r is méér dan Oostenrijk
I m WINTER
Trouw DINSDAG 26 SEPTEMBER 1979 PAGINA 19
inE
ijven
kan skiën niet worden be-
touwd als een van onze na-
roale volkssporten, populair
>t wel en bij zeer velen heeft
wintervakantie in de
iw een vaste plaats op de
;nder. Meer dan 800.000
êrs, langlaufer, curlers, wan
ende natuurgenieters en zo-
ar-feestvierders vormden
.elopen seizoen het bonte le
ien dat weer was gezwicht
Or de aantrekkingskracht
p de bergen en het leger van
iuwtrappers blijft gestaag
en; de debutanten komen
(irgaans zo enthousiast terug
j ze meteen hun eed van
luw afleggen.
or Frits Penson
beter. Omdat het een Zwitsers
bedrijf is heeft Hotelplan er
een uitgebreid assortiment, de
meeste anderen doen het af
met een snufje Wallis en een
mespuntje Graubünden. Kort
om. magistrale skigebieden
worden doodgezwegen omdat
ze niet goed passen in de orga
nisatie van de relsfabrikant,
die desondanks een uiterst nut
tige functie vervult.
De wintervakantieganger is
doorgaans een gemakkelijk
mens, nogal vlug tevreden met
zijn besneeuwde bergdorpje.
Niettemin blijft het zaak van
tevoren wat te wikken en te
wegen om een zo groot mogelij
ke tegenwaarde voor het geïn
vesteerde geld te krijgen.
De prijzen die in de winter
sportgebieden worden bedon
gen zijn gerelateerd aan de at
tractiviteit, of die nu ligt op
zuiver sportgebied of op het
stuk van gezelligheid en amu
sement. Een vakantie in het
Gervals, Les Contamlnes,
Montjoie, Combloux, allemaal
verborgen edelsteentjes. En zo
zijn er nog tientallen.
Door de sportieve bril bekeken
is skiën in Frankrijk een ver
wennerij maar wat betreft
avondvermaak valt er bitter
weinig te beleven. Voor wie is
„opgegroeid" in de uitbundige
Oostenrijkse wintergemeen-
schap zullen de eerste dagen in
de Franse oorden overkomen
als een soort ontwenningskuur.
De kreet après-ski stamt wells-*
waar uit Frankrijk maar werd
blijkbaar zo vroeg geëxpor
teerd dat vandaag niemand
meer schijnt te weten wat er
mee wordt bedoeld.
Italië
De trek naar Italië is. na enige
tijd in de vrijloop te hebben
gestaan, sinds een paar Jaren
weer op gang gekomen. De
prijsbewuste Nederlander had
ontdekt dat de tariefsverhogin
gen in Italië niet zo drastisch
waren als in Oostenrijk, dus
tieuwe Franse wintersportdorpje Valmorel. opgetrokken in de Savoyaardse stijl.
Lech am Arlberg
verlegde hij het skitoneel. De
Aostavallei kwam in onze be
langstelling evenzeer waren wij
de vermeende welvaartsbren
gers in de provincie Sondrio,
met name in het taxfree dorpje
Llvlgno.
De grootste hap van de naar
schatting 60.000 vaderlanders
die vorig seizoen Italië „de
den". kreeg de provincie Bolza
no. De Seiseralm en het Garde-
nadal met de pronkappels
Sankt Ulrich (Ortlsel), Sankt
Christina en Wolkensteln (Sel-
va) zijn nog steeds lijstaan
voerders. Vanwege het enorme,
niet al te moeilijke skigebied
maar evenzeer omdat daar de
door ons zo hooglijk gewaar
deerde Tiroolse sfeer onge
schonden bewaard bleef. En
dat mag dan een paar centen
extra kosten want echt goed
koop is Val Gardena met aan-
horigheden allang niet meer.
zeker niet in vergelijk met an
dere streken in de Dolomieten,
zoals het Puster- en Fassatal al
dient eerlijkheidshalve ver
meld dat die twee, wat betreft
skimogelijkheden, het niet
kunnen halen bij Gardena.
Budget
Nogal voor de hand liggend is
dat een vakantie in de winter
meer kost dan 's zomers. De
tent of caravan, in de zonnige
maanden het goedkope „eigen
huisje" zijn in het besneeuwde
hooggebergte wel wat aan de
frisse kant. Met de caravan
gaat het nog wel, ettelijke
plaatsen beschikken over uit
stekend geoutilleerde winter
campings. maar men moet
toch wel een fervent kampeer
der zijn om de beperkingen die
een „woonwagen" 's winters
aanmerkelijk meer heeft dan 'a
zomers, voor lief te nemen.
Men is dus aangewezen op ho
tels, pensions en de steeds
meer terrein winnende appar
tementen. Het budget van de
skiër moet nog ruimer worden
opgesteld, de posten lessen en
liften dienen opgenomen en,
voor zover men niet over eigen
materiaal beschikt, de huur
prijs van ski's en schoenen.
Voorts dient de kleding te zijn
aangepast, hetgeen evenzeer
geldt voor hen die geen sport
bedrijven. Het is overigens he
lemaal niet nodig zich geheel in
het nieuw te steken, veel uit de
eigen kleerkast kan worden ge
bruikt. Tussen het slaafs vol
gen wat de modekoningen de
creteren en het dragen van
spijkerbroeken, een afwijking
waar vooral de Nederlander
mee is behept, ligt een trits van
mogelijkheden die echt niet
geldverslindend zijn.
Oefenen
Iedereen die op wintervakantie
actief bezig wil zijn moet er
voor zorgen goed voorbereid
aan de start te verschijnen.
Men dient vroegtijdig te begin
nen met het loswrikken van
stramme splfren. Fietsen en
stevige wandelingen helpen al
een heel eind. geschikter is het
volgen van skigymnastiekcur-
sussen die de Nederlandse 8kl
Vereniging in heel veel plaat-
sen van het land geeft. De
grondbeginselen van de ski-
technieken kunnen voortreffe
lijk worden geleerd op de
kunststofbanen. Het lespro
gramma van de gediplomeerde
Nederlandse skileraren is pre
cies hetzelfde als dat van hun
collega's in de bergen en als
zodanig ook internationaal er
kend. Hetgeen impliceert dat
de buitenlandse sklscholen het
„thuis" op de borstelbanen be
reikte niveau accepteren waar
door het tijdrovende voorskiën
op maandagochtend vervalt
Risioo's
Al is het verhaaltje waarin
skiën en benen breken onaf
scheidelijks partners zijn dank
zij de perfectionering van bin
dingen en pistes allang ver
jaard, enig risico is toch blijven
bestaan. De gevaren komen nu
uit een andere hoek; in verge
lijk met vroeger steeg het aan
tal hoofd- en schouderblessu
res door aanrijdingen op de
vaak zeer druk bezette pistes.
Overschatting van eigen kun
nen heeft eveneens menigeen
een retourtje op de ongeval
lenslee bezorgd. Artsen en chi
rurgen in de berglanden zijn
uitermate ervaren in het repa
reren van geschonden ledema
ten maar de grap kost handen
vol geld. Men is derhalve ver
plicht een goede, alles dekken
de extra verzekering af te slui
ten want de meeste in Neder
land geldende polissen sluiten
ski-ongevallen uit
lander manifesteert zich ner
gens evidenter dan 's winters in
Oostenrijk, dientengevolge
blijven we met zijn allen hok
ken in de dorpjes en gehuchten
waar we al sinds jaren op de
inventarislijst staan en houden
de rest voor gezien zonder er
ooit naar te hebben gekeken.
In Seefeld en Hinterglemm, in
Mayrhofen en Brand kampt
men jaarlijks met het pro
bleem iedere Nederlander aan
een bed te helpen. In Westen-
dorf is de voertaal „hollün-
disch," Ehrwald heeft al een
patatkraam op de hoek van het
dorpsplein en het hoeft geen
mens te verbazen als binnen
kort in Gerloss kroketten uit
de muur kunnen worden ge
trokken. We hangen er met de
benen buiten, niet alleen daar
maar ook in tal van andere
plaatsen, zoals Serfaus, Kirch-
berg, Zeil am Zee en Kitzbühel,
al wordt dat laatste oord wel
wat omzichtiger benaderd van
wege de vaak pittige prijzen.
De opgesomde dorpen zijn na
tuurlijk niet alleen zaligma
kend, ze geven wel de garantie
voor een geslaagde vakantie,
vooral aan hen die buiten het
sportgebeuren allerlei om han
den willen hebben. Wie het
daarentegen niet zo op die
pretparken heeft begrepen en
per se sport primair stelt, doet
er goed aan zich niet blind te
staren op Oostenrijk.
Om het Juiste win tervakantie
oord eruit te lichten dient men
met het nodige overleg te werk
te gaan. Er zijn immers berg
dorpjes die zich als winter
sportplaats presenteren terwijl
ze maar net voldoen aan de
minimale eisen. Ervaren win
tersporters trappen daar na
tuurlijk niet in, de slachtoffers
vallen dan ook doorgaans on
der de „eerstejaars" die, geleid
door knap uitgevoerde folders
en scherp concurrerende prij
zen op het verkeerde paard
wedden.
Informatie inwinnen bij een er
kend, dus betrouwbaar reisbu
reau is sterk aan te raden. De
plaatsen die zij in hun vaak
lijvige catalogus uitstallen
hebben allemaal een
kwaliteitstest doorstaan, mis
kleunen is derhalve zo goed als
uitgesloten. Dezelfde reisgid
sen, al zijn ze nog zo uitgebreid,
geven echter op geen stukken
na aan wat er zoal in Alpen en
Dolomieten te koop is, zelfs
worden, om welke reden dan
ook, hoogst Interessante gebie
den buiten beschouwing gela
ten, alsof ze niet bestaan.
Frankrijk bijvoorbeeld wordt
nauwelijks of helemaal niet
vernoemd terwijl het wel dege
lijk een keurcollectie van win
tersportplaatsen heet met
name in de Savoie en Haute
Savoie. Van Italië komt alleen
maar de gangbare reeks in de
publiciteit; Gardenadal-Seise-
ralm, de Aostavallei met Cervi-
nia en Courmeyeur plus wat
belendende plaatsjes en de
laatste tijd ook Bromio met
aanpalend gebied.
Het gemoedelijke, zeker niet
kostbare Fassadal, het wat
duurdere Abteital en het wat
eenvoudige Pustertal komen
niet aan de bak.
Prijzen
Zwitserland vergaat het weinig
Hoog boven het dorp zweeft de stoeltjeslift van Morgins in de Zwitserse Wallis
majestueuze skigebied van
Lech am Arlberg kost evenveel
als een even lang verblijf in
Seefeld dat minder ruim gesor
teerd is in alpine skimogelijk
heden maar ten aanzien van
langlauf en avondvertier met
kop en schouder boven Lech
uitsteekt. Als vuistregel kan
overigens worden gehanteerd
dat de prijzen stijgen naarmate
het gebied hoger ligt.
Alternatieven mmmt—mm
Wie dolle pret met sport wil
combineren weet onderhand
wel dat Oostenrijk het aange
wezen land is maar de gehelde
skiër, van wiens gezicht valt af
te lezen dat hij het liefst kilo
meters sneeuw onder zijn lat
ten wil zien flitsen en niet
maalt om al dat gedoe in Bau-
ernstuben en jodelknijpjes zal
in Zwitserland en Frankrijk
meer van zijn gading vinden.
De Alpen zijn daar hoger, het
skigebied wljdser en in het al
gemeen veelzijdiger. De Zwit
serse wintersportoorden lig
gen, op een te verwaarlozen uit
zondering na, allemaal boven
de 1000 meter, de pistes reiken
tot 3000 meter en hoger.
De Franse skistations doen
daar niet voor onder. Het
sneeuwterritorium is er feno
menaal, de vaak smaakloze be
bouwing veroorzaakt echter
niet zelden een steriele sfeer.
8terk afwijkend van die, de na
tuur kwetsende bergbunkers
zijn Valmorel en Montchavln,
in de buurt van Moutlers waar,
dankzij een geslaagde imitatie
van de oorspronkelijke Savoy
aardse stijl, de ambiance aan
zienlijk beter is.
FY ankrijks rijkste bezit vor
men de vele dorpjes die nooit
of uiterst zelden voor het voet
licht komen. Ze worden wegge
drukt door de indringende re
clame van de „grote Jongens"
maar ze hebben wel alles in
huis voor een onvergetelijke en
onvergelijkbare wintervakan
tie. Een kleine greep: Samoens,
Le Grand Born and, Morsine,
Les Gest, Les Houches, Saint
in jaar of dertig gele-
m was „op wintersport
een buitennissig-
id die alleen financiële
argewichten zich
inden veroorloven. Van
ilusieve tijdpassering
r die kleine categorie
olueerde wintersport
liter naar toeristisch
nomeen dat van vlak
lor Kerst tot minstens
gin maart massale ka-
vanen in beweging zet;
Nederland loopt mee
de voorste rijen.
landen waar de Nederlan-
bij voorkeur zijn winters
-ler zoekt zijn Oostenrijk,
O! |ië, Zwitserland en Frank-
He t Alpengebied van
Duitsland krijgt van ons
wel wat klandizie maar die
verhouding erg gering en
kleiner het aandeel dat we
;oslavië en de Oostbloklan-
Polen, Roemenië en Bulga-
toeschuiven. De belang-
ig voor Scandinavië en
speciaal Noorwegen, steeg
illend doordat die landen
bij uitstek lenen voor lang-
n, de meest oorspronkelij-
ik van de skisport die ja-
g in de Westeuropese
thoek zat. Van de eerder
•mende „grote vier" staat
nrijk onbetwist aan kop.
[achtervolgers Italië, Zwit-
id en Frankrijk knabbe-
•ij toerbeurt wel eens wat
die voorsprong af. inhalen
•enwel uitgesloten en daar
ze mee moeten leren
Per is immers denkbaar dat
;emeenteraad van Chamo-
«sluit de Mont Blanc te
dan de Nederlander
Oostenrijk verloochent,
heeft er zich indertijd lek-
Igenesteld want toen was
er nog goedkoop en is er
(oor de hardnekkigste föhn
meer weg te blazen. We
trouw ondanks dat
lenrijk skitechnisch gezien
(der te bieden heeft dan bij
lbeeld Zwitserland en
ikrijk.
namelijk vanwege de ge-
fjge sfeer en dé gemoedelijke
fcrdheid van de bevolking.
J lokroep van het Franse
rchevel met zijn tachtig lif-
"bf daaromtrent wordt over-
I door het simpele Grüsz
t van de postbode uit Wer-
ieg, de grandioze pistes
i Crans-Montana zijn geen
ptabel ruilobject voor het
s vrijen met skileraar Otto
$ankt Johann in Tirol.
tonkvastheid van de Neder-
