hina maakt
iild gebaar
iaar Russen
Blanken in Rhodesisch
parlement struikelblok
Wereldbank verder in de olie
ien op de vijf Oostduitsers is een verklikker'
Zuid-Afrika paaide Israël
jop op 'echt goede relaties'
iders Iran
4t studenten:
ijf rustig'
Muzorewa wil opheffing van sancties
JBang&Olufsen
Bon
Pol Pot blijft
Cambodja in VN
representeren
jpport Amnesty International over dertigjarige DDR
UDAG 24 SEPTEMBER 1979
TROUW/KWARTET
KOU (Reuter, AP, UPI, AFP) China lijkt gisteren een
enend gebaar te hebben gemaakt naar de Sowjet-Unle.
ropagandamachlnes in Moskou en Peking bleven echter
huldigingen produceren.
inend gebaar werd gedaan
Chinese onderminister van
idse zaken Wang Youplng
aankomst in de Sowjet-Unle.
te hopen op „echte verbetering
betrekkingen". De Chinees-
le besprekingen zullen naar
morgen beginnen. Wang, tot
it Jaar Chinees ambassadeur
iwjet-Unie, leidt een vier man
delegatie. Deze werd opge-
deri door Wangs Russische collega
Djisjow, een veteraan in de al
i h<
le Jo
ion
idat
pleii
:RAN (Reuter. AP. AFP) De een propagandastunt is.
ïlijke leider van Iran, ayatollah
ini. heeft de tien miljoen stu- Principiële verschillen een verwij-
en scholieren bij het begin z^g naar de ideologische geschilpun-
et studiejaar gewaarschuwd te- tussen belde kampen hoeven
nfiltraties door „corrupte ele- volgens Wang geen beletsel te zijn
n" die chaos willen scheppen, voor wederzijdse betrekkingen. Die
f moeten ze opsporen en ze in moeten dan zijn gebaseerd op de vijf
principes van wederzijds respect voor
soevereiniteit en territoriale integri
teit. wederzijdse niet-agressie, het
blijven uit elkaar binnenlandse aan-
Bazargan gelegenheden, gelijkwaardigheid en
wederzijdse steun en een vreedzaam
naast elkaar bestaan.
feilbaarheid brengen, zodat men
f ent en hun complotten kan ver
tien jaar durende vruchteloze discus
sie in Peking over het verminderen
van de spanning aan de wederzijdse
grens.
De Chinese en Russische functiona
rissen die in Moskou de Chinese dele
gatie stonden op te wachten, maak
ten een ontspannen indruk en bab
belden druk met elkaar maar volgens
krineen in beide kamnen willen Ha
besprekingen „lang en moeilijk" zijn.
Wang zei blij te zijn weer voet op
Russische bodem te zetten en gaf
toen een verklaring uit „die voort
kwam uit gevoelens van vriendschap
jegens de Sowjetbevolking en een
diep verlangen naar verbetering van
de Chinees-Russische betrekkingen".
De Chinezen herinnerden er aan dat
zij al in april hadden voorgesteld be
sprekingen te beginnen, een gebaar
waarvan Russische functionarissen
nog steeds de indruk hebben dat het
minister-president
chuwde de studenten bij de
ig van het academische jaar
ilet in te laten met vechtende
tn. Khomeini waarschuwde de China en de Sowjet-Unle voeren al
aten ook nog tegen westerse negentien Jaar een bittere ideologi-
den. „Buitenlanders, vooral
sche strijd. In 1969 leidde dit tot
Kanen, hebben het Islamitische bloedige grensincidenten. Pogingen
van Onze cultuur vervangen en daar rust te brengen zijn tot nu toe
ha< rvangen voor een koloniale en zonder resultaat gebleven. Begin
april liet Peking Moskou weten dat
het niet van plan was het vriend
schapsverdrag uit 1950 te verlengen.
Dat heeft een looptijd van dertig Jaar
en wordt met perioden van vijf Jaar
verlengd tenzij een van beide partijen
een Jaar voor het verstrijken laat we
ten anders te willen. En dat heeft
China in april dus gedaan. Als enkele
van de redenen noemden de Chinezen
de veranderde verhouding en het an
ti-Japanse karakter van het verdrag.
ische cultuur."
Vi
in van Khomeini Syed Achmad
r zich gekeerd tegen de onmid-
>Ok e terechtstelling van mensen
ïuldig zijn bevonden aan more
daden. „Ik vind dat dit moet
den. We moeten in de allereer-
^t'aats een islamitische samenle-
s p* scheppen" aldus Khomeini's
de l n een vraaggesprek met het
8 all d Bambad-
PRETORIA Onder de
naam „Joodse actie" en later
„Project David" heeft de
voormalige Zuidafrikaanse
staatssecretaris van informa
tie. Eschel Rhoodie, in het ge
heim steun gezocht van joden
in Zuid-Afrika zelf, Israël en
Ierland.
Dat is duidelijk geworden tijdens het
proces tegen Rhoodie, dat in Pretoria
is begonnen. Journalisten die de han
del en wandel van het ministerie van
informatie nagingen hadden al eerder
lucht gekregen van de „joodse con
nectie", maar zwegen omdat de zaak
„te gevaarlijk en te gevoelig" was.
Maar tijdens het proces tegen Rhoo
die ging zijn verdediger John Kriegler
op het onderwerp in tijdens het ver
hoor van kroongetuige Braam Fou-
rie, de voormalige beheerder van de
geheime gelden van het ministerie
van informatie.
Kriegler zei dat het doel van het
project was Joden in Israël aan het
werk te zetten voor de belangen van
Zuid-Afrika en een verbinding te leg
gen met de invloedrijke joodse bewe
ging in de Verenigde Staten.
Abrahamson had goede contacten in
de Verenigde Staten en werd steeds
in contanten betaald om de identiteit
van de mensen met wie hij samen
werkte te beschermen.
door Hennie Serfontein
Jeugdorkest
Fourie bevestigde opmerkingen van
Kriegler dat in het kader van het
„project David" tienduizenden gul
dens zijn betaald aan anonieme me
dewerkers in Zuid-Afrika en in het
buitenland, van wie een deel joods
was.
De bedragen werden door Fourie niet
verantwoord, maar alleen opgeschre
ven in een kasboek. Volgens Kriegler
had de minister van informatie per
soonlijk opdracht gegeven de zaak
met de uiterste voorzichtigheid en
geheimhouding te behandelen.
Architect
Een van de meeste vooraanstaande
medewerkers was Oscar Hurwitz, een
architect in Pretoria die in 1976 over
leed. Hurwitz hielp de Thor commu
nicatiemaatschappij oprichten, die»
miljoenen guldens uit de geheime gel
den moest overhevelen naar verschil
lende delen van de wereld.
Fourie zei tijdens het proces dat het
op het departement gewoonte was
contacten als Hurwitz te gebruiken
om Israëliërs uit te nodigen Zuid-
Afrika te bezoeken. Voor de bezoe
kers werden de reiskosten en het ver
blijf in Zuid-Afrika betaald, terwijl
Hurwitz in geld of waardebonnen
werd gehonoreerd.
Hij kreeg ook andere voordelen, net
als Eschel Rhoodie en zijn broer De-
nys die buitenlandse reizen maakten.
Van deze betalingen aan Hurwitz was
nergens iets terug te vinden, behalve
op een lijst die Rhoodie in zijn eigen
kluis bewaarde.
Fourie gaf toe dat Rhoodie persoon
lijk 36 tot 40 miljoen gulden beheer
de. maar zei dat „geen cent" verkeerd
was gebruikt
Hurwitz. bleek tijdens het proces,
heeft ook geprobeerd steun te krijgen
van de Joodse gemeenschap voor de
Citizen, een krant die met geheime
fondsen werd betaald.
Een andere bekende joodse zaken
man in Zuid-Afrika. David Abraham
son. werd eveneens Ingeschakeld om
contact te maken met joodse ge
meenschappen in het buitenland.
Abrahamson had een aandeel van 28
procent in de Morgan-Gramion uitge
verij dankzij een rentevrije lening
van vier miljoen gulden, waarbij
Rhoodie was betrokken. Abraham
son. die nu in Londen woont en wiens
paspoort is ingetrokken, was een per
soonlijke vriend van Nico Dlederichs,
de voormalige minister van financiën
en president, die vorig Jaar overleed.
In het kader van het „project David"
speelde ook een Zuidafrikaans Jeugd
orkest tijdens de kerstdagen in
Bethlehem De organisator, mevrouw
Betty Pack. kreeg daarvoor 40.000
gulden van Rhoodie.
Fourie zei in zijn getuigenis dat docu
menten op het ministerie van Infor
matie zijn vernietigd in opdracht van
ex-premier John Vorster. Dit is beves
tigd door generaal Hendrik van den
Bergh. het voormalige hoofd van de
geheime dienst (BOSS).
Rhoodie beschikte, werd tevens dui
delijk tijdens de rechtszitting, in
Zwitserland. Nederland en Groot-
Brlttannië voor miljoenen guldens
over smeergelden. In Nederland al
leen was een geheim bedrag van twee
miljoen gulden beschikbaar. Het geld
werd gebruikt om individuele mede
werkers om te kopen. Bandopnamen
daarvan werden door Rhoodie be
waard om eventueel later als „be
wijs" te dienen.
door Hans Masselink
LONDEN Bisschop Muzorewa van Zimbabwe/Rhodesië wil opheffing van de sancties en
erkenning van zijn land nu er een overeenkomst is bereikt tussen zijn delegatie en de Britten
over een grondwet naar Brits model. We hebben „alles gedaan wat van ons werd verwacht",
aldus de bisschop dit weekeinde.
De Thaise leider Kriangsak heeft het afgelopen weekeinde
een „nationale fietsweek" gestart met een tochtje door
Bangkok. Thailand wil hiervan het besparen van energie
aanmoedigen.
.p;
een
>nt-o
exai
iaar
TERDAM (ANP) De Wereldbank vergroot de steun aan ontwikkelingslanden voor' slug van vooral de verenigde staten,
rzoek naar energiebronnen. De derde wereld heeft het meest te lijden gehad van de hoge
rijzen en de energieschaarste. „Het is hard nodig dat de ontwikkelingslanden hun eigen
[iebronnen kunnen exploiteren", aldus het vandaag verschenen jaarverslag van de
Idbank.
Ph.
/oor
ühle
ce ei Ju1* 1977 heeft de bank ener-
Con cialisten aangetrokken en reis-
Mo Jftig missies naar 20 ontwikke-
■Heei inden. Zij stelden vast dat de
:onc wereld behoefte heeft aan hulp
nce, hele oliewinning van het verza-
inter van gegevens, het opstellen
laaren energiebeleid en bodemon-
•erd( fe tot exploitatie van de olie-
an den en onderhandelingen met
n0 ilandse maatschappijen. Op
ho treinen verleent de Wereldbank
In 1985 wil de bank 3 miljard
i ofwel tien procent van het dan
geven bedrag besteden aan
tteiand
I Jaar g
A gul
^Ucelin
^■ningei
gaf de Wereldbank ruim 5
gulden uit aan plattelands-
:eling. Dat is een kwart van
in, terwijl de bank in 1977
nog 39 procent uitgaf voor landbouw,
terwijl het aantal plattelandsprojec
ten daalde van 88 naar 84. Zegslieden
van de bank zeggen dat daaruit niet
een verminderende belangstelling
voor het platteland in de derde we
reld mag worden afgeleid. Het is al
leen moeilijk geschikte, kleinschalige
projecten in de landbouw op te zet
ten. Er staat nog een flink aantal
projecten op stapel.
De schulden van de ontwikkelings
landen, aldus de Wereldbank stegen
vorig jaar met 25 procent tot ruim 5
miljard gulden. De ontwikkelings
hulp van de westerse landen steeg 7
procent. Slechts twee landen (Zwe
den en Nederland) komen boven de
toegezegde 0.7 procent van het bruto
nationaal produkt aan ontwikke
lingssteun.
De Wereldbank werkt in de praktijk
als alle andere commerciële banken.
Zij leent zelf geld op de kapitaal
markt (vorig Jaar 10 miljard gulden
tegen 7.2 miljard in 1978) en berekent
rente voor haar diensten. Het kapi
taal van de bank komt echter van de
lidstaten. Dat kapitaal was eind Juni
1979 75 miljard gulden groot. Het
Nederlandse aandeel daarin bedraagt
200 miljoen gulden. De in 1945 onder
de naam Internationale Bank voor
Wereldopbouw en Ontwikkeling op
gerichte bank telt op het ogenblik 134
leden. Het afgelopen jaar meldden
zich de Kaapverdische Eilanden en
de Salomon Eilanden.
Amerikanen
De Wereldbank werkt op het moment
aan vergroting van haar kapitaal om
in de komende jaren meer te kunnen
uitlenen. Zij rekent wel op tegenwer-
Naar in kringen van de Amerikaanse
volksvertegenwoordiging is verno
men gaan er zelfs stemmen op de
bijdrage van de VS van twintig pro
cent aan het kapitaal van de Wereld
bank met een kwart te beperken.
Verder zijn er Congresleden die aan
dringen op het stellen van voorwaar
den aan het verstrekken van Ameri
kaans geld aan de Bank. Die voor
waarden hebben dan niet zozeer te
maken met de aard van de projecten
als wel met het land waar de projec
ten worden uitgevoerd. Zo willen zij
dat Cambodja, Vietnam en Cuba van
de lijst van ontvangers van Bankle
ningen worden geschrapt. De bank is
echter geenszins van plan dergelijke
eisen in te willigen en wijst die van de
hand op grond van hun politieke ka
rakter. De Amerikanen, zegt de bank,
gaan weer een verkiezingsjaar tege
moet en politici doen er alles aan om
in de gunst van het kiezersvolk te
komen. Dat betekent meer aandacht
voor binnenlandse problemen. De
buitenlandse vraagstukken en dus
ook die van de bank zijn daar onder
geschikt aan.
De Britse woordvoerder op de Rhode-
sië-conferentie in Londen noemde de
aanvaarding van de grondwet door
de delegatie uit Salesbury een be
langrijke vooruitgang" en hoopte dat
het Patriottisch Front ook snel tot
een akkoord bereid zal zijn.
Een overeenkomst met de delegatie
van Joshua Nkomo en Robert Muga
be over een nieuwe grondwet is niet
direct te verwachten. De standpun
ten van de Britten en het Front liggen
ver uiteen.
Joshua Nkomo verklaarde zaterdag
dat het akkoord tussen de delegatie
van Muzorewa en de Britten de confe
rentie een „realistische vorm" had
gegeven, omdat de Muzorewa-delega-
tie nu was „opgeslokt" door de
Britten.
Het Front heeft groot bezwaar tegen
speciale „blanke of Europese" verte
genwoordiging in het toekomstige
parlement, omdat dit een vorm van
apartheid met zich meebrengt. De
blanken die bijna vier procent van de
bevolking van Zimbabwe/Rhodesië
uitmaken, krijgen volgens de Britse
voorstellen aan het Front twintig ze
tels in het huls van afgevaardigden
van honderd man. In de senaat wordt
zelfs een derde van de zetels bezet
door de blanken, en kunnen zij veran
deringen gedurende ruim een half
jaar tegenhouden.
Uiterste
Dit is voor Nkomo en Mugabe aller
minst aanvaardbaar. ZIJ zullen tot
het uiterste gaan om een in hun ogen
redelijk onderhandelingsresultaat te
behalen. Op andere punten is het
Front naar verwacht wel bereid toe te
geven. Het zal waarschijnlijk het
voorstel van de president met uitvoe
rende macht laten vallen. De com
missies die het ambtenarenapparaat,
de rechtspraak, de politie en het leger
onder controle moeten houden, zul
len wel door het Front worden geac
cepteerd.
De onderhandelingen over de grond
wet kunnen nog lang duren. Zowel
het Patriottisch Front als de Britse
delegatie hebben gezegd dat tijd geen
rol speelt op deze conferentie.
Maar de Britse regering staat onder
zware druk. Op 9 oktober gaan de
conservatieven gedurende drie dagen
een partijconferentie houden in
Brighton. Nu al is te voorzien dat
meer conservatieven dan voorheen
zullen verlangen van de Britse Tory-
regering dat deze tot erkenning van
Salisbury overgaat, zeker nu de dele
gatie van bisschop Muzorewa. met
uitzondering van ex-premier Smith,
akkoord is gegaan met een nieuwe
grondwet.
Lord Carrington zal waarschijnlijk
als tegenargument gebruiken dat in
de Zambiaanse hoofdstad Lusaka is
eerste week werd een overeenkomst
bereikt over een agenda van twee
punten: de grondwet en de
overgangstijd.
In de tweede week kon worden afge
sloten met een akkoord met Muzore-
wa's delegatie. Dit akkoord werd over
het hoofd van ex-premier Ian Smith
heen afgesloten. Zijn politieke rol in
het leven van Zimbabwe/Rhodesië
lijkt daarmee definitief voorbij.
afgesproken dat een overeenkomst Zijn blanke medeministers schijnen
met alle partijen moet worden be
reikt. Ook zal hij zeggen dat erken
ning van een Muzorewa-bewind niet
tot vrede in Zimbabwe-Rhodeslë zal
lelden, ook al heeft het bewind een
nieuwe grondwet
Regelmatig
De conferentie in Londen heeft tot nu
toe een regelmatig verloop gehad. De
ADVERTENTIE
55/ DcDocnsevomQ(\iR^t)ceWcngoti*i
heeft wat voor u
Als u onderstaande bon op
stuurt ontvangt u GRATIS
een katalogus met het ge
hele B&O programma en een
komplete dealerlijst
Een attentie van "de Deense
vormgevers van beeld en
geluid".
Stuur mij uitgebreide doku-
mentatie B&O
B&O antwoordnr 124
1200 WKs-Graveland
(geen postzegel)
hem zelfs vorige week afgevallen te
zijn en ook de belangrijkste man bui
ten de regering in Salisbury, de com
mandant van het leger, luitenant-ge
neraal Peter Walls, heeft Smith laten
vallen. Een blank medelid uit de dele
gatie noemde Smith zelfs een gefru
streerd en verbitterd man, die koste
wat het kost zijn wil doorzette, en het
vetorecht voor blanken in het toe
komstig kabinet wilde behouden.
Smiths' Rhodesische Frontpartij
heeft gisteren in een telegram uit
Salisbury haar steun betuigd aan de
ex-premier.
NEW YORK (Reuter. AFP. AP. UPI)
De delegatie van de verdreven
Cambodjaanse leider Pol Pot blijft de
vertegenwoordiger van het land in de
Verenigde Naties. De Algemene ver
gadering van de VN keurde zaterdag
nacht met 71 stemmen voor. 35 tegen
en 34 onthoudingen de geloofsbrie
ven van de Pol Pot-groep goed. Roe
menië stemde als enige van de oost-
bloklanden tegen de delegatie van
het nieuwe door Vietnam gedirigeer
de bewind Heng Samrin.
De stemming betekende een ernstige
nederlaag voor de Sowjet-Unie en
Vietnam, die zich hadden ingespan
nen voor de groep Heng Samrin. De
meeste woordvoerders meenden dat
de VN geen regering moeten erken
nen. die door een gewapende buiten
landse interventie in het zadel is ge
holpen. Van de negen EG-landen ont
hielden Nederland. Ierland en Frank
rijk zich van stemming; de rest koos
voor Pol Pot. net als bij voorbeeld de
VS en China De commissie voor de
geloofsbrieven van de volkerenorga
nisatie had geadviseerd ten gunste
van Pol Pot.
een onzer redacteuren
TERDAM Volgende maand viert de Democratische Republiek
iland haar dertigjarig bestaan. Ter gelegenheid van deze feestelijke
irtenis brengt Amnesty International vandaag een rapport uit,
tru üit blijkt dat vele Oostduitsers minder reden tot juichen hebben. In
nd» waar de oorlog nog steeds herkenbare sporen heeft nagelaten in
ïrdi fctten, èn in de mensen, die sterk met het oorlogsverleden leven,
oei en de mensenrechten met voeten getreden.
in rtdultse regering ontkent het bestaan
olitleke gevangenen. Volgens Amnes
ia jten er alleen al in de eerste zestien
in haar bestaan als souvereine staat
olltieke vonnissen in de DDR uitge-
h. Over de huidige situatie heeft Am-
geen precieze cijfers. Dit komt onder
eie doordat de meeste politieke gevan-
uc? in Oostr Duitsland relatief korte straf-
Igen. Zo staat er één tot drie Jaar voor
sJJgbig het land illegaal te verlaten,
i de tijd die nodig is om contacten
knopen en te onderhouden en om
te verzamelen en te controleren, is
*el onmogelijk om een duidelijk
beeld te geven. Men schat dat er
teel enkele duizenden politieke ge-
uitzË?n de DDR ziln- de algemene
tie van 1972-1973 werden ongeveer
tend politieke gevangenen vrijgela-
h sindsdien koopt de Bondsrepubliek
duizend tot vijftienhonderd gevan-
ie ii (bussen de 50.000 en 150.000 gul-
at* r persoon, afhankelijk van het oplei-
Tn l»eaul.
In de Oostdultse grondwet zijn de klassieke
vrijheidsrechten opgesomd: de vrijheid van
godsdienst, van meningsuiting, van druk
pers, van vereniging en vergadering. De
vrijheid van beweging, ook bulten de lands
grenzen, is bij de grondswetwijziging van
1968 vervallen. De uitoefening van deze
vrijheidsrechten kan net zoals in Neder
land, worden beperkt wanneer handhaving
van de openbare orde of de goede zeden
daartoe aanleiding geven. In de praktijk
betekent dit een onherroepelijke ondersteu
ning van het maatschappelijk bestel en
ieder die vanwege zijn geloof of mening
daaraan twijfelt, wordt in de gaten gehou
den en zonodig opgepakt.
Jongeren moeten een „Jeugdeed" afleggen,
waarin ze de socialistische beginselen en de
daaruit voortspruitende politiek bekrachti
gen illustratie uit Amnesty's brochure „30 jaar DDR". De politie arresteert op het
Alexanderplats in Oost-Berlijn een gezin dat per spandoek had gevraagd om het recht
gen. Het afleggen van de eed is evenmin d**' de bondsrepubliek te mogen verhuizen. De ouders kregen anderhalf jaar gevange-
verpllcht als het lidmaatschap van een socl- nisstraf, waarna zij alsnog naar West-Berlijn mochten vertrekken. (Meer Informatie bij
alistische Jeugdorganisatie. Maar wie dat Amnesty International, afdeling Nederland, postbus 71501, Amsterdam).
niet doet wordt getreiterd en vindt moeilij
ker werk of een studieplaats.
De Oostdultse katholieke kerk (ongeveer
acht procent van de bevolking is katholiek)
reageerde hier aanvankelijk op door de
eedsafleggers in de ban te doen. Nadat
impliciet atheïstische passages uit de eed
waren geschrapt stelde de kerk zich flexibe
ler op. De Lutherse kerk (de helft van de
bevolking is Luthers) splitste zich in 1969 af
■van de Duitse Evangelische Kerk. waarin
Oost- en Westduitsers waren verenigd. Op
aandrang van de Ost-CDU, de christen
democratische vleugel binnen de commu
nistische partij, conformeerde de kerk zich
aan de socialistische politiek. 81ndsdlen is
de staat wat vriendelijker geworden. Zo
werden er bij voorbeeld weer kerken geres
taureerd. Maar de laatste Jaren neemt de
spanning weer toe.
Gelovigen die zich niet onderwerpen zijn de
Jehova's Getuigen. Naar schatting weige
ren er Jaarlijks driehonderd hun militaire
dienst te vervullen; ze belanden onherroe
pelijk in de gevangenis.
Politieke gevangenen worden te zamen met
criminele gevangen opgesloten in gevange
nissen. tuchthuizen, werkkampen of opvoe
dingscentra. Ondanks de verbeteringen, die
in 1977 zijn doorgevoerd blijft de situatie in
Oostdultse gevangenissen verre van roos
kleurig: overbevolking, een gering arbeids
loon en onvoldoende veiligheidsmaatrege
len en medische verzorging. Gevangenen
worden aangesproord elkaar te bespioneren
en voor machtsposities worden de crimlni-
nele misdadigers uitgekozen.
Doodvonnissen
De ernstigste aantasting van de openbare
orde, te weten misdrijven tegen de staat,
kan worden bestraft met de dood. De DDR
publiceert hierover geen cijfers, maar bui
tenlandse waarnemers hebben vastgesteld
dat alleen al tussen 1951 en 1967 er 77
doodvonnissen zijn voltrokken Dertien
hiervan hielden verband met de opstand
van 1953. Bovendien vindt jaarlijks een
klein aantal mensen de dood bij pogingen
om naar de Bondsrepubliek te vluchten.
Naast deze gevallen van schending van de
mensenrechten heerst er een algemeen re
pressief klimaat, dat diep ingrijpt in het
dagelijks leven. De pers wordt gecensueerd
en de communicatiemiddelen zijn in han
den van de staat. De vrijheid van menings
uiting en van vereniging worden vrijwel
volledig Ingeperkt. Kritische intellectuelen
en kunstenaars, zoals professor Havemann
en Rolf Biermann. worden tot zwijgen ge
bracht of uitgewezen. De staatsveiligheids
dienst houdt iedereen in de gaten. Merl
schat dat een op de vijf burgers een verklik
ker is. Dit creëert een algemeen gevoel van
wantrouwen en onvrijheid, aldus Amnesty.
I
