Front wil meer macht flhodesische president Verbazing over voortslepend 'Cuba-crisis je' Thaise premier naar Vietnam zee Sweden stemt - postzakken kunnen beslissen uid-Afrika bekijkt karte vakbonden Bootvluchtelingen uit Vietnam. Vijf miljoen mensen in Russische werkkampen Tcomo en Mugabe komen met grondwet Vluchtelingen verlaten schip uit Nederland Rapp°rt van dissident joeri oriow: Kriangsak wil garanties van Hanoi Stort uw bijdrage op gironummer 29.14.600, t.n.v. Stichting Comité Hulpverlening Zuid-Oost-Azië, Postbus 1527, tel. 050-777428 9701 BM Groningen ORKAAN DOMINIKAANSE REPUBLIEK GIRO: 1918108 IBDAG 15 SEPTEMBER 1979 BUrTENLAND TROUW/KWARTET H S 7 ir Hans Masselink NDEN Het Patriottisch Front heeft gisteren de voorstellen voor een nieuwe grondwet r Zimbabwe vrijgegeven. Het Front wil in tegenstelling tot de Britse voorstellen een door volk gekozen president die een uitvoerende macht heeft. De Britten zien daarentegen de ïident als staatshoofd die wordt geadviseerd door de premier. e St. n die 'gezet Iritten hebben gistermiddag hun kastellen vrijgegeven. Zij willen grondwet die de blanken minder it geeft maar aan de andere kant ook de zekerheid geeft van een bestaan. De blanken blijven in jf jjlenaat en het Huis van Afgevaar- de t cn vertegenwoordigd, maar ,rnjien geen veto meer uitspreken, de het Britse Plan °P het ogen- en v hebben de 28 blanken in het Huis n D( Afgevaardigden van 100 man in net to >abwe-Rhodesië de mogelijkheid Tedere verandering tegen te gaan. amendement kan pas goedge- [iefvofa worclen als 78 leden het daar in de eens ziin- De Britten willen dat >rk v; (ldoende is in het Huis. nredigheid Patriottisch Front pleit verder een parlement naar evenredig- van de bevolking en gekozen de gehele bevolking. De Britse iter van buitenlandse zaken Carrington wil dat een deel van luis van Afgevaardigden wordt jzen door de blanken en het ande- «el, het grootste, door de gehele lking. De Senaat wordt volgens ïritse voorstel voor eenderde ge- n door het gehele Huis van Afge- iigden, voor eenderde door de ken in het Huis en voor eenderde len „regionale aspecten" in aan- Üng genomen. Patriottisch Front van Robert Bbe en Joshua Nkomo wil een et van 40 mensen gekozen door mis van afgevaardigden. Dit huis It gekozen bij algemene verkie- tn (een man. een stem). (Patriottisch Front zal zich de ende week bij de discussie over torstellen sterk maken voor een bliek met een gekozen president lee-president. De voorstellen van Lord Carrington spreken over een constitutioneel staatshoofd en een premier. De president wordt volgens het Britse plan gekozen door het Huis van Afgevaardigden. In de ogen van het Patriottisch Front zijn de Britse voorstellen „racis tisch", omdat er verschil wordt ge maakt tussen blanken en zwarten. Het Front streeft naar gelijkheid voor de gehele bevolking. Het Patriottisch Front stelt voor in zijn programma dat gisteravond pas aan de pers werd uitgereikt dat de hoogste rechter in Zimbabwe zal worden aangewezen door de president. Andere rechters worden benoemd door een speciale commissie. De Britten pleiten ook voor een commissie die gaat advise ren. maar willen wel dat een rechter tien jaar ervaring heeft als advocaat. Het Patriottisch Front vindt vijf jaar ervaring genoeg. Nkomo en Mugabe willen evenals de Britten commissies instellen die het ambtenarenappa raat en de politie gaan samenstellen. De president moet naar de mening van Nkomo en Mugabe ook het op perbevel krijgen over het leger. Over het staatsburgerschap in de toe komst in Zimbabwe bestaat groot verschil van mening. Nkomo en Mugabe zien de datum van de eenzijdige onafhankelijks verkla ring door Ian Smith op 11 november 1965 als beslissende datum voor het staatsburgerschap, maar de Britten willen de datum van de komende onafhankelijkheid. Alle personen die voor 11 november 1965 burgers van Rhodesië waren zijn dat na de onafhankelijkheid ook. De Britten vinden dat alle huidige bewo ners van Zimbabwe-Rhodesië het recht hebben om in Zimbabwe als WASHINGTON, MOSKOU (Reuter, AP, AFP) Westeu- ropese diplomaten zijn ver baasd over het feit dat de Verenigde Staten het „Cuba- crisisje" met de Sowjet-Unie nog steeds niet hebben kun nen regelen. Gisteren praatte de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Vance voor de derde keer met de Russische ambassadeur Do- brynin, maar zonder succes. In persoonlijke gesprekken zeggen Westeuropese vertegenwoordigers in Washington dat de hele zaak opnieuw het „onvermogen" van president Car ter aantoont. Een van de fouten van Carter was, aldus deze zegslieden, dat niet goed genoeg is nagegaan of er inderdaad Russische gevechtstroe pen op Cuba zijn. Volgens de Sowjet- Unie zelf gaat het slechts om instruc teurs voor de opleiding van Cubaanse staatsburger te blijven wonen. Het Patriottisch Front wil tenslotte nog de bestaande wetten op hun waarde toetsen. De delegatie van premier Muzerewa blijft bij de discussies van volgende militairen week over een nieuwe grondwet vast houden aan de huidige grondwet in Zimbabwe-Rhodesië en vindt het niet Daarbij komt dat vooraanstaande se- nodig daar veranderingen in te storen alsmede de voormalige ml- brengen. nister van buitenlandse zaken Kissin ger met genoegen hebben ingespeeld op de hele affaire. Een van de Westeu ropese diplomaten sprak van een bi zarre „nepcrisis" die de spanningen in de Verenigde Staten zelf onnodig heeft vergroot. De grootste zorg gaat uit naar het SALT-akkoord (over de beperking van strategische kernwa pens) dat nu maar beter kan worden „doorgespoeld", zoals een senator het uitdrukte. Reeks De diplomaten wijzen er ook op dat het incident over Cuba er in feite een in een reeks blunders van Carter is. Eerder was Carter genoopt zijn am- Wat betreft de al dan niet vermeende Russische troepen op Cuba wordt er van de kant van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken op gewezen, dat het helemaal niet de bedoeling was dat deze berichten in de openbaarheid zouden komen. An derzijds kon een „vertrouwelijk" do cument over Cuba dat onder meer dan honderd mensen werd verspreid onmogelijk geheim blijven. Toen het nieuws op straat lag kon Washington weinig anders doen dan Moskou vra gen de troepen van Cuba terug te trekken. De Sowjet-Unie van haar kant heeft gisteren de Amerikaanse militaire ba ses op Okinawa een ..voorpost'' ge noemd van de agressieve politiek van de VS in het Verre Oosten Eerder maakte het Russische persbureau Tass melding van Amerikaanse troe- ton. Vance of de speciale afgezant pen in de Dominicaanse Republiek. Strauss. Dit is door de ambassadeur daar ont kend, maar een Dominicaanse sena- Verder zei Kissinger vorige maand in tor heeft gezegd dat de mariniers het Brussel dat West-Europa niet al te antwoord vormen op de Russische zeer moet rekenen op de Amerikaan- troepen op Cuba. Tass vraagt zich af se atoomparaplu, en maakte Carter waaraan de Verenigde Staten het zelf de wat ongelukkige opmerking recht ontlenen talrijke troepen op dat het lonken van senator Kennedy buitenlandse bases te stationeren. Zij naar het presidentschap „voorbarig" zijn, aldus het agentschap, bedoeld is. en bedoeld om het gezag van de om zich te mengen in zaken van ande president nog verder aan te vreten, re landen. bassadeur bij de Verenigde Naties. Young, te ontslaan, traden moeilijk heden aan het licht tussen Vance en Carters adviseur Brzezinski en groei de onzekerheid wie nu eigenlijk het Midden-Oosten „doet" in Washing- IAPSTAD (DPA, Reuter) De Zuidafrikaanse regering It laten weten dat de regeling voor het verlenen van Ibondsrechten aan zwarte werknemers nog niet definitief [ïaar de minister van arbeid, Stephanus Botha verklaarde, log overleg gaande over het al dan niet handhaven van lerkingen die de regeling nu kent. BRUSSEL (AP, DPA, AFP) In Russische werkkampen zitten op dit ogenblik vijf miljoen mensen gevangen. Dit staat in een rapport van de Russische dissident Joeri Orlow, waar van het eerste deel is verschenen in het Belgische blad „La libre Belgique". Orlow, een natuurkundige, bevindt zich zelf in een kamp bij Perm in het Oeralgebied. Hij is in 1978 veroor deeld tot zeven jaar dwangarbeid en vijf jaar binnenlandse ballingschap op beschuldiging van „anti-Sowjeta- gitatie". Orlow had de Russische au toriteiten gewezen op schendingen van de bepalingen over de mensen rechten in de akkoorden van Hel sinki. in zijn rapport verklaart hij dat niet alleen de „politieke", maar ook vele „gewone" misdadigers ten on rechte zijn veroordeeld en in strijd met de wet behandeld worden. De criminaliteit in de Sowjet-Unie zou volgens hem een gevolg zijn van „de heersende levensomstandigheden" in het land. Een groot deel van de mis daden wordt onder de Invloed van alcohol gepleegd en het strafrechts- beginsel van „heropvoeding" in werk kampen leidt niet tot verbeteringen. Het legitimeert alleen langdurige ge vangenisstraffen en intimidatiemet hoden, aldus Orlow. Hij wijst op het opvallend hoge percentage veroor deelden dat behoort tot de nationale minderheden van de Sowjet-Unie. De Oekraïeners vormen zo'n 30 tot 40% en de Balten 30%. Relatief weinig Russen zitten gevangen. Volgens Or low heeft de overheid belang bij het voortbestaan van deze werkkampen, omdat zij een reservoir voor goedko pe arbeidskrachten zijn. Bovendien kan zo het bestaan van de werkeloos- heis onder het „reële socialisme" ont kend worden. ROME (Reuter) Bij een vliegramp zijn alle 31 inzittenden van een DC 9 van de Italiaanse maatschappij ATI om het leven gekomen. Het toestel vloog tegen een berg en spatte on middellijk daarop volgens ooggetui gen als een vuurbal uiteen. In decem ber verongelukte een DC 9 van Alita lia bij Sicilië. lens de nieuwe arbeidswetgeving |dp 1 oktober van kracht rnoet |en, krijgen de zwarten voor het i het recht eigen vakbonden te l»en die kunnen deelnemen aan ftverleg over collectieve arbeids- tenkomsten. Zoals de regeling dt, wordt het recht beperkt tot en die een vaste arbeidsplaats i en permanent in Zuid-Afrika ;evestigd. Dit betekent dat niet i alle pendelaars en seizoenar- uit Botswana, Zimbabwe- lë, Swaziland, Mozambique fesotho, maar ook alle zwarten uit ogenoemde „thuislanden" zijn floten. Minister Botha zei dat nog met vertegenwoordigers van de buurtlanden wordt overlegd over de regeling. Hij verwachtte dat het re sultaat vermoedelijk binnenkort zal worden bekendgemaakt. De TUCSA, die 240.000, voor het me rendeel blanke werknemers vertegen woordigt. pleit er in een resolutie voor dat de regering zo spoedig mogelijk de beperkingen ten aanzien van de organisatierechten van de zwarten opheft. Ook oefende het vakverbond kritiek op het feit dat de wetgever de toelating van bonden met blanken en niet-blanken afwijst, hoewel een rege ringscommissie hiertoe heeft aanbe volen. Vietnamese vluchtelingen verlaten blijmoedig het Nederlandse vracht schip „Nedlloyd Steenkerk" dat gis teren in de haven van de Britse kroonkolonie Hong Kong aankwam. De gezagvoerder van het schip. Jan Ruyter, vertelde dat de 164 mensen er dinsdag, toen ze in de Zuidchinese Zee werden opgepikt, zeer slecht aan toe waren. Zij zaten in een kleine boot van nog geen 15 meter lang, die erg diep lag. Er was geen water, voedsel en brandstof meer aan boord. Onder de vluchtelingen bevinden zich veel kinderen, van wie de ou ders in Vietnam zijn achtergebleven. Ze mochten van boord gaan omdat Nederland heeft gezegd dat ze hier welkom zijn. Waarmee ze meer geluk hebben dan de rüim 70.000 vluchte lingen die al langere tijd in de Britse kroonkolonie in kampen gehuisvest zijn. In Hongkong kwamen gisteren nog eens 251 mensen in twee Chinese jonken aan. Verder heeft een Deens vrachtschip 103 bootmensen opge pikt, die allemaal naar Denemarken zullen gaan. BANGKOK, PEKING (Reuter, AFP, AP) De Thaise premier Kriangsak Chamanand heeft een officiële Vietnamese uitnodiging voor een bezoek aan Hanoi aanvaard. Een datum voor het bezoek is nog niet vastgesteld, maar de premier liet duidelijk doorschemeren dat hij het liefst aan het eind van deze maand wil gaan, als de regentijd in het gebied afloopt. Regeringsfunctionarissen in Bang kok maakten duidelijk waarom de Thaise premier zo snel al van de uit nodiging gebruik wil maken. Alge meen wordt in Zuid-Oost-Azië ver wacht dat het Vietnamese leger in de komende droge tijd zal proberen een einde te maken aan het hardnekkige verzet van het uit de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh verdreven bewind van Pol Pot. Nog steeds hou den de Rode Khmers van Pol Pot stand in het Gardamon-gebcrgte, ge legen in het zuidwesten van Cambod ja tegen de grens net Thailand. ADVERTENTIE Meer geld voor meer hulp aan meer vluchtelingen. Wij willen meer helpen. Helpt u ons. Alstublieft. Het gebergte is in ieder geval in de natte tijd ontoegankelijk voor het zware Vietnamese oorlogstuig en de door Vietnam in het zadel geholpen Heng Samrin en Hanoi zelf hebben meerdere malen laten weten dat Pol Pot en zijn Rode Khmers in de ko mende droge tijd totaal vernietigd zullen worden. Zeker is dat de verwachte strijd op nieuw tienduizenden vluchtelingen naar de Thaise grens zal drijven en waarschijnlijk is dat Rode Khmer- troepen. als hen de grond te heet onder de voeten wordt, ook de Thaise grens zullen oversteken, zoals ze dat eerder dit jaar ook al gedaan hebben. De Thaise regering en met name de militairen zijn bang dat het Vietna mese leger deze keer niet zal stoppen bij de Thaise grens maar de Rode Khmers zal najagen om ze desnoods in Thailand te vernietigen. Regeringskringen in Bangkok deel den gisteren mee dat premier Kriang sak in Hanoi de garantie zal vragen dat Vietnamese troepen zich niet schuldig maken aan schendingen van het Thaise grondgebied. Hanoi zal daar ongetwijfeld tegenover stellen dat Bangkok moet ophouden Pol Pot te steunen en het bewind van Heng Samrin maar moet erkennen. De Thais houden tot op heden vol dat zij neutraal zijn en weigeren. Heng Sam rin te erkennen, zoals overigens ook het gros van de leden van de Verenig de Naties. Pol Pots radio, die waarschijnlijk in het zuiden van het bevriende China gestationeerd is. laat de afgelopen weken onophoudelijk weten dat dc Rode Khmers zeer succesvol zijn met hun aanvallen op het Vietnamese Ie ger. Pol Pot en de zijnen hebben op het politiek vlak geprobeerd opnieuw het vroegere Cambodjaanse staats hoofd, prins Norodom Sihanoek, voor hun karretje te spannen. De prins heeft geweigerd, maar hij wil ook niets van doen hebben met het door Vietnam gesteunde bewind van Heng Samrin. hetgeen hij gisteren nog eens beklemtoonde. Sihanoek probeert steun te krijgen voor zijn eigen oplos sing: een neutraal Cambodja onder zijn leiding, waartoe een internatio nale conferentie en een staakt-het- vuren van de strijdende partijen no dig zijn. Militaire hulp Zo'n staakt-het-vuren zit er volgens Thaise functionarissen niet in. Viet nam is vastbesloten Pol Pot te vernie tigen. zo zeggen zij en wijzen dan op de enorme hoeveelheden militaire hulpgoederen die de Sowjet-Unie naar Vietnam verscheept Sinds maart zijn bijna honderd Russische transportvliegtuigen via Thais lucht ruim naar Vietnam gevlogen cn de Russen willen het aantal vluchten per week van vier naar vijf uitbrei den. aldus de kringen Thailand zou daar tot op heden nog geen toestem ming voor hebben verleend. Volgens de Thaise bronnen is een deel van het militaire materieel be stemd voor versterkingen in het noor den van Vietnam en Laos. waar een tweede Chinees „lesje" verwacht wordt. Een ander deel wordt in Ho Tsji Minh-stad overgeladen in kleine re vliegtuigen, waarvan er dagelijks twee in Phnom Penh aankomen, hoofdzakelijk geladen met munitie voor het Vietnamese leger ADVERTENTIE Telegram 5 sept. Verschrikkelijke orkaan treft ona land stop Meer dan duizend doden stop Ook ons vakbondsgebouw bijna gaheel vernietigd stop. Vragen Uw steun. Vakcentrale CASC tav CLAT-Nederland te Utrecht r Bert van Panhuis ICKHOLM Met een avondvullend debat tussen de politieke I ers heeft Zweden gisteravond de verkiezingsstrijd voor het nieuwe ement afgesloten. De strijd om de 349 zetels in de Rikstag is welijks echt opwindend geweest. In het algemeen zullen de economi- :e plannen bepalen of de socialistische leider Olof Palme maandag na I pauze van drie jaar opnieuw het kabinet mag gaan leiden of dat de ft burgerlijke partijen de meeste stemmen halen. ;te vuur verdween uit de strijd met 'sluit van dit voorjaar om tegen maart een referendum te houden over de snergie. Dat zal dan de eerste volks- pleging worden sinds 1957, toen de len zich moest uitspreken over de 8 of men links zou blijven rijden of dat zou overgaan op rechts. Het volk koos de linkse status quo, maar de regering Jte anders. Want het referendum is in •en slechts adviserend en daar zit zowel oor- als tegenstanders van kernenergie t land de vrees. In hoeverre beslist het endum werkelijk, of zal welke combi- 1 dan ook zwaarder wegende factoren in om de volkswil te overstemmen? Dat referendum brengt wel met zich mee dat op het centrum en de communisten na alle leiders de kwestie kernenergie uit de weg gaan. Het zijn over het algemeen kleine incidentjes geweest die hier de verkiezings strijd hebben beheerst. De vraag bij voor beeld of de sociaal democraten laakbaar hebben gehandeld toen ze in 1975 geld van de sjah van Iran leenden. Of de kwestie van het met verdelgingsmiddelen bespuiten van de uitgesterkte Zweedse bossen, wat vol gens de milieu-organisaties schade toe brengt aan bosbessen en cantharellen, om een paar in dit jaargetijde niet uit de Zweedse keukens weg te denken bospro- dukten te noemen. Pas de laatste dagen is de strijd wat vinniger geworden, met een onthulling over Palmes plan om het als premier de vele Zweedse huiseigenaren financieel moeilij ker te maken. Het is het bekende werk van moeilijker hypotheken afsluiten, rente niet meer aftrekken voor de belasting en meer vermogensbelasting. De socialisten hebben getracht de stoom van de ketel te halen per slot van rekening heeft een zesde van de Zweedse bevolking een eigen huis maar met name de vereniging van huiseigenaren en de leider van de conservatieve partij Bohman hebben er op gehamerd dat Palme vast zit aan een aantal uitspraken van het jongste partijcongres. De schade voor de sociaal-democraten is enigszins geneutraliseerd door de ruzie bin nen het burgerlijke blok over het econo misch beleid van de regering-Faildin. die van september 1976 tot een jaar terug direct en vanaf die tijd via de zaakwaarnemende liberale minderheid de touwtjes in handen had. Kennelijk de hem in de opiniepeilin gen voorspelde forse winst ruikend, hekelde Bohman de middenkoers die Fólldin de afgelopen jaren heeft gevolgd, een midden koers die Bohman als minister van finan ciën en economsiche zaken notabene zelf in de praktijk heeft gebracht. Fölldin kwam terug met de opmerking dat Bohman zichzelf buiten de niet-socialisti- sche coalitie dreigde te plaatsen en ook oud-minister van industrie Asling en de huidige minister van financiën Mundebo waren weinig ingenomen met de'conserva tieve aanval. Maar praktische problemen zal het voor Bohman nauwelijks opleveren. Want het niet burgerlijke blok heeft hem eenvoudig nodig. Belastingen Waar het morgen echt om gaat is 1. de belastingpolitiek en 2. het werkgelegen heidsbeleid. Bij de belastingen is er een aantal zaken dat het persoonlijke inkomen raakt en een aantal dat drukt op de be- drijfshuishouding. Nu is het Zweedse belas tingstelsel zo enorm ingewikkeld dat zelfs de doorsnee inwoner van dit land zich regel matig achter de oren krabbelt Laten we toch een poging doen de grote lijnen uit te leggen. Waar de conservatieven zich sterk maken voor belastingverlaging, gekoppeld aan ver mindering van de overheidsuitgaven, zoe ken de partijen van het midden, de libera len en het centrum, het hier in een herstruc turering van de manier waarop de staatskas wordt gevuld. Minder directe en meer indi recte belastingen, zoals op luxe artikelen, energie, alcohol en tabak. De sociaal-demo craten hebben het hier als „proms-en- momsplan" bekend staande voornemen. Dat wil zeggen: een nieuwe belasting op de produktiemiddelen en een verhoging van de btw. Critici stellen dat dit plan zowel de bedrijven als de loontrekkers en de consu menten zwaarder zal belasten. Banen Ook in de werkgelegenheidspolitiek ziet men van links naar rechts gaand nuance verschuivingen. Meer nog dan onder de sociaal-democraten zijn onder het burgerlij ke bewind bedrijven genationaliseerd. De partij van Palme wil de relatie van staat en bedrijven en het belang van de werkgele genheid versterken Officieel is het werk loosheidscijfer 102.000, maar het beeld wordt vertekend door het grote aantal kunstmatig gecreëerde banen Een werk loosheid van meer dan honderdduizend is toch al dramatisch voor de sinds decennia aan volop werk gewende Zweden. De centrum partij stelt zich op het stand punt dat het de maatschappelijke plicht ts van bedrijven om voor werk te zorgen, ter wijl liberalen en conservatieven de ouder- we Use mechanismen hanteren. De conserva tieven menen wel dat men bij een keuze tussen werkgelegenheid voor werkende vrouwen en jongeren de laatstgenoemde categorie de voorrang moet geven. Er staat morgen ook in het persoonlijke vlak veel op het speL Opnieuw verlies voor de sociaal democraten zal Palme vrijwel zeker het leiderschap van de partij kosten Een goede uitslag voor de conservatieven zal Bohman aanmoedigen om tegen fel ver zet van andere coalitiepartners in het pre mierschap te zoeken. En anders komt er wel een bittere strijd tassen premier Ulisten voor de liberalen en zijn voorganger Fiilldln voor de centristen om die post De laatste peilingen hebben aangegeven dat er tussen socialisten en burgerlijk blok slechts 0 3 procent verschil zit. Een paar duizend stem men. misschien die wel uit de postzakken uit de afgelegen gebieden, kunnen morgen avond beslissen over de kleur van de nieuwe Zweedse regering.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 7