Grift aan patriottisch front was juist'
Vragen naar plaats van de
leek in bisschoppensynode
,Hoog' en ,laag' naar de vuilniszal
Uit brieven van lezers
1
Chinezen denken weer
over lidmaatschap
van de wereldraad
Trouw
Conferenties
VOORBLJGANC
200.000 Nieuwe
Testamenten
Zuidafrikaanse
kerk praat over
dienstplicht
Geen lekehelp^
paus in VS t j
DINSDAG 18 SEPTEMBER 1979
TROUW/KWARTET
GENEVE (EPS/Reuter) De
gift die het Patriottisch Front
van Zimbabwe in augustus
1978 van de wereldraad van
kerken heeft ontvangen,
wordt gerechtvaardigd door
de deelneming van het front
aan de Rhodesië-conferentie,
die op het moment in Londen
aan de gang is. Dit heeft de
secretaris-generaal van de we
reldraad. dr Philip Potter, gis
teren gezegd na besluit van de
bijeenkomst van het uitvoe
rend comité van de raad in
Genève.
O! het patriottisch front opnieuw een
gift zal ontvangen, wanneer de we
reldraad eind september de nieuwe
giften zal bekendmaken, wilde Potter
niet zeggen. Of het front opnieuw
geld van de kerken ontvangt, hangt
volgens Potter af van de vraag of het
geld heeft gevraagd en of het voldoet
aan de voorwaarden, die het pro
gramma tot bestrijding van het racis
me stelt.
vast dat het niet juist is als de kerken
alleen belangstelling tonen voor vra
gen van de godsdienstvrijheid. Deze
kan immers niet worden losgezien
van de mensenrechten in het alge
meen. aldus het comité.
Kritiek
Het uitvoerend comité heeft zich uit
voerig beziggehouden met vragen
van godsdienstvrijheid en rechten
van de mens. De laatste twee Jaar is
het aantal schendingen toegenomen
en het uitvoerend comité heeft daar
om aan de commissie voor internatio
nale zaken opgedragen hierover een
rapport aan te bieden aan het een
traal comité, dat volgend jaar verga
dert. Het uitvoerend comité, stelde
Godsdienstvrijheid sluit volgens het
uitvoerend comité het recht voor de
kerk in. de overheid te critiseren,
waar dat omwille van het evangelie
nodig is.
Het comité stelde vast dat
de wereldraad op het punt van de
mensenrechten de laatste dertig ja
ren voorzichtig te werk gegaan is. Het
comité acht dat juist, omdat „een
overijverige reactie in sommige ge
vallen verschrikkelijke gevolgen kan
hebben."
Het uitvoerend comité betoonde zich
voldaan dat op Brits initiatief een
conferentie over Rhodesië/Zimbabwe
wordt gehouden.
Het comité sprak de
hoop uit dat de besprekingen zullen
leiden tot de totstandkoming van een
grondwet, waarin gelijke rechten
voor alle burgers zijn verzekerd en die
voorzien in een onpartijdig orgaan
voor het handhaven van de orde tij
dens de overgangsperiode en om de
verkiezingen te controleren.
Het co
mité wees er op dat de wereldraad
zich in het verleden herhaaldelijk kri
tisch heeft opgesteld tegenover de
huidige gTondwet, die voorziet in
handhaving van blanke voorrechten.
Het uitvoerend comité begroet de po
gingen van leden-kerken om de
vluchtelingen uit Indo-China op te
vangen en een nieuwe woonplaats te
geven en hoopt dat het de kerken zal
lukken de regeringen te overreden
meer voor de opvang van de vluchte
lingen te doen.
Nederland
In juni van het komend jaar houdt de
wereldraad in Nederland een interna
tionaal beraad over het racisme. Hier
inoet het beleid op dit punt voor de
jaren tachtig worden uitgestippeld.
Dr Potter is bezig de leden-kerken
zich ten aanzien van het toekomstige
beleid te polsen. Zijn rapport zal op
de agenda staan van het beraad, waar
120 kerkelijke vertegenwoordigers en
afgevaardigden van raciaal onder
drukte groepen aan zullen meedoen.
Het beraad zal voorts worden voor-
breid in verscheidene bijeenkomsten
over de hele wereld.
De samenwerking tussen de rooms-
katholieke kerk en de wereldraad van
kerken wordt voortgezet in een geza
menlijke inbreng in de voorbereidin
gen voor het internationale jaar voor
de gehandicapten (1981). Verder zul
len de twee lichamen samenwerken
op-het punt van de mensenrechten en
de godsdienstvrijheid en zullen zij
een gemeenschappelijk document
voorbereiden inzake de bewapenings-
vragen.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Scheveningen: C
lemarts, laatstelijk zendli
kant te Cameroen, wonende
ken-Binnen; te Wester haar:
Jong te Laar (W.Dld); te Blat
Groenekan: A. Vlietstra te
spijk.
Aangenomen naar Hoogvlieten
H. v.d. Heuvel te Maarsen,
dankte voor Aalten; naar
dijk: J. E. W. Nicolaï te Zev^lS
die bedankte voor Elburg
Waardenburg-Neerijnen.
Bedankt voor Hoogeveen:
mans te Buitenpost.
Het bericht van het beroep
Bouman naar Doetlnche ge
onjuist. J0
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar HoogezJw
pemeer: J. A. v. Hooydonk te té
naar Medemblik: W. den
kand. aldaar.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM Een groep van 16
zich verontrust noemende katholieke
leken en religieuzen heeft kritiek op
de samenstelling van de Nederlandse
delegatie naar de komende Neder
landse bisschoppensynode in Rome.
Zij verlangen dat er ook gewone le
ken in de afvaardiging worden opge
nomen.
De Nederlandse delegatie bestaat uit
de Nederlandse bisschoppen en enke
le oversten van religieuze orden. De
verontrust* katholieken vinden dat
de kerk in ons land niet alleen door
dit soort vertegenwoordigers wordt
gedragen, „maar zeker ook door een
Lioelend aantal gelovige leken, het
geen de laatste Jaren zo sterk door
klonk ln de bisschoppelijke brieven
en boodschappen" De 16 vervolgen
hun open brief door te verwijzen naar
Vrouwen in Russisch
orthodoxe opleiding
LENINGRAD (EPS) De Russich
orthodoxe kerk heeft voor het eerst in
haar geschiedenis vrouwen toegela
ten tot een van haar opleidingsinsti
tuten. 81nds begin deze maand stude
ren 25 vrouwen aan de pas opgerich-
temuziekacademie in Leningrad Na
.drie Jaar studie kunnen vrouwen toe
gelaten worden als dirigent voor de
kerkmuziek.
De vrouwen zijn tussen de 18 en 32
jaar oud. Zij hebben alle een middel
bare vooropleiding en de meesten
hebben reeds een muzikale vorming
nchter de rug. De opleiding omvat
musicologie, zang. en theologie. De
orthodoxe kerk verstrekt beurzen
voor de studie
Vorig Jaar heeft de kerk reeds geëxpe
rimenteerd met de opleiding. Omdat
de resultaten bemoedigend werden
bevonden besloot de heilige synode
van de kerk de opleiding uit te bou
wen. ZIJ is een onderdeel van het
theologisch seminarie en de acade
mie in Leningrad. De opleiding heeft
14 hoogleraren en assistenten.
waarin opgenomen De Rotter
dammer. mei Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
Directeur mg O Posima
HOOFDKANTOOR
Pos»Dus 8»
1000 AW Amsierd.i"
Pp<tg"0 t>t 00 00
P.mii Ned Cled'fD
Rrhtrii/ignr 23 00 i.
REGIO ROTTER?AM DORDRECHT
Povt>us 948
3000 Ax Rotterdam
iel 010-115588 (abonnementen
en bezorging)
ie" 010-115588 (redactie'
tel 115700 (uitsluitend voor
advertenties i
Westwaah a
Rotterdam
HEGIO OEN MAAG LEIDEN
Parfc straal 3.
Den Hfag
REGIO NOORD NEDERLAND
PoslOus 3
Boon aa Zvw e
te< 05200-17Q3C
Abonnementsprijzen
Per maand I 15 90
Per kwartaal 47 70
Per haH iaar f 95.40
Per iaar 188 80
AdrertertMI
op aanmaag
Tetetomscde abonneme we nood'achten
3 e adressen beven'
Opgane familieberichten 4.1930 «ai
- aardag L m *ri;dag Op zondag van 18
30 uu' telet 020-9134 sa
Opgave m n. advertentes iv
,vv «36868 O» srhr.rteN* aan Uw-Adv
«fdefcng postOuS 433
1000 AK AMSTERDAM
Ad'*sw<|7<<png«n uitsluitend vCNnrteet*
aan onze Amsterdamse adressen
het landelijk pastoraal overleg in
Noordwijkerhout.
„Er is in belangrijke zaken, altijd
over de hoofden van deze groep heen.
gezegd en beslist, hoe er geloofd moet
worden. Wij mogen dus niet samen
kerk zijn. Het wordt ons steeds onmo
gelijk gemaakt", aldus de 16.
Enerzijds wordt onze geloofsbeleving
geblokkeerd door de onenigheid van
de bisschoppen en hun onmacht deze
geschillen op te lossen, terwijl ander
zijds de ruimte ontzegd wordt om zelf
Initiatieven te nemen. De synode zal
straks gaan over de knelpunten tus
sen de bisschoppen aangaande pro
blemen. die direct betrekking hebben
op deze gelovigen. We menen name
lijk gemerkt te hebben, dat men in
het bisschoppencollege zeer sterk
van mening verschilt over beoorde
ling van bijvoorbeeld gezamenlijke
avondmaal (eucharistie) vieringen
met rooms katholieke en reformatori
sche christenen, over jongeren- kate-
chese, de vrouw in het ambt, de ge
huwde man als priester, abortus en
homofilie. Stuk voor stuk zaken, die
de leek aangaan of minstens mede
aangaan", aldus de 16. „Wij vragen
ons dan ook al waar straks, tijdens
het overleg in Rome. de stem of in
breng van deze groepen zal zijn.
Wij eisen erkenning van de gelovigen
in de vorm van één of meerdere verte
genwoordigers bij de synode straks in
Rome. Waarom toch wordt het ons
door de leiding van het instituut
Kerk, zo moeilijk gemaakt, om ons
vol zijn van de Geest over te brengen
op ALLE mensen, die ons pad krui
sen, terwijl er door die leiding steeds
maar weer personen of groepen, be
wust of onbewust aan de kant worden
geschoven of als „ongelovig" worden
afgeschreven?
Onder de ondertekenaren van de
brief zijn zr Baptiste Tuin O.P., zr.
Hélène Terwijn O.P., pater L. Klin
kenberg O.P., pater P. Hendriks O.P
en zr Reglnaldine Knoops O.P.
Bisschop Simonis van Rotterdam
heeft ln een brief aan de pastores ln
zijn bisdom en aan de leden van de
diocesane pastorale raad gevraagd
om opmerkingen en suggesties voor
de bijzondere synode. Het is daar
echter kort dag voor. Simonis wil de
reacties op 22 september binnen heb
ben, omdat hijzelf voor 10 oktober
zijn advies naar Rome moet sturen.
De synode begint, zoals gemeld, op 14
januari.
Werken aan de opbouw van een
missionaire gemeente, voor kerke-
raadsleden met apostolaire opdracht
en/of interesse, 29-30 september, ver
volg 24-25 november, Kerk en Wereld,
Driebergen (tel. 03438-2241).
De lijdende kerk, spreker Gerhard
Hamm (Russische Duitser, sinds 1974
buiten Rusland), donderdagavond 20
september, 20 uur, De- Rönneboom,
Bavlnckstraat. Almelo. Inl. tel. 03410-
17844
De zendings- en evangelisatiege
dachte in het christendom, zakbijbel-
bond conferentie, sprekers P. P. Ult-
tenbogaard, Joe Copeland en ds. Th.
P. Pol, zaterdag 22 september 10.30
uur, Boschlust, Zeist. Inl. tel. 08375-
2294.
Charismatische retraite met An-
dré Beijersbergen, 29 september-4 ok
tober, Huize Aerwinkel, Posterholt
(tel. 04742-1393).
NEW YORK (EPS) Dr. K. H. Ting,
de rector van de theologische facul
teit van de universiteit ln Nanking
heeft tijdens een bezoek aan de Ver
enigde Staten gezegd dat de Chinese
kerken open staan voor internationa
le kerkelijke betrekkingen. Hun
meeste aandacht wordt volgens Ting
echter op het moment door nationale
kwesties gevergd.
Binnenkort komt het 150 leden tel
lende comité van de Chinese kerken
bijeen. Daar zal onder meer gespro
ken worden over het lidmaatschap
van de Chinezen van de wereldraad
van kerken.
Ting Is bisschop van de Anglicaanse
kerk, maar sinds de Chinese regering
besloot de christelijke denominaties
op te heffen en alle kerken samen te
voegen in één verband, functioneert
het bisschopsambt van Ting niet
meer.
ADVERTENTIE
mogen wij leveren aan de schoolkinderen van de Estado
do Espirito Santo, een van de armste staten van het arme
Brazilië. Ze doen dienst als handboek voor het
godsdienstonderwijs. 200.000 schoolkinderen, dat
betekent 200.000 gezinnen. Per stuk 2,63. Giro 901.000
v. In de Rechte Straat te Velp, met vermelding NTBr.
Doet ook u mee?
Desmond Tutu (2)
De heer Janse citeert Vondel (Trouw,
12 september): „De liefde tot zijn land
is ieder aangeboren". Hij klaagt er
over dat dat nu niet meer zo ls. Hij
noemt als voorbeelden: de havensta
king (persoonlijk zie ik liever „meer
poen" uit winsten voor bij voorbeeld:
creëren van zinvolle arbeid ln de ver
pleging, etc., desnóóds via stakingen)
en de groep van bisschop Tutu om
geen kolen uit Zuid-Afrika in te voe
ren. Gelukkig hebben we een buur
land dat wel meer in de geschiedenis
blijk heeft gegeven dat de liefde tot
het eigen land bij velen in het bloed
zit. In dezelfde krant lezen we, dat
steeds minder willen weten van de
holocaust. We lezen daar: „Meer dan
veertig procent van de Duitsers oor
deelt nu dat Hitier „veel fout heeft
gedaan, maar men moet niet verge
ten wat hij aan goeds heeft gedaan,"
Dezelfde methode als bovengenoem
de Duitsers past ook de heer Janse
toe door erop te wijzen dat (blank)
Zuid-Afrika toch wel erg goed ls voor
de zwarten: zij werken in uiterst mo
derne mijnen voor een goede boter
ham. Verder zwijgt hij in alle talen
over wat Zuid-Alrika fout doet, want:
„Wat niet waar mag zijn, kan niet
waar zijn". Een vergelijking met de
februaristaking of met de weigering
van de arbeiders om te werken voor
een systeem dat mensen verdeelt in
mensen met blank, respectievelijk
joods en/of niet-blank bloed ls meer
op zijn plaats. Daarom gaat het ook
bij Desmond Tutu.
Rotterdam Henri van der Veen
Hij maakt op het moment een rond
reis door de VS, nadat hij heeft
deelgenomen aan een vredesconfe
rentie in dat land. Volgens Ting zijn
er in China drie miljoen katholieken
en 700.000 protestanten. De katholie
ken hebben geen formele band met
het Vaticaan en hebben eigener be
weging veertig bisschoppen aange
steld. De protestantse kerken hebben
de laatste jaren de ambten afgeschaft
maar op het moment wordt overwo
gen weer een ambt in te stellen.
door Hennie Serfontein
JOHANNESBURG De synode van
de presbyteriaanse kerk in Zuid-Afri-
ka spreekt dezer dagen onder meer
over het recht van jongemannen op
grond van hun geweten dienst te wei
geren. Ter synode merkte ds. Nichol
Dinnie op dat gewetensbezwaarden
op straffe van gevangenschap ge
dwongen worden wapens te dragen.
Hij noemde twee gevallen van jonge
mannen die gedreigd werden met drie
en twee jaar straf. Er Is evenwel sinds
kort een afdeling sociale hulp. waar
gewetensbezwaarden bij kunnen wor
den ingedeeld.
De synode sprak uit dat christenen
als gewetensbezwaarde erkend beho
ren te worden, wanneer God hen naar
hun overtuiging daartoe roept. In een
andere motie riep de synode de predi
kanten op tot pastorale hulp aan
dienstweigeraars.
In een volgende uitspraak deed de
synode een beroep op minister 8chle-
busch van justitie de banning orders
te herzien of op te heffen.
GEREF. KERKEN VRIJG,
Bedankt voor Assen Noord, I iCl
en Hattem: H. W. Ophof te
voor Wageningen: J. F. Heij e
foort.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Emmen: D. Qua 1
te Apeldoorn; te Leiden R. v. 18
te Leeuwarden; te Middelbu da
Slofstra te Broek op Lan-'ecn
Aangenomen naar Katwijk
D. Slagboom te Barendrech
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te St. Catharines
Vergunst te Veen; te Oudemi -
Hoogerland te Krabbendijkt
Bedankt voor Unionville
van Haaren te Amersfoort. r0
singen: H. Hofman te Rc
Zuid.
VRIJE EV. GEMEENTEN
Beroepen te Winschoten: W.
de te Den Haag.
IK
Lukas Vischer
Dr. Lukas Vischer is aangeCj!
directeur te worden van een
te richten bureau van Di
protestantse kerken in Zwi Ia
Vischer treeft eind van dit
directeur van de afdeling
Kerkorde van de wereldraad!^
ken. Als hij op het aanbot cj
Zwitserse kerken Ingaat, za t
vooral concentreren op de ej
ding van protestanten en r
tholieken ln zijn land, zo he
gezegd. Vischer is zelf Zwiti a]
di
WASHINGTON (ANP) »a:
caan heeft vertegenwoordl de
de katholieke kerk van de yfn
Staten meegedeeld, dat le
bij de eucharistievieringen,
Johannes Paulus II tijden
zoek aan de VS ln oktobei
den, niet nodig zullen zijn.
dedellng wordt wel gelnte a
als een poging van het Vatji l
te voorkomen dat vrouwe m:
pauselijke missen als commtei
sters optreden of de bij beta;
voor hun rekening nemen. J
Leden van de nationale kfle
bisschoppenconferentie bek ei
den dat het Vaticaan met zi ;p
deling de normale kerkelijkt or
aangaande de inzet van m he
'vrouwen bij bijzondere eu
diensten volgt.
1 N
25
door prof. dr. J. P. Boendermaker
„Laagkerkelijk", „hoogkerkelijk",
„sober" Altijd weer duiken die
woorden op als het over liturgie
gaat, ook in het overigens zo boeien
de artikel van dr. Rijnsdorp van 13
september met als hoogtepunt die
passage over het vuur Gods dat
tussen alles doorgaat en onze dille
ma's verschroeit!
Ik wil alleen nog maar wat na-mediteren over
die woorden, niet d^ep-wetenschappelijk. ik
ben er meteen voor gaan zitten, anders was
het er toch weer bij gebleven. In de eerste
plaats zijn ze niet zo zakelijk als ze lijken.
„Hoog" willen zijn ln de kerk mag niet, dus
hoog is fout, laag is goed. Hoog is de mis. laag
is de protestantse eredienst. Nou ja. dat kun
Je nu niet meer zo goed zeggen, dus kiezen we
het woord „sober", dan heb Je ook die protes
tanten te pakken die met veranderingen in de
liturgie bezig zijn. Elke verandering brengt
altijd wat beweging en is dus altijd minder
sober dan soberSober lijkt ook zo'n rus
tig zakelijk woord, maar ls het dat wel? Het
betekent natuurlijk gewoon nuchter en daar
na is heeft het een bredere betekenis gekre
gen, maar altijd „positief: versobering, min
der uitgeven, minder warmte, een veer min
der op je hoed, een strip minder op je auto.
Sobere kerkdienst
Maar wat is dan toch een „sobere" kerk
dienst? Meestal bedoelt men naar mijn erva
ring een „gewone dienst". En wat ls dat dan?.
Een preekdienst waar de predikant voorgaat
Die komt binnen, bestijgt de kansel, spreekt
Votum en groet uit, geeft*een lied op. leest,
preekt, gaat voor in gebed De gemeente
zingt, dat wel. maar toch is het een continue
ring van de domineeskerk, ln alle soberheid
In feite staat de predikant daar letterlijk
nogal hoog ln de kerk. Ik wii hier alleen maar
mee laten zien dat het met die woofden niet
klopt Wat er gebeurde en gebeurt kan verder
best gaaf zijn.
In de ouderwetse mis stond de priester cen
traal Maar omdat het er niet zo ..sober"
toeging wemelde het om die mysterieviering
heen van laagkerkelijke figuren en figuurtjes,
zoals misdienaars en andere helpers, en die
moesten goed „sober" zijn, want fouten ma
ken was erg vervelend. Nu ja. lang in een
harde bank zitten met Je benen slingerend in
Kinderen mogen het doopvont vullen. Hoogkerkelijk? Of juist heel laagkerkelijk?
een lege ruimte is ook op een andere manier
vervelend!
De liturgische beweging van de Jaren dertig
kreeg genoeg van dat woord soberheid en
keek voor het eerst weer eens met belangstel
ling naar de buren én naar de traditie. Mis
schien raakte men toen wel wat teveel onder
de indruk van dat stille mysteriemiddelpunt
waaromheen zich zoveel bewoog Maar zo
gaat dat als je op ontdekkingsreis gaat, ze
wilden weer oog hebben voor mensen die én
oren én ogen de kost willen geven en die pas
goed hóren kunnen als er ook verder een
beroep op hun hele menselijkheid gedaan
wordt.
Daarmee hebben ze iets losgemaakt dat niet
meer weg te denken ls uit ons kerkelijk leven,
en waar we nog lang niet op uitgekeken zijn.
Bij die buren zelf was trouwens ook een
beweging gaande om de mensen in het schip
van de kerk meer bij het gebeuren daar rond
het altaar te betrekken en de grote doorbraak
kwam toen de landstaal werd Ingevoerd, hoe
veel problemen dat ook meebracht.
Gedachtenis
Toen kwam de gedachtenis weer onder dat
mysterievieren uit, precies wat ook de refor
matie bedoeld had. Luther is heus niet zo
onschuldig en traditioneel met de misviering
omgegaan als vaak gedacht wordt. In zijn
volksmis moest er zoveel mogelijk gezongen
worden door ledereen. er zit een avondmaals-
vermaning in die het Onze Vader parafra
seert en die ergens tussen preken en bidden
in staat, de Inzettingswoorden moeten vooral
heel duidelijk door ieder gehoord worden en
er mag vooral niet teveel afstand zijn tussen
die woorden en het ontvangen van brood en
wijn door de gemeente.
Het gaat niet om een burgerlijke soberheid
(welnee: „laten de klokken maar lulden en de
orgels spelen"), maar wel om de open oren en
monden van iedereen. Het gaat erom dat de
gedachtenis doorgaat zoals Hij dat heeft aan
gegeven. Het gaat niet om een bewlerrookte
geheimzinnige aanwezigheid, maar zijn „tes
tament" moet telkens weer geopend worden
en wat daarin staat moet gehoord en gevierd
worden: dat HIJ de levende ls die met ons
gaat en óók opstaat ln de woorden en die zich
aan ons geeft onder brood en wijn voor onder
weg. Het gaat erom dat wat HIJ zei, ook
geschiedt. En dat gold, en alle verschil van
mening tussen lutheranen en calvinisten ln
de geschiedenis wist dat niet uit, voor Calvljn
net zo. De levende woorden moeten vorm en
Inhoud beheersen. En dan kan Calvijn plei
ten voor een wekelijkse avondmaalsviering
en Ja heus Abraham Kuyper voor de zin
van een geknield gebed, Ja voor de mogelijk
heid van een teken bij dat gebed zoals bij de
roomse buren
Ambt
Wie de woorden herhaalt en in gedachtenis
brengt binnen de gemeente is eigenlijk niet
zo belangrijk, als er maar geen wanorde en
eigenmachtigheid van individuen ontstaat.
Daarom geen hoog priesterschap, maar wel
een duidelijk ambt: mensen die door de ge
meenteleden geroepen zijn, niet alleen ln hun
naam ze zijn niet zomaar een vereniging
maar mede in naam van hun Heer.
Luther voorzag al de „oefenaar" die met zijn
volgelingen de gemeente splitst, zich beroe
pend op een „bijzonder licht van boven".
Maar verder: de gemeente, de kerk als geheel,
de christenheid moet samen de gedachtenis
dragen en doorgeven. Dat ls ook ln het pro
testantisme zeker niet altijd zo mooi volge
houden, maar zo ls het wel bedoeld.
Gedoe?
Wat gebeurt er nu in veel gemeenten waar
men met de liturgie aan het werk gaat? Een
heel gedoe, zeggen de mensen die er moeite
mee hebben. Er komen meer mensen aan het
woord ln de gemeente. Diakenen spreken
gebeden uit, die ze verzameld of overwogen
hebben, een ouderling of een ander gemeen
telid leest een schriftlezing, kinderen steken
kaarsen aan of brengen een soms aangrijpen
de collage binnen of ze zitten op het puntje
van hun stoel bij de kinderpreek.
Bij de kerkmuzlekdagen in Noordwijkerhout
werd een kyrie, een kreet om ontferming
lijfelijk uitgebeeld, onvergetelijk voor klein
en groot. De lezing wordt uitgelegd, er wordt
over gepreekt door haar of hem die
gemeente geroepen is om te waken
goede uitleg en voortgang en bedie
het Woord rondom de Schrift en i
zodat het Woord ruimte krijgt. Ma u
even: vaak is die preker, die voorgaifr—
al eerder te rade gegaan bij gemee
om op te vangen wat zij in de woort"
om dat ln de preek mee te nen
cantorij, gewoon een wat zang-g
deel van de gemeente zingt een
psalm nu eens onberijmd of een evan}
tetal half een preek!
Helemaal niet „sober" dat alles, zei
het tegendeel van een „hoge" my n
ring! En daarom zijn al die termen z tA
rend geworden. Soms zeg ik wel ee ak
discussie erover: de ware „laagkerkt igj
zit nu juist vaak daar waar men I d<
aan de gang is en nog vaak het ve^n
„hoogkerkelijkheid" te horen
daarna zie lk die woorden graag v<
in de vuilniszak waar al zoveel vi
discussie platslaande woorden In I
zitten.
„Sober"
Het woord sober houd lk er nog eve
dat woord worden altijd weer mi ;t.
plaagd die lets van dat bovenstaand
de dienst willen binnenbrengen. Ma
nog eens even mee naar de joodst Btë
Sober? Bij alle woorden in die lltui en
handelingen en omgekeerd. Bij het K
een gave granaatappel, bij het au r
palmtak, bij de gebeden een.gebe n
en nog meer en bij één feest bouwtr
hut. Nee „sober" is dat allemaal n
groot en klein kén de gedachtenis
vergeten. Waar hebben wij het t
Daar komt ons geloof, onze 11 tui
vandaan?
v<
Wie dat beseft gaat op z'n woorden
doet de oude versleten woorden
zo blijft de toegang open naar elk
dat altijd nieuw zal zijn zolang mal
gedachtenis blijft", in de lichtkrin
vieren van het Woord, het doende W v,
moeten erover praten, erover denke
dan kan en hoe dat het beste onde
leven kan komen, maar dén hebbel
veel meer aan versleten woorden
zi.
Prof. dr. J. P. Boendermaker do
schiedenis van het lutheranisme en aa
en liturgie van het protestantism
universiteit van Amsterdam.
