urloon in Nederland
Is het allerhoogste
lanen in onderwijs en
•esearch verdubbelen'
Opleving Duitse economie
praten, in plaats van werken met mensen
Machtsverhouding in
bedrijven moet anders
Zeeuwse bedrijven
boerden slechter
Goudprijs in Londen
Itibank onderzocht arbeidskosten in twaalf industrielanden
inbergen bij verjaardig wereldhandelscentrum:
frrr*—
ImmTmnTmlill
CNV: 'Tussenstap medezeggenschap'
Heengaan
geëist van
directeur
bezet bedrijf
BNG-lening
tegen 8,75 pet
'Utrecht' komt met
samenlevingspolis
r wordt te weinig naar derde wereld geluisterd
piJDAG 31 AUGUSTUS 1979
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET P 15 - RHS 17
i een on2er verslaggevers
iISTERDAM Nederland was vorig jaar temidden van een twaalftal voorname industrie-
hden van de wereld hét land, waar het hoogste bedrag aan werknemers werd betaald per
werkt uur in de industrie. Dit blijkt uit een publikatie van de Amerikaanse Citibank, die een
derzoek heeft ingesteld naar de hoogte van het brutoloon in een aantal industrielanden met
arbij opgeteld datgene aan sociale voorzieningen en andere uitkeringen ten gunste van de
irknemers.
s berekend, blijkt de vergoeding
.r één uur werk in Nederland in het
Jelopen Jaar 11,44 dollar te hebben
flragen, tegen nog „maar" 2,46 dol-
in 1970. Nederland kwam daarmee
Jleden jaar Juist boven Zweden uit,
het per werkuur betaalde be-
j 11,43 dollar bedroeg, tegen 3,33
Jlar in 1970
nerika werd vorig jaar aan werk-
lers in de industrie per uur 9,43
tlar betaald. In 1970 was dat 4,91
41 ar, waarmee Amerika toen aan de
j* stond van de twaalf landen, ver
bid in het volgende overzicht van
•flbank.
Uurbeloning
in dollars
1970 1978
2,31 10.f
pland
iada
lemarken
mkrijk
"ltsland
1.63
3,71
2.55
2,05
2,30
1,86
1.11
terland
I Staten
4.58
7,91
9.40
7.69
9.90
6,71
5.94
2,46 11.44
3.33 11.43
2.28 10.32
4,91 9.43
ntrekkelijk
vijl het onder andere daarom
1 voor de Amerikaanse industrie
tonder aantrekkelijk was om in
ropa (en dus-ook in ons land) te
investeren de betaalde uurlonen,
inclusief bijdragen in de sociale voor
zieningen. lagen immers aanzienlijk
lager dan in de VS is dit beeld in de
jaren na 1970 in aanzienlijke mate
veranderd. Een en ander met alle
gevolgen vandien voor het vermogen
van de Nederlandse industrie om op
de buitenlandse markten concurre
rend mee te komen
Overigens, zo wordt opgemerkt door
Citibank, is wat dit laatste betreft
niet alleen het betaalde uurloon met
wat daarbij komt zaligmakend. An
dere, zeker zo belangrijke factoren,
die een rol spelen op het stuk van het
internationale concurrentievermo
gen van een industrie zijn: de arbeids-
produktiviteit en de valutakoersen.
Nog afgezien van zaken als kwaliteit,
Valutawijziging
t.o.v. dollar
in procenten
België58
Engeland 20
Canada8
Denemarken36
Frankrijk23
Duitsland82
Italië26
Japan72
Nederland67
Zweden15
Zwitserland+143
Ver. Staten
Procent, stijging
produktie per
manuur
lokale
valuta
dollars
75
69
167
18
197
138
33
72
57
55
74
138
49
105
152
51
57
185
42
207
127
47
112
264
61
73
189
30
131
165
32
41
243
23
54
54
OTTERDAM Rond 1990 kan in de ontwikkelde landen de werkgelegenheid in het
tóerwijs en research zijn verdubbeld, wanneer althans de juiste politiek wordt gevoerd,
(strijding van de steeds toenemende werkloosheid in deze landen moet worden gevonden
er het scheppen van arbeidsplaatsen in deze sectoren.
Jan Tinbergen van de Erasmus-
'ersiteit in Rotterdam zei dit in
bijeenkomst ter gelegenheid van
irste verjaardag van het Wereld-
lelscentrum in de Maasstad. De
ijding van de werkloosheid door
77.üien te scheppen in onderwijs en
"•lerzoek zal volgens Tinbergen zeer
77op kosten, dat door de belas-
n wbetaler moet worden opgebracht.
jpt kan ook," meent hij.door onze
•9 sitsen naar luxe wat te matigen.
69«^een ook onze gezondheid ten goe-
:al komen." Ernstiger is, aldus de
ind iterdamse hoogleraar, dat de wes-
wereld zal moeten accepteren,
werkloosheid onder de ouderen
w blijven bestaan en dat Jongere
98>>idskrachten. die nu werkzaam
901 in de zwakke economische secto-
(onder andere textiel) zullen moe-
derde wereldlanden doorgaans on
juist. In de eerste plaats zijn ze vol
gens hem strijdig met de belangen
van de consumenten, omdat deze
voor de produkten meer moeten beta
len dan nodig is. Bovendien is be
scherming schadelijk voor de import-
handel, een belangrijke Inkomsten- waarin het centrum is gevestigd, aan-
iom worden omgeschoold.
Hi gens de Rotterdamse hoogleraar
96 H er meer dan voldoende mogelijk-
®*ïen in de onderwijs en de research-
92 0»or om er grote aantallen arbeids-
•U latsen te scheppen. Hij noemde in
94jjverband het energievraagstuk en
9W nilieuproblematiek als brandende
>lemen waar de wereld mee te
97#en heeft en die opgelost moeten
lijden. Verder noemde hij noodza-
99(|jke researchprojecten in de medi-
f wetenschap, de psychologie en
ociale politiek.
Ijn redevoering over intemationa-
35 mandel, protectionisme en de derde
tld noemde Tinbergen de maatre-
die veel ontwikkelde landen
bron voor landen ais Nederland die
gespecialisserd zijn in handelsactivi
teiten.
Naar het oordeel van de Rotterdamse
hoogleraar is het weliswaar juist, dat
beschermende maatregelen noodza
kelijk zijn voor handhaving van de
werkgelegenheid in bedrijfssectoren
als de textiel- en kledingindustrie,
maar het aantal arbeidsplaatsen dat
daarmee gered wordt moet niet wor
den overdreven. Bovendien betekent
bescherming van zwakke Industrieën
een bedreiging voor de werkgelegen
heid in onze sterke sectoren.
„Als wij minder produkten uit de
derde wereldlanden kopen, krijgen zij
minder deviezen binnen met als ge
volg een afnemende vraag naar pro
dukten uit onze sterke sectoren. Dat
heeft weer tot gevolg dat steeds min
der mensen daar werk zullen kunnen
vinden," aldus Tinbergen, die daar
aan toevoegde, dat deze nadelige ge
volgen van beschermende maatrege
len „problemen" worden genoemd.
In zijn feestrede deelde de Rotter
damse wethouder van financiën en
MlllllimUBBI
'WttSÊÈ'--
1979
UTRECHT (ANP) De raad van commissarissen moet uit
een oneven aantal bestaan met een minimum van vijf leden.
Werknemers en aandeelhouders benoemen eventueel com
missarissen tot het totale aantal min één. Dit college kiest dan
voor de resterende zetel iemand, die als voorzitter optreedt.
Als er over die keuze geen overeenstemming bestaat, moet de
stem van de werknemers de doorslag geven.
ontwerp, levertijden, nazorg e.d..
waaraan eveneens een groot belang
moet worden toegekend als het gaat
om het kunnen meekomen met de
internationale concurrentie.
Citibank heeft becijferd, dat de stij
ging van de arbeidskosten per gepro
duceerde eenheid In Nederland in de
periode 1970-1978 (uitgedrukt in gul
dens) 73 procent heeft bedragen. Als
dit echter in dollars wordt uitge
drukt. dan komt een percentage uit
de bus van niet minder dan 189. Op
zich niet zo vreemd, immers de Ne
derlandse gulden is, vergeleken met
de dollar, in de periode 1970-1978
krachtig in waarde gestegen, te weten
met 67 procent, zoals blijkt uit onder
staande tabel van Citibank:
AMSTERDAM De goudprijs zette donderdag de opgaande lijn voort. In
Londen werd een nieuw record gevestigd met dollar 318,6 per ounce (31,1
gram). Dat is ruim 3,50 dollar hoger dan het slot van woensdag. In Amsterdam
kwam de goudnotering donderdag op 20.300-20.700 per kilo, tegen 20.140-
20.540 op woensdag.
Dit staat in een nota van het Christe
lijk Nationaal Vakverbond over de
positie en de samenstelling van de
raad van commissarissen.
Voor het CNV is deze oplossing van
het vraagstuk van medezeggenschap
een tussenstap. Als perspectief op
lange termijn stelt het CNV immers
dat werknemers een meerderheldspo-
BONN (DPA) Het blijft goed gaan met de opleving van de economie van West-Duitsland.
Dit staat in het jongste maandoverzicht van het ministerie van Economische Zaken in Bonn.
Procent, stijging
arbeidskosten
per eenheid
De stuwende krachten zijn voorna
melijk de levendige investeringsacti
viteit in de Bondsrepubliek zelf en de
verrassend goed lopende handel met
het buitenland. Naar de omzetten in
de detailhandel te oordelen, heeft
evenwel ook het particuliere verbruik
aanzienlijk bijgedragen aan de eco
nomische ontwikkeling gedurende de
zomermaanden.
Uit het overzicht blijkt verder, dat de
vraag en de produktie in de verwer
kende industrie duidelijk groter zijn
geworden De benutting van de capa
citeiten bij de ondernemingen heeft
volgens het ministerie inmiddels bij
na het „conjunctureel normale peil"
bereikt.
Voor de bouwnijverheid voorziet het
departement met het oog op de
forse orderboeken opnieuw een
krachtige toeneming van de pro-,
duktie.
In het bedrijfsleven is de stemming
ondanks de prijsstijgingen voor olie-
produkten en andere belangrijke
grondstoffen steeds in verhouding
goed gebleven. Maar men stelt zich in
zijn verwachtingen ten aanzien van
de resultaten voor dit jaar tóch enigs
zins terughoudender op.
Voor de komende maanden verwacht
het ministerie dat de prijsstijgingen
groter zullen worden, alleen al omdat
verleden Jaar in voorjaar en zomer
prijsdalingen zijn opgetreden als ge
volg van de daling der importprijzen
en de goede oogst.
Auto's
De Westduitse automobielindustrie
is van plan de komende vijf jaar in
binnen- en buitenland dertig miljard
mark te investeren; tweemaal zoveel
als In de afgelopen vijf Jaar werd
besteed. De directeur van de organi
satie van autofabrieken ln de Bonds
republiek. Achim Diekmann, deelde
dit gisteren mee in de jaarvergade
ring in Frankfort.
De voorzitter van het Verband der
Automobielindustrie (VDA), Horst
Backsmann, zei op een persconferen
tie in verband met de autotentoon
stelling die volgende maand in
Frankfort wordt gehouden, dat de
vooruitzichten voor de autoverkoop
op het ogenblik niet al te gunstig zijn.
De afgelopen zeven maanden zijn de
bestellingen, in vergelijking met die
periode van het vorige Jaar. met veer
tien procent afgenomen. Op wat lan
gere termijn wordt echter een ople
ving van de vraag verwacht.
nemen om hun eigen industrieën te president van het Wereldhandelscen-
beschermen tegen importen uit de trum, dr. J. Riezenkamp, mee. dat het
centrum zich kan verheugen in een
groeiende belangstelling, zowel van
de zijde van het Nederlandse bedrijfs
leven als uit internationale handels
kringen. De activiteiten breiden zich
steeds verder uit. Overwogen wordt
het beursgebouw aan de Coolslngel,
MIDDELBURG (ANP) Het Jaar 1978 heeft voor het Zeeuw
se bedrijfsleven geen al te beste resultaten opgeleverd. Dit
blijkt uit een enquête over de ontwikkeling van het regionale
bedrijfsleven in Zeeland gehouden in 1978 onder 1609 kleine
en 169 grote bedrijven door de Kamer van Koophandel.
merkelijk uit te breiden. Het Wereld
handelscentrum werd vorig jaar door
prins Claus officieel geopend. Sinds
dien is het aantal bezoekende zaken
lieden uit binnen- en buitenland ge
stadig opgelopen. Er worden steeds
meer inlichtingen gevraagd en gege
ven en bijeenkomsten georganiseerd.
Verscheidene handelsmissies bezoch
ten het centrum. In het najaar gaan
handelsmissies naar Japan en Mexi
co. Met de Wereldhandelscentra in
Tokio. New York. Toronto en Milaan
werkt het Rotterdamse centrum aan
een zogenaamd marketmatch pro
gramma. dat is bedoeld om kopers en
verkopers over de gehele wereld dich
ter bij elkaar te brengen.
Meer dan verwacht, heeft het han
delscentrum in het afgelopen jaar ge
meubileerde kantoorruimte in het
beursgebouw aan buitenlandse be
drijven verhuurd. De heer Riezen
kamp verwacht éen nog groeiende
behoefte aan kantoorruimte. Over
wogen wordt daarom een kantoorflat
met 20 verdiepingen neer te zetten
bovenop de beurshal.
De geldomzetten zijn in 1978 ten op
zichte van 1977 slechts bij 27 procent
van de bedrijven toegenomen met
meer dan het inflatiepercentage. In
1977 was dit eveneens het geval ln
vergelijking met 1976. Bij maar 18
procent van de ondernemingen is het
netto-bedrijfsresultaat met meer dan
het inflatiepercpntage ln 1978 geste
gen. De loonkostenstijging en de on
voldoende toename van de omzetten
zijn duidelijk aan deze ontwikkeling
debet. Voor een belangrijk deel van
de ondernemingen (39 procent) waren
de netto-bedrijfsresultaten niet vol
doende om van een rendabele be
drijfsvoering te kunnen spreken.
Bij 56 procent van de bedrijven werd
in 1978 helemaal niet geïnvesteerd.
Van de bedrijven die wel investeer
den namen bij 39 procent de investe
ringen reëel toe. Ten opzichte van
1977 is hier sprake van een opvallen
de stijging toen bij slechts 16 procent
van de bedrijven zich een reële toena
me van de investeringen voordeed.
Deze investeringen hadden hoofdza
kelijk het karakter van vervangings
investeringen.
De gang van zaken bij het grote be
drijfsleven blijkt Iets gunstiger te zijn
geweest ln 1978 dan de algehele be
drijfsontwikkeling ln deze regio.
De gang van zaken ln de agrarische
sector blijft achter bij de algemene
bedrijfsontwikkeling ln de regio. Ook
ten opzichte van het landelijk beeld
is er sprake van een afwijking ln
ongunstige zin. Ten opzichte van 1977
is het aantal arbeidsplaatsen bij het
geënquêteerde bedrijfsleven met 67.
dat betekent 0,4 procent, afgenomen.
Ook de vooruitzichten in 1979 doen
volgens de enquête geen wending ten
goede verwachten. 14 procent van de
geënquêteerde ondernemingen voor
ziet een reële toename van het be
drijfsresultaat ten opzichte van 1978.
Ook de investerings-genelgdheid Is
van bescheiden omvang. Slechts 41
.procent van de ondernemingen
spreekt de verwachting uit dat er
geïnvesteerd zal worden. Bij slechts
32 procent hiervan zullen de investe
ringen het inflatiepercentage te bo
ven gaan.
De investerings-geneigdheld ln 1979
van de grote ondernemingen zal naar
verwacht wordt beduidend hoger lig
gen dan voor het Midden- en Noord
zeeuwse bedrijfsleven in zijn totali
teit.
NUN8PEET Alleen als eigenaar-
directeur O. Wenning bij Servall En
gineering weeggaat zijn er mogelijk
heden om de levensvatbare delen te
redden van dit Nunspeetse onder
houdsbedrijf. waar in totaal zo'n hon
derd man werken. Dat is de conclusie
van de Dienstenbond CNV na een
gesprek met de raad van bestuur van
Hoechst-Nederland, de belangrijkste
klant van Servall. Servall wordt sinds
dinsdag met steun van de vakbonden
bezet gehouden door dertig werkne
mers (de rest werkt in onderhouds
ploegen in het land) om een dreigend
faillissement te voorkomen.
De werknemers en de vakbonden be
schuldigen Wenning van wanbeleid.
Volgens een woordvoerder van de
Dienstenbond CNV heeft ook
Hoechst laten weten geen vertrouwen
meer te hebben ln de eigenaar-direc
teur. Servall heeft een tekort van zo'n
twee miljoen gulden, aldus de dien
stenbond, en hierdoor staat niet al
leen de werkgelegenheid op de tocht
van de bezetters, die zich bezig hou
den met onder meer onderhoud aan
caravans, maar ook van de buiten
dienstmedewerkers die voornamelijk
Hoechst-apparatuur onderhouden.
De enige mogelijkheid om zoveel mo
gelijk werkgelegenheid bij Servall te
redden ls volgens de bonden het ver
trek van eigenaar-directeur Wenning,
waama Servall mogelijk met hulp
van Hoechst met een schone lel
weer van start kan gaan.
DEN HAAO (ANP) De Bank voor
Nederlandsche Gemeenten zal een
8,75 pet 25-jarige obligatielening 1979
van 125 miljoen uitgeven, waarop
op 7 september kan worden Inge
schreven. De koers van uitgifte zal
uiterlijk op 5 september voor beurs
worden vastgesteld.
De lening zal worden afgelost ln vijf
tien nagenoeg gelijke jaarlijkse ter
mijnen, waarvan de eerste vervalt op
15 oktober 1990. Vervroegde aflossing
is. aldus de bank, gedurende de eerste
tien Jaar van de looptijd van de le
ning niet toegestaan Daarna ls ver
vroegde aflossing in de Jaren 1989 tot
en met 1993 alleen mogelijk tegen een
koers van 103 pet en gedurende de
verdere looptijd tegen een koers van
102 pet. De stortingsdatum is 15 okto
ber. Notering van de lening op de
Amsterdamse effectenbeurs zal wor
den aangevraagd.
sitie in de raad van commissarissen
behoren in te nemen, omdat zij met
hun hele bestaan nauw bij de onder
neming zijn betrokken. Maar gezien
de politieke verhoudingen en de in
ternationale ontwikkelingen acht het
CNV zo'n meerderheidspositie op
korte termijn niet haalbaar.
Het CNV meent dat er structuren
moeten komen, waarin de werkne
mers gelegenheid krijgen actief en
zelfstandig (en dus niet slechts ach
teraf) Invloed uit te oefenen op het
ondernemingsbeleid en daardoor op
het doel dat door hun arbeid wordt
gediend. Besluitvorming binnen de
onderneming ls een proces dat zich
op verschillende niveaus voltrekt. Op
al die niveaus dienen de werknemers
volgens het CNV Invloed te kunnen
uitoefenen om zo hun zeggenschap
waar te maken.
Vanuit het oogpunt van democratie
acht het CNV het noodzakelijk dat
commissarissen rechtstreeks worden
gekozen. Dit kan de raad zowel dich
ter bij de werknemers, als bij de aan
deelhouders brengen. Het recht van
kandidaatstelling zou het CNV willen
toekennen aan de ondernemingsraad
en de vakbonden. Het CNV ervaart
het verbod voor werknemers uit de
betrokken onderneming om lid te
worden van de raad van commissaris
sen als een belemmering en een be
voogding en wil dat dit verbod wordt
ingetrokken. Het CNV ls er, vanuit
het oogpunt van spreiding en mapht
en een behoorlijke taakvervulling,
ook voorstander van het aantal com
missariaten per persoon te beperken.
Van een onzer verslaggevers
AM8TERDAM De levensverzeke
ring Maatschappij „Utrecht" heeft
een verzekeringsconstructie uitge
dacht. die inspeelt op de problema
tiek van mensen, die ln een twee
relatie zonder huwelijkse band sa
menleven. In het kader van een zoge
naamde Samenlevingspolis kan ie
mand. die ongehuwd met een partner
samenleeft, een verzekering op het
leven van die partner sluiten.
Volgens de „Utrecht" bestaat er een
toenemende behoefte aan dekking
van het overlljdensrisico bij mensen,
die .op alternatieve wijze samenle
ven. Alleen al in Amsterdam woont 25
procent van de alleenstaanden boven
de 30 samen. Voor geheel Nederland
is dit 20 procent.
Problemen voor mensen, die in een
twee-relatie zonder huwelijkse band
samenleven ontstaan met name bij
het beëindigen van de samenleving
door overlijden. De wetgever heeft
voor deze mensen nauwelijks Iets ge
regeld. aldus de „Utrecht".
Ontwikkelingslanden
op Utrechtse beurs
UTRECHT (ANP) Veertig expor
teurs uit dertien ontwikkelingslan
den gaan tijdens de Najaarsbeurs. dlc
van 2 tot en met 6 september in
Utrecht wordt gehouden, proberen
om ln Nederland een afzetgebied voor
hun produkten te vinden.
In het tot stand brengen van relaties
met Importeurs, agenten en fabrikan
ten, worden deze exporteurs finan
cieel en marketlng-technlsch gehol
pen door het Centrum tot Bevorde
ring van de Import uit Ontwikke
lingslanden (CBI).
Het aanbod omvat een ruime ver-
scheldenheid ln kunstnljverheidsarti-
kelen, handgemaakte gebruiksvoor
werpen en speelgoed. De deelneming
van ontwikkelingslanden aan de
beurs is aanzienlijk groter dan vorig
jaar
:e-*pr Nico Kussendrager
INEN twee uitersten wat betreft technische ontwikkeling en de derde wereld zijn dezer
,ken te zien in Wenen. In het Messe-Palast, midden in de stad, wordt een tentoonstelling
louden van vooral moderne technische apparatuur, die ook de ontwikkelingslanden zouden
I men gebruiken. Aan de andere kant is er in het Weense Praterpark van het bekende
zenrad een „Ecodorp" opgezet, met onder andere alternatieve mogelijkheden voor het
mekken van energie.
/li «ns daartussenin zit een „alternatief forum" van ontwikkelaars en wetenschappers, die
de afgelopen twee weken kritisch hebben beziggehouden met de conferentie over
enschap -en techniek voor ontwikkeling (UNCSTD) in Wenen. Die conferentie gaat
idaag haar laatste dag in.
vraag is. wat veel vertegenwoor-
rs uit de derded wereld het meest
aanspreken. Aziaten. Afrikanen
1 uidamerikanen lopen verlangend
I I op de tentoonstelling in het
«-Palast, met als achtergrond-
lek de tonen von Johann Strauss
ames Last „Als kinderen in een
flgoedwinkel". zei iemand, en hij
een Afrikaan en kan dus moeilijk
discriminatie beschuldigd
ssen
de tentoonstelling zijn bij voor-
1 bussen te zien. voor een beter
baar vervoer in de uit hun krach-
groeiende steden in ontwikke-
landen De berijders van de fiets
taxi's ln die steden zullen met een
dergelijke „modernisering" zeker niet
gelukkig zijn, omdat het hun hun
baantje kost Het gebeurde onlangs
nog in Bandoeng en Manila.
Voorbeelden van dit soort „ontwikke
ling" vliegen Je tijdens de UNCSTD
om de oren. Een Afrikaans land kocht
een oven voor tweehonderdduizend
gulden, die aan vier mensen werk gaf.
Als lokale oventjes waren gebruikt,
zou het brood voor de klant goedko
per zijn en hadden meer mensen
werk. Hetzelfde rapport van de inter
nationale arbeidsorganisatie (ILO)
dat dit voorbeeld aanhaalt, noemt de
brouwerijen Westeree stijl die veel
derde-wereldlanden kopen, en waar
duur bier wordt gemaakt voor een
klein publiek. Lokaal bier uit lokaal
graan is beter.
Alcohol
Om het even bij de alcohol te houden:
de Braziliaanse plannen om benzine
voor een deel te vervangen door alco
hol uit suikerriet zijn de genadeslag
voor veel kleine boeren ln dat land
Grootgrondbezitters gaan meer suik-
kerriet verbouwen en slokken grote
stukken land op. Met regeringssteun
worden grote destiUeerderljen ge
bouwd die weinig werk opleveren
Maar kleinschaligheid past kennelijk HOOQhartiO
niet in het Braziliaanse ontwikke-
llngsmodel. De omschakeling op al
cohol als brandstof kost veel devie
zen. Waardoor het voordeel van min
der olie-invoer teniet gedaan wordt.
Brzillê heeft een grote stand op de
tentoonstelling in het Messe-Palast,
terwijl Zuid-Korea er laat zien hoe
goed en goedkoop in dat land televi
sietoestellen worden gemaakt. Beide
staten worden gerekend tot de „nieu
we industrielanden" in de derde we
reld. die totaal andere belangen heb
ben dan de armste ontwikkelingslan
den. Brazilië heeft meer te maken
met de Bondsrepubliek dan met Boe-
roendi.
Dat blijkt ook tijdens de vergaderin
gen van de UNCSTD, waar met name
de nieuwe industrielanden zich nau
welijks druk maken over het aan ban
den leggen van de multl-nationale
ondernemingen.
Dat aangepaste technologie voor de
derde wereld amper aan de orde ls,
wordt voor een deel toegeschreven
aan de secretaris-generaal van de
UNCSTD. die zelf een Braziliaan ls,
en die veel opheeft met het model dat
zijn land voor ontwikkeling heeft ge
kozen. maar waarbij de arme groepen
niet gebaat zijn
Veel afgevaardigdeu uit de derde we
reld noemen het gepraat van Wester
se landen over „aangepaste technolo
gie" hooghartig, en zeggen dat de
ontwikkelingslanden het recht heb
ben op een zelfde technologie ontwik
keling als het Westen. De Verenigde
Staten en West-Europa hebben niet
het recht de derde wereld een techno
logie aan te praten, om haar op die
manier onder de duim te houden,
wordt dan gezegd. Dat soms verkeer
de technologie wordt aangeschaft,
wordt wel erkend maar dat is alle
maal een kwestie van leren. „We heb
ben ln ieder geval nog nooit sneeuw
schuivers gekocht", aldus een Afri
kaan.
Op de tentoonstelling in het Messe-
Palst dat moet gezegd zijn wat
voorbeelden te zien van aangepaste
technologie. Een biezen watertank
dichtgesmeerd met cement bij voor
beeld, een eenvoudige silo voor de
opslag van graan door rotting gaat
een gToot deel van de oogst in ontwik
kelingslanden verloren en zonne-
installatles voor het opwekken van
energie, en het drogen van voedsel.
Gelijksoortige zaken staan in het
..Ecodorp" op een sappige weide in
het Praterpark. dat helemaal klein
schalig van opzet is en zelfvoorzie
nend zou zijn
Jammer alleen dat achter op het ter
rein een elektriciteitskastje staat om
voor stroom te zorgen De bio-gasln-
stallatie waar uit dierlijke en mense
lijke uitwerpselen energie wordt op
gewekt onder het motto „we poe
pen hier goud" ls kennelijk niet vol
doende.
Alle voorbeelden zijn bekend, en zijn
te zien op iedere tentoonstelling over
aangepaste technologie, maar zelden
of nooit in de dorpen ln ontwikke
lingslanden.
Insekt
De oorzaak daarvan komt op de con
ferentie over wetenschap en techno
logie in Wenen niet aan de orde. Op
zijn best doen mooie verhalen de ron
de. Bij voorbeeld over een Amerikaan
die op een eiland ln de Stille Oceaan
aan de hand van een tienmaal ver
groot model van een insekt vertelde,
wat voor schade dat beestje allemaal
aanrichtte, en wat daartegen te doen
was. Toen hij uitgepraat was zou hij
van de toehoorders ten antwoord
hebben gekregen, dat men zich best
kon voorstellen dat de V8 veel last
hadden van zulke grote insekten.
maar gelukkig kwamen op het eiland
alleen kleine voor.
Meer met de werkelijkheid te maken
heeft de toepassing van zonne-ener-
gle voor het koken op het Afrikaanse
platteland, zodat niet uren per dag ln
de wijde omtrek hout gesprokkeld
hoeft te worden. Het idee sprak niet
aan. omdat er 's ochtends en 's avond
wordt gekookt, en dan is er geen zon
Veel ideeën, ook over aangepaste
technologie, komen niet overeen met
de behoeften en verlangens van de
mensen ln de derde wereld waarvoor
ze bestemd zijn. Er wordt kennelijk te
weinig naar geluisterd, en er bestaat
geen begrip voor wat bedoeld wordt
Armen
Een spreker tijdens het alternatieve
forum zei het ronduit: „Hier, ln We
nen, zijn geen arme boeren, en ais zij
komen kunnen ze zich niet uitdruk
ken. Wij zijn arme intellectuelen, zit
tend ln een vacuüm, pratend. In
plaata van echt te werken met men
sen". Simpel gezegd, maar er schuilt
veel waars ln de opmerking van de
man Allleen zal ook naar hem niet
geluisterd worden Het alternatieve
forum van wetenschappers en ont
wikkelaars die zich bezighouden met
de UNC8TD, en zeker het „Ecodorp"
staan zo ver van de eigenlijke confe
rentie dat ze er geen enkele Invloed
op uitoefenen. Het gebeuren op de
welde ln het Prater wordt afgedaan
als „folkore" en „hlppletechnologle"
en de discussies ln het alternatieve
forum op zijn best als een „randver
schijnsel"
De tentoonstelling ln het Messe-Pa
last wint
