Annie Schmidt maakt nu
toneel voor grote mensen
1
't Is dezelfde
HOE NEDERLAND T HOOFD
BOVEN WATER HOUDT.
Antigone onder de mensen, een boeiend avontuur
la,
DAT STAAT IN HET BESTE VAN DEZE MAAND.
inderlijk vluchten voor werkelijkheid
HET BESTE. HET ENIGE FAMILIEBLAD DATJE NIET WEGGOOIT.
Nieuwe boeken
iaa
'friip OKTOBER MET DE NIEUWSTE
HERFSTMODE ÈN 'N VOORDELIG AANBOD.
i I
me
ïm
BMW maakt rijden geweldig.
PH 11 RS 13
loor André Rutten
AMSTERDAM Bij de pre-
ïiière van een nieuw toneel-
ituk van Annie M. G.
Schmidt lijkt het of je op een
leestelijke reünie van familie
►n vrienden terecht komt.
Een grote en uiterst geva
ceerde kring.
frant daarin diegenen die via Jip en
Janneke. Wiplala, het Schaap Veroni
ca. Abeltje haar vrienden geworden
zijn. of via wat zij voor cabaret, musi
cal en in commentaren als Troost
voor dames geschreven heelt. Bij hen
voegen zich dan vrienden en beken
den van de regisseur van het nieuwe
stuk, Lodewijk de Boer, en van de
spelers, voor zover die al niet tot haar
kring behoorden.
In dat nieuwe stuk. „Er valt een traan
op de tompoes", herken je, meer dan
in de enkele vroegere toneelstukken.
die zij geschreven heeft, hóór kijk op
onze samenleving. Dit keer kijkt zij
naar de grote mensen er in, die vin
den dat zij volwassen zijn, maar ei
genlijk kinderen zijn gebleven. Ook
de grote mensen voor wie zij schrijft
ziet zij min of meer als kinderen.
Want eigenlijk zegt zij: moeten jullie
nou eens goed kijken, wat jullie aan
het doen zijn, en hoe mal dat in feite
is. al weet ik best hoe goed jullie het
bedoelen. Op dat malle legt zij tel
kens even vriendelijk de vinger, zo
dat het nooit echt pijnlijk wordt Ook
Trudy Labij, Nell Koppen en Flip van Duin in het ontspannend slot van „Er valt een traan op de
orapoes".
al heeft zij het over de nuchtere
werkelijkheid.
Dit keer heeft zij het over de realiteit
van het dood gaan. Preciezer gezegd,
over de reacties daarop van vrouw,
dochter, schoonzoon, die weten, dat
hun man/vader aan een ongeneeslijke
ziekte lijdt, maar de onvermijdelijke
afloop daarvan wegduwen. De doch
ter door er niet aan te denken, de
vrouw door al haar hoop te vestigen
op een kuur. door haar keuken en
eetkamer te laten moderniseren en
alvast tompoezen te kopen om het te
kunnen vieren als de verbouwing
klaar is. Maar de tompoezen zullen
niet gegeten worden, want de man
komt onverwacht kalm en vastbera
den thuis, omdat hij niet in de kuur
gelooft, en de dood rechtstreeks on
der ogen wil zien.
Annie 8chmidt heeft de karakters in
dit spel zorgvuldig getekend en be
paalde kortzichtigheden erin bena
drukt, om zowel de oprechtheid van
hun reacties als het ireéle erin de
neiging tot vluchten voor de werke
lijkheid allebei duidelijk te maken,
waarbij haar menselijk gevoel voor
humor haar, soms op het scherp van
de snede, het Juiste evenwicht doet
vinden. Lodewijk de Boer heeft dat
wat uitdagende evenwicht met zijn
spelers ook zuiver in stand gehouden:
Nell Koppen, bijzonder raak als de
vrouw, die ook nog geconfronteerd
wordt met de vriendin van haar man.
om wie zij vroeger bijzonder veel ver
driet gehad heeft Marlies van Alc-
maer. Trudy Labij als de dochter,
Flip van Duin als de schoonzoon.
Wim van Kouwenhoven als de kalme
man. Herhaaldelijk deed zich het op
merkelijke verschijnsel voor, dat een
deel van de zaal hard in de lach
schoot op hetzelfde ogenblik dat een
ander deel juist heel stil werd. Hoewel
Je mag aannemen dat ze belden ge
raakt werden.
ADVERTENTIE
Het Beste van oktober is nu overal verkrijgbaar.
Ruim 200 pagina's verrassend vol variatie, voor slechts f 3,85.
Met onder andere de visie van 'n Amerikaanse journalist
op onze Deltawerken: "God schiep de wereld, maar de
Nederlanders maakten Nederland".
En verder: Waarom miljoenen naar Mekka trekken.
En: York, de andere hoofdstad van Engeland. En: Hoe belang
rijk is sex voor een huwelijk? En: Alan Alda, de gekke
chirurg uit Mash. En: De mens achter het genie Henrik Ibsen.
Plus vaste rubrieken als Lachen is gezond, Verrijk uw
woordenschat Stof tot nadenken. En natuurlijk ook weer een
boek in een notedop. Dat en nog veel TT., n
meer maakt Het Beste van deze maand I|Ct IjCStC
weer volop het bewaren waard. A A Reader's Digest
loor André Rutten
IMSTERDAM Vroeger werd to-
leel veel dichter bij, of zelfs gewoon
inder de mensen gespeeld. Als de
ipelers op verhoginkjes gingen staan
—deden zij dat om beter door meer
hensen gezien te kunnen worden.
Tenten zetten zij er om heen om
Öchzelf en het publiek droog te hou-
Schouwburgen als tempels pas
N^pen toneel een kunstuiting was ge
worden voor een publiek dat comfor-
■*^kbel moest zitten om te kunnen ge-
Lieten.
be laatste tien jaar zijn er nogal wat
nieuwe groepjes opgericht, die ieder
»p hun manier weer dichter bij de
hensen willen komen. Zij gingen op
jtraten en pleinen spelen wat in
^«olland niet zo erg goed kan zetten
weer tenten op, trokken in stations
hallen, buurt- en clubhuizen.
Het is niet te verwonderen, dat spe
lers van het Publiekstheater, die
avond in avond uit op het grote to
neel in een grote schouwburg spelen,"
ook echt dichter naar hun publiek toe
zouden willen. Tijdens de nu afgelo
pen Amsterdamse Kunsttiendaagse
hebben een aantal van hen gepro
beerd hoe dat werkt.
Wel voor een al vertrouwd publiek,
want zij bleven in de Stadsschouw
burg. Zij kozen er de foyer van de
goedkopere rangen voor. helemaal
boven in het gebouw, vijf trappen op.
Het idee alleen al sloeg onmiddellijk
afin, want nog voor er iets van te zien
was geweest waren de kaarten, waar
van het Ciscabureau in de schouw
burg de alleenverkoop had, uitver
kocht.
In die foyer hebben zij de eenvoudige,
kunstfluwelen zitbanken ongeveer op
hun plaats laten staan, en ogeschijn-
lijk willekeurig een aantal klapstoelt
jes over de ruimte gespreid. Zij drup
pelen mét het publiek, in net zo gewo
ne kleren als het publiek draagt, bin
nen, en gaan ergens zitten. Als iede
reen binnen is gaat alleen het licht op
de gang uit. Siem Vroom staat op
verwelkomt het publiek en stelt her
de spelers voor, en wat zij zullen gaar
spelen. De geschiedenis van Antigo
ne. Zij spelen niet de tragedie van
Sophocles, maar de versie, waarin
Jean Anouilh de figuren en hun con
flicten wel handhaaft, maar op men
selijker maat gesneden heeft (toen
Parijs nog door de Duitsers bezet was
(première 4 februari 1944 in het Théó-
tre de l'Atelier).
Siem Vroom kan dan ook, met kleine
wijzigingen en aanpassingen, de inlei
dende tekst gebruiken, die Anouilh
„het koor" (ook bij hem één man) in
de mond geeft: dat magere meisje
daar is Josée Ruiter. Ze kijkt voor
zich uit en zegt niets. Ze denkt dat ze
dadelijk Antigone zal zijn en zal moe
ten sterven. Dót is Hans Croiset, haar
oom Kreon, de koning. Dót Marjolijn
Verwijnen, haar zusje Ismene. Dót
Flllp Bollouyt, Hemon, de zoon van
Kreon, haar verloofde. Dót Alexan
der van Heteren, de wachter. En ik,
Siem Vroom, het koor.
Hij praat, kalm tussen het publiek
door rondlopend, heel gewoon, ont
spannen, toch ernstig. En het werkt
meteen. Er onstaat al spanning, Je
wordt al geraakt. Hij heeft het con
tact tussen spelers en publiek gelegd,
hij zal het, tijdens enkele overgangen,
ook levend houden.
De spelers gaan het dan verhevigen.
Zij doen dat uit eenzelfde situatie als
het publiek, maar als zij opstaan zon
deren zij er zich toch al van af. en
nemen tegelijkertijd mee. Zij begin
nen gewoon te praten. Antigone eerst
met Ismene, en in dat gewone praten
ontstaan herkenbare spanningen,
waardoor zij geëmotioneerd raken,
zodat hun toon heftiger wordt. Wat
later begint Kreon Antigone te be
handelen als een erg stout kind, dat
hij nog in de wieg heeft zien liggen,
dat hij haar eerste pop heeft gegeven,
waarvan hij echt houdt, ook al is zij
altijd al tegen de keer in geweest. Hij
vindt haar nog halsstarriger dan zij
altijd al geweest is, en dat begint hem
langzamerhand echt boos te maken.
Dat betekent, dat het echt allemaal
begint van situaties uit. die de men
sen. die er nu midden inzitten, onmid
dellijk herkennen, en dat zich daaruit
stap voor stap. en soms ook schoks
gewijs, het dodelijke conflict ontwik
kelt. waar het uiteindelijk over gaat:
principieel nee zeggen, of om politie
ke redenen ja.
Dat maakt het meeleven met deze
voorstelling tussen de mensen in tot
een extra spannende ervaring. Na
tuurlijk word je Intens meegenomen,
maar tegelijkertijd voel Je ook. waar
er net iets teveel gegeven wordt, en
waar net iets te weinig. Het is voor
beide „partijen" een avontuur, zo uit
dagend dat de spelers het ook na de
Kunsttiendaagse voortzetten: alle
vrijdagen en zaterdagen in septem
ber en oktober, om zes (achttien) uur.
Einde tegen kwart over zeven.
Het huls der verloren harten, door H.
1G. Konsallk. Uitg. De Boekerij Else
vier, Amsterdam 280 blz - ƒ24,50
Dickens waar zijn uw spoken? van
Godfried Bomans Uitg. Elsevier.
Amsterdam 2e herziene druk. met
een inleiding door Michel v.d. Plas.
137 blz - 11,90
Voordelig aanbod: vier 5-matenpatronen voor f 10,-.
Maak uw hoogstpersoonlijke keus uit alle modellen
van het oktobernummer. Voor de vier door u
uitgezochte 5-matenpatronen betaalt u nu slechts
f 10,-. U verdient dan minstens f 9,-. Is dat geen
goeie reden om Knip te kopen, deze maand?
Alle kinderkleert jes nu in
3 maten op 't raderblad.
Dat betekent drie
maal zoveel keus in kin
derpatronen. Dus ook in
deze sportieve en prakti
sche kombinaties van rib
fluweel en ruitstofjes.
Volop keus in 'Kleintje
Knip': voor moeders die
op de kleintjes passen.
Rechte rok met bi jpas
send jasje.
Maak voor dit najaar
deze modieuze rechte rok
met plooi middenvoor;
perfekt te kombineren
met een kort jasje met
opgevulde schouders.
Deze herfst volop in de
mode.
Kenners weten het: achter het bekende
uiterlijk van de populaire BMW 3-serie gaat
een geraffineerd concept schuil. Een enorme
uitdaging dus voor de ingenieurs van BMW
om dat concept nog verder te verbeteren en
te verfijnen.
Ze zijn daarin met glans geslaagd.
Het comfort werd onder meer verbeterd door
een geperfectioneerd verwarmlngs- en
ventilatiesysteem met een exacte bediening
door middel van verlichte draaiknoppen en
door een elektrisch verstelbare buitenspiegel.
Ontwikkelingen die bovendien de veilig
heid van de 3-serie nog verder opvoeren.
Zoals ook het geïntegreerde mistachterlicht
en de automatische veiligheidsgordels op
de achterbank. Bovendien heeft de BMW 316
nu ook halogeen koplampen.
De gewijzigde voorspoiler zorgt voor
verminderde luchtweerstand en betere koers-
stabiliteit.
BM W-rijders hebben gevoel voor stijl.
Geen wonder derhalve, dat de nieuwe 3-serie
een nog verfijnder gestyled dashboard heeft
gekregen. En dat de kleur van'de binnen-
bekleding nu individueler op de carrosserie-
kleur is af te stemmen.
De BMW 320 en de BMW323I zijn
voorzien van een digitaai tljdldokje, een direct
verlichte kofferruimte en een motorventilator
met viscosekoppeling, zoals die ook vanaf de
BMW 520 wordt toegepast.
Bij de BMW-dealer staat de nieuwe
3-serie startklaar voor de
jaren'80. Stap in en ervaar ^.4.
de toekomst! 7JBB 1
BMW 316,318.320,3231.
