Lutheranen willen weten, dat zij luthers zijn
De tekstkeuze van een vloerkleedknopende dominee
Uit brieven van lezers
VANDAAG!
Trouw
Meer nadruk op belijdenis in vergadering in Brazilië
VOORBIJGANGER
r
VRIJDAG 31 AUGUSTUS 1979
KERK
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Heel precies had lk het stukje dat lk
citeren wilde uit de kerkbode
geknipt. Kijk, dan kon lk het zo op
mijn kopijpapier plakken en hoefde
lk het niet over te tikken. Zeker, mij
is bekend dat wij ons brood moeten
verdienen in het zweet onzes
aanschijns, maar lk dacht dat een
dergelijke kleine
ontsnappingsmanoeuvre wel
geoorloofd was.
Nu ben lk zeer oprulmerlg van aard.
Bij mij slingert de boel nooit rond
en alles wat lk maar even kan
missen, vliegt de prullemand ln.
Ditmaal was lk echter te snel
geweest met het schoonvegen van
mijn bureau en nu, een paar weken
later, houd lk beteuterd een los
knipseltje ln mijn hand, waarvan lk
de herkomst niet meer weet. De
geknipte kerkbode ls allang vla de
vuilniszak verdwenen.
Dit had lk uitgeknipt:
„Het bedrag willen we besteden aan
de financiering van een vloerkleed,
dat mijn vrouw en lk samen aan het
knopen zijn. 8ommlgen van u heb
ben het al gezien, althans het stra
mien. Het ls de bedoeling, dat ln de
rand ln het Grieks het zendingsbe
vel uit Matth. 28 komt te staan, en
daarbinnen de wapens van de 4
gemeenten, waaraan lk nu verbon
den ben of ben geweest."
Ik kan dus niet zeggen wie die
vloerkleedknopende dominee ls, ik
herinner me alleen nog dat het
bedrag, waarover hij het heeft, hem
was gegeven bij zijn afscheid van
zijn vroegere gemeente, waaraan hij
deze regels schrijft. Nu Ja, het gaat
ons tenslotte niet om de persoon,
maar om de zaak. En de zaak die
ons thans bezighoudt ls: de
tekstkeuze van een
vloerkleedknopende dominee.
Het zendingsbevel uit Mattheus 28
luidt: Gaat dan heen, onderwijst al
de volken Wat heeft, zo vraag lk
me af, het knopend
predikantsechtpaar bewogen, deze
tekst te kiezen als randversiering
voor hun vloerkleed? Me dunkt, elk
ogenblik dat Je eraan knoopt (en
reken maar dat er met knopen van
zo'n kleed vele ogenblikken zijn
gemoeid!), zit je onrustig op Je stoel
te draalen, want Je wordt er
voortdurend bij bepaald, dat Je
moet heengaan, de straat op, al de
volken onderwijzen. Gelukkig
hebben we tegenwoordig via de
gastarbeiders de volken ongeveer
binnen handberelkt, maar dan nog:
Je onderwijst ze niet door thuis te
zitten knopen.
Begrijp me goed, lk heb niets tegen
dominees die samen met hun vrouw
een vloerkleed knopen. Zo'n
dominee ls me zelfs aanzienlijk
liever dan eentje die ook ln zijn vrije
tijd doorredeneert over de derde
persoon van de Drie-eenheid of over
de derde wereld, al naar gelang hij
lid van de charismatische beweging
of van de PPR is. Echter, de
tekstkeuze moet wel verantwoord
zijn!
Ik snap best dat een dominee voor
de rand van zijn vloerkleed liever
niet werkt met neutrale teksten als:
Oost West, thuis best. Of: Zoals het
klokje thuis tikt, tikt het nergens.
Hij grijpe naar de Schrift en zo
hoort het. Maar om nu een tekst te
pakken die met „Gaat heen"
begint" néé. Het brengt, zoals
reeds aangetoond, onrust in je eigen
ziel en het is voorts zeer
onvriendelijk jegens de bezoekers
van de pastorie. Heeft dominee
soms liever, dat ik meteen maar ga?
De dominee kan natuurlijk
tegenwerpen dat hij, toen hij
Mattheus 28 opsloeg bij het
ontwerpen van zijn vloerkleed, niet
het zevende vers van dat hoofdstuk
koos, waar geschreven staat: Gaat
haastig heen! En dat hij ook niet
even doorgebladerd had naar
Marcus 2 vers 11, welke tekst luidt j
Ga heen naar uw huls. Nee, alles
goed en wel, maar hij ls evenmin
aan Lucas toegekomen, die ln het
23ste vers van het 17e hoofdstuk
van zijn evangelie hartelijk
opmerkt: Gaat niet heenl
De omstandigheid dat dominee en
mevrouw zich bij bet
vloerkleed-knopen van het
nleuwtestamentsch Grieks
bedienen, ls geenszins verzachtend.
Bezoekers die deze taal niet
beheersen, zullen naar de betekenis
vragen en als de eerwaarde gastheer
de woorden dan plechtig (mogen we
aannemen) vertaalt, krijgen ze nog
een extra accent. Ja, lk wijs al deze
dingen maar aan, omdat het zo
nauw luistert ln dominees nieuwe
gemeente die immens blijkens de
opzet van zijn vloerkleed, tevens
zijn laatste zal zijn. Hij blijft daar
en dan is het zaak dat de randtekst
van zijn vloerkleed geen
onaangenaamehden oplevert.
Over blijven gesproken, zou er dan
geen aardige bijbeltekst met
blijven te vinden zijn geweest. Dat
ls, althans voor een vloerkleed, veel
postiever dan: gaat heen. Ik haalde
Trommlus uit m'n kast en vond als
eerste tekst: Blijft gij hier met den
ezel (Genesis 22 vers 5). Het is
duidelijk dat een predikant met
enig zelfrespect zoiets niet in zijn
vloerkleed knoopt. De volgende
tekst met „blijven" erin was
Genesis 24 vers 55: Laat de jonge
dochter bij ons blijven. Dat kan
natuurlijk ook niet, dan denkt de
gemeente meteen dat je achter een
fraai uitgevallen catechlsante
aanzit.
Wat dan? Ik zou zeggen (en hier is
de moraal van het verhaal):
oppassen voor stichtelijke schijn.
DE VERHINDERING
En onderweg
kwamen ze bij een water
en de eunuch zei:
Kijk, daar ls water,
wat ls er tegen
dat ik gedoopt word?
(Handelingen 7, vers 36)
ui
Et
ac
li
ll<
door ds. Wonno Biel]
JOINVILLE (Brazilië) Een van de zuidelijkste
provincies van Brazilië, Santa Catarina, is in de
vorige eeuw tot woonplaats geworden van vele
tienduizenden Duitse immigranten, die door de
Braziliaanse regering in Europa werden „geron
seld" om dit moeras- en bosgebied te vullen. Daar
mee werden zij een buffer tegen het opdringende,
Spaanssprekende, Westen van Zuld-Amerika.
Aangezien katholieke Oostenrijkers niet wilden komen, moes
ten het dan maar Duitsers zijn en nam men op de koop toe dat
daaronder een groot percentage lutheranen was. Dit verklaart
het grote aantal lidmaten bijna een miljoen van de
evengellsch-lutherae kerk ln Brazilië.
Toch werden deze protestanten bij
tijd en wijle gediscrimineerd, niet
toegelaten tot openbare ambten en
eigen schoolonderwijs ontzegd. De
Ietwat timide houding die men daar
door kreeg maakte, dat een „aardap
pelduitser" een ander woord werd
voor sufferd. Dat ls nu allemaal voor
bij. Het zuiden behoort, met het lage
oosten, tot de zich sterk ontwikkelen
de, Industrialiserende gedeelten van
Brazilië. En spreekt men nu Inmid
dels Portugees, de Duitse „Tüchtig-
kelt" raakt men ln geen generaties
kwijt, en staat garant voor wellicht
stormachtige ontwikkelingen.
Mogelijkheden
Brazilië ls een land van onvoorstelba
re omvang, grote tegenstellingen,
grote mogelijkheden. Er ls een gigan
tisch monopoly-spel gaande tussen
regering en multi-nationals. De be
volking varieert van burgerrechtloze
Indianen, vla half-analfabeten en
paupers tot hooggeelvillseerde supe
rintellectuelen en superrijken. Rijk
en arm woont naast en door elkaar en
het lijkt, alsof dat nog eeuwen zo kan
blijven.
De kerk heeft heel wat gezichten ln
dat land. „Rooms-katholiek" zegt
niets. Basisparochies en oer-conser
vatieve bisdommen leven er hun ei
gen kleven. De katholieke bisschop
van Jolnville ls ln geen 20 Jaar ln
Rome geweest „want hij mag die stad
niet", De lutherse kerk ln Jolnville
ziet er „roomser" uit dan de katholie
ke kathedraal. De sociale verheffing
van het volk houdt menig priester en
predikant zó bezig, dat voor zaken als
dogma en eenheid weinig tijd over
blijft. Het ls maar wat je het meeste
voor de hand vindt liggen ln een land
waar uitbuiting toeslaat op het mo
ment dat de bestrijding ervan even
verslapt.
In 1970 zou de assemblee van de
lutherse wereld federatie (LWF)
plaatsvinden ln Porto Alegre, de gro
te stad In he zuiden. Een niet gega
randeerde persvrijheid en vermoede-
i lljke visum-moeilijkheden deden de
LWF besluiten weg te blijven. Evian,
aan het Meer van Genève, werd toen
op het laatste moment gekozen. Dat
zette kwaad bloed hier en daar in
Brazilië. Vandaar dat dan nu maar
het uitvoerend comité neerstreek in
Jolnville voor de Jaarlijkse vergade
ring. Een gebaar van verzoening dus.
De orthodoxe bisschop Gennadios uit Argentinië (links) overlegt tijdens de lutherse top in
Joinville, Brazilië met ds. Wonno Bleij (midden) over een verklaring over de christenen in
Turkije. Rechts een tolk.
het geestelijk leven: China? Een ruim
kwart van de wereldbevolking woont
daar. Heeft de kerk zich voldoende
afgevraagd wat dat betekent? Hij
wees ook op het verslag van de reis
van de vice-president van de LWF Dr.
Hsiao uit Hong Kong door China.
Geen rooskleurig verslag.
Zending
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hooldredacieur Jenze Tamminga
Directeur mg O Poslma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 aw Amsterdam
tel 020-913456
tele* 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Credietbank
Pekenmgnr 23 00 12 574
Gemeenfeg.ro Amsterdam
X11000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
lel 010-115588 (^bonnememen
en bezorging)
iel 010-115588 (redactie)
lei 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
WestWaak 4
Rotterdam
REGIO OEN HAAG LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Cen Haag
lei 070-469445
Parksiiaat 22
Den Haag
REGIO NOORD-OOST-NEDERLANO
(uitbuitend administratie)
Postbus 3
8000 AA Zwo'l*
tel 05200-17030
ZwO"e
Abonnementsprijzen:
Per maand 15.90
Per kwartaal 47.70
Per had |aar 95.40
Per jaar 108.60
Ad,crtcnt>etarevtr op aanvraag
Taletonscbe abonnementenopdrachien
(zie adressen boven)
Opgave lam»iieber«ctiien 9-19 30 van
msandag Vm vr .dag Op zondag van 18-
20 uur l*%1 020-913456
Opgave mini-advertent.es lei
020-936868 of scnnfteh|k aan Mve-Adv
aldel.ng poSlDuS 433
1000 AK AMSTEROAM
Adresw'izg.ngen u istuitend sc»wflei'|k
aan onze Amsterdamse adressen
Het uitvoerend comité, het hoogste
bestuursorgaan van de LWF tussen
de assemblees ln, hield zich eerst be
zig met de onderlinge samenwerking
tussen de kerken. Overal ontmoet
men een sterk toenemend Islamitisch
leven ln de wereld. Professor Scherer
uit Chicago vond, dat de christelijke
wereld zich veel meer op dit ver
schijnsel moet Instellen. Het gaat an
ders toe dan vroeger. Op het zen-
dingsveld ls een ander spel van
krachten aan de orde. We hebben ons
daarop nog niet voldoende ingesteld
en moeten ons bezinnen hoe en waar
de christelijke boodschap zinvol is en
blijft.
Een tweede probleem vormt de ont
kerstening van de „oude" christelijke
wereld: moet Europa geen zendings-
veld worden. En wat ls ons antwoord
op de sterke toename van allerhande
religieuze stromingen van tot dusver
ongekende soort? En wat betekent
het witte gebied op onze kaart van
Wat het Zuidamerikaanse continent
betreft: protestantse zending zal daar
nog slechts voldoende mankracht
kunnen opbrengen, wanneer op rui
me schaal de leek wordt Ingeschakeld
in het werk. We zullen moeten leren
hoe dat kan. Voor Afrika geldt eigen
lijk hetzelfde en bovenal: nergens zal
het meer kunnen zonder een hartelij
ke en effektieve samenwerking ln de
oecumene.
Wereldraad
In de laatste jaren is spanning ont
staan tussen de wereldraad van ker
ken en de zogenaamde World Confes
sional Families, de grote confessione
le groepen en organisaties, zoals LWF
en de Ware (de hervormde wereld
bond). De vergadering stond eigenlijk
in het teken van deze spanningen en
had voor de bespreking ervan extra
tijd uitgetrokken.
Er lagen twee stukken ter tafel, van
dr. D. Martensen uit Geneve en prof.
dr. H. Meijer uit Straatsburg. Zij gin
gen beiden allereerst in op de vraag
hoe de LWF zichzelf eigenlijk ziet.
Samen kerk
Daarbij kwamen zij, en eigenlijk alle
deelnemers, tot de conclusie dat de
LWF zich ontwikkelt van een wereld
organisatie van lutherse kerken tot
een wereld-gemeenschap van kerken.
De predikanten kunnen gemakkelijk
toegang krijgen tot kansel en altaar
in de andere zusterkerken. De oecu
mene tussen de lutherse kerken on
derling is veel groter dan vroeger. Er
is een „ecclesial density" ontstaan,
een intensivering van het gezamenlij
ke kerk-zijn in de LWF.
Dat werd heel duidelijk in Dar-es-
Salam in 1977, waar het tot een ver
oordeling van de apartheid binnen de
Zuidafrikaanse lutherse kerken
kwam op grond van een „status con-
fessionis" dat is een situatie die
ontstaat, eerst onschuldig, maar toe
nemend in hevigheid binnen de kerk
rondom een gebruik, een gewoonte,
maar op den duur zo ernstig wordend,
dat de belijdenis in het geding komt.
Op die belijdenis kunnen kerken el
kaar aanspreken, anders dan vroeger,
toen het alleen nog maar op grond
van huishoudelijke reglementen van
de organisatie kon. Maar dat bete
kent dat men samen kerk is en dat er
een bepaalde onderlinge discipline
gaat heersen op internationaal ni
veau. En zolang de belijdenis een
blijk van bezinning is op het Woord
van God, moet die belijdenis worden
hoog gehouden in het onderlinge ver
keer van de kerken en moeten die
kerken ook samen belijdende kerken
blijven. Dat betekent dat de lutherse
kerken binnen de wereldraad zich
sterker als luthers belijdende kerken
mogen en zullen laten horen ln de
toekomst.
Wanneer de wereldraad in een
stroomversnelling raakt, zoals heden
vermoed wordt, dan kan men de we
reldraad niet beter helpen dan door
samenwerking daar waar dat moge
lijk ls. Ten eerste bij de eommissie
van geloofsbelijdenis en Kerkorde
van de wereldraad, maar ook bij zen
ding, ontwikkelingshulp, communi
catie en studie. De LWF zal de We
reldraad ook helpen in het contact
met de lutherse leden-kerken.
Op het gebied van ontwikkelingshulp
en vluchtelingehulp heeft de LWF
een enorm hulp-apparaat in de we
reld opgebouwd. Het komt natuurlijk
wel eens tot spanningen, waar men
aan dubbel werk denkt of aan verwer
pelijke methodieken: kan men sa
menwerken met een regering die anti
kerkelijk is? Of anti-christelijk?
Dr. Muetzelfeld, directeur van het de
partement voor ontwikkelingshulp
en -dienst, zei dat hij een kriterium
van de nood hanteert: ik wil het geld
dóór krijgen, waar hulp nodig ls. Ik
kan de mensen niet laten sterven. Als
ik voor geldinvoer in een land rege
ringstoestemming nodig heb, dan zie
ik die te krijgen. Nu en dan krijg Je
daar vuile handen van, niet te ver
mijden.
Indrukwekkend
Tweede secretaris Maasdorp gaf een
verslag van de huidige stand van za
ken in Namibië. Dr. Emmanuel Abra
ham uit Ethiopië deed dat van de
toestand in zijn land. Nog onlangs ls
de secretaris van de Ethiopische raad
van kerken, dr. Tumsa, ontvoerd. We
zijn ons leven geen dag zeker, zei hij.
Ik vrees niet voor mijn kinderen, zij
zullen niet gemist kunnen worden
voor de revolutie, lk vrees ook niet
voor eigen leven, maar ik vrees voor
mijn kerk, voor de boodschap van de
Heer.
Nadat al eerder de orthodoxe bis
schop van Buenos Aires Ganniades
over de christenen ln Turkije had
gesproken op verzoek van de oecume
nische patriarch van Constantinopel
en ondergetekende verslag had ge
daan van Hollandse ervaringen be
treffende christen-Turken, kwam het
tot verschillende resoluties over
Ethiopië, Namibië en Turkije. Voor
Ethiopië wordt een wereldgebedsdag
gevraagd in de lutherse kerken. Aan
de Zuidafrikaanse kerken werd nog
maals gevraagd hun standpunt over
de apartheid te heizien in het licht
van de Dar-es-Salam verklaring over
de staat van belijdenis in de kerk.
Brazilië
Vermoed wordt dat in Brazilië meer
dan dertig miljoen mensen lid zijn
van een of andere zogenaamde chris
telijke sekte of heidense cultus, zoals
spiritisme en de Afro-Aziatische Ma
le oembo en Oembanda. Daarbij komt
het tot bloedoffers, afgodendienst
e.d. Honderdduizenden christenen,
zondagsmorgens deelnemend aan
kerkdiensten, gaan door de week
naar zo'n bezweringsbijeenkomst.
Vele Intellectuelen nemen deel. Veel
psychotherapie, met advertenties in
de krant, blijkt bezweringsritueel te
zijn, of ervan gebruik te maken.
In een brief aan Latijns-Amerika en
speciaal Brazilië, zegt de LWF, dat
daardoor zending en verkondiging
van Gods vergeving en verzoening
nodig blijft. Maar bovendien zegt de
brief: de verhuizing van talloze arme
boeren naar de steden leidt zelden tot
resultaat dat verwacht wordt; Indi
aanse volksstammen worden heenge
dreven naar reservaten, hun land aan
multi-nationals afgestaan; de armen
komen blijvend tekort door lage lo
nen, werkloosheid, kinderarbeid te
gen laag loon, Inflatie (45-50%), ge
brekkig arbeidsrecht en minimale so
ciale zekerheid; de slechte voeding
blijft, analfabetisme, slecht onder
wijs en opleiding, slechte huisvesting
en sanitaire omstandigheden, waar
door hulpeloosheid en hopeloosheid
niet verminderen bij het arme deel
van de bevolking.
De kerk moet de stem der stemlozen
zijn en de wereldkerk moet de zuster
kerk in Brazilië trouw zijn en bij
staan. Het uitvoerend comité vraagt
de zusterkerken in speciaal die lan
den waar de multinationals hun
thuisbasis hebben, om de slechte bij
verschijnselen van deze commercie te
onderkennen en stappen te onderne
men die nodig zijn om de negatieve
effecten te bestrijden.
Ds. Bleij te Amstelveen is lid van het
uitvoerend comité van de lutherse
wereldfederatie en voorzitter van de
permanente commissie voor oecu
menische betrekkingen van de LWF.
Het onderwijs van Philippus is ten E
einde. Samen reizen ze verder. t
Klaarblijkelijk heeft Philippus deze
vreemdeling ook gesproken van di<
poort tot het nieuwe rijk, de doop.
doop als een zegel van God op wat
beloofd heeft. De deuren in
Jeruzalem bleven gesloten,
waarschijnlijk door onkunde of
ongeloof van de deurwachters, ma:
er is een andere deur, een belofte: J|
vreemdeling hoort er net zo goed bi
Blijkbaar heeft de man daaraan
zitten denken. Ze passeren een beeljb
of zoiets. Wat de doop betreft zijn
nu warm, om zo te zeggen. Maar wie
begint erover? De eunuch. Hij wijst
op het water en vraagt of er nu nog
wat tegen is dat hij gedoopt wordt. I
ben geneigd om te zeggen: zo hoort]
't ook. In de oude kerk schijnt dat
het protocol van de doop behoord
hebben: eerst de vraag of er
verhindering is, of er Iets tegen in
gebracht kan worden. Dat heeft er |gj
wel mee te maken, maar dat praat
onze kerken niet schoon dat er
formulierbriefjes bestaan, waarin
ene kerk aan de andere kerk bericl
dat er „geen bezwaar" is tegen de
doop of de belijdenis van die en di<
Dat kan best hartelijker. De eunut
vraagt aan Philippus: nu is er zekei
niets meer tegen? Daarmee toont
uit het onderwijs begrepen te hebl
dat er wel eens iets tegen kan zijn,
dat dopen geen vanzelfsprekende
zaak en dus geen nietszeggend rituj j
kan zijn, al is het dat vaak wel I
geworden.
Deze rubriek is uilsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden). De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
hef met plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859,1000
AW Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Havenstaking
Loongolf-prijsgolfinflatie. Wie be
taalt het gelag? Al diegenen die van
hun niet waardevast pensioen genie
ten (dat zijn er nog al wat) en die door
hard sappelen een paar centjes voor
hun oude dag opzij konden leggen.
Dankzij de Rotterdamse havenarbei
ders en sleepboot-bemanningen.
Dankzij ook de vleesverwerkers, zo
wel baas als knecht. En de petro
chemie is de volgende? Want nu
raakt het hek van de dam en komen
de uitgerangeerde ouderen op hun
zijspoor in de knel door de zeker
volgende prijsstijgingen, is inflatie.
ROTTERDAM Zaterdag zal bis
schop Simonis ln de kathedraal van
Rotterdam twee diakens tot priester
wijden. De ene, J. W. M. Hendriks,
studeerde theologie in Amsterdam en
in Rolduc. Daarna was hij als stagiair
en diaken werkzaam in Leiden. R v.d.
Vring studeerde in Parijs, Duitsland
en Leuven, was stagiair bij de paters
carmelieten in Dordrecht
Wlllebrands
Vanmiddag houdt kardinaal Wille-
brands van vijf uur tot half zeven
receptie in zijn ambtswoning, Malie
baan 40 in Utrecht, ter gelegenheid
van zijn zeventigste verjaardag. Ko
mende dinsdag is de eigenlijke dag,
maar dan zal de kardinaal uithuizig
zijn.
ADVERTENTIE
Toezegging
Men kan natuurlijk verschillend oor
delen over de vraag of het ministerie
van CRM de stichting ombudsman
moet blijven steunen na 1 Juli 1980,
men kan echter niet beweren zoals
ln uw editie van 30 augustus J.l. dat
de huidige staatssecretaris van CRM,
Wallis de Vries, een „toezegging af
breekt". CRM-staatssecretaris Meijer
heeft destijds voor een periode van 3
jaar aan de stichting ombudsman een
subsidie toegezegd. Deze toezegging
die 30 Juni 1980 eindigt wordt
geheel nagekomen.
Rijswijk A. Th. Westendorp.
CRM-voovlichtingsdienst
Vredeskrant (4)
De heer Meijer uit Ede reageerde op
het artikel in Trouw over de Vredes
krant. Zou JIJ de brochures, die het
IKV-documentatiepakket dit Jaar be
vat, ook allemaal gelezen hebben?
Het IKV moet volgens hem beden
ken, dat we dankzij, de kernwapens in
34 Jaar geen wereldoorlog hebben ge
had. Deze periode ving aan met het
eerste kernwapengebruik op Hiroshi
ma, waarvan de gruwelijke gevolgen
in de IKV brochure no. 9 „Uit de
diepten" nog eens worden vermeld.
Een 15-jarig meisje, dat zwaar ver
minkt werd, zei toen: „Er kunnen
geen goden zijn in een heelal waarin
zulke dingen kunnen gebeuren".
Zells militaire deskundigen, die to
taal geen communistische sympa
thieën hebben, zijn Inmiddels tot de
conclusie gekomen dat het eerste
kernwapengebruik hoofdzakelijk als
een militaire machtsdemonstratie
van de VS ten opzichte van de Rus
sen was bedoeld. Ons land. dat zelf nu
de kernwapens gebruiksklaar houdt,
dient rekening te houden met de mo
gelijkheid van een totale vernieti
ging. Zou de neer Meijer weieens den
ken aan de situatie, waarin ons land
verkeert n4 de volgende oorlog?
Rotterdam
Diemen
A. Voorwinden
Benzineverbruik
In Trouw van 28 augustus konden we
uit een overzicht aan de weet komen
hoe hoog het benzineverbruik bij di
verse auto's is, bij constant 120 km
per uur. Wat hebben we eigenlijk aan
zo'n overzicht? Is het een aanmoedi
ging om 120 kilometer per uur te
rijden, terwijl dit in ons land verbo
den is? Volgens mij is nog steeds de
maximumsnelheid 80 kilometer per
uur en op autowegen 100 kilometer
per uur. Het komt me voor als onjuist
een overzicht te geven, zoals nu ge
beurd is. Veel nuttiger en juister lijkt
het mij eens aan ie geven, hoe en met
welke vervoersmiddelen men beter
dan 1 op 15 kilometer kan rijden. Ook
een berekening van het tijdverlies
dat autogebruik aan anderen ople
vert door extra stoppen en omrijden
zou nuttig zijn te publiceren.
A. P. de Winter Utrecht
Hendrik Venema
IN DE BIJBELWEEK AANDACHT VOOR DE BIJBEL
Nieuwe hulebl|bel in NBG vertaling 1951. DukJelijke teksl ln twee kolommen. Indeling in
perikopen met opschriften en tekstverwijzingen. Extra bijlagen. In stevige kunstleren band
in de kleuren roodbruin, wil of zwart. aw pa
Formaat: 15x22cm-Bestelnummer010 Prijs:/ vfaDU
Hult'/StudleWlbel in NBG vertaling 1951. Teksl in doorlopende regel; met brede kantlijn.
Elk bijbelboek is voorzien van een korte inleiding. Extra bijlagen. In fraaie band in de
kleuren blauw, groen ol gebroken wit. m aa wp
Formaat: 17x23cm-Bestelnummer 019 Prijs:/ OO» ID
School- en handbijbel In NBG vertaling 1951. Handig formaat en toch goed leesbaar.
Tekst in twee kolommen; mei opschriften en tekstverwijzingen. Extra bijlagen. In soepele
band in de kleuren blauw, rood-bruln. groen ol oranje.
Formaat: 12x18.5 cm Oestelnummor 034 ia
Prijs: lö,—
Ook verkrijgbaar ln blauwe ef reedbrulna band met handige opzoekflap. Bestelnum
mer: 035
-„.ƒ21,25.
Schootbljbel in Slatenvertaliop-Editie 1977. Tekst in twee
kolommen. Indeling in perikopen; tekstverwijzingen per ve/s
Voorzien van landkaartjes. Kleur zwart Formaat: 12x18.5
cm
Bestelnummer 008 ln harde band jg
Pnizen excKisief vemrxHeoaten.
Verkrijgbaar bij de boekhandel en
Nederlands Blimiganootsctup
Postbus 620 2003 RP HAARLEM Telefoon: 023-259501
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Aalten H. van den H
vel te Maarssen; te Zetten P. de
ger, kand. te Sliedrecht.
Beroepbaarstelling: J. M. Krijger
laatst, zendingspred. in Kamero
de Kempenaerstraat 38 in Oei
geest.
Afscheid: op 2 sept, van Sliedrech
J. Eichhorn wegens em.; van l
nertsga D. Lekkerkerker weg
vervr. em.; van Aalsmeer W. Mi
man wegens em.; van Nieuwleusei
van den Oever her. te Dordrecht.^
Intrede: te Maasdijk J. A. G. Delh
uit Scharendijke; te Vlaardingen
H. van de Graaf uit Zuidland;
Apeldoorn W. Hovius uit Katwijk
fZee.AMHMHÉMÉHMHfiHM
Linden i
mevr. I
hem;
Nijverdal; te Metslawier (partti
mevr. J. van der Velden uit UtreiJ
te Velsen-Zuid ('t Braambos) J.
donk uit Westerbork; te Den Borap'
kand. A. Vos uit Gorinchem; te Wjg(
maas (tevens geest. verz. Egmont£j
te Oud-Beijerlgnd) C. Wismeijer
Hoek van Holland; te Heinenoorq e
C. van Wijnen uit Lienden.
GEREF. KERKEN in
Beroepen: te Workum C. A. Verh r
te Franeker; te Hoogezand-Saj
meer J. A. van Hooydonk te Vian u
ie
Afscheid: van Bussum J. H. Ald^
Baas wegens em.; van Emmen
Assies ber. te Zoetermeer; van IJnP
den L. Dorst wegens em.; van Walg
borgen A. J. L. Hoogkamer ber. D 1{
woude; van Heerenveen N. W. L,
den Hout ber. te Werkendam; van.ri
Wilp (clasis Grootegast) H. Klein
kink ber. te Coevorden; van Gel n|
H. Kuiper ber. te Stadskanaal; V(
Vaassen C. A. van Nood ber. <fb
streekgem. Maas en Waal; van 's <le
vendeel J. F. Put ber. te Meppel; st
Hengelo C. Mak wegens benoenf
tot pred. in alg. dienst voor de w^S]
begeleiding van predikanten. C(
Intrede: te Den Haag-Oost A. J. I
dorp uit Ommoord-Zevenkamp; b
Axel A. Lunshof kand. uit Kamjj
te Nieuw Loosdrecht P. Riemer;e]
uit Harlingen; te Arnhem (ev r(
pred.) L. Schuurman, wetenscha e,
lijk hoofdmedewerker theologii er
hogeschool te Kampen.
Emeritaat: per 1 sept. S. J. Rid c
bos, geest. verz. Valeriuskliniel 1.
Amsterdam.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Afscheid: van Nijega (Smal
land) J. Poutsma wegens em.;
Gees T. Wendt ber. te Urk.
Intrede: te Bilthoven D. Berghu
Delfzijl; te Berkel en Rodenrijs I
J. Feenstra uit Brunssum.
NED. GEREF. KERKEN *t>:
Afscheid: van Utrecht W. G. VJ
wegens em.
Intrede: te Wezep G. van Keulen
Leerdam; te Utrecht W. G. RietT
uit Eek en Wiel.
OUD GEREF. GEM. IN NED.
Beroepen: te Oosterland M. A.
te Krimpen a/d IJsseL
BAPT. GEMEENTEN
Intrede: te Dordrecht G. Mai
uit Lelden.
Afscheid: van Assen J. W. BokJ
gens benoeming tot geest.verz. 1
Inrichting voor Jongens „Op de
te Amersfoort.
ALG. DOOPGEZ. SOC.
Intrede: te Winschoten J. Jonkfea
uit Curacao; te Aalsmeer J. N<#n
uit Utrecht; te Rottevalle meviïrl
Postma uit Groningen. !ag
VRIJE EVANG. GEM.
Afscheid: van Heerde H. R. Timha
man wegens emeritaat.
