ederland en Polen: vriendelijk blijven
%ell-vestigingen plat
'VAD-regeling
snel uitwerken'
Dagbladjournalisten overwegen actie
ut van het bezoek was het houden ervan'
VOOR MAZDA
ar
iieim beraad
financiën
bi
CDA-fractie Tweede Kamer
De zomer
nog niet voorbij..
Ludwina Janssen:
strijd voortzetten
Bij uitblijven akkoord over CAO
ngn
efficiënta
magnetische
7 planborden
02510-2564^
Rita
NDAG 24 SEPTEMBER 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
rry Mingelen
EN SCHAU „Jullie uit het westen geven on^zo gemakke-
dvies, dit moet Polen wel doen, dat niet, ik zou Jullie wel
«rillen zien als niet Polen, maar Nederland hier lag, in het
en van Europa, onder directe Russische invloed". Onze
n He Poolse begeleider is kwaad, zijn op de speciale
it» school in Moskou geleerde onberispelljké Nederlands,
e'ki i nu afgebeten.
n ge
ding ls de kritiek op de officiële West-Dultaland. maken het er niet
- beter op.
„Zonder dit soort leugens, ls wat hier
gebeurd ls al triest genoeg," zegt een
lid van het gezelschap. Hij is al twee
maal in Auschwitz geweest en wei
gert het voor een derde maal mee te
maken: „Ik word er beroerd van, al
die mensen die nu kauwgom kau
wend door de gaskamers lopen, alsof
het Volendam ls."
«ün voorlichting over de Tweede
f loorlog. De terreur van de na
lees polen krijgt begrijpelijk grote
cht; enige verwijzing naar het
roej it de Russische leider Stalin in
ema iet Hitier sloot over de verde-
aatj n polen, en de Russische Inval
allei irt na de Duitse inval van 1
dnd ,ber 1939 volgde, ontbreekt
We
dan'
topen wij er voor daaraan veel
e cht te geven. Waarom zouden
ven Sowjet-Unie openlijk voor het
deli 6toten, wat verbetert dat aan
emiiuldige situatie? Over de zes-
ijnn eeuw kunnen wij gemakkelijk
}eti iiêren, dat ls geschiedenis. Het
deverleden is geen geschiede-
lleni t is politiek", zegt de Pool.
sngt t het politiek te verklaren dat
ndi ilse autoriteiten zich op 1 sep-
lan jongstleden verre hielden van
ren? t-officlële herdenkingsbljeen-
in Warschau waarbij de zes
zus poolse ©oorlogsslachtoffers.
van de Russische Inval, wer-
dacht.
die het politiek ook wel te verkla-
cUe 1 i waarom, ondanks de knieval
too e westduitse bondskanselier
irandt voor het herdenkings
,ent Warschau, al enkele
is eleden en de daarop volgende
ring van de betrekkingen tus-
s 1 len en West-Dultsland, In de
htlngsfolder over het concen-
imp Auschwitz te lezen valt:
iropagandamachine van de
itse bondsrepubliek probeert
^^te Jaren de waarheid over het
te ontkennen. Onder meer
iet bestaan betwist van gaska-
n crematoria die werden ge-
voor massamoord."
i( hudding
Nederlandse gezelschap dat
Van Agt en minister Van der
de algelopen week op hun
bezoek aan Polen volgde,
aakt de folder enige opschud-
)e vage verwijzing door de
begeleiders naar de activitel-
^enp het handjevol neo-nazi's In
Het valt niet te ontkennen, de eerste
Indruk van het kamp, het zonnige
grote voorplein met de tientallen toe
ristenbussen. een kraampje met
snoepgoed en ansichtkaarten, goed
geklede en wel doorvoede bezoekers,
klassen schoolkinderen, doen weinig
vermoeden van de 'verschrikkingen
die hier hebben plaats gevonden.
Dat verandert na de film, na de be
vrijding in het kamp gemaakt en de
rondleiding. Premier Van Agt wacht
een moeilijke taak. Gevolgd door tal
rijke tv-ploegen en fotografen legt hij
geheel alleen bloemen bij de zoge
naamde muur van de dood, waar dui
zenden gevangenen werden geëxecu
teerd. Hij is onder de indruk, uiter
aard, maar blijft toch meer de verte
genwoordiger van Nederland In func
tie, dan minister Van der Klaauw.
Deze blijkt emotioneel zeer getroffen,
dwaalt voortdurend weg van de offi
ciële begeleiders en grauwt na enige
tijd dat hij nog een barak in wil.
Triest
Later op de middag, als hij na aan
komst in Krakau door een groepje
Nederlanders met „Dag minister Van
der Stoel", wordt begroet, reageert
hij vrolijk, maar 's avonds treft men
hem, een grote erepenning van de
stad Krakau om delhals, wat triest
aan ln de nacht Het diner, aangebo
den door de stadsbestuurders ls net
algelopen. De minister heeft dit feest
betoon, na de middag In Auschwitz
slechts moeilijk kunnen verdragen.
De oorlog, in het verleden en het
voorkomen ervan in de toekomst, is
een belangrijk onderwerp tijdens het
bezoek. Van der Klaauw probeert Po
len mee te krijgen voor Initiatieven
Minister-president Van Agt legde vrijdag een krans bij de dodenmuur in het voormalige nazi
vernietigingskamp Auschwitz tijdens zijn bezoek aan Polen.
communistische gastheren tartte
door met veel publiciteit een dissi
dent op zijn hotelkamer te ont
vangen
De Nederlandse ambassadeur m
Praag heeft daarna, zegt men op bui
tenlandse zaken, een moeilijke tijd
gehad.
Tot schrik van de ambassade in War
schau dreigen zich rond de radio
Journalist Dick Verkijk, die indertijd
in Praag een actieve rol ln het inci
dent speelde, ook ln Warschau pro
blemen te ontstaan. Polen weigert
hem op het laatste moment een in
reisvisum en onder de Nederlandse
journalisten die reeds in Polen zijn
gearriveerd wordt druk overleg ge
pleegd wat daar nog tegen moet wor
den gedaan. De Nederlandse ambas
sade waarschuwt tegen protestacties,
het zou dit belangrijke bezoek kun
nen verstoren. Besloten wordt toch
namens de Nederlandse Journalisten
een duidelijk protest te laten horen
op een persconferentie van premier
Van Agt waar ook de Polen bij aan
wezig zijn. De premier wordt tevoren
gewaarschuwd zodat ook hij de gang
van zaken met een ferme verklaring
kan veroordelen. Helaas dat komt er
niet van. Van Agt weigert op de zaak
in te gaan en verwijst naar het ge
sprek dat minister Van der Klaauw
later op de dag nog met zijn collega
van buitenlandse zaken zal hebben
Deze. inmiddels gewaarschuwd, zegt
Van der Klaauw toe dat Verkijk als
nog een visum kan krijgen, nog voor
dat de Nederlandse minister van bui
tenlandse zaken zich er echt druk
over heeft moeten maken. Het bezoek
is dan helaas al zowat ten einde
ter beperking van het aantal nieuwe
Russische SS-20 atoomraketten. De
Poolse regering reageert vriendelijk
vaag met de mededeling dat belde
kanten er natuurlijk naar moeten
streveh hun bewapening, Inclusief de
kernwapens, terug te dwingen. Van
der Klaauw zal niet meer hebben
verwacht.
De vraag is wel interessant waarom
de Polen zeil zich niet hebben uitge
sproken tegen mogelijke nieuwe NA-
VO-atoomraketten als antwoord op
die SS-20. Deze terughoudendheid
verschilt nogal van de felle campag
nes die het oostblok tegen de neutro
nenbom heeft gevoerd. Een Neder
landse diplomaat suggereert dat de
Oostbloklanden te goed beseffen dat
een protest, gezien de Russische SS-
20-raket, weinig geloofwaardig zou
zijn.
Van Poolse zijde komt desgevraagd
een andere mening naar voren. Men
wijst er op dat het. vergeleken met
andere Westeuropese landen, nogal
lang heeft geduurd voordat de officië
le Nederlands-Poolse betrekkingen
op redelijk niveau kwamen. (Pas ln
1967 bracht minister Luns als eerste
een officieel bezoek aan Polen sinds
1945 en het duurde vervolgens nog
eens twaalf jaar voordat, afgelopen
week, de eerste Nederlandse premier
op bezoek kwam). Nu het zover is,
willen we dit bezoek niet belasten
met allerlei problemen", zegt de Pool
se diplomaat.
Syndroom
ADVERTENTIE
EN ECHTE SERVICE
Sa.n v. Houtens!' 199
A (torn Gsjzsnvsid
BI) het CBR
Tel 135103-113016
SPKCIAAI VDOrt GROTE WAGENPARKEN
De Nederlandse ambassadeur in War
schau zal het hier hartelijk mee eens
zijn geweest. Ambassadeurs ln oost-
bloklanden zien doorgaans nogal op
tegen officiële bezoeken waar veel
pers bij aanwezig ls. Er kan van alles
mis gaan en zij krijgen het later van
de plaatselijke autoriteiten op hun
brood. Dan blijkt er ineens post kwijt
te zijn en komen uitnodigingen niet
meer op tijd binnen. Het „Praag-syn
droom" zit er diep ln. Men herinnert
zich ln de buitenlandse dienst nog
maar al te goed hoe de toenmalige
minister van buitenlandse zaken Van
der Stoel op bezoek ln Praag zijn
..Vriendelijk blijven, ls het devies dat
de Polen op hun beurt kennelijk han
teren ln de besprekingen over de eco
nomische betrekkingen met Neder
land
Voor Polen ls dit een zeer belangrijk
gespreksonderwerp, want de econo
mische vooruitzichten zijn somber
Polen, zegt een ingewijde, gaat lang
zaam maar zeker failliet aan zijn bui
tenlandse schulden. Het gevecht om
buitenlandse valuta in Polen gaat.
lijkt het. dag en nacht door Dat geldt
zowel voor particulieren als voor de
staat. Een gewone Pool kan voor bui
tenlands geld niet zo maar naar de
bank lopen, maar moet minder legale
wegen bewandelen. De buitenlander
wordt ln Warschau zo'n tientallen
malen per dag aangesproken door
kelners, taxichauffeurs of zomaar op
straat met de vraag of men zwart wil
wisselen.
Officieel moet er zeven cent voor een
Poolse zloty betaald worden. Zwart
worden ze voor slechts drie cent aan
geboden, soms wel voor twee. Dan is
het echter uitkijken geblazen of er
niet een vingervlugge biljettengoo-
chelaar aan het werk is.
De staat heeft uiteraard andere mid
delen. De buitenlander is verplicht
een bepaald bedrag aan buitenlands
geld voor de lage officiële koers te
wisselen en voorts moeten luxe hotels
doorgaans ln buitenlands geld wor
den betaald Het Nederlandse gezel
schap blijkt door de Polen ln het
uiterst luxueuze Victoria-continenta
hotel te zijn ondergebracht. Ondanks
protesten van buitenlandse zaken in
Den Haag. Zo leveren wij dan voor
184 gulden per nacht, een bescheiden
bijdrage aan de Poolse economie. De
Poolse regering verwacht van Neder
land uiteraard wel wat meer
Er wordt benadrukt dat Nederland
veel meer exporteert naar Polen dan
omgekeerd en men doet suggesties
om in deze situatie verbeteringen aan
te brengen. De Nederlandse delegatie
reageert echter gereserveerd. De Po
len klagen daar officieel niet over.
men wacht op betere tijden. Maar als
een Nederlandse journalist zich wat
spottend uitlaat over het in 1956 door
de Russen geschonken cultuurpaleis
dat als een suikertaart boven War
schau uit torent, zegt een Poolse be
geleider bits: ..Wat heeft Nederland
ons eigenlijk ooit gegeven?"
Manchetknopen
Dat hebben we voor de zekerheid
maar eens nagegaan bij buitenlandse
zaken. Het blijkt dat Nederland Po
len althans bij het bezoek van pre
mier Van Agt niet alleen een zeven
tiende eeuwse kast cadeau heeft ge
daan maar. om eens een greep t«;
doen. ook nog drie gouden Wilhelmi-
natientjes voor de Poolse premier,
een grote Makkumse kom voor diens
vrouw en voor andere autoriteiten in
aflopende positie, gekleurde prenten
van Amsterdam, Den Haag, het mi
nisterie van buitenlandse zaken en de
Vijverberg, Delftse en Makkumse ta
bakspotten, haringschaaltjes, asbak
ken en theebusjes, boeken over Van
Gogh en tenslotte (voor tolken, veilig
heidsagenten en chauffeurs) zilveren
manchetknopen met het Nederland
se rijkswapen
Wat is, vroegen wij tenslotte aan me
nige diplomaat, nu het nut geweest
van dit officiële bezoek. Het ant
woord zonder uitzondering: Het nut
van dit bezoek is dat het is gehouden
Dat geldt voor de meeste bezoeken
olg van pagina I
mi
De overige 3000 perso
en behoren tot de staf en zijn
i een CAO gebonden. De CNV-
irca 400) die bij Shell werk-
e re Jn, hebben zich tegen de sta-
tgesproken. Voor hen is het
c e bod" van Shell aanvaard
de at bod houdt in dat er vijf
de
ok
hoj
LijkJ
at h
eze
ïek
er
de
ant
vij
vei
ten
?11J
iat
de
nblïe economische redactie
ide
RDAM - Ministers »an ö-
ge' van acht landen van de Euro-
meenschap zijn ln het diepste
ln Brussel bijeen geweest. Ge-
onder meer over een opwaar-
van de Duitse mark en een
ke waardevermindering van
nse kroon en de Belgische
"Verandering van de wissel
kan nodig zijn door de druk
Amerikaanse dollar en de
kroon, en de vlucht in Duitse
waarin geldhandelaren meer
ren hebben. Het gesprek over
veranderingen binnen het
muntstelsel (EMS) vond
uim een week voordat ln Bel-
WOjfcet Internationale Monetaire
Du IMF) en de Wereldbank voor
uit rvergadering bijeen komen.
ke 6 trad ln maart van dit jaar in
yet om wat meer evenwicht te
grai ln het Westeuropese geld-
b Groot-Brittannië doet met
atii lkke pond niet mee en was
e 11 vertegenwoordigd op de ver-
nd B in Brussel.
extra vrije dagen bljkorhen voor de
volcontinuedienst en drie voor de
dagdienst. Het bod van vijf extra
vrije dagen noemt Bheli „een zeer
verregaande vorm van arbeidstijd
verkorting". Het bod houdt in dat
Shell zeventig man extra moet aan
nemen. Een staking kost Shell mil
joenen gulden per dag, nog afgezien
van de problemen die zullen ontstaan
bij de toeleveringsbedrijven.
De Shell-raffinaderiJ in Pernis is één
van de grootste ter wèreld. De verwer
kingscapaciteit bedraagt 25,5 miljoen
ton aardolie per Jaar. De raffinaderij
levert onder meer kerosine, benzine,
stookolie, gasolie, smeeroliën en as-,
fait. Shell Chemie heeft een vestiging
in Pernis een produktiecapaciteit van
twee miljoen ton per jaar en één ln
Moerdijk met een capaciteit van 1.7
miljoen ton. Naast basis-chemicaliën
produceert Shell-Chemie industrie-
chemlcaliën, kunststoffen, syntheti
sche rubbers, beschermingsmiddelen
voor gewassen en geneesmiddelen
voor dieren.
Ook bij de kunstmestfabriek Alba-
tros-UKF ln Rotterdam dreigen sta
kingsacties. Daar liep om midder
nacht het ultimatum af dat de Indu
striebond FNV de directie heeft ge
steld. Evenals bij Shell vraagt de
bond om een 35-urige werkweek ln de
vijf-ploegendienst.
Haven
De havenarbeiders in Rotterdam
gaan na een staking van vier weken
vandaag weer werken. Stakingsleider
Jlm Stavinga deeldetde zaterdag op
het Afrikaanderpleln bijeengekomen
havenwerkers mee, dat het actieco
mité „na rijp beraad" tot de „moeilij
ke" beslissing was gekomen om een
eind te maken aan de staking. De
vervoersbonden FNV kregen van de
stakingsleiding te verstaan dat er
voor 1 Januari een nieuwe CAO-1980
moet zijn afgesloten, die aanvaard
baar is voor alle Rotterdamse haven
arbeiders. Als dié CAO er dan niet is,
zal er opnieuw een staking uitbreken,
aldus Jlm Stavinga. De actieleider
wees de stakers erop dat hun acties
wel degelijk tot resultaten hebben
geleid. Het september-akkoord houdt
in dat de havenarbeiders er 28,50 gul
den bruto per 1 Juli 1979 bij krijgen.
Het april-akkoord, dat werd afge-
,keurd. kwam neer op twaalf cent per
uur erbij-
Van onze parlementsredactle
UTRECHT De CDA-fractle ln de Tweede Kamer wil dat het
kabinet ernst maakt met de vermogensaanwasdeling (VAD),
een van de zogeheten hervormingsvoorstellen van het vorige
kabinet. Fractieleider Lubbers zei zaterdag in Utrecht dat de
VAD „er op de een of andere manier toch moet komen"
Ludwini Janssen weer tbuls.
ADVERTENTIE
BERGEN OP ZOOM (ANP) - Twee
dagen na haar vrijlating uit een Israë
lische vrouwengevangenis heeft de
26-jarige Ludwina Janssen verklaard
zich te zullen blijven Inzetten voor de
vrijheidsstrijd van onderdrukte vol
keren en die van de Palesttjnen ln het
bijzonder.
„Ik zal me ervoor blijven Inzetten",
aldus Ludwina, „alleen niet meer op
de wijze zoals Ik dat ln 1976 deed. Ik
ben tot de slotsom gekomen dat lk
me nu op een andere manier doeltref
fender voor de Palestijnse zaak kan
inzetten".
Ludwina zegt geen spijt te hebben
van wat ze heeft gedaan. Het Inwin
nen van Inlichtingen die uiteindelijk
tot een vliegtuigkaping hadden moe
ten leiden, kon ze voor zichzelf ver
antwoorden.
De nieuwe vice-fractievoorzltter. te
vens AR-voorzitter Hans de Boer.
had daags na Prinsjesdag al geschre
ven: „Over de VAD hangt het grote
zwijgen, dat ls fout". De Boer meen
de, dat het kabinet ook medezeggen
schapsverhoudingen in het bedrijfs
leven „verder moet uitwerken"
Ook de eerste man van de fractie.
Lubbers, bepleitte zaterdag ten over
staan van het algemene bestuur van
het CDA een „krachtige voortzet-
ting" van het beleid op dit punt. Ten
aanzien van de openbaarheid van in
komens is ook een „strakkere aan
pak" nodig, aldus Lubbers. De CDA-
voorman vroeg bovendien om een
„betrekkelijk agTessief inkomensbe
leid"
mee „het aanzwellen van de con
sumptie". Gebeurt dat laatste toch.
dan dreigt volgend jaar een ingreep
in de collectieve sector (overheidsuit
gaven. sociale uitkeringen), ver
wachtte Lubbers. Hij verzette zich
echter niet op voorhand tegen elke
ingreep ln de sfeer van de uitkerin
gen. Met enige nadruk zei hij. dat de
CDA-fractie onderscheid maakt tus
sen de laagste en de hogere uitke
ringen
Bezorgdheid
Ingreep
Een herverdeling van inkomens
moet, betoogde Lubbers, het stellen
van looneisen voorkomen, en daar-
e Jaarverslag van de Wereld-
ile ut op pag. 5.
Vanuit het CDA-bestuur werd zater
dag bezorgdheid uitgesproken over
de forse prijsverhoging van aardgas,
waarop minister Van Aardenne <eco
nomiache zaken) mikt. Drs P. Buik
man, voorzitter van de christelijke
boeren- en tuindersbond. vreesde
voor zware looneisen als de aardgas
prijs per 1 Januari met acht cent zou
stijgen. Bukman pleitte voor een
„meer geleidelijke verhoging van de
aardgastarieven'
De fractie moet dat nog eens goed
bezien", luidde de reactie van Lub
bers. Eerder had de fractievoorzitter
betoogd, dat het kabinet „er zelfs
ondanks de sterk stijgende energie
prijzen ln slaagt de koopkracht te
handhaven. Slechts voor de hogere
inkomens treedt een zekere achter
uitgang op".
ADVERTENTIE
brengen rust èn dynamiek
in uw organisatie
Ö\lNO
Van onze sociaal-economische redactie
HILVERSUM Er is de komende weken kans op acties bij de dagbladen.
Daar is de CAO voor de ruim tweeduizend dagbladjournalisten voor 1979 nog
steeds niet afgesloten. Zaterdag besloot ln Hilversum een vergadering van de
groep dagbladjournalisten van de Nederlandse Vereniging van Journalisten
(NVJ) met 112-11 stemmen en tien onthoudingen, zonodig over te gaan tot
acties om de werkgeversorganisatie, de Vereniging Nederlandse Dagbladpers
(NDP), onder druk te zetten.
In mei was een voorlopig
CAO-akkoord bereikt. Maar
in Juni werd dit verworpen
door de vereniging van de le-
dengroep dagbladjournalis
ten. Ook een schriftelijke en
quête onder de bijna tweedui
zend NVJ-leden bij de dagbla
den leverde geen meerderheid
op voor het akkoord;
De Journalisten vinden op vier
punten het CAO-akkoord on
voldoende. Een punt ls Inmid
dels vrijwel opgelost. Dat be
treft een soepele regeling van
het arbeidsverbod voor Jour
nalisten van 63 Jaar en ouder,
die komen te vallen onder de
regeling voor vervroegde uit
treding. Een meerderheid van
de vergadering van zaterdag
vond nu de verplichte uittre
ding aanvaardbaar, nadat
aanvankelijk bezwaren waren
gemaakt tegen het verplichte
karakter
De overgebleven punten be
treffen een verbetering van de
lonen van leerlingjournalisten
en lager betaalden, toeslagen
voor ongemakken zoals
nacht-, avond- en weekelnd-
dlenst, en richtlijnen voor In
voering en gebruik van beeld
schermen. In het aanvankelij
ke CAO-akkoord was op deze
drie punten wel al wat bereikt,
maar de NVJ-leden vonden
dat onvoldoende
NVJ-voorzitter Van Corten-
berghe vindt het onjuist te
stellen dat na de vleesindus
trie en de havens nu ook de
Journalisten meer poen willen
De NVJ-eisen vallen binnen
het gecoördineerde arbeids
voorwaardenbeleid van de
FNV, waarbij de NVJ ls aan
gesloten. De eisen betreffen
ook geen algemene loonsver
hoging, maar inhalen van ach
terstanden voor bepaalde
groepen, namelijk Jongeren
en Journalisten in functies
met veel ongemakken
Van Cortenberghe wees erop
dat de dagbladen om journa
listiek personeel zitten te
springen, maar dat het erg
moeilijk ls voldoende Jonge
mensen voor het vak te moti
veren, en dat bij voorbeeld
een leraar een flinke salariste
ruggang zal moeten accepte
ren als hij ln de Journalistiek
zou willen gaan. Bovendien
blijkt dat ln een aantal geval
len de werkgevers met name
aan leerllngjournallsten al
meer betalen dan de CAO
voorschrijft.
Eisenpakket
De vergadering van dagblad
journalisten heeft zaterdag
een nieuw eisenpakket opge
steld. Tot 15 oktober krijgt de
NDP de tijd tot een akkoord
te komen. Intussen zijn stipt
heidsacties te verwachten,
waarvan lezers en adverteer
ders volgens Van Cortenberg
he nog niet veel zullen
merken
Na 15 oktober staan prlkac-
ties op het programma, die tot
gevolg kunnen hebben dat de
krant niet op het gebruikelij
ke uur ln de bus komt. Vanaf 1
november, wanneer de ver
lengde CAO-1978 afloopt, zijn
hardere acties te verwachten,
zoals stakingen, al dan niet
van beperkte duur. De NVJ is
er, aldus Van Cortenberghe,
echter niet op uit de totale
informatievoorziening lam te
leggen.
„Nee Tommy, we nemen die bloemen
niet mee naar huis. want dan denken
se toch maar dat we te uit een tuin
gestolen hebben."
