LUüll
Helpen bij gezinnen
in moeilijkheden
A at'* '*4in
•«v-isfeïa?
mensen zijn
vaak ten einde raad
t ZATERDAG 1 SEPTEMBER 1979
Deze pagina werd samengesteld
door Kees de Leeuw. Tekening Tom Janssen
TROUW/KWARTET
21
Na een jaar van voorbereiden en experimenteren ging op 1 januari van
dit jaar in Amsterdam een Mobiel Crisis Team aan de slag.Kortheids
halve meestal aangeduid met de letters MCT, hoewel die afkorting
eerder associaties oproept met een nieuw soort motorolie dan
met een zeer bijzondere vorm van hulpverlening. Dit team,
dat 24 uur per dag en zeven dagen in de week bereikbaar
is, houdt zich bezig met directe hulpverlening bij crisis
situaties in gezinnen met kinderen. Het is het eerste in
Nederland en de manier van werken kan vergeleken
worden met die van de brandweer. Met dit verschil
dat er niet alleen direct wordt uitgerukt en ge
blust, maar dat er tevens puingeruimd wordt
en men helpt bij de opbouw. Een portret van
deze „geestelijke" EHBO na ruim een
half jaar praktijkervaring.
hj i u
t °n oe'?><«6b
?°rder, ^OQ) 9*^6* öe
A* ^Odjc bter e* a»;^_ *öpta;,- tna
£?*ll I -"'
«j
Vanuit de instanties die
zich in Amsterdam be
zighouden met hulpver
lening (in de ruimste zin
van het woord) is de laat
ste jaren steeds meer de
wens geuit, dat er eigen
lijk een team zou moeten
zijn dat direct kan wor
den ingeschakeld bij ge
zinnen die in moeilijkhe
den zijn geraakt. Het
sterkst leefde deze be
hoefte bij „De Triangel",
een instituut dat gezin
nen voor korte of (meest
al) lange duur opneemt
voor een therapie. Maar
ook daarbuiten was men
van mening dat er nodig
iets op dit gebied zou
moeten gebeuren.
Bij „De Triangel" werd erva
ren, dat er nogal wat kostba
re tijd verliep bij gezinnen
tussen het vragen om hulp en
het op gang komen van de
hulpverlening. Het is een ge
zinsbehandelingstehuis dat
vrij veel aanvragen binnen
krijgt. maar hieraan niet direct
kan voldoen. Voordat er wordt
overgegaan tot opname vinden
eerst uitgebreide gesprekken
plaats met de gezinsleden, die
nogal wat tijd in beslag nemen,
maar noodzakelijk zijn omdat
het opnemen van een gezin een
zeer ingrijpende gebeurtenis is.
Bovendien, zo bleek in de prak
tijk, had het in veel gevallen
helemaal niet zo ver hoeven te
komen, mits er eerder hulp kon
worden geboden, maar dan di
rect en ter plaatse.
Een andere belangrijke reden
was verder, dat de ambulante*
hulpverlening buiten kantoor
uren en in de weekeinden niet
beschikbaar is, met als gevolg,
dat om hulp wordt aangeklopt
bij de GG en GD. de politie, de
telefonische hulpdiensten of
bij de EHBO-posten van zie
kenhuizen. Ook deze instanties
bleken behoefte te hebben aan
een dergelijk team en in sa
menwerking met de GG en
GD. de politie en de Raad voor
de Kinderbescherming is het
Mobiel Crisis Team er dan ook
gekomen.
„Je kan het typeren als een
praktische behoefte, die sa
menhangt met de problemen,
zoals je die in een grote stad
tegenkomt", aldus Ingrid
Schoemaker (27). Zij is belast
met de coördinatie van het
team, dat nu nog uit zes men
sen bestaat, maar deze maand
zal worden versterkt. Ingrid
was voorheen verbonden aan
de „De Triangel" en heeft daar
ervaring opgedaan in het wer
ken met gezinnen in crisissi
tuaties. Die ervaring is ook één
van de voorwaarden om bij het
MCT te kunnen komen.
Hoewel het Mobiel Crisis Team
beschouwd kan worden als een
nieuwe vorm van hulpverle
ning Amsterdam is de enige
stad dat een dergelijk team
heeft, maar in Den Haag is men
ook bezig met plannen in deze
richting wordt er niet buiten
de bestaande hulpverlenings
instanties om gewerkt.
Ingrid Schoemaker: „We zien
onszelf als een tussenvoegsel,
waarbij de basis juist samen
werking is. Wij kijken wat er
acuut moet gebeuren en welke
weg er kan worden bewandeld.
Op die manier helpen we als
team de hulpverlening een
stapje verder, want het gaat
uiteindelijk om een gezin in
nood". Het doel van het MCT is
te bereiken, dat in een zo vroeg
mogelijk stadium de juiste
hulp voor een gezin wordt gere
aliseerd.
„De ervaring leert dat tijdens
een crisis het gezin vooral voor
die hulp openstaat, maar dat
de gezinsleden vaak niet weten
waar ze moeten aankloppen.
Wordt er dan direct gerea
geerd, dan kan er een vertrou
wensrelatie worden opge
bouwd voor verdere hulpverle
ning. als dat nodig mocht zijn.
De nadruk ligt op preventie",
aldus Ingrid Schoemaker. „We
richten ons op gezinnen, omdat
juist zij veelal in een crisissitu
atie de weg naar de bestaande
hulpverlening niet weten te
vinden. Daarvoor is een aantal
redenen aan te voeren. De éne
is dat de drempel zo hoog is,
dat men de stap niet durft te
doen. Een andere reden is, dat
er geen hulp kan worden ge
vraagd, omdat de uitbarstin
gen na vijven of in het weekein
de plaatsvinden."
Over het werken in de praktijk
vertelt Evelien ten Napel (25),
die één van de vier uitvoerende
leden is van het team. Zij is in
de laatste fase van haar studie
(andragogie) voor een Jaar aan
het MCT verbonden. Deze me
dewerkers, die bekend moeten
zijn met gezinsproblemen (met
name verwaarlozing en mis
handeling) wisselen elkaar af in
diensten van 24 uur. Bij een
aanmelding (van bijvoorbeeld
de politie of de GG en GD)
wordt er eerst telefonisch over
legd tussen deze instantie en
het MCT om te zien of het team
hulp moet bieden en zo Ja, wat
de vraag is aan het team.
De medewerker die dienst
heeft gaat dan naar het gezin
en overlegt samen met de ge
zinsleden wat er gedaan kan
worden om uit de impasse te
komen. Belangrijk is dan, dat
het teamlid goed kan inschat
ten hoe de problemen liggen.
Deze van zeer uiteenlopende
aard kunnen vrij eenvoudig
zijn, zodat ze met wat prakti
sche raadgevingen zijn op te
lossen, maar kunnen ook vrij
diep zitten. In dat laatste geval
wordt in overleg met de betrok
kenen het advies gegeven tot
een gezins- of relatietherapie.
Degenen die de aanmelding
van het gezin krijgt, blijft voor
de gezinsleden de aanspreek
bare figuur tot en met de beëin
diging van de tussenkomst van
het MCT.
Evelien ten Napel: „Als we wel
kom zijn, bezoeken we het ge
zin nog dezelfde dag en probe
ren daarin rust te brengen door
middel van wat praten en luis
teren. Soms is het tijdelijk uit
eengaan van het gezin een op
lossing. In daarop volgende ge
sprekken hetzij met het hele
gezin dan wel met iedereen af
zonderlijk komen de proble
men aan bod die tot de uitbar
sting hebben geleid. Daarna
wordt met het gezin bekeken
welke mogelijkheden en even
tuele verwijzingen er zijn."
Het teamlid zoekt dan ook con
tact met de instantie die al met
het gezin te maken heeft gehad
in de meeste gevallen wordt
aan één gezinslid reeds hulp
verleend, maar vallen de ande
ren uit de boot zodat die op
de hoogte is van de bemoeie
nissen van het team met het
gezin. "Belangrijk is verder dat
na enkele weken opnieuw con
tact wordt opgenomen met het
gezin om te informeren hoe het
gaat en/of de eventuele verwij
zing naar wens verloopt.
Tot slot wordt de betrokken
instantie via een verslag op de
hoogte gebracht van wat het
MCT gedaan heeft „Het lijkt
wat ingewikkeld, maar het
blijkt in de praktijk goed te
werken." Het team opereert
overigens niet altijd op deze
manier, omdat soms over de
telefoon een advies aan de aan
meldende Instantie al voldoen
de kan zijn.
Ingrid Schoemaker: „In princi
pe wordt dit werk door de men
sen in dé praktijk voor één jaar
gedaan, want het eist behoor
lijk veel van Je krachten. Je
moet niet vergeten, dat Je veel
alleen bezig bent, ondanks de
begeleiding van de achter-
wacht met wie Je overleg kan
plegen voor verdere stappen.
Bovendien is het werk onregel
matig en afwisselend. De me
dewerkers moeten stevig in
hun schoenen staan en een be
hoorlijke stabiele achterban
hebben, waarop ze kunnen te
rugvallen. Je bent vaak erg
intensief constant met pro
blemen bezig en dat gaat je
niet in de kouwe kleren zitten."
Het MCT komt bij gezinnen
uit alle lagen van de bevolking
die veelal ten einde raad zijn
en blij zijn dat er iemand bij
hen komt met wie ze kunnen
praten. De teamleden fungeren
overigens niet alleen als praat
paal, maar zijn ook praktisch
bezig om „de molen" weer in
beweging te krijgen en een
beetje vertrouwen te geven.
Dat uit zich vaak in kleine din
gen, zoals koffie zetten of het
naar bed brengen van een kind,
dat 's nachts nog op is.
iHet Mobiel Crisis Team krijgt
het meest te maken met rela
tieproblemen, waarbij "ge
vlucht wordt in misbruik van
alcohol of drugs, maar men
wordt ook geconfronteerd met
mishandeling en verwaarlo
zing. Meestal is een gering inci
dent de aanleiding tot de grote
uitbarsting, waardoor de hele
boel in de war en ontregeld
raakt. De hulp is echter zoveel
mogelijk op het ambulante ge
richt, wat betekent dat als het
enigszins kan er thuis wordt
geholpen.
Ingrid 8choemaker: „We heb
ben in principe voor hulpverle
ning aan gezinnen gekozen,
omdat we gespecialiseerd zijn
in de begeleiding ervan. Bulten
dat is het nog steeds een heel
belangrijke groep in de samen
leving, hoewel dat niet wil zeg-
gen dat we het gezin ten koste
van alles in stand proberen te
houden.
Onder die gezinnen vallen na
tuurlijk ook de zogeheten on
volledige gezinnen (man of
vrouw met kinderen). Mogelijk
dat op den duur de hulpverle
ning tevens wordt verlegd naar
de groep alleenstaanden, om
dat de politie daar veelal geen
raad mee weet. Onze indruk is
wel dat deze groep mobieler is
en makkelijker kan aanklop
pen bij vrienden of familie.
Daarbij komt dat we voorzich
tig wilden beginnen om niet al
te veel hooi op onze vork ineens
te nemen."
Bij het team komen de aanmel
dingen vooral binnen tussen
vier uur 's middags en tien uur
's avonds, waarbij de maanda
gen bekend staat als de piek-
dag. „Ik denk dat men de pro
blemen onbewust opspaart tot
na het weekeinde", aldus In
grid. Ze vertelt verder dat de
meeste aanmeldingen binnen
komen via de politie.
„Die springt boven alles uit
Volgens mij heeft dat te maken
met het acute en het feit dat ze
24 uur beschikbaar is. Vermoe
delijk is in dergelijke
crisissituaties de politie toch Je
beste kameraad, want ten ein
de raad en niet meer wetend
wat te doen, blijken mensen
daar het meest een beroep op
te doen."
