De schuldvraag tussen Turken en christenen
DDR: kerk laakt
discriminatie
1 ®0<<e'
Uit brieven van lezers
Trouw
■k
VAN DA A
VOORBIJGANG
1
■leX^-no{ene
Van dominee
40 miljoen geëist
45.000 gulden voor Helder"Camara Er z|in 9renzen (6)
Conferenties
Gereformeerden
praten met FNV
Tear Fund wer
naar Soedan
WOENSDAG 26 SEPTEMBER 1979
TROUW/KWARTET
door drs J. Slomp
De gebeurtenissen in Den
Bosch en Almelo doen velen
de schuldvraag stellen. Ik heb
daar geen afdoend antwoord
op Wie heeft dat wel bij
schuldvragen0 Het is nu een
maal makkelijker aan iemand
de schuld te geven. Maar wat
los je daarmee op en wie help
je daarmee?
Wat de huidige crisis in de relaties
tussen moslims en christenen betreft
is het zelf uitermate moeilijk de zaak
bespreekbaar te krijgen. De zoekers
komen met tegenstrijdige verhalen
terug uit Turkije Sommigen pro
beert men te doen geloven dat er
niets aan de hand is, terwijl er een
onderzoek van de Stichting voor
Vluchtelingenhulp en ook de betrok
ken asielzoekende christenen zelf
hun verhalen over plagerijen en ver
volgingen wel niet uit de duim zullen
hebben gezogen Trouwens „Time"
schreef in juni 1977 al over de ernstige
moeilijkheden waarmee christenen in
Turkije te maken hebben. Ter verkla
ring wordt gewezen op de economi
sche crisis waarop fascistoïde groepe
ringen als de „Grijze Wolven" (zie
Trouw van 22 september» inspelen
door te stoken tegen met zuiver Turk
se minderheden als de Gneken. Sy-
riérs. Koerden. Armeniërs enz
Verdrag
De besetting van de Grote Kerk te Almelo heeft opnieuw de aandacht gevestigd op het vraagstuk van de
minderheden in Turkije.
Ook de kwestie Cyprus, zo blijkt me
zelfs uit een moslims blad als .im
pact". heeft de positie van de Griekse
minderheid in Turkije en de Turkse
minderheid in Griekenland nadelig
beïnvloed Het Is zelfs de vraag of de
geest van het verdrag van Lausanne
van 1923. waarbij de positie van deze
minderheden werd geregeld, nog wel
leeft Van moslimse zijde is een inter
nationaal comité gevormd ter be
scherming van met name deze be
dreigde Turkse minderheid in Orte-
kenland Het is minstens fair om ook
deze moslimse kant van de medaille
te laten zien. Wel vraag Ik me af of je
minderheden afdoende helpt door
commissies die uitsluitend uit ge
loofsgenoten bestaan
Mij gaat het in dit artikel om het
lijden dat mensen van verschillend
geloof elkaar aandoen of in het verle
den aangedaan hebben Wie is daar
voor verantwoordelijk? De hele ge
meenschap. de regering, de kerken,
de religie islam of christendom
of alleen de individuen, die zich aan
het leven of bezit van minderheden
hebben vergrepen? Trouwens, het
komt voor dat zij die verantwoorde
lijk zijn. zichzelf niet schuldig voelen.
Er kan zelfs een vreemde overdracht
van schuldbesef plaatsvinden. Zo
verklaarden de nazi-beulen na 1945
dat ze „unschuldig" waren, terwijl
kerkelijke leiders als Nlemöller. nota-
bene zelf slachtoffer van de nazi's,
schuld beleden tegenover kerk en we
reld voor het tekortschieten van ker
ken en- christenen in het Derde Rijk.
Heinrtch Böll en andere Duitse au
teurs hebben het Duitse volk met zijn
oorlogsverleden geconfronteerd. Nu
kan niemand meer zeggen dat ze het
nu nog niet weten.
Positief
Ik had deze lange inleiding nodig om
te voorkomen dat mensen, die het
vervolg gaan lezen zouden denken,
dat lk iets tegen moslims en in het
bijzonder tegen Turken zou hebben
•Wie me kent. weet wel beter Tegen
over de islam stel ik me positief op
Maar dat wil niet zeggen dat je alles
goed praat. Dat doe ik ook niet ten
aanzien van mijn eigen christelijke
religie Hoewel het mijn stelregel is
dat moslims beter zelf van binnenuit
kritiek kunnen uiten op dingen die
gebeur(d)en in de moslimse wereld,
wil dat toch niet zeggen dat we als
christenen die intens meeleven met
wat er omgaat in die wereld, altijd
onze mond moeten houden. Ik hoop
dan ook dat moslims positief op mijn
artikel zullen reageren.
Tijdens een ontmoeting van moslims
en christenen in Geneve in juni 1976
moet blijkervs het verslag de heer
Khurshid Ahmad uit Pakistan (hij
werd kort daarna minister voor plan
ning in zijn land) gezegd hebben, dat
moslims meer onder en van christe
nen hebben geleden dan andersom,
christenen van moslims. Op 12 mei
1978 ontmoette ik de heer Ahmad in
Birmingham. Tijdens ons persoonlijk
«gesprek handhaafde hij zijn mening.
Ik zei hem dat er geen enkele objec
tieve maatstaf is om leed te meten. Je
kunt volgens mij niet kwantitatief
met leed en schuld omspringen. Moet
je de slachtoffers gaan tellen? Wat
doe je als de feiten worden ontkend?
Bovendien ls het onmogelijk elkaar
op zo'n punt te overtuigen omdat
moslims via hun geschiedenisboeken
en verhalen weten van door zoge
naamde christenen bedreven gruwe
len. die keurig buiten onze schoolboe
ken zijn gehouden. Het is Inderdaad
waar dat onze geschiedenisboeken
niet vertellen hoe gruwelijk de kruis
vaarders hebben huisgehouden onder
de moslims bij de verovering van de
Heilige Stad Jeruzalem. Wie het niet
wil geloven kan het nalezen in N
Daniël „The Arabs and Mediaeval
Europe".
Verleden
Iedereen sleept een stuk verleden
met zich mee. Aan de gevolgen van de
slag bij de Boyne (1690), waarin ko
ning-stadhouder Willem III van
Oranje meestreed, sterven nu nog da
gelijks kinderen In Noord-Ierland.
Aan de gevolgen van de Holocaust
lijden nu nog Joden, maar ook Duit
sers. misschien de een op een minder
traumatische wijze dan de ander.
Aan de gevolgen van de koloniale
oorlog Algerijnen en Fransen, aan de
deling van India van 1947 Indiërs,
moslims zowel als Hindoes, en Pakis
tani's en aan de gevolgen van de
oorlog In 1971 vooral de Bengalis
maar ook de Pakistanis. Er waren
aan Pakistaanse zijde vooral psychi
sche slachtoffers. Ieder kan dit lijstje
aanvullen. Maar vervolgers en ver
volgden. slachtoffers en uitvoerders
van besluiten tot onderdrukking en
zelfs genocide of volkerenmoord lij
den er niet gelijkelijk onder. De
slachtoffers en de overlevenden zul
len er alles aan doen om hun monu
menten op te richten zodat ze het
heldhaftig en vaak onschuldig lijden
niet vergeten. Zo heb ik Armenische
monumenten gezien in Damascus en
Jeruzalem om de herinnering levend
te houden aan wat met hun volk ls
gebeurd.
Maar aan de kant van de vervolgers
wordt als zo spoedig mogelijk verge
ten, verdrongen, verborgen. De spo
ren en herinneringen worden zo mo
gelijk uitgewist. In Turkije is dat
mijns inziens wat de Armeniërs be
treft zeer grondig gebeurd Van de
gebeurtenissen die aan het begin van
deze eeuw hebben geleid tot verdwij
ning van een volk, weten daarom
onze Turkse landgenoten niets. Ze
reageren hierop verontwaardigd met
„allemaal leugens". Zelfs de onlangs
overleden M. C Capelle die zich diep
gaand heeft bemoeid met zcfWel chris
tenen als moslims uit Turkije, merkte
dat het erg moeilijk is hierover een
open en eerlijk gesprek met elkaar te
hebben. De emoties, ondanks argu
menten en feiten maken zo'n gesprek
vaak onmogelijk.
Vanwaar echter de weerstand aan
Turkse kant om dit stuk verleden als
eigen verleden te erkennen, te accep
teren, te verwerken? Waarom geen
Turkse boeken la Heinrich Böll?
Waarom geen Pakistaanse boeken
over de verdeling van India en Pakis
tan en later van West- en Oost-Pakis-
tan, dat toen BangladesJ werd? Waar
om dit verdringen, deze censuur op
het verleden? Hangt dit samen met
een nationale Ideologie? Of en ik
stel deze vraag in alle bescheidenheid
en met grote behoedzaamheid, want
ik kan het mis hebben heeft dit iets
met de islam te maken?
Zeker, de islam weet van zondenver-
geving. De profeet Mohammed kon
digde een algemene amnestie af bij
de verovering van Mekka. Maar in de
Koran heeft vergeving bijna steeds te
maken met kwijtschelding van straf.
Ook het^grip verzoening is niet
onbekend. Maar verzoening van
schuld, door het Lam Gods dat de
zonde der wereld, ook van de moslim
se wereld, wegneemt, kent mijns in
ziens de Islam niet. Durft men daar
om in sommige moslimse landen de
schuldvraag als volk niet onder ogen
te zien?
Vergeving
Uitgewist
Nu weet lk wel dat de Armenische
kwestie behalve een religieuze ook
een nationalistische kant had. Mij
gaat het er nu niet om het hele pro
bleem van alle kanten te belichten,
maar om aan te geven hoe onmoge
lijk het ls deze zaak bespreekbaar te
krijgen. Ze is blijkbaar zeer effectief
uit het collectieve Turkse volksge
heugen uitgewist. Waarschijnlijk
heeft geen enkele partij er belang bij
dit soort zaken weer naar boven te
halen. En als ze naar boven komen
ten gevolge van de gebeurtenissen in
Den Bosch en Almelo wordt als doek
je voor het bloeden de verklaring aan
de hand gedaan, dat deze christenen
deze verhalen uit heden en verleden
bedenken, om zo een verblijfsvergun
ning ln de wacht te slepen. Onze
Turkse buitenlandse werknemers
kunnen dus niet beter weten.
Tijdens een diaioog-conferentie in
Tripoli in 1976 die Khaddaffi had
georganiseerd, was pater Lanfry zo
moedig om aan de moslimse aanwezi
gen vergeving te vragen voor wat
christenen in verleden en heden mos
lims aangedaan hebben. Lanfry
noemde met name de christelijke las
ter tegen de profeet Mohammed. Hij
zei dat hij hoopte dat vele christenen
zich bij zijn woorden zouden aanslui
ten. Na deze openbare schuldbelijde
nis riep iemand in de zaal „Allahu
Akbar" (God is groot» Lanfry werd
door vele moslims omhelsd.
Ik, en met mij vele christenen, zullen
ook „God zij geprezen" roepen wan
neer van Turkse zijde een schuldbe
lijdenis komt voor wat in het verle
den is gebeurd met Armeniërs op
Turks grondgebied en voor wat nu
hier en daar nog gebeurt. Wederzijds
schuldbelijden leidt tot wederzijdse
aanvaarding en vergeving en hopelijk
tot het uitgangspunt voor nieuwe,
goede relaties tussen christenen en
moslims in Turkije en die Westeuro-
pese landen waar vele Turken wonen
en werken.
Drs. J. Slomp is predikant in algeme
ne dienst van de gereformeerde ker
ken voor de voorlichting over de
ontmoeting van christenen en mos
lims in Nederland.
VERBIJSTEREND BELEII 0
Nog niet eerder is het beleid
staatssecretaris Haars ten ai
van vreemdelingen door de t
gebeurtenissen zelf scherper
kaak gesteld dan in dit laats n
weekend. Terwijl de bericht^ c
de media ons bereiken over
onverbiddelijke uit het land
van een aantal christen-Turlfcl
vindt in Nijmegen een
demonstratie plaats tegen hlJ
ageren van fascistische Turk
zg. grijze wolven. Bij die
gelegenheid wordt een jonge
met voorbedachten rade
doodgeschoten. Tot nu toe hf"
niet gelezen dat deze „grijze
wolven" veel in de weg geleg
laat staan dat één van hen vi
het behoren tot deze misdad
organisatie het land is uitger
Men moet kunnen begrijpen
enkele miljoenen Nederland
dit soort vreemdelingenbele
meer begrijpen. Mensen die
hebben om naar Turkije ten j
gaan. worden op grond van
„officiële" verklaringen rusti
het vliegtuig gezet terwijl an
hier de gelegenheid krijgen o
goedwillende Turken lastig t
vallen, te intimideren en zoa
afgelopen zaterdag, te dodeiT
Waarbij nog even opgemerkt
worden, dat „van officiële zij
een oncontroleerbaar en in d j]
meeste gevallen ook een
ongecontroleerd soort
berichtgeving is. Is het een wie
dat zeer velen zich bij dit all< r
afvragen waar de gerechtigh
blijft. En waaraan dan, ln
's hemelsnaam, te zien is d(
een christelijk beleid zou zijl
geen meten met twee maten
maar op een onverantwoord
uitvoering geven aan mogeli
kleine lettertjes. Iedereen za
kunnen zien dat deze dingei
geschieden in overeenstem»
met de geest van de wet. Mei
dit alles blijkbaar alleen
knarsetandend aanzien.
DESSAU (ANP) Gelijkberechtiging van christenen in de
DDR. het recht op opbouwende kritiek en het recht van de
kerk om van de regeringsopvatting afwijkende meningen te
kunnen publiceren, dat waren de voornaamste wensen van de
bond van evangelische kerken ln de DDR, die in Dessau een
synode van twee dagen hield.
ADVERTENTIE
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
De bond wees daarbij naar de belof
ten van de Oostduitse regeringsleider
Erich Honecker. die de christenen
vorig Jaar maart gelijke rechten en
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
Directeur mg O Poslma
HOOFDKANTOOR
Pos'txjk 859
1000 AW Amsterdam
WOautsfraai 131
tW 020-913456
Wie* (3006
Po»rp./o 66 00 00
B*n* Ned Credwibae*
Reke»**}nr 23 00 12 524
Gemeentegiro Amsle*ó»m
Xi1000
REGIO ROTTEROAM/OORORECHT
PosttHis 94»
3000 AX Rotterdam
iel 010-115588 (pi
mn bezorging)
iel 010-115588 (ra
iel 115700 (uftiturtend voor
REGIO OEN HAAGaElOEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
ie» 070-469445
Parts»aai Z7
Den Haag
RE GO NOORO'OOST NEDERLANO
ludSAeiend adnwvst'al-ei
Postbus 3
8000 AA Z«oae
W 05200-17030
Mewmarirt 56
2»o—
Abonnementsprijzen
Pw maand 15 90
Pe» kwartaal 47 70
Pw ha» |aa< 95.40
Pw jaar I 106 60
Adverrenneranewn op aanvraag
Tweionrscne abonnemenienoodrachten
(X« adressen boveni
Opgave (ameebercMen 9-19 30 van
maandag I'm vr-tdag Op zondag van 1
20 uw teie< 020 913456
Opgave «wv advertent*» ie<
020 936668 O» «cbr-rten» aan Me» Adv
jfOeimg postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
AweswHZ-gmgen u.t»»urt»«e uKritlatp
aan onze Amsterdamse aWessan
dezelfde kansen beloofde. De erva
ring is soms anders, aldus de kerken.
Zij hebben verder opnieuw geprotes
teerd tegen het verplichte militaire
onderwijs op school. Weliswaar wor
den de gewetensbezwaren van ouders
erkend, maar de kerken behouden
hun principiële bezwaren tegen dit
onderwijs, dat vorig jaar werd inge
voerd.
„Het leidt tot een fixering van
het vijandbeeld. Bovendien wordt de
Jeugd eraan gewend dat geweld een
legitiem middel ls om conflicten op te
lossen."
De kerken vinden dat de oefening
van geweldloze methoden en het op
bouwen van vertrouwensrelaties
voorrang dienen te hebben in het
onderwijs.
Genezing, oecumenische charis-
'matische dag in Groningen, met Mar-
tie Haayer, zaterdag 13 oktober 10-
16.30 uur. geref kerk De Garf ln dien
stencentrum De Trefkoel Groningen-
Paddepoel Inl. tel. 050-776507
5280A^ BoXl«t
DEB1JBE1-
W1LUBROBDVEBTAUN
de nieuwste vejielvwBntwoof<? rs
-m in dóe edities
......rtedltie
s,andaetdedióe
Tgkeditie
schooleditie
f27,50
NEW YORK Een joods echt
paar tn de Verenigde Staten
heeft twintig miljoen dollar (40
miljoen gulden) schadevergoe
ding geëist van een baptisten
dominee, die in hun ogen al te
ijverig is.
Hun dochter, de thans twintig
jarige Andrea Leibowltz. aan
vaardde tijdens haar studie
Christus als haar Messias. Zij
liet zich dopen en werd iid van
de baptistengemeente in haar
woonplaats New Hyde Park ln
de Amerikaanse staat New
York
Maar sinds Juni mist dominee
Bruce Jackson haar in de kerk
en omdat hij haar nergens be
reiken kon. gaf hij haar als ver
mist op bij de politie. Volgens
de dominee houden vader en
moeder Leibowltz hun dochter
ergens verborgen.
Het echtpaar Leibowltz bear
gumenteert zijn eis van twintig
miljoen dollar met de last. die
ze al maanden hebben van de
telefonades vsn dominee Jack
son. Hun advocaat heeft ver
klaard. dat het geval van An
drea niets te maken heeft met
geloofsvrijheid, maar alles met
het recht van ieder gezin op
rust
.schooi®""- 1
kleur, eentijds-l
label waaf°pbracht.
1 beeld wordt 9«b
1 de Katho"t?.,i,Lait
voorBelgiè:
Uitgeverij Emmaüs, Brugge
VERKRIJGBAAR BU DE BOEKHANDEL
Er zijn grenzen (5)
Natuurlijk heeft prof. Verkuyl gelijk
met het stellen van grenzen voor de
christen met betrekking tot het al of
niet aanhangen van een totalitaire,
god loze staat. Maar wanneer hij zijn
visie gaat toepassen op de commu
nist in de christelijke school, ls het
hek van de dam. Hij stelt, dat een
dubbele boekhouding vanuit het
evangelie van Jezus Christus gezien,
niet mogelijk is. Akkoord. Maar wan
neer hij dit dubbele boekhouding-
motief in de christelijke school alleen
toepast in het geval christen-commu
nist-christelijke school, dan ls men
toch wel zeer bijziend Moet er dan
niet evenzeer gesteld worden: leder
die rente neemt van zijn naaste, leder
die woekert, ieder die niet het twee
hemden-systeem hanteert ten opzich
te van zijn misdeelde naaste (die zijn
iedere 'dag in onze huiskamer), leder
die het machtsdenken vereert en toe
past. en hoe wordt dit in het christe
lijk onderwijs niet vereerd en aange
hangen en eventueel toegepast, ieder
die drie of vier of tien maal of meer
verdient dan zijn verhongerende
naaste (iedere dag zien we ze in onze
huiskamer), ieder die huizen bezit en
zo graag bezitter-elgenaar wil zijn
moeten al deze figuren ook niet uit de
christelijke school verwijderd wor
den? Men verwerpt wel theoretisch
het atheïsme, maar men is menig
maal zelf praktisch atheïst, men ver
werpt wel theoretisch het historisch
materialisme als verklaring voor de
geschiedenis, maar men brengt het
zelf reuzengroot in de praktijk. Over
een dubbele boekhouding gesproken.
Met andere woorden, vele christenen
in het christelijk onderwijs, dienen
een schooltype, waar de naam de
lading niet dekt en waar de praktijk'
menigmaal even on-evangellsch is als
in menig communistische staat. Dit
alles vindt zijn diepere oorzaak ln het
feit dat de christen in het christelijk
onderwijs, praktisch een systeem
dient, namelijk de huidige staat en
maatschappij die niet christelijk zijn.
en waar men zich alleen weet te hand
haven door compromis op compro
mis te sluiten Het compromis, de
hoogste politieke wijsheid, ook van
menig christen, helaas. Over een dub
bele boekhouding gesproken.
Erica
Ds.C. de Jongh
Prnf V*rlrttul «fhiint trp-7Pcrrt ti
AMSTERDAM (ANP) Inmiddels is
45.000 gulden gestort op de giro van
ds Buskes. ter gelegenheid van zijn
80ste verjaardag voor het werk van
de sociaal bewogen Braziliaanse
aartsbisschop Dom Helder Camara.
Ds Buskes wilde voor zijn verjaardag
geen cadeaus hebben. „Als er mensen
zijn die mij toch iets willen geven,
laten die dan geld storten op mijn
rekening." zo zei hij.
Bij de predikant is ook geld binnen
gekomen dat uitdrukkelijk werd be
stemd voor het werk van moeder Te
resa uit Calcutta voor de hulp aan de
allerarmsten
Op l november neemt Dom Helder
Camara aan de universiteit van Flo
rence (Italië) een eredoctoraat ln de
economie in ontvangst. Hij heeft al
een stuk of tien eredoctoraten, waar
onder een aan de Vrije Universiteit in
Amsterdam.
Feministische theologie, training
voor vrouwen die ln eigen situatie een
groep willen starten rond feminisme
en christendom. 26-28 oktober. Kerk
en Wereld. Driebergen (tel.'
03438-2241)
Christen-cijn op school. W tn droos-
scholierendagen. 16-17 oktober. Er-
melo Inl. en aanm. herv bond voor
inw zending OZB). tel. 033-11949
Mannenbeweging en politiek. 26-
28 oktober. Vlnea Domini. Witmar-
sum (tel. 05175-1444).
Prof. Verkuyl schijnt gezegd te heb
ben dat de Ned. Christen Studenten
Vereniging kapot Is en die NC8V ls
daardoor ernstig geschokt. In haar
verweer laat die NC8V het bekende
toontje horen van grove verwijten en
gebrek aan kennis. Dat komt vaker
voor bij christen-socialisten.
Toch heeft prof. Verkuyl gelijk. De
Ned. Christen Studenten Vereniging
is kapot. Dat blijkt overduidelijk uit
haar verweer. Daar wordt onder an
dere opgemerkt dat de NC8V als
„vereniging een politieke keuze heeft
gemaakt voor het socialisme Dat ls
nu net het bezwaar dat vele oud-
NC8V'ers hebben tegen de huidige
NC8V. Als vereniging een „keuze ge
maakt voor het socialisme". Voor zo
ver lk weet hebben christen-socialis
ten altijd deel uitgemaakt van de
NC8V. Zij hadden daar een waarde
vol aandeel in. We hoeven de namen
van Buskes en 8tufkens maar te noe
men. Geziene en gewaardeerde oud-
NC8Vers die later gevolgd werden
door veel oud-NC8V-leden die deel
hadden aan de doorbraak. Maar
naast die christen-socialisten waren
er velen die op grond van hun chris
tendom een andere keus deden. In
huidige termen: die CDA of WD of
zelfs SGP kozen. In elk geval niet
socialistisch. Op een reünie van oud-
NCSV'ers heeft mr. Y. Scholten het
mijns inziens kernachtig gezegd. De
NC8V-voorzitter zei: Wij willen met
beide benen op de grond staan".
Scholten verweet hem toen: „Jullie
staan alleen met Je linkerbeen op de
grond". Omdat de NC8V een politie
ke keuze heeft gedaan voor het socia
lisme is de NCSV als vereniging van
christen studenten kapot. Christen
studenten met een anti-socialistische
instelling horen er blijkbaar niet in
thuis.
Hummelo Ds. F. J. Dun
Van een onzer redacteuren
LEUSDEN Het moderamen van de
gereformeerde synode wil graag, dat
er een regelmatig beraad tussen ker
ken en vakbeweging komt. Dit be
raad zou dan moeten worden gehou
den onder auspiciën van de raad van
kerken. Het zou moeten gaan over
zaken, die kerk en vakbeweging alle
bei ter harte gaan.
Het moderamen heeft dit meegedeeld
tijdens een oriënterend gesprek, dat
het heeft gehad met een afvaardiging
van de FNV. Dit gesprek had plaats
ln een reeks van ontmoetingen van de
FNV met de kerken. Eerder sprak de,
FNV al met het moderamen van de
hervormde synode en vertegenwoor
digers van enkele kleinere kerken en
met de r.k. bisschoppen. Ook zal de
FNV nog een gesprek hebben met het
humanistisch verbond.
De FNV-delegatie, bestaande uit de
heren W Kok. H Muller, W Spit en
secretaris levensbeschouwelijke vra
gen L. Mesman, wilde van het gerefor
meerd moderamen weten, hoe dit
denkt over het functioneren van de
levensbeschouwing in de FNV. De
gereformeerden namen met instem
ming kennis van de plannen tot vor
ming van een commissie levensover
tuiging en vakbeweging door de FNV.
Van de zijde van de gereformeerde
kerken namen naast het synodemo-
deramen ook leden van het deputaat-
schap Kerk en Bedrijfsleven aan het
gesprek deel.
Beroepen te Driebergen: B.
huis te Vllssingen.
Aangenomen naar Hoogkerk: 'd
Dijk te Zwijndrecht-Groote w
CHR. GEREF. KERKEN
BEROEPEN te Driebergen: C
Vlies te Nieuwpoort; te Won
A. Dingemanse. kand. te Uti
Eemdijk: P. J. Kok kand.
ningen.
Bedankt voor Apeldoorn-Zu
Drechsler te Haarlem-Noord.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Brakel: A. Mo<
te Nieuw-Beijerland.
Ds A. B. w. M.
Op 90-jarige leeftijd is te Zeisl
den de gereformeerde doi
sektenkenner A. B. W. M.
was vanaf 1916 predikant, ad|
volgens ln Velsen, Wommel
twintig Jaar in Zaamslag,
mei-Gameren en tenslotte
emeritaat nog ruim acht jai
sum, waar hij hulpdiensten vi
tot hij bijna 76 jaar was.
schreef bijzonder veel: boe
chures, artikelen ln de Cl
Encyclopedie en in vele bli
tijdschriften, ook in Trouw e
Kwartet. Het meest bekend
door zijn boek „Verleidend
ten", dat verschillende hen
beleefde. Daarin beschreef
achttien, vooral uit Amerika
waaide, sekten en geestelij
mingen.
DOORN Begin oktober vei
Gerrit Brummelman, een la
deskundige uit Eefde. en Pai
mers, een HTS-er uit Werl
naar Soedan. Zij gaan daar
in ontwikkelingsprojecten
voor de zending. Paul Si
krijgt de leiding van de bou'
kerkelijk gemeenschapscen!
Omdurman. Gerrit Brui
gaat meewerken in een landb
gramma in Mundri, waar ooi
pleegkundigen Theo en Reg
sen uit Utrecht werken.
Op 30 september zal in de
meerde kerken van Eefde en
dam aandacht worden gegefer
hu vertrek. Het Tear Fund h jr
jaar nog acht werkers uit te
van wie vijf naar BangladesJ.
teel zijn er dertien Tear Fundf1
op het veld.
ADVERTENTIE
Vis opzVi Japans
Snijd 1 teentje knoflook. 1 ui en 2 balletjes
k gember klein Vermeng dit met 1 eetlepel
I suiker, 1 dl niet zoete sojasaus en 1 dl water
in platte schotel. Leg in deze saus gedurende
2 uur 400 g m vingerdikke plakken gesne
den visfilets Bak daarna de plakken onder af
en loe keren in 3 5 minuten gaar. De saus
warm mèt de vis opdienen.
Doe meer roet vis, omdat 't xo lekker is.
Produhtscnep voo« Vu en Visproducten s-Gravenhage
