oslaten van loonmatiging
aat arbeidsplaatsen kosten'
Wat kiest u?
i *4
y
Stilleggen chemisch proces moeilijk
Menten is verwarde
oude baas, maar
geen krankzinnige
Öf Hokatex?!
Buit zeven ton bij
geldtransport Maxis
Secretaris christelijke werkgevers tegen ambtenarenbond
V'
Bent u van alle zorgen af.
Wbrdt een Hokatex halte.
/V&V'-'.A
LANCERS
X
Fabrieken lozen
weer vuil op
Groningse kanalen
eiligheid in en rondom Shell-vestigingen centraal
R
Deskundige Beyaert:
Rita
SDAG 25 SEPTEMBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
Bin onze Haagse redactie
!N HAAG „Loonmatiging is wel degelijk ten goede gekomen aan de werkgelegenheid,
e de matiging loslaat zet arbeidsplaatsen op het spel. Ook tast men dan de sociale
„Ikeringen en de werkgelegenheid aan." Dat is de opvatting van drs H. Wijffels, secretaris van
Nederlands Christelijk Werkgeversverbond (NCW).
Sti(
ffels keerde zich gisteren op een
[bijeenkomst tegen beweringen
zou „loonmatiging alleen maar
len om de portemonnee van de
kgevers te spekken," Wijfels stel-
rméiaar tegenover, dat de totale win-
van de Nederlandse bedrijven
zijn gestegen, gemeten naar het
lie inkomen. „Natuurlijk." voegde
fels daaraan toe, ..zijn er uitzon-
ngen In het bankwezen bij voor-
j ld zijn vrij flinke winsten ge-
liW ikt. Maar daar zien we dan ook
reiding van het aantal arbeids
j'tt, itsen met ongeveer 3000 per jaar."
:ht
ndere bedrijfstakken is er welis-
geen groei geweest, aldus de
Ko v -se retaris maar over de gehele
n „is de afbrokkeling van de werk
er! genheid tot staan gebracht",
is het aantal vacatures geste-
Wat echter lang niet altijd leidde
litbreiding van de werkgelegen
er zijn gevallen, dat een bedrijf
order moet laten lopen, bij ge-
aan personeel."
Het NCW is niet tevreden over het
gebruik van de extra aardgasmiljar
den door de overheid. „Het meren
deel van de opbrengsten verdwijnt in
de schatkist, terwijl de lasten van het
bedrijfsleven verzwaard worden." (De
verkoop van aardgas levert het Rijk
meer op, omdat de prijzen gekoppeld
zijn aan de sterk gestegen olieprijzen.
Het NCW raamt, anders dan het kabi
net. de extra opbrengsten volgend
Jaar op meer dan twee miljard). Er is
volgens het NCW voldoende ruimte
voor lastenverlichting, ten gunste
van de bedrijven.
Het NCW vindt ook. dat de bedrijven
er te bekaaid af komen in de vorige
week verschenen energienota van mi
nister Van Aardenne (economische
zaken). Volgens de werkgeversorgani
satie heeft de minister het oog te zeer
gericht op de huishoudens (woning-
isolatie). en te weinig op de bedrijven.
Het NCW pleitte gisteren voor extra
financiële steun, omdat „juist in de
industrie in vrij korte tijd aanzienlij
ke besparingen bereikt kunnen
worden".
Met name zou de overheid 100 mil
joen beschikbaar moeten stellen voor
de gecombineerde opwekking van
warmte en kracht in de industrie. Het
gaat daarbij om de opwekking van
kracht (electriciteit), waarbij ook de
ontstane warmte benut wordt. Met
financiële steun moet die ontwikke
ling „snel van de grond kunnen ko
men". aldus het NCW.
fels betoogde, dat de groei van
nationaal inkomen de afgelopen
n grotendeels ten goede is geko-
aan de collectieve sector. Daar-
kon zo redeneerde Wijffels
stelsel van sociale zekerheid in-
blijven en kon de overheid extra
idsplaatsen scheppen. „Loonma-
g levert wel degelijk extra ar-
splaatsen op," adus Wijffels,
diri is zeer vreemd, dat de Abva
tuu itenarenbond van de FNV-red.)
i ging zinloos noemt. Juist in de
raa »r waar de Abva leden heeft, is
a K tegendeel zonneklaar aantoon-
het
reel
edetndschip naar
jSiven gesleept
nd p
DRECHT (ANP) Het zend-
van Radio Mi Amigo, de Mag
na. is gistermorgen vroeg door
sleepboot vlotgetrokken. Het
p is daarop naar Stellendam ge-
pt. De zendapparatuur is ont-
iteld. Na overleg met de Amster-
ise officier van justitie. J. H. C.
;rs. zal worden besloten of het
.„inaar Amsterdam zal worden
io"
tfagdalena liep vorige week, na
net van zijn ankers was geslagen,
op een zandplaat binnen de Ne-
mdse territoriale wateren. Het
•j~p sloeg lek en maakte daarbij
jij. Een bergingsmaatschappij
p °Dintelsas bracht dit weekeinde
n pen aan boord.
'de' één mislukte poging werd het
gisteren vlotgetrokken. Omdat
tie nog niet weet wie de eigenaar
[het schip is. kunnen er nog geen
ere stappen tegen de zeezender
in I len ondernomen. Vast staat in
der< geval wel dat het zendschip in
:erk chting van het onderzoek aan de
heli mg blijft.
ADVERTENTIE
y
De keus is niet zo moeilijk. Hokatex zorgt voor schone, perfekt passende
beroepskleding. Elke week weer. Stipt op tijd.
Hokatex: - haalt en brengt
- vervangt tijdig.
Dat alles voor een redelijk bedrag.
Als üw bedrijf de beroepskleding
bij Hokatex kompleet laat verzorgen,
bent van alle zorgen af.
Waarom belt u zelf niet even met
ons hoofdkantoor te Voorburg?
Tel. (070) 69 40 31.
Hokatex heeft door het hele land
vestigingen: Amsterdam, Deventer,
Eindhoven, Leeuwarden, Utrecht,
Voorburg, Zevenbergen.
Rechercheurs zoeken de omgeving af bij Maxis.
Van een onzer verslaggevers
MUIDEN Bij een gewapende overval op een geldtransport van het
warenhuis Maxis in Muiden hebben twee gemaskerde mannen gistermorgen
een bedrag van circa 700.000 gulden buitgemaakt. Onder bedreiging met een
vuurwapen roofde een van de mannen de cassettes waarin het geld om
streeks kwart voor acht van de kluis naar een geldwagen van Armoured Car
Service werd overgebracht.
De dader vluchtte in een auto met een tweede man achter het stuur. De
wagen werd later in de omgeving van Weesp gevonden. Volgens de rijkspoli
tie stapten de overvallers daar over in een gele Fiat 127, die in de richting
Amsterdam zou zijn gereden. Van de daders ontbreekt elk spoor.
ADVERTENTIE
iMi'oin i;d
vt/ifflcaé
geïmporteerd door
koopmans bruinier b v.
amsterdam
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN De Oostgroningse
„smeerpijp", die fabrieksvuil loost in
de Eems-Dollard. is door de provincie
Groningen buiten bedrijf gesteld. De
provincie kan namelijk de prijs niet
betalen, die het Rijk voor deze lozing
vraagt. Gevolg is. dat het fabriksvuil
nu weer gewoon op de Oostgroningse
kanalen wordt geloosd.
Zolang Rijk en provincie met elkaar
onderhandelen, zal hierin geen veran
dering komen. Het ziet er niet naar
.uit. dat binnenkort een beslissing
valt.
De Oostgroningse fabrieken moeten
hun vuil lozen op de smeerpijp die
door de provincie is aangelegd en
wordt beheerd. Daarvoor moeten zij
een heffing aan de provincie betalen
Op haar beurt moet de provincie weer
een heffing aan het Rijk betalen om
via de smeerpijp in de open zee
(Eems-Dollard) te mogen lozen. In
totaal gaat het om vele miljoenen
guldens.
Het aardappelconcern Avebe moet
alleen al voor de overgenomen KSH-
vestiging in Hoogezand zeventien
miljoen gulden betalen aan de pro
vincie. Het bedrijf zegt dit niet te
kunnen opbrengen. Het Rijk schijnt
bereid te zijn om de helft van het
bedrag te laten vallen, als de Avebe
ook een geringe bijdrage levert.
rijd
rijd
vrij I
dit
eit
u e<
et
een onzer verslaggevers
'^TTERDAM De staking bij de Shell-raffinaderij in Pernis en bij Shell-
efcmie in Moerdijk betekent overwerk voor de arbeidsinspectie en de dienst
straal milieubeheer Rijnmond. Het stilleggen van de fabrieken vergt
limaal drie dagen en al die tijd zullen mensen van de arbeidsinspectie
wezig zijn om te controleren of alle veiligheidsvoorschriften worden
leefd. De dienst centraal milieubeheer zal op gezette tijden metingen
ichten om de mate van luchtverontreiniging te controleren.
N.
wanneer de fabrieken
haal stilgelegd zijn „af-
Tuwd" is de technische
l daarvoor blijven de
Idsinspectie en de dienst
«beheer paraat om de
|ln de gaten te houden.
instanties hebben,
de staking begon,
fact gehad met de directie
|8hell en de vakbond over,
heidseisen waaraan
worden voldaan. Be-
hJkste voorwaarden zijn,
hoofdinspecteur-direc-
rs. F. J. Janssen van de
Iflsinspectie in Rotter-
i dat de afbouw in alle
;ebeurt en dat er steeds
lende vakmensen aanwe-
|ijn om de zaak „draaien-
houden.
it hoewel de industrie-
FNV steeds beweert dat
helemaal plat gaat. zul-
toch hoelang de sta-
ook duurt constant
tientallen personeelsle-
op de been zijn in de fa-
ten." zegt drs. Janssen,
iswaar liggen de eerste
uktieprocessen stil. maar
ril niet zeggen dat er niets
gedaan hoeft te worden.
jn allerlei activiteiten die
oudigweg gedaan moéten
len uit oogpunt van vei-
Hd."
voorbeeld noemt Janssen
Heling. Diverse produkten
en voortdureDd gekoeld
len om explosie- of brand-
te voorkomen. Daar-
t zijn er allerlei pompen
en motoren die moeten blij
ven draaien en dus bediend
moeten worden.
Tot en met morgen zullen en
kele honderden werknemers
Extra werk voor
arbeidsinspectie
en milieubeheer
van Shell de handen vol heb
ben aan het stilleggen van de
Shell-vestigingen. verwacht
de heer Janssen.
Draaiboek
De arbeidsinspectie heeft als
uitdrukkelijke voorwaarde
gesteld dat de afbouw uitslui
tend via de gebruikelijke pro
cedure mag verlopen, dus niet
via de noodprocedure. Er be
staat namelijk ook een draai
boek voor noodgevallen, dat
het mogelijk maakt in zeer
korte tijd de produktieproces-
sen tot staan te brengen, maar
dat brengt dan wel grote risi
co's met zich mee plus zeer
ernstige luchtverontreiniging.
Voor het hanteren van de
noodprocedure zouden we
ook nooit toestemming geven,
hoe graag de vakbond ook
vaart zou willen zetten achter
het stilleggen van Shell, zegt
drs. Janssen. Overigens is en
blijft de directie van Shell ver
antwoordelijk voor de afbouw
van haar fabrieken.
Het stilleggen van zo'n gigan
tisch complex is ook nieuw
voor de arbeidsinspectie,
maar in feite maakt dat niets
uit. meent de hoofdinspec
teur-directeur. „Het gaat nu
om een groot aantal produk-
tieprocessen die achter elkaar
tot staan moeten worden ge
bracht. Maar het stilleggen
van elk van die procéssen af
zonderlijk gebeurt regelma
tig. bij voorbeeld wanneer er
reparatiewerkzaamheden
moeten worden uitgevoerd."
„De hele procedure wordt van
A tot Z begeleid door ons en ik
zou dan ook tegen de bevol
king van Rijnmond willen
zeggen: ga rustig slapen, want
de veiligheid staat voorop. We
staan in voor een veilige af
bouw als alle voorschriften in
het draaiboek worden opge
volgd. En om dat te controle
ren zijn onze mensen voortdu
rend aanwezig." aldus drs.
Janssen.
Verontreiniging
Het afbouwen en opstarten
van chemische fabrieken gaat
altijd gepaard met luchtver
ontreiniging. zegt een woord
voerder van het Openbaar Li
chaam Rijnmond. Er kan ge
kozen worden voor afblazen of
affakkelen en in beide geval
len moet er vooraf overlegd
De fabrieken voor de produktie van styreen en propeenoxide op het terrein van Shell
Chemie Moerdijk.
worden met de milieu-autori
teiten.
Bij een noodprocedure als
de produktie dus versneld af
gebouwd moet worden is er
sprake van ernstige luchtver
ontreiniging. Dit in tegenstel
ling tot de gebruikelijke (nu
bij Shell toegepaste) procedu
re, die in principe nauwelijks
tot luchtvervuiling hoeft te
leiden, aldus de zegsman van
Rijnmond.
De dienst centraal milieube
heer Rijnmond die nauw
lettend het milieu in het Rijn
mondgebied In de gaten
houdt zou ook nooit in
stemmen met het toepassen
van de noodprocedure om een
bedrijf stil te leggen in ver
band met een staking.
Volgens de woordvoerder van
Rijnmond waren gisteren nog
geen klachten binnengeko
men van bewoners „We me
ten regelmatig en tot nu toe is
er nog geen aanleiding om op
te treden Af en toe is de vlam
(van het affakkelen) wat ho
ger of komt er wat rook uit de
schoorstenen, maar alle voor
schriften worden in acht
genomen.
Mocht de Industriebond FNV
toch meer vaart zetten achter
het stilleggen van de fabrie
ken. zal dat onmiddellijk te
merken zijn in de mate van
luchtverontreiniging." aldus
de woordvoerder van Rijn
mond. Maar dat wordt dan
wel onmiddellijk gesignaleerd
dank zij de metingen van de
dienst milieubeheer
door Leo Kleyn
UTRECHT Na een anderhalf uur durend bezoek aan
Pieter Menten in diens woning in Blaricum had prof. dr.
F. H. L. Beyaert er geen enkele moeite mee vast te stellen
dat de door hem onderzochte verdachte in toenemende
mate aan aderverkalking in de hersenen lijdt.
Hij kon het dan ook volledig eens zijn met de conclusie
van zijn mederapporteurs G. C. Jedeloo en prof. dr. J.
Gerbrandy dat de geestelijke en lichamelijke
gezondheidstoestand van Menten zeer veel te wensen
overlaat. Maar anders dan zij. verbond hij daaraan niet
het advies de vervolging van Menten te schorsen.
Heel wat verdachten, liet hij de
rechtbank in Rotterdam weten,
waren er slechter aan toe geweest,
maar hadden toch terecht moeten
staan. Beyaert. een van de drie
deskundigen die de Rotterdamse
rechters van advies over Menten
moesten dienen, heeft zich laten
leiden door wat juristen het gelijk
heidsbeginsel noemen
Hij zegt niet in te zien waarom
Menten aan zijn berechting ont
trokken zou moeten worden, ter
wijl anderen, die zich met meer
recht „krankzinnigheid" kunnen
beroepen, niet de kans krijgen een
eventuele veroordeling te ont
lopen.
Niet gelukkig
Het zou Beyaert ook weinig geluk
kig stemmen als hun. zoals Men
ten nu. die gelegenheid wel werd
geboden. „In andere landen, zoals
de Verenigde Staten en België,
gebeurt het vaak dat verdachten
niet in staat worden geacht te
recht te staan. In Nederland is dat
geen gewoonte. Het gebeurt hier
eigenlijk nooit
„Ik zou er geen voorstander van
zijn als het hier nu wel ging gebeu
ren. omdat ik zie tot wat voor
narigheden het in het buitenland,
leidt dat mensen aan hun berech
ting worden onttrokken. Je moet
mensen het recht om terecht te
staan niet ontnemen. Anders krijg
je verwijten aan psychiaters dat
ze mensen uit de Juridische proce
dures trekken, zonder dat er recht
is gesproken."
Beyaert verwijst daarmee naar
wat wel de „verpsychiatrisering
van het recht" wordt genoemd
Daarbij gaat het om de steeds
belangrijker rol die de psychiater
(„de man in de witte jas") in het
strafproces speelt De kritiek
daarop, afkomstig uit de Verenig
de Staten, valt ook In Nederland
in toenemende mate te beluis
teren
De geneesheer-directeur van het
Pieter Baan Centrum, waar vaak
ernstig gestoorde criminelen we
kenlang geobserveerd worden,
constateert dat rechters zich nooit
afvragen (en aan deskundigen de
vraag stellen) of een verdachte wel
terecht kan staan. Hij vindt het
„opvallend" dat in de zaak-Men-
ten de vraag wel is gesteld
Zijn bevreemding daarover hangt
samen met de toestand waarin hij
Menten aantrof. Zonder diens
•ziekteverschijnselen te bagatelli
seren. meent hij dat van „krank-
zinnigheid" niet kan worden ge
sproken ook al is dat dan een
wettelijke en geen psychiatrische
term.
„In de psychatrie wordt iemand
die psychotisch is. of hele duidelij
ke bewustzijnsdalingen heeft, als
krankzinnig beschouwd, hoewel
dat begrip niet meer in het arse
naal voorkomt. Bij Menten heb ik
het een noch het ander kunnen
vaststellen. Het is, vind Ik. een
verwarde oude baas."
Ook de kwalificatie van de inter
nist Gerbrandy dat Menten 'een
geestelijk en lichamelijk wrak" is.
zou Beyaart, wat het eerste deel
daarvan betreft, niet voor zijn re
kening durven nemen. 'Wanneer
noem Je iemand een wrak0 Wat
versta Je daaronder0 Menten is
niet in orde daarvan ben ik wel
overtuigd. Vergeleken met vroege
re rapportage, is hij heel duidelijk
achteruitgegaan'.
Dat de rechtbank in Rotterdam
zijn advies in de wind heeft gesla
gen. betreurt Beyaert niet. Als
psychiater kan en wil hij niet op
de stoel van de rechter gaan zit
ten. Hij vindt het alleen .Jammer"
en „vervelend" dat de rechtbank
met haar beschikking de indruk
heeft gewekt dat de drie deskundi
gen een eensluidend advies heb
ben uitgebracht
Beyaert meent dat ook de ver
dachten die in zijn kliniek ter ob
servatie zijn opgenomen, er recht
op hebben te weten dat hij Men
ten niet een soort voorkeursbe
handeling had toebedacht Want
ook onder hen. zo voorziet hij. zal
het oordeel zeker vragen op
roepen
Vandaag viert prins Johan
Friso, de tweede soon van
prinses Beatrix en prins Claus
zijn elfde verjaardag.
„Als ie straks wakker wordt, denkt
se dat se de mazelen heeft."
