sec-
tes geleid door oplichters; door ge
bruik van hard drugs; door eindeloos
kwasi-psychologisch en andrago
gisch gewauwel, waarin het zelfbe
klag centraal staat. Wat iedereen die
niet met ongeneeslijke naïviteit was
geslagen toen reeds zag aankomen is
werkelijkheid geworden; het oor
spronkelijke politieke elan, de poli
tieke inzet van de jeugd is omgesla
gen in gevaarlijke ont-politisering
Als je nu „Hair" wilt verfilmen moet
je de kennis die je intussen hebt
opgedaan erin verwerken, maar dat
lijkt me wel een bijkans onmogeljke
heksentoer.
Miles Forman, die de taak op zich
nam, heeft dat niet eens geprobeerd:
hij gaf de totale happening, die de
musical „Hair" was, een soort intrige,
verwaterde de naïviteit tot kinder
achtigheid en vulde de lege plekken
op met esthetische zwelgpartijen. De
shocks die „Hair" toentertijd op het
toneel teweeg bracht: het naakt, het
traumatische afknippen van het lan
ge haar. hebben inmiddels hun
kracht verloren en Forman geeft er
niets voor in de plaats. Integendeel:
de grote kracht van de musical, de
voortreffelijke liedjes, zijn door com
ponist Galt MacDermot opnieuw ge
arrangeerd en verbroddeld tot een
soort disco-saus. Hoe iemand dat zijn
eigen werk kan aandoen...
Enfin, „Hair" is in handen van deze
regisseur verworden tot een koude,
commerciële, bombastische, vol-,
strekt onnodige film waarin ook de
nostalgie tot cliché is verstard.
W. W. - B
Amsterdam-City 1 en Nög gerath, a.l.
In tegenstelling tot vroegere films
van hem, zoals 'César et Rosalie' of
•Vincent, Frangois waarin we
derom volgens Sautet zelf de
vrouw werd bezien vanuit het stand
punt van de man. Het is voor een
mannelijke filmer nogal ambitieus
om te verzekeren, dat hij een vrouw
heeft bezien vanuit het standpunt
van 'de vrouw'. Ik durf ook niet te
zeggen of dat echt wel zo is. al heeft
Sautet zeker alles er aan gedaan om
zich zo objectief en begripvol moge
lijk op te stellen.
Bij het begin van de film is Marie (een
goede rol van Romy 8chnelder). aan
de vooravond van haar veertigste ver
jaardag, zwanger. Zij is overgegaan
tot abortus, omdat zij, als gescheiden
vrouw, niets meer voelt voor een ver
dere voortzetting van haar liefdesre
latie met de vader van het geabor
teerde kind. Zij wil voortaan 'zelf
standig' door het leven gaan. In
vriendschap met andere vrouwen,
zonder irriterende bindingen met
mannen. Voor één man maakt zij een
uitzondering, haar voormalige
echtgenoot. De reden is niet, herstel
van de liefdesbetrekking, maar her
stel van de abortus, door het nastre
ven van een nieuwe zwangerschap.
Als dat zo ver is. kan ook de vroegere
echtgenoot gaan.
In hoeverre dit typisch een beoorde
ling is van de dingen van het leven
vanuit hét gezichtspunt van 'de'
vrouw, of eventueel typisch van 'een
den laten. In elk geval ontwikkelt
film zich. van meet af aan, echt» als
een kleine levensgeschiedenis, wftar-
in de levenskleur duidelijk door de
ervarings-gevoeligheden van een
vrouw is aangebracht. Karakteristiek
daarvoor is onder meer de visie op de
mannen. In de eerste plaats, de aan
de kant gezette minnaar. Zodra Marie
zich van hem heeft afgekeerd, ge
draagt hij zich, in tegenstelling tot
zijn vroegere arrogantie, als een dttft-
kop zonder ruggegraat. De man van
een vriendin, die in het bedrijf waar
ook Marie werkt een belangrijke
functie heeft en er ontslagen woedt,
verliest onder invloed van het aan&-
zegde ontslag al zijn geposeerde *-
wichtigheid. Hij wordt een bang kiM.
dat ten slotte in zelfmoord een uitweg
zoekt. Uit het gedrag van de mannen
met wie Marie breekt, blijkt dat zij
verantwoordelijkheid voor zich sélf
niet of ternauwernood aan kunnen.
De vrouwen zijn in 'Une histolre sifn-
ple' het sterkst van karakter.
Het is geen door de maker van de film
opgelegde sterkte, hij tekent haar gis
iets dat aan de vrouw ls toegevoegd.
Misschien als aangeboren. mlsschAn
als een door de samenleving van eeu
wen aan haar opgedrongen
schap. Dit dubieuze krijgt ln
Romy Schneider reëel gestalte -
vraag en als constatering.
Amsterdam-Alfa 2, Calypso 1, Dfn
Haag-Asta, 16 jr.
ig van eeu-
jen eigen-
ln MaA/
*lte -
Beeld uit Hair.
