PPR eist onderzoek naar
sloop Hillegoms monument
Prijstrefffer
Hooglandse kerk
in Leiden fraai
gerestaureerd
Miloenendans rond
rioolwater duurt
nog altijd voort
Gelders Griend en gras gered
Minister verricht vrijdag opening
Kamervragen over Wapen van Friesland
Overdracht Haagse zuiveringsinstallatie
Natuurreservaat tussen Lek en Linge
Sherry-
liefhebbers
opgelet...
LAS OCAS
KORT
Mogelijk nog dit
jaar aanleg van
park aan Zijlsingel
DINSDAG 25 SEPTEMBER 1979
REGIO DEN HAAG
TROUW/KWARTET
door Louis Cornelisse
LEIDEN De restauratiewerkzaamheden aan de Hoog
landse kerk in Leiden zijn na vijfentwintig jaar zo goed'
als voltooid. Het in ere herstellen van het zes eeuwen oude
monument heeft zeventien miljoen gulden gekost. De
heropening van de Hooglandse kerk zal vrijdag verricht
worden door de minister van CRM, mevrouw Oardeniers.
Hrt Wapen van Friesland, een das sa de brand
DEN HAAG/NIJMEGEN De fractievoorzitter van de PPR in de Twede Kamer, Ria Beckers,
vindt dat een diepgaand onderzoek moet worden ingesteld naar de gang van zaken rond het
slopen van „Het Wapen van Friesland" in Hillegom. Dit voormalige hotel-café-restaurant, dat
op de monumentenlijst van de gemeente staat, werd vorige week donderdag afgebroken,
nadat er een week eerder brand had gewoed.
Van staausecreatru Wallis de Vries
van CRM en Justitieminister De Rui
ter wü het kamerlid horen of het waar
is dat de staatssecretaris vorig jaar
een sloopvergunning voor dit monu
ment voorlopig weigerde. Vooruitlo
pend op de definitieve beslissing liet
de bouwfirma Teekens uit Amster
dam toen. volgens mevrouw Beckers,
zowel aan de binnen- als buitenzijde
van het gebouw vernielingen aan
brengen Zo werden onder meer een
antieke schouw, de lambrizering en
de serre-kolommen gesloopt.
Hét PPR-kamerlid meent dat deze
activiteiten van Teekens (die op die
plaats een groot flatgebouw wil neer
zetten met winkels, kantoren en wo
ningen» én het goedvinden ervan door
het gemeentebestuur van Hillegom in
strijd zijn met artikel 14 van de mo
numentenwet.
Het Wapen van Friesland raakte op
12 september in brand. Volgens een
verklaring van de commandant van
de Hiilegomse brandweer, was het
vuur op drie plaatsen opzettelijk aan
gestoken. Door wie is onbekend.
Mevrouw Beckers wil weten of de'
staatssecretaris er toestemming voor
heeft gegeven, dat het pand uiteinde
lijk op donderdag 20 september met
de grond gelijk is gemaakt, zonder
dat het gemeentebestuur ingreep.
Terwijl volgens de PPR-fractieleid-
ster had kunnen worden volstaan
met het voorkomen van instorting op
enkele punten.
Een gemeentewoordvoerder van Hil
legom verklaarde desgevraagd dat de
gemeente aan Teekens zeker geen
toestemming heeft gegeven bepaalde
vernielingen aan te richten in het al
twee jaar leeg staande pand. Een
passieve rol van de gemeente bij de
sloop van het Wapen van Friesland
wees hij ook van de hand. Na de
brand was het gebouw in nogal deso
late staat. In overleg met bouw- en
woningtoezicht en monumentenzorg
is toen besloten, waar er sprake was
van gevaar, te slopen.
Het restaureren van de Hoogland
se kerk is in 1954 begonnen. De
kerk is dan in zeer slechte condi
tie. De in de ramen gebruikte ijze
ren brugstaven zijn verroest,
waardoor er „werking" komt in de
zandstenen bekleding. Besloten
wordt het dak, dat er niet minder
slecht aan toe is, tegelijk met de
vensters te repareren. Hoe meer
de herstelwerkzaamheden vorde-
'ren, des te meer gebreken er aan
het licht komen. Een algeheel her
stel blijkt noodzakelijk.
De restauratie vordert moeizaam.
Ieder jaar wordt er een wisselend
bedrag beschikbaar gesteld door
de overheid. Ook doen zich bouw
technische problemen voor. Voor
het herstel van het immense dak
moet leisteen uit Wales gehaald
worden. Dit omdat Wales eenzelf
de klimaat heeft als Nederland.
Het voor de pilaren noodzakelijke
ledesteen moet uit België komen.
De groeven daar echter zijn leeg,
zodat de meest wonderlijke stuk
ken en brokken verzameld moeten
worden.
Ook een probleem vormt het Go-
dertangersteen, dat voor de bekle
ding wordt gebruikt. Architect P.
van der Sterre ondervindt nog de
grootste moeilijkheden met de
Bentheimer-zandsteen, die na ver
loop van tijd een bepaald platina
oxidatie-laag krijgt, terwijl verge
lijkbare zandsteen gaat „vlek
ken". Zo deden zich in de vijfen
twintig Jaar kleine en grote obsta
kels voor. Het is met name aan de
gedrevenheid, doorzettingsvermo
gen en kunde van de vorig jaar
overleden architect Van der Sterre
te danken dat de Hooglandse kerk
weer in oorspronkelijke staat is
hersteld.
In 1314 geeft de bisschop van
Utrecht toestemming om in het
Hogeland een kapel te Douwen. De
houten kapel wordt gewijd aan de
christelijke martelaar St. Pancra-
tius. De kapel behoort dan tot de
parochie van Leiderdorp. Niet
lang daarna wordt het kapelletje
vervangen door een eenvoudige
kerk met torentje.
Inmiddels groeit Leiden. De be
hoefte aan een grotere kerk wordt
daardoor steeds groter. In 1377
start men met de bouw van de
Hooglandse kerk. Omdat de dien
sten gewoon doorgaan, wordt er
achter het koor een muur opge
worpen, om daar achter een veel
groter koor te bouwen. Het nieuwe
koor verdubbelt de ruimte. Ver
volgens wordt met de bouw van de
zijbeuken begonnen.
Na het stilleggen van de bouw ln de
zestiende eeuw houdt men zich al
leen nog maar bezig met het onder
houd en herstel van de kerk. In 1665
wordt naar ontwerp van stadsarchi
tect Van der Helm het portaal onder
de oude toren aangepast aan de
gotische stijl. Architect J. C. Rijk
restaureert van 1877 tot 1883 het
koor en dwarsschip. W. V. Mulder
beperkt zich tot het vernieuwen van
muurgedeelten, het verwijderen
van pleisterlagen en het opnieuw
leggen van verzakte zerken. Nadat
Mulder in 1904 zijn werkzaamheden
staakt, takelt de Hooglangse kerk
alleen nog maar af. Tot 1954, wan
neer architect Van der Sterre de
restauratie ter hand neemt.
De Hooglandse kerk is nog niet ge
heel af. De consistoriekamer, de
doopkamer en de kosterswoning
aan de Middelweg zijn nog niet ge
reed. Het orgel zal pas mei volgend
jaar in de kerk klinken. De Duitse
orgelbouwer Ahrend uit Leer wacht
(Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De traag voortslepende miljoenendans rond de
rioolwaterzuiveringsinstallatie Houtrust ln Den Haag behoeft
het milieubeleid van het hoogheemraadschap Delfland in de
Randstad niet te schaden. Die verwachting is althans uitge
sproken door dijkgraaf Van den Berge. Hij zei gisteren dat zijn
hoogheemraadschap „rustig doorgaat" met de voorbereidin
gen voor verbetering van de zuiveringsinstallatie.
Van een onzer verslaggevers
TRICHT Een karakteristiek stukje Betuwe is veilig gesteld voor de toekomst: het 175
hectare grote reservaat De Regulieren in de ruilverkaveling Lek en Linge onder Geldermalsen.
Gisteren is het gebied officieel in gebruik gegeven aan de Stichting Het Geldersch Landschap,
die dit jaar het gouden jubileum viert en die in een halve eeuw bijna 6500 hectare aan
natuurschoon heeft weten te verwerven.
Op 1 oktober wil het hoogheemraad
schap de Installatie in beheer nemen,
ook wanneer het financiële menings
verschil met de gemeente Den Haag
dan nog niet uit de wereld is. Den
Haag is voorzitter van een club van
dertien gemeenten die zijn aangeslo
ten op de bezinkingsinstallatie Hou
trust (het begin5tation van de smeer
pijp die de Noordzee in loopt) Delf
land moet volgens de wet verontreini
ging oppervlaktewater de installatie
overnemen, maar wil daar niet zoveel
voor betalen als Den Haag (mede
namens de andere twaalf gemeen
ten). vraagt. De onderhandelingen
over de overdracht lopen al zo'n twee
Jaar Het hoogheemraadschap Delf
land houdt vast aan een prijs die is
ADVERTENTIE
e» is een verrukkelijke
Spaanse zegelsherry
Laag geprijsd.
Vraag bij uw vertrouwde
winkelier naar
Er nin vi|» smaken:
MEDIUM DRY 8
AMONTILLADO 2
CREAM
MANZANILLA
opgesteld volgens nonnen van de
Vereniging van Nederlandse Ge
meenten.
Naar aanleiding van geruchten dat de
Haagse club van dertien gemeenten
bij de overdracht van de installatie
een financiële strop kan gaan lelden
van zo'n dertig miljoen, hebben
PvdA-raadsleden in Rijswijk en het
PPR-raadslid ln Den Haag schriftelij
ke vragen gesteld. De raadsleden kla
gen er over dat Den Haag geen goede
onderhandelingsresultaten uit de
strijd met Delfland weet te slepen.
Delfland gaat de zuiveringsinstallatie
ombouwen. Er moet een einde komen
aan de lozing van ongezuiverd (alleen
bezonken» rioolwater in de Noordzee,
zo schrijft de wet op de verontreini
ging van de oppervlaktewater voor.
TENTOONSTELLING - In de
tentoonstellingsruimte van de Rijs-
wijkse centrale bibliotheek, dr. Co-
lijnlaan 343, wordt vandaag een ten
toonstelling van werken van de kun
stenaars Jacqueline van Geel en Ro
nald Raaymakers geopend De ten
toonstelling. die tot 2 oktober duurt,
omvat tekeningen, pastels en schilde
rijen.
OPERETTE Het operettegezel
schap De Lyrische Komedie concer
teert woendsdag in theater Pepijn.
Nieuwe Schoolstraat 23 in Den Haag-
Het concert is het eerste dit seizoen in
de serie ..De Zingende Zolder -con
certen Uitgevoerd worden ..Pepito"
van Offenbach en „De verloofde van
Margot" van Planquette Toegang:
6,50 gulden. CJP'ers. houders 65+-pas
en leerlingen van het Haagse Conser
vatorium krijgen 2 gulden reductie:
aanvang. 20.15 uur
De Regulieren ontleent zijn naam
aan een kloosterorde, die in deze om
geving in het verleden veel bezittin
gen had. Bij de ruilverkaveling, die in
dit gedeelte van de Betuwe werd
voorbereid, is zowel op de belangen
van agrariërs als van anderen gelet.
De werkgroep voor Natuurbehoud en
Milieubeheer Noord-West Betuwe
heeft voor de ruilverkaveling veel on
derzoek verricht, speciaal ook wat
betreft de Regulieren, liggend tussen
Culemborg en Geldermalsen. Door
dat onderzoek zijn 175 hectaren gras
land, grienden en populierenbossen
aangewezen als natuurreservaat. Zo
wel het ministerie van CRM als de
provincie Gelderland bleek bereid bij
de aankoop te subsidiëren.
Voor de graslanden zal, wat men
noemt, een extensieve exploitatie
worden nagestreefd met gebruik van
enig vee voor be grazing en hooiland.
Enkele „versleten", slechte griend-
percelen mogen verwilderen, enige
nog vitale grienden zullen blijvend
volgens de oude beheersvorm worden
geëxploiteerd. De populierenbossen
worden op langere termijn ver
vangen door ter plaatse van nature
meer thuis horende loofboomsoorten.
De waterhuishouding van het gebied
wordt losgekoppeld van die van de
omgeving. De vroegere hogere water
standen vooral ln het winterhalfjaar
kunnen nu terugkeren, waardoor
plantengezelschappen die er vanouds
zijn geweest zich kunnen handhaven
of herstellen. Het reservaat De Regu
lieren zal ook dienstbaar worden ge
maakt aan natuur-educatie en een
bescheiden vorm van dagrecreatie.
Een wandelroute omsluit het gebied
voor de liefhebber terwijl er verder
een route voor ruiters is geprojec
teerd
Het dagelijks beheer zal plaats vin
den vanuit een voormalige boerderij
Laarhoven die vroeger als agra
risch bedrijf de kern vormde in het
huidige reservaat. Het Geldersch
Landschap heeft er gisteren opgewe
zen het „als een uitdaging te zien hei
beheer van dit belangrijke komklel
gebied ter hand te nemen".
Van een onzer verslaggevers
LEIDEN Waarschijnlijk nog dit
Jaar kan begonnen worden met de
aanleg van een park nabij de meelfa
briek aan de Leidse Zijlsingel. De
gemeenteraad van Leiden ging gister
avond akkoord met de sloop van
bedrijfspanden van het Nederlands
Drukkerij Bedrijf, tussen de meelfa
briek en de begraafplaats aan de Zljl-
singel/Groenesteeg.
Op de plaats van de drukkerij wil de
V
•tr, +zr~
Populierenlaantje door het reservaat De Regulieren ln het
ruilverkavelingsgebied Lek en Linge.
gemeente een park aanleggen. Dit
park moet een onderdeel vormen van
de groene wand langs de Leidse sin
gels. Om de2e historische stadswal ln
ere te herstellen, is al eerder het park
od de olaats van de gesloopte konink
lijke Grofsmederij aangelegd. Deze
fabriek stond in de uiterste hoek van
de ZijlsingeL
B. en W. hebben gisteren toegezegd,
ook de mogelijkheden van woonbe
bouwing ln combinatie met de aanleg
van een park op de plaats van het
Nederlandse Drukkerij Bedrijf te on
derzoeken. In overleg met de wijkver-
eniging zal de mogelijkheid onder
zocht worden, ln het park ook enige
speelvoorzieningen tot stand te
brengen.
Grote Marktstraat 34. Den Haag -
Rozemarijn 19-23, Leidschendam
Haarlemmerstraat 115-117, Leiden
De fraai gerestaureerde Hooglandse kerk in Leiden.
eerst totdat de kerk stofvrij is, wat
tot op dit moment bepaald nog niet
het geval is geweest.
Hoe de Hooglandse kerk benut zal
worden, is nog niet geheel duidelijk.
Er zullen diensten van de hervorm
de gemeente en van de studenten-
ecclesia in gehouden worden.
Verder zullen er concerten in gege
ven kunnen worden, volgens ds.
Lamping, voorzitter van de Cen
trale kerkeraad, zal er per aan
vraag worden bekeken, of de acti
viteit in overeenstemming is met
de aard van het gebouw. De ope
ning zal zoals gezegd plaatsvinden
op aanstaande vrijdag om drie
uur. Zaterdag is er een open dag in
de Hooglandse kerk. met een uit
gebreid muziekprogramma (aan
vang 10 uur). Tot 20 oktober is er
een tentoonstelling te zien van de
Hooglandse kerk in het gemeente
archief, Boisotkade 2A, Leiden.
In de tweede helft van de vijftien
de eeuw heeft men plannen om
een nog mooiere kerk te bouwen.
Rond 1480 begint men wederom
met de vergroting van het koor. In
het eerste kwart van de zestiende
eeuw start men de werkzaamhe
den. De bloeitijd van de middel
eeuwen is voorbij. De bouw zal
Het geheel herstelde interieur
de Hooglandse kerk.
niet meer hervat worden, zoda
onderbreking van de bouw nu
te zien is. De aanzetten van
gewelf, de balustraden en lucht
gen, en vooral het schip, dat
evenredig groot is ten opzie
van de rest van de kerk, wijzen
de plotselinge onderbreking.
Geruit Jongensshirt. Sterk en makkelijk
wasbare polyester/katoen.
Rood/zwart en marine/beige,
mt 104-176
Alle maten
Five pocket Jeans van oersterke smalle
rib corduroy. 100% katoen, kleuren:
zwart. d.bruin, grijs en beige,
mt 116-170
Alle maten
i
j Alleen deze week
