uo beschuldigd
an moord op
ountbatten
Spanning stijgt
ondom Mahabad
Multi-nationals
twistappel op
wetenschapstop
Cuba haalt uit naar
VS en China
loerden willen totale vrijheid
Christenen bang voor Koerden
Zorg Amnesty
over politieke
situatie Libië
Nationale Partij
Z-Afrika lijdt
gevoelig verlies
Verharding op niet-gebonden top
UDAG 31 AUGUSTUS 1979
iuo/
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
rtBLIN. LONDEN (Reuter, AP, AFP) De Ierse justitie
ift gisteren twee leden van de voorlopige IRA in staat van
ichuldiging gesteld in verband met de moord op Lord
luntbatten. Inmiddels groeit in zowel Noord-Ierland als de
bliek de vrees voor wraakacties van protestantse gewa
lde groepen. De Britse premier Margaret Thatcher heeft
politiekorps in Ulster drastisch versterkt.
424-jarige Francis McGirl en de 30-
5e Thomas McMahon toonden
- 1 enkele emotie toen de rechter
eren in Dublin de aanklacht we
moord op Mountbatten voorlas,
twee waren maandag kort na de
slag. die ook aan Móuntbattens
izoon. diens grootmoeder van va-
kant en een bootjongen het le-
kostte. al aangehouden omdat ze
verdacht gedroegen. Ze blijven
jorlopige hechtenis tot 2 oktober,
kans bestaat dat de twee tot de
zullen worden veroordeeld. De
e strafwetgeving kent de dood-
voor moord op een politieman,
bewaker, een buitenlands staats
lui. een minister of een diplomaat
ovendien voor bepaalde activitei-
voor onwettige organisaties, wat
ntfer is uitgelegd in een wet van
lit
k( Ierse politiekorps de RUC zal de
ende maanden met duizend man
pen uitgebreid tot 7.500. In een
laring zegt het departement voor
rd-Ierland dat de regering met
litbreiding de RUC de noodzake-
steun wil geven voor de uitoefe
van haar taak. De IRA pleegt
dvoerders van de Koerdische
•cratische Partij (KDP) lieten
|er weten dat het lieger nog steeds
Bgeveer 35 kilometer van de stad
pchten staat op orders uit Tehe-
De Koerden zijn ti ieder geval in
|t van paraatheid gebracht om
"aanval af te weren en tot gister-
1 hielden Koerdiiche leiders vol
Iraanse leger niet te zullen toe-
1 de stad binnen te trekken,
dvoerders van hfct leger meld-
I dat ze de stad elk moment zou-
Ikunnen innemen ionder op hevi-
Kgenstand van de Koerden te
len. De woordvoerders bevestig-
|dat de Koerden anks en anti-
doelgeschut in stelling gebracht
len, wapentuig datze uit de door
■zette kazerne ir. Mahabad ge-
1 hebben.
Opperbevelhebber vin het leger in
Iran, generaal Hossein Shaker, zei
gisteren in een toespraak voor de
staatsradio dat Mahabad door het
leger bezet diende te worden „ter
wille van de veiligheid en vrede in de
regio". Hij zei verder dat de gewone
leden van de door Khomeini verbo
den KDP niets zou gebeuren, maar
dat de leiders zouden worden gearres
teerd en overgeleverd aan de verant
woordelijke autoriteiten. Als die „ver
antwoordelijke autoriteiten" Kho
meini's „reizenden rechter" Khalkali
zijn, belooft dat voor de Koerdische
leiders weinig goeds. Sinds zijn aan
komst in het Koerdengebied heeft hij
met zijn revolutionaire rechtbanken
een spoor van lijken achter gelaten.
Eerder op de dag dreigde het Iraanse
leger bombardementen uit te voeren
op Koerdische opstandelingen die in
de streek rond Jaldian stand houden.
LONDEN (Reuter, AP) Amnesty
International is ernstig bezorgd over
de positie van de politieke gevange
nen in Libië en vooral de toeneming
van het aantal. De organisatie die
zich inzet voor de naleving van de
rechten van de mens waar ook ter
wereld heeft de Libische leider Moe-
ammar Khaddaffi gevraagd alle poli
tieke gevangenen vrij te laten ter
gelegenheid van de tiende verjaardag
van de revolutie, die Khaddaffi aan
de macht bracht.
Amnesty heeft in het telegram aan de
Libische leider nogmaals gevraagd
een speciale missie toe te laten die
met belangrijke Libische functions-
rissen zou moeten praten over „de
benarde positie van de politieke ge
vangenen in het land". Amnesty
heeft in 1976 al een delegatie naar
Libië gestuurd die echter niet de gele
genheid kreeg politieke gevangenen
te bezoeken. Uit het rapport dat de
missie over hun ervaringen opgesteld
had bleek ook destijds zorg over de
schending van de mensenrechten in
Libië.
In de nieuwe verklaring van Amnesty
wordt gezegd dat er meer dan hon
derd politieke gevangenen zijn, van
wie er veel tot levenslange celstraf
zijn veroordeeld. Er wordt aan toege
voegd dat sommige politieke gevan
genen al tot 2V» jaar zonder vorm van
proces worden vastgehouden. De
mensenrechtenorganisatie princi
pieel tegenstander van de doodstraf
betreurt ook dat Libië deze straf
handhaaft voor onder meer het lid
maatschap van verboden politieke
organisaties.
haar slachtoffers nogal eens onder
leden van de RUC te zoeken.
Reactie
Zowel Noord-Ierland als de republiek
bereiden zich op het ogenblik voor op
reacties van gewapende protestantse
groepen op de moord op Mountbat
ten en achttien Britse soldaten. John
Taylor, unionist en lid van het Euro
pese parlement, zei gisteren dat de
protestanten terug moeten slaan op
grondgebied van de Ierse republiek.
De Ierse regering, aldus Taylor, ver
oordeelt de IRA wel in woorden, maar
blijft het de organisatie makkelijk
maken vanaf haar gebied te opereren.
Taylor veroordeelt verklaringen van
loyalisten die van plan zijn door te
gaan met het aanvallen van leden en
aanhangers van de IRA. Dit soort
acties mag vooral niet in Noord-Ier
land plaats vinden, aldus de unionis
tische volksvertegenwoordiger. De
Ierse premier Jack Lynch is ingegaan
op een uitnodiging van Thatcher om
met haar te praten over „de tragische
ontwikkelingen" als Lynch volgende
week in Londen is voor de begrafenis
van Mountbatten.
IHERAN (Reuter, AFP, AP) Iraanse regeringstroepen
[1 gisteren opgetrokken tot vijf kilometer voor Mahabad, de
pfdstad van Iraans Koerdistan en zijn bezig met de laatste
prbereidingen om de stad binnen te trekken. Dit heeft
teren de Iraanse minister van binnenlandse zaken, Hachem
bbaghian, meegedeeld. Woordvoerders van het leger lieten
ten „Mahabad elk moment te kunnen innemen".
JOHANNESBURG (Reuter. AFP,
AP) De regerende Nationale Partij
in Zuid-Afrlka heeft bij tussentijdse
verkiezingen voor twee parlementsze
tels gevoelige verliezen geleden. De
Nationale Partij behoudt weliswaar
de zetels maar haar meerderheid in
beide districten is sterk terugge
lopen.
Vergeleken met de algemene verkie
zingen in 1977 liep de meerderheid
van de partij in het district Koedoes
poort in Pretoria terug van 6870 naar
1737 stemmen. In het district Johan
nesburg-west liep de meerderheid te
rug van 5749 naar 2456 stemmen.
In beide gevallen ging het om dezelf
de tegenstanders als in 1977. In Preto
ria stond de Nationale Partij tegen
over de Herstlgte Nasionale Partij
(HNP), een uiterst rechtse afschei
ding die niet in het nationale parle
ment is vertegenwoordigd. In Johan
nesburg was de tegenstander de libe
rale Progressieve Federale Partij, de
voornaamste oppositiepartij in het
parlement.
De Nationale Partij heeft met meer
dan 130 van de 165 zetels in het parle
ment een overweldigende meerder
heid, maar met name de uitslag in
Koedoespoort wijst erop dat er grote
onrust bestaat onder blanke arbei
ders over premier Botha's politiek
van enige verzachting van de apart-
heidswetten. HNP-leider Jaap Marais
heeft campagne gevoerd met als the
ma: de uitverkoop van de blanke be
langen in Zuid-Afrika en Namibië.
Aan de andere kant vinden de libera
len dat die verzachting lang niet ver
genoeg gaat, en ook zij hebben aan
zienlijke winst geboekt. De verkla
ring hiervoor is dat In Johannesburg-
west veel Engels-sprekende Afrika
ners wonen, die traditioneel al weinig
van de Nationale Partij willen weten.
De regering maakt zich in ieder geval
meer zorgen over de uitslag in Koe
doespoort en waarnemers menen dat
een gevolg kan zijn dat er minder
haast zal worden gemaakt met de
verzachting van de apartheidswetge
ving. Een andere factor die de Natio
nale Partij natuurlijk geen goed heeft
gedaan is het inforroatleschandaal,
waarbij belangrijke partij- en rege
ringsleden waren betrokken.
Mulder
Een van de mensen die in verband
met het schandaal het veld moest
ruimen was Connie Mulder, de vroe
gere minister van voorlichting. Mul
der werd tevens gedwongen zijn func
tie van leider van de regerende Natio
nale Partij in de provincie Transvaal
op te geven. Gisteren werd hij echter
vrijgesproken van beschuldigingen
dat hij weigerde te getuigen bij een
gerechtelijk onderzoek naar het voor
lichtingsschandaal.
door Nico Kussendrager
WENEN Over de rol van de multl-nationaie ondernemingen
moet gepraat kunnen worden tijdens de conferentie over
wetenschap en technologie voor ontwikkeling (UNCSTD), in
Wenen. Dat vindt tenminste de derde wereld, maar het westen
is het daarmee niet eens.
Over een al dan niet verplichte ge
dragscode voor de mulUnationale on
dernemingen wordt elders gesproken,
en het gaat niet aan die zaak nu
nadrukkelijk tijdens de UNCSTD
aan de orde te stellen, menen de
industrielanden. Het optreden van
multi-naUonale ondernemingen is
vaak nadelig voor ontwikkelingslan
den. bijvoorbeeld omdat een zeepin
dustrie van Unilever de kleine zeep
zieders uit de markt prijst, of omdat
Bata de lokale schoenmakertjes het
brood uit de mond stoot.
Bovendien verhuizen de multi-natlo-
nale ondernemingen erg eenvoudig
investeringen en werkgelegenheid
van het ene naar het andere land als
het hen ergens niet zint. Daaraan wat
doen is het doel van een code voor de
multi's. Het westen vindt overwegend
dat zo'n gedragscode vrijblijvend
moet zijn, terwijl sommige ontwikke
lingslanden lang niet alle het
houden op bindende gedragsregels.
Allemaal goed en wel. aldus de wes
terse afgevaardigden maar die twist
appel mag niet de Weense weten
schapsconferentie ophouden. Dat zal
ook niet gebeuren. Naar verwachting
zal in de slotstukken worden verwe
zen naar de vergadering in de Oosten
rijkse hoofdstad, waarna elders kan
worden verder gebakkeleid over de
multi's.
Brandpunt
De twee voornaamste tegenspelers op de komende top van niet-gebonden
landen in Havanna. Cuba's Castro (rechts) haalde Joegoslavië's Tito van het
vliegveld in een welkomstceremonie die door verslaggevers „koel" werd
genoemd.
HAVANNA (Reuter. AFP, AP) Cuba heeft op de voorberei
dende conferentie van de niet-gebonden landen hard uitge
haald naar de Verenigde Staten en de Chinese Volksrepubliek
en deze beide grote mogendheden de principiële vijanden van
de niet-gebonden beweging genoemd.
Waarmee Cuba duidelijk maakt zich in zijn rede juist had gewaarschuwd
niet al te veel aangetrokken te heb- voor het dreigende gevaar van ver
ben van de gevoelens van veel gema- dpeldheid binnen de niet-gebonden
tigde landen binnen de beweging die club. De Cubaanse minister had het
Brandpunt van de onderhandelingen
tijdens de UNCSTD is nog steeds een
nieuwe instelling voor uitbreiding
van de wetenschappelijke kennis in
de derde wereld, en een fonds dat dat
voorlopig moet betalen. Die instelling
komt er wel, zoals het plaatje er gis
teravond uitzag hoewel over de bij
zonderheden nog gepraat wordt, ter
wijl ook een fonds er wel Inzit, zij het
voorlopig voor twee Jaar. De hoeveel
heid geld die dat fonds ter beschik
king krijgt is nog niet bekend, maar
het zal waarschijnlijk uitdraaien op
500 of 600 miljoen gulden.
Wie welk deel daarvan zou gaan beta
len, en met name hoeveel do olielan
den bijdragen is nog niet besloten. De
bedragen die nu genoemd worden
blijven ver achter bij de verwachtin
gen die afgevaardigden van ontwik
kelingslanden zelden te hebben,
maar ze zullen er zeker geen breek
punt van maken. Wel willen ze dat
nadrukkelijk wordt vastgelegd dat
na afloop van de periode opnieuw
rond de tafel wordt plaatsgenomen.
Een moeilijkheid op het ogenblik is
ook dat het voor veel ontwikkelings
landen lastig is op korte termijn een
aantal wetenschappelijke projecten
op de hoesten (universiteiten, andere
onderzoekscentra) waarvoor het geld
bestemd zou kunnen worden.
Enkele leden van de Nederlandse de
legatie. die onder leiding staat van de
oud-minister voor ontwikkelingssa
menwerking mr. Bot. hebben zich no
gal druk gemaakt over de vraag wat
voor wetenschap de derde wereld
moet worden toegewenst. In een
werkgroep over wetenschap en de
toekomst wordt een waslijst van wen
sen genoemd, van spermabanken tot
kerncentrales Op die terreinen en
alles wat daar tussen ligt moeten de
ontwikkelingslanden hun weten
schappelijke aandacht richten zo
stond aanvankelijk in de vergader
stukken. Nederlandse afgevaardig
den hebben nu voorgesteld om dat
wat af te zwakken, omdat het 1. de
vraag ls of de derde wereld zo geluk
kig moet zijn met alle technologische
en wetenschappelijke verworvenhe
den van het westen, en 2. omdat zoals
de stukken oorspronkelijk verwoord
waren weinig rekening werd gehou
den met de eerste noden van de men
sen ln de derde wereld.
bang zijn dat de koers te veel op de
Sowjet-Unie gericht wordt. De Cu
baanse minister van buitenlandse za
ken, Isidoro Malmlerca, sprak nadat
hij het voorzitterschap van de bewe
ging had overgenomen van zijn colle
ga uit Sri Lanka, Sahul Hameed, die
over de VS en China, die met hun
Imperialisme, kolonialisme en neo
kolonialisme de grootste vijanden
van de niet-gebonden beweging zijn,
hoewel ze zich voordeden als
vrienden.
Het ontwerp van Cuba voor een slot
verklaring van de top van staatshoof
den die aanstaande maandag begint,
bevat, ook na het inbrengen van een
aantal amendementen, een felle ver
oordeling van het Westen en beves
tigt de solidariteit van de niet-gebon
den landen met de socialistische sta
ten. veroordeelt het Egyptisch-Israé-
llsche vredesverdrag en beschuldigt
Egypte ervan de „niet-gebonden
weg" te hebben verlaten. Het ak
koord van Camp David is volgens het
ontwerp „een evidente samenzwering
tegen het Palestijnse volk".
Over Zuidoost-Azië blijft het ontwerp
vaag. Wel heeft Cuba geweigerd de
geloofsbrieven te aanvaarden van zo
wel de regering van Heng Samrin als
die van Pol Pot. De Cambodjaanse
zetel ls leeg Wel zijn afvaardigingen
van beide regimes ln Havanna aange
komen.
Het bewind van Pol Pot
wordt nog steeds ln de Verenigde
Naties erkend en was ook vertegen
woordigd bij de voorbereidende be
sprekingen der nlet-gebondenen in
Colombo. Over de toelating van welk
bewind tot de beweging zal zeker nog
het nodige worden gezegd.
r James Dorsey
2>
kk ijARBAKIR Velen van de
«atjt miljoen Koerden in Oost-Tur-
zit het vooral dwars dat alles
Koerdisch is, op school is ver
en. „Ik sprak aleen Koerdisch
p ;een woord Tuiks toen ik naar
eerste klas ging", vertelt een
ie jaars student. „Ik moest hele
1 en Turks uit mijn hoofd leren
de lessen te kunnen volgen"
als in veel Koerdische gezin-
wordt bij heti thuis alleen
)relirdisch gesproten, een Indo-
inza opese taal, in tegenstelling tot
wikl Turks.
0 of Hl H
oirkije kenschetsei de Koerden hun
als anti-imperialstisch en socialis-
Langs die weg mat er een onafhanke-
>estaan komen, ho> dan ook.
ikkoord van 1975 tussen Iran en Irak
de Koerden aar het denken gezet,
afa Barzani moest toen de strijd van
juerrillaleger in dt Iraakse bergen sta-
omdat Iran, dat tct die tijd de Koerden
geruggesteund, ra de verzoening met
de grenzen sloot voor de rebellen. En
'lankelijk Koerdistan zou delen moe-
imvatten van Turkije, Iran. Irak en
en zou dan mo*ten fungeren als „een
Ijzer tegen het imperialisme ln het
sche Democratische Partij daar een „revi
sionistische" koers vaart door niet naar
totale zelfstandigheid te streven, maar naar
zelfbestuur ln een federatieve staat.
Veel Turkse Koerden zullen slechts tevre
den zijn met een totale zelfstandigheid. De
strijd van de Iraanse Koerden maken ze
belachelijk door te zeggen dat die geleid
wordt door „religieuzen En zelfs de leider
van de Turkse vleugel van de Koerdische
Democratische Partij (ook in Turkije verbo
den), vindt dat Iran alleen als voorbeeld kan
werken als de Koerden daar „eerst alle
relaties met het kapitalisme verbreken".
Wapens
ijzer legen nei imperialisme ui ucv
W* en-Oosten", zeg een vertegenwoordi-
Sjjyf an de Koerdische Proletarische Partij.
afhankelijk
ütgewerkt is de ideologie allemaal niet.
zullen de eersten zijn die Stallns prin-
over nationalistic in de praktijk bren-
is de leus var linkse jongeren. Wat
itigder Koerdei zeggen: „WIJ kiezen
het marxismeleninisme. Niet omdat
et zo geweldig ünden, maar omdat wij
genstelling tuisen rijk en arm willen
Hen. Wij moeteh het systeem verande-
om gelijkheid te hebben moeten we
iankelijk zijn" En een bindende uit-
ik voor aller.: „Wij strijden tegen de
ting van Koerdistan en tegen de groot-
Ibezitters".
nlijke sympaihie voor de opstandi-
óeders in Iran fc er ln de Oostturkse
Dijarbakir. de oficieuze hoofdstad van
distan, weinig tebespeuren. De Turkse
den vinden dat de (verboden) Koerdi-
V
Dergelijke opmerkingen wekken de indruk
dat de Koerdische revolutionairen in Dijar
bakir nauwelijks op de hoogte zijn van de
werkelijke situatie in Iraans Koerdistan.
Na de val van de sjah maken de Koerden
daar de dienst uit. Wapens worden openlijk
verhandeld op de markten, linkse organisa
ties kunnen er bijna onbeperkt opereren. In
het Koerdische bolwerk Sanandaj kan het
bewind van Khomeini alleen met medewer
king van Koerdische organisaties een be
stuur op poten zetten.
En de strijd om wettiging van deze verwor
ven vrijheden gaat wel degelijk gepaard
met een „klassenoorlog" tegen de feodale
grootgrondbezitters. Gesteund door Koer
dische strijders hebben vele boeren land
bezet. Voorts is bekend dat sjeik Izzeiddin.
de opkomende centrale figuur ln Iraans
Koerdistan. en de leiding van de Koerdi
sche Democratische Partij goede contacten
hebben met westerse communistische par
tijen.
Rustig
In vergelijking met Iran is de situatie ln
Oost-Turkije rustig. Plechtigheden waarop
het Turkse volkslied wordt gespeeld, wor
den soms verstoord, maar veel verder gaat
het niet. Toch nadert onder de oppervlakte
ook hier een explosie. Sinds de omwente
ling in Iran is de wapensmokkel sterk toege
nomen; vrijwel elk gezin heeft een wapen in
huis.
Aangenomen wordt, dat Oosteuropese wa
pens vla 8yrië naar Oost-Turklje worden
gesmokkeld Een deel gaat door naar Iran.
de rest wordt opgeslagen ln Turks Koerdis
tan. Volgens Koerdische zegslieden circule
ren er al ruim een jaar lijsten waarop men
zich kan aanmelden ^oor de komende
strijd. Dertigduizend Koerden zouden heb
ben getekend
De Turkse autoriteiten lijken het gevaar te
onderkennen. Radio en televisie besteden
nauwelijks aandacht aan de gebeurtenissen
in Iran om zoals een woordvoerder van
het ministerie van informatie het uitdrukt
„de mensen niet op te hitsen". Deze week
vloog minister van binnenlandse zaken Gu-
nes naar Oost-Turkije om er de veiligheid
onder de loep te nemen. Hij beloofde daar
het „banditisme" een halt te zullen toeroe
pen en stelde voorts maatregelen in het
vooruitzicht tegen de wapensmokkel en te
gen illegale grensoverschrijdingen door „se
paratistische elementen".
Eén troost hebben de Turkse autoriteiten ln
leder geval nog. Al lijken de economische
malaise en de frustraties van de Koerden
een botsing onafwendbaar te maken, de
Koerden stuiten voorlopig allereerst op hun
eigen verdeeldheid. Er wordt eindeloos ge
discussieerd over abstracte ideologieën en
een inspirerende leider ontbreekt. Dat ver
traagt de voorbereiding van een op de lange
duur onvermijdelijke opstand ln Turks
Koerdistan.
door James Dorsey
MARDIN De kerk van de Veer
tig Martelaren in het Oostturkse
stadje Mardin is toch nog vrij aar
dig gevuld. Het geslonken jongens
koor ook hier heeft de emigratie
naar Istanboel en het Westen haar
tol geëist heeft kennelijk op
dracht gekregen de toch al wild
klinkende hymnen zo hard moge
lijk te zingen. Deze kerk lijkt de
enige plaats waar de christenen
van Mardin hun stem nog durven
te verheffen. De christenen ln Tur
kije zijn bang.
Zij herinneren zich hoe duizenden en dui
zenden Armeniërs en leden van andere
christelijke sekten eerder deze eeuw zijn
vermoord. „Wij hebben meer vrijheid nodig,
wij moeten naar het buitenland," zegt een
christelijke geestelijke in Oost-Turkije.
„Om de vijftig jaar worden de christenen
tot zondebok verklaard. Een nieuwe perio
de van vervolging kan eik ogenblik be
ginnen."
De voortekenen voor de Turkse christenen
zijn somber. De Koerden in Oost-Turkije
zijn de Turkse bezetting" zat en een con
frontatie met de regering ln Ankara lijkt
onvermijdelijk. „De Koerden willen zich
gewapenderhand van Turkije afscheiden,"
zegt een Turkse christen. „Wij dreigen dan
tussen wal en schip te raken. Als wij de kant
van de regering kiezen zullen de Koerden
ons als verraders brandmerken. Kiezen we
partij voor de Koerden, dan zijn we voor de
overheid opstandelingen. En belde partijen
leggen onpartijdigheid uit als trouw aan de
ander."
oudere Turkse christen vertolkt zo de alge
meen heersende opvattingen.
De christelijke vrees dat zij bij een conflict
tussen de Koerden en Ankara de zondebok
van belde partijen zullen worden, ls nog niet
alles. „De Koerden." zegt een geestelijke,
„zijn slecht. Sommigen weten niet eens wie
Allah is. Velen van hen geloven helemaal
niet Hun linkse ideeën zijn tegen Ood ge
richt. Zij willen dat wij ons assimileren."
„De Koerden geloven dat wij banden met
het imperialisme onderhouden." zegt een
van zijn medewerkers. „Wij zijn bang voor
de Koerden. Als er hier een Koerdische
regering komt. zullen we allemaal beroofd
en vermoord worden."
Afkeer
Vaak worden de Turkse christenen het
slachtoffer van gebeurtenissen waar ze ei
genlijk niets mee te maken hebben. Toen
aan het eind van de Jaren vijftig de Turks-
Cyprische moslems tegenover de Grieks-
orthodoxe meerderheid van de bevolking
stonden, leidde dit ln Turkije tot een alge
mene afkeer van christenen. De Turkse
christenen werden toen het doelwit van
demonstraties tegen de Orieks-Cyprioten.
Pro-westers
De sympathie van de christenen voor de
overheid ln Ankara vloeit ook voort uit de
tamelijk pro-westerse politiek van premier
Ecevlt en zijn voorganger Demirel. Voor de
christenen symboliseert het westen niet al
leen een menswaardig bestaan met wette
lijk vastgelegd vrijheden, maar ook het
christelijke achterland van een minderheid
ln een islamitische wereld.
De christelijke gemeenschap ln Oost-Tur-
klje heeft echter het gevoel dat zij aan haar
lot wordt overgelaten. „Wij wachten af Wat
kunnen we anders doen?" En terwijl de
christenen zich ln eigen land zoveel moge
lijk stil houden, sturen zij noodkreten de
wereld ln."
De geschiedenis herhaalde zich in 1974 tij
dens de Turkse inval op Cyprus. „Ze zelden
tegen ons: als Jullie Turken vermoorden, 'GgGII keus'
vermoorden wij Jullie," herinneren de chris
telijke bewoners van Mardin zich
Beschermd
Tijdens de crisis van 1974 over Cyprus was
de situatie volgens de Turkse christenen
anders dan nu. „De moslems ontvoerden
onze dochters en overvielen onze hulzen,
maar de regering stelde zich goed op Onze
hulzen en kerken werden door soldaten
beschermd. Nu ls er geen soldaat of agent te
bekennen als christenen ln moeilijkheden
komen. De regering houdt veel meer van
ons dan van de Koerden. Maar de regering
is bang voor de Koerden. Daarom laten zij
hen hier hun gang gaan Als zij ons zou
beschermen, zou de regering de Koerden
alleen maar nog sterker provoceren. „Een
Alles wat de niet-chrtstelljke medeburgers
ln de streek zou kunnen ergeren, wordt
vermeden. „Zo dragen wc op straat niet
openlijk een kruisteken. Men zou ons het
kruis airukken en ons uitschelden voor on
gelovigen." Maar met buitenlandse Journa
listen wil men wel praten, op voorwaarde
dat er geen namen worden genoemd.
Het afgelopen Jaar is de situatie wel wat
verbeterd, menen veel Turkse christenen.
„Ze zijn ons vergeten, de moslems vechten
nu onder elkaar WIJ hopen dat ze zich niet
opeens ons weer herinneren, want dan gaat
het ons weer slechtEen christelijke gees
telijke zegt: „De Jongeren zijn beter dan
hun ouders, maar wie weet wat de toekomst
ons brengen zal?" Een een collega voegt
daaraan toe: „Als minderheid ben Je een
slaaf. Je hebt geen keus."
