ieuw kernwapen botst niet met CDA-beginsel ivacy-wetgeving te laat op gang 'Ruime hulp voor zonne- energie op de Antillen' :itwerp-tekst leidt tot meningsverschillen iek op symposium over data-banken: te ,rt Amerika gezoek bij ser Arafat n statie in rdzaak Kansen Reagan op nominatie stijgen Tindemans pleit voor sterkere Benelux Senegal krijgt excuses Castro Oostenrijkse prins moet vertrekken Raad Arnhem stemt PvdA uit college b en w KLM koopt drie Boeing-vliegtuigen )AG 16 SEPTEMBER 1979 BINNENLAND/BUITENLAND TROUW/KWARTET 9 t er m Ferry Mingelen ^HAAO Het ontwerp voor de nieuwe politieke overtuiging van het CDA. is nog geen uit, of het gekrakeel over de uitleg ervan is al begonnen. En weinig verrassend, dat over één der politiek meest .gevoelige onderdelen: het kerawapenbeleld. Vraag ls: past ductie van nieuwe atoomraketten voor de middellange afstand (waarover de NAVO in iber beslist) nu wel of niet binnen de zojuist geformuleerde beginselen der christen- ten. H. J. Neuman, bloedgroep deskundige in vrede en vei- meent van wel. Tevreden con- |e hij afgelopen donderdag iveling van een door hem groepje CDA-deskundi- dle nieuwe raketten inder- zonodig nog wel op de Velu- voeren, „goed Inpasbaar ls" lprogramma. Dat was overigens geen verras- hij toe, gezien, om te begin- aanwezigheid van het CDA- lerlid drs J. P. Penders in e club-Neuman als in de CDA- Icommissie. - -iwarsverbinding tussen beide anks" van het CDA is één der beginsel-opstellers, de AR- aar Goudzwaard, kennelijk De zienswijze van Neuman in ieder geval het verkeerde ingeschoten. tdS raard is uiteraard nogal ge- roor de uitleg van de nieuwe den dng omdat deze, mede op zijn OQl.n ig, is opgesteld teneinde te !s n dat het CDA wel degelijk 1 Je redelijk eensgezinde, evange- inspireerde koers in staat ls. is-viste over de wenselijkheid iwe kernwapens, staat, aldus „op wezenlijk gespan- i" met het beginselprogram- 979 'insfce opvatting wordt gedeeld van CDA-defensle-woordvoerder r ,3iJ een beginselprogram- raal het om de Invalshoek die Je politieke koers kiest. De In- is duidelijk: zorg over de apening, vrees dat de mens de controle erover zal verliezen en daarom: nadruk op het zoeken naar mogelijkheden onze afhankelijkheid van deze wapens te verminderen. Die onrust, dat zoeken naar nieuwe we gen, spreekt niet uit de benadering van Neuman. Wat hij wil, past daar om niet in de geest van de nieuwe beginselen. Of hij zijn visie wellicht met de letterlijke tekst kan verdedi gen, vind ik minder belangrijk", al dus Frinking. Goudzwaard hoopt dat de nu ontsta ne onduidelijkheid door de verdere discussie in het CDA over de ont- werp-tekst zal worden weggenomen." Anders echter dan Frinking, kan Goudzwaard zich niet aan de verant woordelijkheid voor de letterlijke tekst van het ontwerp onttrekken. Uit die tekst blijkt in ieder geval dat de opstellers zelf, dus Inclusief Goud zwaard, die onduidelijkheden in de hand gewerkt, zo niet bedoeld hebben. Antwoord Ook dat is niet zo verrassend. Behal ve Goudzwaard en Penders, zat na melijk ook rrtr W. Scholten (voor de CHU) In de beginsel-commissie. Hij is zoals bekend de zittende minister van defensie. Hij zal in december met zijn NAVO-collega's moeten beslissen over het antwoord op de Russische, op West-Europa gerichte nieuwe SS- 20 raket. Algemeen wordt verwacht dat de NAVO Inderdaad positief zal besluiten over de introductie van nieuwe raketten, zij het dat dit ge koppeld wordt aan NAVO-tnitlatie- ven om met de Russen onderhande lingen te openen om de nucleaire bewapening in Europa binnen de per ken te houden. De CDA-defenslewoordvoerders Frinking en De Boer hebben veel moeite met deze NAVO-koers. ZIJ zijn niet overtuigd van de werkelijke mili taire noodzaak om nieuwe atoomwa pens in te voeren en vinden dat er eerst maar eens met de Russen ge praat moet worden, alvorens aan uit breiding van het eigen kernwapen- potentieel te gaan denken. Alhoewel fractieleider Lubbers momenteel voorzichtig afstand neemt om politie ke brokken met Scholten te vermij den, heeft deze „eerst praten" bena dering officieel nog steeds de steun van de CDA-fractie (de Tweede Ka mer heeft hierover met steun van CDA en linkse fracties ook een motie aangenomen) en dat leidde de laatste maanden tot toenemende spannin gen tussen het CDA en de eigen mi nister van defensie. Het zal niemand verbazen dat minis ter Scholten onder deze omstandig heden lid ls geworden van de begin selcommissie. Het viel voorts ook niet te verwachten dat hij in deze positie akkoord zou gaan met CDA-beginse- len, die zouden blokkeren wat hij nuttig en nodig acht voor de NAVO- verdediging. Hij heeft ruimte nodig voor het beleid dat hem voor ogen staat, en hij is erin geslaagd die ruim te in de beginselen-tekst verwerkt te krijgen. Scholten Die tekst bestaat in feite uit twee delen, de artikelen en de toelichting daarop. Belde mogen, zo benadruk ten de opstellers zelf, niet los van elkaar gezien worden. Bekijken we nu het defensie-onderdeel, dan valt op dat de artikelen een vrij Idealistische lijn weerspiegelen, maar ook de NAVO niet vergeten, terwijl in de ■toelichting het „enerzijds-ander- zijds" ruime aandacht krijgt. Artikel 29 stelt: „Het CDA wil niet berusten in de aanwezigheid van massale ver nietigingsmiddelen, die de schepping als zodanig bedreigen, omdat deze niet in overeenstemming zijn met de bestemming en de roeping van de mens." Artikel 30 roept op tot een wereldom vattende bezinning over de grens van wapengeweld en tot Nederlandse ini tiatieven om de mondiale afhanke lijkheid (waarom niet die van de NAVO of van Oost en West. om de Goudzwaard zaak wat dichter bij huls te houden- FM) van kernwapens te verminderen. Het artikel spreekt zich voorts tegen de kleine tactische atoomwapens uit. gezien hun kwetsbaarheid en moeilij ke politieke controle. (Dit punt. met name gericht tegen neutronenbom en atoom-artillerie komt ook bij Neu man voor en vindt nu kennelijk ook bij Scholten zelf instemming.) Artikel 31 zet de zaak vervolger NAVO-perspectief. „Het CDA wil het terugdringen van de bewapenings wedloop in het kader van een beleid, gericht op het voorkomen van oorlog en het behouden van vrede en veilig heid in bondgenootschappelijk ver band realiseren." Daarmee worden initiatieven buiten NAVO-verband dus kennelijk afgewezen. Voorstan ders van eenzijdige acties, zoals de atoom-pacifisten en het Interkerke lijk Vredesberaad (IKV) zuilen, in dien zij het CDA wensen te vertegen woordigen, op dit punt dus een zoge- Neuman naamd „gravamen" voorbehoud, moeten indienen. In de toelichting wordt ruime aan dacht besteed aan het bekende di lemma dat men kernwapens ener zijds eigenlijk onaanvaardbaar vindt, maar dat deze wapens anderzijds een onmisbare rol vervullen bij de af schrikking en daardoor de voorko ming van oorlog. Men duidt op het gevaar dat de mens ooit de controle over deze afschrikkingsmacht zal ver liezen maar constateert vervolgens: „Hoe onvoorstelbaar groot de vernie tigingsmacht in mensenhanden thans ook is: de consequenties van een abrupte en eenzijdige afschaffing van de kernbewapening aan onze zij de kunnen we evenmin verantwoor den. De risico's die dit voor de wereld vrede met zich meebrengt, zouden evenzeer ontoelaatbaar zijn." Dat ls dus een duidelijk „nee" tegen de echte atoompacifisten. De formu lering is op zich echter ruim genoeg voor eenzuidige afschaffing van on derdelen van die kernbewapening, zoals het IKV bepleit. Deze opvat ting. ook door Goudzwaard verde digd. geeft natuurlijk wel problemen met het „NAVO-artlkel" nr 31 uit de beginseltekst. Deze toelichting komt tenslotte uit op de volgende kernzinnen: „Wij zien dan ook geen andere mogelijkheid dan te kiezen voor de moeizame weg om onze afhankelijkheid van de kern wapens terug te dringen, (vroeger, in CDA-program en regeerakkoord, was het altijd: „De rol van de kernwa pens terugdringen". Die formule is verlaten, omdat de rol van kernwa pens ook oorlogsvoorkoming in houdt, en dat wil men natuurlijk niet verminderen). En dan: „Wij zullen een terughoudende, niet agressieve. Ingetoomde defensie moeten organi seren; maar ook een effectieve en een geloofwaardige." Probleem Het probleem bij dit soort formules is natuurlijk: wie bepaalt waar effecti viteit overgaat in agressie of waar terughoudendheid de geloofwaardig heid aantast. Een antwoord op de SS- 20 problematiek ls er niet éénduidig uit te halen. De tegenstanders van nieuwe atoomwapens preken de te rughoudendheid. de voorstanders be nadrukken de noodzaak van geloof waardigheid. Goudzwaard. Scholten, Frinking en Neuman. ze krijgen van de beginseltekst allemaal gelijk. De CDA-meneer heeft een nieuw pak gekregen, maar het ls opvallend ruim gemaakt. Het past de slanke idealist, maar ook de dikbuikige realist kan er met een beetje goede wil wel in. Goudzwaard ls er in kleine kring niet in geslaagd, het CDA-kostuum op maat te snijden. Hij hoopt nu dat de CDA-leden dat alsnog doen. Afge wacht moet worden of zij in meerder heid ook zo hechten aan de „haute couture". onzer verslaggevers IRDAM Nederland loopt achter op het gebied van la-bescherming". Overheid en particuliere organisaties jteeds meer gebruik van zogenoemde data-banken, lerlei gegevens op grote schaal worden verwerkt, maar ving op dit terrein laat nog op zich wachten. Dat Weinig zicht onzekerheden voor zowel het Individu, over wie gege- ■orden verzameld, als voor de bedrijven die zulke is opslaan en verwerken. itlek was gisteren van ver- e kanten te beluisteren op posium in Amsterdam over ;en van nationale en intema- regels op het automatlse- :es. Het symposium was ge- :rd door het Nederlands Ge- p voor Informatica. De voor de bijeenkomst, mr J. Hek- vatte in zijn inleiding samen ïttei omt^ ibe ;ut< gaat het in de eerste plaats om be scherming van het individu. Over bij na alle burgers worden op tal van plaatsen gegevens verzameld die van zeer persoonlijke aard kunnen zijn. waar het bij de automatisering van de informatie om gaat. Aan de ene kant komt door het toepassen van de nieuwe technieken een bijna onbe perkte hoeveelheid informatie be schikbaar voor zeer velen. Aan de andere kant betekent dat ook, dat de mogelijkheden tot misbruik van die informatie enorm toeneemt. BIJ de waarborgen tegen misbruik Toch heeft de burger er maar weinig zicht op wat er nu precies over hem wordt bewaard, wat daarmee wordt gedaan en wie daar allemaal gebruik van maken. In verschillende Westeu- ropese landen zijn de afgelopen Jaren wetten gemaakt die de burger op dit punt te hulp komen. In Nederland ls zo'n wet al Jarenlang in voorberei ding, maar er is nog steeds geen ont werp bij het parlement ingediend. Twee van de inleiders op het sympo sium in Amsterdam waarschuwden nadrukkelijk voor de nadelige gevol gen van deze achterstand. De Amerikaanse adviseur O. Russel Pipe hield zijn gehoor onder meer voor, dat het ontbreken van wetge ving kan betekenen dat in het inter nationale verkeer om Nederland wordt heen gelopen. Dr F. Hondius, een Nederlandse top-ambtenaar bij de Raad van Europa, wees er op dat het niet alleen om bescherming van de privacy gaat. Hij gebruikte daar om ook het begrip „data-bescher ming", dat niet alleen die privacy bescherming omvat, maar ook be scherming van die informatie zelf, bij voorbeeld tegen misdaad (diefstal) en natuurrampen. Dr Hondius uitte het nadrukkelijkst de kritiek, dat wetge ving op dit gebied in Nederland te traag tot stand komt. ADVERTENTIE 'A (AP) r Zwarte Ameri- ïiders zijn gisteren in de Ll- »gec loofdstad Beiroet aangeko or een ontmoeting met de se leider Jasser Arafat. Het tien vertegenwoordigers van aaihem Christian Leadership q' ce, een zwarte bewustzijns- Itie die gesticht werd door .uther King. eggen op een vredesmissie te iet Midden-Oosten. Joseph verklaarde gisteren dat een het Midden-Oosten onmo- zolang geen rekening wordt a met de rechten van de Pa- e Amerikanen zijn zich voor- geworden van de Palestljn- ja het ontslag van een van irs, Andrew Young, als Ame- imbassadeur bij de Verenig- w wegens zijn ontmoeting hoge vertegenwoordiger van tljnse Bevrijdingsorganisatie d( itijnse leider Arafat is giste- lezoeken aan Algerije en Ma- tarriveerd in de Tunesische <1- De Palestijnse leider Een dat hij een poging zou ncje ondernomen te bemiddelen Jgerije en Marokko in het lafljn de Westelijke Sahara. Vol- ere berichten zou Arafat dat elijk hebben geprobeerd. Jj^AlgeriJe bij voorbaat eert Haal zonnige vakantie herinneringen op, Drink een echte RIOJA. CAMPO VIEJO Sfeervol onderdeel van uw Spaanse vakantie... RIOJA! Zonnig genoegen, elk glas op nieuw. De originele RIOJA: CAMPO VIEJO is er óók in Nederland. Even smaakvol en niet duur. Vraag maar bij uw winkelier. Saludl Voor verkoopadressen: W. van der Linden Co.&V. Telefoon OIO 772455 van de hand hebben 3ze IDAM (ANP) De Amster- Bn where he heeft het afgelopen le een 24-Jarlge man gearres- e ervan wordt verdacht be te zijn geweest bij de moord doodslag op de Amsterdamse ntwerper Peter Voorn. Het filer werd op 18 augustus ge- angetroffen in zijn woning stel Keizersgracht. Volgens een Oordvoerder zijn er meer ver maar die heeft de recherche kunnen opsporen. WASHINGTON (Reuter. AP) Ro nald Reagan, de vroegere gouverneur van Califomlë heeft zijn kansen voor de republikeinse presidentskandida tuur aanzienlijk versterkt. De afge vaardigden naar de conventie van de Rupublikeinse Partij In Califomlë be sloten met grote meerderheid tot handhaving van het systeem dat de winnaar van de voorverkiezingen in de staat Califomlë op de partijcon ventie alle 168 Califormische stem men krijgt. Omdat Reagan in Califor- nië favoriet is, heeft hij met deze 168 stemmen al een aardig opstapje naar de 997 stemmen die hij nodig heeft om door de conventie tot presidents kandidaat benoemd te worden. In het democratische kamp is de strijd om de kandidatuur minstens even interessant. Terwijl senator Ed ward Kennedy zijn kansen wikt en weegt, is ook duidelijker geworden dat nog lang niet alle democraten de kansen van de zittende president Carter verkeken achten. De schelden de ambassadeur bij de Verenigde Na ties verklaarde gisteren in Nairobi dat Edward Kennedy waarschijnlijk het landsbelang en het partijbelang zal laten voorgaan en niet zal mee doen aan de voorverkiezingen. Hij noemde eventuele kandidatuur geen goede zaak. DEN HAAG (ANP) De Belgische oud-premier en voorzitter van de (christen-democratische) Europese Volkspartij, Leo Tindemans, heeft gisteren in Den Haag gepleit voor een Europees veiligheidsbeleid en nauwe re Beneluxsamenwerking om de be langen van de drie kleine landen vei lig te stellen. Tindemans sprak op een bijeenkomst van het Genootschap voor Internationale Betrekkingen. Nu de internationale stand van zaken niet meer berust op het beleid van de twee supermogendheden, maar een mul tl polair systeem is ontstaan, dreigt de bescherming van relatief goedkope veiligheid en ongekende economische groei verloren te gaan. Alleen meer Europese samenwerking kan uitkomst bieden voor het ineen storten van het Internationale mone taire stelsel, de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit verschillen de werelddelen, de 8ALT-akkoorden en de recente verklaring van oud- minister Kissinger dat de Ameri kaanse nucleaire paraplu niet meei geloofwaardig lijkt. HAVANA (AFP) President Fidel Castro van Cuba heeft Senegal zijn verontschuldigingen aangeboden voor het „beledigende gedrag" tegen over de Senegalese delegatie naar de conferentie van niet-gebonden lan den, die twee weken geleden in Hava na plaats vond. Dit is bekend gemaakt door het Sene galese ministerie van buitenlandse zaken, dat hieraan toevoegde dat de delegatie van Senegal in Havana de conferentiezaal had verlaten wegens „de bedorven atmosfeer" die heerste tijdens het debat achter gesloten deuren over het Midden-Oosten. Het was al eerder uitgelekt dat Senegal tijdens deze zitting had geprotes teerd tegen de ondemocratische gang van zaken en het bevoordelen van sprekers die tegen Egypte waren door de voorzitter van de vergadering, Fi del Castro. China heeft gisteren een aanval ge daan op de manier waarop Cuba de conferentie van niet-gebonden lan den heeft afgeschermd. Het officiële Chinese nieuwsagentschap beschul digde met name de pogingen van „Moskou en zijn klant Cuba" om de pers te beïnvloeden. De Chinese com mentator haalt de moeilijkheden aan die de uit China afkomstige journalis ten in Havana ondervonden en schrijft dat uiteindelijk slechts één Chinese journalist op de perstribune is toegelaten, nadat een Nederlandse collega hem zijn toegangsbewijs had geleend. GENEVE (UPI, DPA) De vertegen woordiger van het Hoge Commissari aat voor vluchtelingen, de Oosten rijkse prins Alfred zur Lippe-Weissen- feld, heeft zijn ontslag aangeboden. De prins wordt ervan beschuldigd zich kunstschatten te hebben toege- elgend die afkomstig zijn uit kerken en musea in het door Turkije bezette noordelijke deel van Cyprus. BIJ een huiszoeking waren vrijdag talrijke kunstvoorwerpen in de woning van de prins gevonden, waaronder kost bare byzantijnse ikonen. De politie had drie vrachtauto's nodig om de partij naar het hoofdbureau te bren gen. De directeur van het kunsthisto risch museum in Nicosia verklaarde dat de kunstvoorwerpen stellig van diefstal afkomstig waren. Hij had stukken herkend die eigendom waren van een na de Turkse Invasie tn 1974 geplunderd museum in Famagusta. Minister Van Aardenne met zijn echtgenote bij aankomst op Schiphol na een reis naar Venezuela en de Nederlandse Antillen. Minister Van Aardenne: SCHIPHOL (ANP) Nederland is bereid het overgrote deel te financieren van projecten voor alternatieve energie op de Nederlandse Antillen. Dit heeft minister Van Aardenne van Economische Zaken gistermiddag op Schiphol meegedeeld na zijn aan komst uit Curacao. De minister heeft tijdens zijn tiendaags bezoek aan de Nederlandse Antillen voor deze pro jecten gepleit. De voorwaarden voor deze projecten zijn volgens hem op de Antillen veel gunstiger dan in Europa, gezien het veel groter aantal uren zon en vrij harde constante wind aldaar. Hier door zouden deze alternatieve ener gievormen eerder concurrerend kun nen zijn. Alternatieve energie is ook voor de Antillen, aldus de minister van groot belang voor de watervoorziening. Het drinkwater wordt daar uit zee gewon nen. Voor de ontzilting is erg veel energie, nu nog olie, nodig. Minister Van Aardenne zie dat het water op de Antillen per dag duurder wordt, als gevolg van de stijgende prijzen van de brandstof. Dat kan het toerisme gaan bedreigen, een van de pijlers van de Antilliaanse economie. Op 8chlphol wilde minister Van Aar denne niet ingaan op de geruchten die op Cucagao de ronde doen, dat de Venezolaanse staatsollemaatschap- pij een belang zou willen nemen in Shell Curacao De minister verklaar de „ook kennis genomen te hebben van de geruchten", maar. zei hij: „er is nu nog geen sprake van een onder handelingsfase". Wel berust volgens Van Aardenne de wens van Venezo laanse zijde op waarheid. HIJ acht het zeer wel mogelijk dat op niet al te lange termijn besprekingen hierover zouden kunnen beginnen. TILBURO (ANP) De Tilburgse ge meentepolitie heeft negentien inwo ners van die stad aangehouden. ZIJ worden ervan verdacht acht financie ringsmaatschappijen te hebben op gelicht voor een totaalbedrag van 145.000 gulden. De verdachten die In leeftijd variëren van 26 tot 42 Jaar maakten bij hun praktijken gebruik van paspoorten, die zij stalen uit ge parkeerde personenauto's. De oplich tingen vonden plaats in de maanden april, mei en Juni. Van een onzer verslaggevers ARNHEM De Arnhemse raad heeft gisteravond de PvdA-wethouders E. Altena en D. van de Meeberg naar huls gestuurd. Met het aannemen van moties van wantrouwen, waarbij alle leden van de fracties van CDA. WD en D'66 vóór stemden, was het lot van de beide wethouders bezegeld. Tegen deze moties stemden leden van PvdA, PPR en PSP, die samen de PPP-fractie vormen. Hiermee kwam er een eind aan de samenwerking in het Arnhemse colle ge op basis van een bestuursakkoord. Er waren verschillende controverses tussen de linkse groeperingen en de rest van de raad geweest, waarbij het stemgedrag van de PvdA-wethouders meermalen kritiek bij de andere par tijen had opgeroepen. CDA-fractle- voorzltter mr. C. Winters zei gtster- avond dat de PvdA koos voor polari satie, dat de gematigden in die kring te weinig gewicht in de schaal konden leggen en dat de PvdA-wethoudera werden gemangeld tussen het college van b en w en eigen fractie. Voorzitter J. de WaaiJ, van de PPP. „Men accepteert geen politieke te genstellingen en dat is verontrus tend. Het ls afgelopen met de goede gemeentelijke democratie in Am- hem." Volgens De Waaij zouden de anderen de PPP niet in het college willen, omdat de machtigen nog machtiger moeten worden. „We kun nen nu de uitverkoop van Arnhemse grond tegemoet zien." Met 22 tegen 16 stemmen nam de raad de twee moties van wantrouwen aan. De PvdA-wethouders hadden bij voorbaat gezegd de gevolgen uit de uitslag van de stemming te zullen trekken. Van de Meeberg: „Ondanks het advies van een mij bevriende or ganisatie. de KWJ: Neem nooit zelf ontslag." Altena zei dat hij had meegewerkt aan wat meer rechtvaardigheid in de lokale samenleving ten gunste van hen die de minste kansen hebben. Het nieuwe college van b en w zal straks bestaan uit leden van CDA en VVD, waarbij het aantal waarschijn lijk van vijf op zes zal worden ge bracht. De kleine D'66-fractle wenst geen wethouder te leveren, maar zeg de het toekomstig college wel mede werking toe. Van een onzer verslaggevers AM8TELVEEN De KLM heeft bij de Amerikaanse Boelngfabrieken ln Seattle drie Boeing 747-vliegtuigen besteld. Met de order is een bedrag van 415 miljoen gulden gemoeid. Twee van de drie toestellen zijn van het type 747-b, die voor personenver voer zijn Ingericht, de derde een 747- m, kan worden omgebouwd tot vrachtvliegtuig. De drie toestellen zuilen eind volgend Jaar zijn afgele verd. De maatschappij zal dan ln totaal 25 747-toestellen ln de lucht hebben. Dit ls de tweede grote order van de KLM binnen een half Jaar. Nog on langs bestelde de maatschappij voof een bedrag van een miljard gulden tien Europese Airbussen, die Ir de loop van de jaren tachtig de DC-8 en een deel van de DC-9-vloot moeten •vervangen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 9