China: niet alleen
op 'eigen kracht'
loerden weren
ware aanval af
,aak Rhoodie is uitgesteld
Ontwikkelingshulp kan ook zonder afspraken'
Zelfbeschikking
geëist voor Estland,
Letland en Litouwen
T
are beschieting Tyrus eist levens
ft
Nkomo: blanken
Rhodesië welkom
Drie Fiji-ers van Unifil gedood
Scheltema vindt ECOSOC 'te groot en onwerkbaar' geworden
rERDAG 25 AUGUSTUS 1979
BlirTENLAND
TROUW/KWARTET
H S 7
IKOU (Reuter) Een groep van
gers uit Estland, Letland en
Lwen hebben gisteren in Moskou
II eschikking geëist voor deze drie
ige Sowj et-republieken. Zij me-
dat deze drie landen op illegale
geannexeerd zijn onder het Mo-
i-Ribbentrop-pact dat Hitler in
met Stalin sloot.
'r9 lurgers overhandigden westerse
e lalisten een verklaring met hun
op de veertigste verjaardag van
ion-agressie pact tussen Duits-
en de Sowjet-Unie, waardoor de
Baltische staten onder de in-
ssfeer van Moskou kwamen. De
van 45 werd gesteund door
ou's belangrijkste dissident,
ej Sacharow en leden van de
i die zich op grond van het Hei
akkoord inzetten voor de rech-
an de mens in de Sowjet-Unie.
verklaring, gericht aan de rege-
n van de Sowjet-Unie, West- en
■Duitsland en de Verenigde Na-
wordt uiteen gezet dat het Sow-
ger de drie onafhankelijke repu-
en binnentrok op grond van ge-
e bijlagen bij het pact, dat inder-
;etekend werd door de Russische
kenbond. „Wij wensen dat de volgen
de Algemene Vergadering van de VN
de situatie in Estland, Letland em
Litouwen bespreekt, omdat volke
ren van deze landen het recht er) de
mogelijkheid om hun eigen lot te
bepalen, ontnomen ls."
Gedwongen
minister van buitenlandse zaken,
Vjatsjeslav Molotow en Hitiers minis
ter van buitenlandse zaken, Joachim
von Ribbentrop.
„Het pact was een komplot tussen de
twee grootste tirannen die de wereld
ooit gekend heeft, het was een pact
tegen de vrede en de menselijkheid
en het is de oorzaak van het begin
van de Tweede Wereldoorlog", zo zeg
gen de opstellers van de verklaring.
Zij dringen aan op volledige publika-
tie van het pact en eisen dat het pact
nietig verklaard wordt zoals dat ge
beurd is met de overeenkomst van
1938 in München tussen Hitier en de
toenmalige Britse premier Neville
Chamberlain.
„Wij roepen de regeringen van Oost
en West-Duitsland op om de Sowjet-
Unie bij te staan in het ongedaan
maken van de gevolgen van het pact
en de buitenlandse troepen terug te
trekken van het Baltische territori
um," zo zeggen de 45 mensen. Zij
roepen de westerse mogendheden op
het pact te veroordelen en de Sowjet-
Unie te overreden zijn verplichtingen,
wat betreft het respecteren van het
soevereine recht van een volk op zelf
beschikking, na te leven. Zij vinden
dat de huidige Verenigde Naties, als
opvolgers van de Volkenbond, ver
antwoordelijkheid heeft ten opzichte
van de oude Baltische staten die in
dertijd deel uitmaakten van de Vol-
Alle westerse landen, uitgezonderd
Nederland, hebben zich onthouden
van de formele erkenning van de op
name van de drie staten in de Sowjet-
Unie. (Nederland is namelijk pas in
de oorlog tot erkenning van de Sow
jet-Unie overgegaan, toen de drie Bal
tische staten er al in opgenomen
waren).
Russische historici hebben achteraf
geschreven dat Stalin wel gedwongen
was een akkoord met Hitier aan te
gaan omdat „het Westen weigerde de
Sowjet-Unie te steunen in een anti
nazi coalitie". Zij noemen het pact
louter defensief en maken geen mel
ding van de opdeling van Oost-Euro
pa in een Duitse en een Russische
zone.
PEKING, TOKIO (Reuter, AP) De Volksrepubliek China is van plan bij de Wereldbank om
leningen aan te kloppen om daarmee de modernisatieplannen voor zijn elektrische centrales,
spoorwegen en andere industrieën te financieren. Dit meldt het in Tokio verschijnende
economische blad Nihon Keizai.
n
i
aijïQEZ (Reuter, AFP, AP) Verse Iraanse regeringstroe-
»al hebben gisteren de Koerden op twee fronten aangevallen,
jvf grote helicopters, tanks en artillerie vielen de twee
r;rlions van de Koerden, Saqqez en Mahabad, aan. Naar
nsPidt zou de Iraanse regering gisteren contact hebben
oenomen met de verboden democratische partij van Koer-
',aAn (KDP), om onderhandelingen te beginnen.
:DP heeft als eis voor de onder
gingen gesteld de stopzetting
lie militaire operaties, executies
bevrijding van alle gevangen
len Koerden, zo wisten welinge-
Koerdische bronnen in Tehe-
isteren te melden.
Koerden zouden gisteren een
lise legermacht met 65 tanks op
Tveer 35 kilometer afstand van
febad tot staan hebben gebracht,
toerden wisten zes tanks te ver-
|n. De weg tussen de strategisch
rijke plaatsen Saqqez en Ma-
1 was gisteren geheel in handen
van de Koerden, die zich aan beide
kanten van de weg in de heuvels
hadden ingegraven.
Bij degevechten in Koerdistan, die
nu al weer tien dagen duren, zouden
ongeveer 600 mensen om het leven
zijn gekomen. Het reeringsleger
maakte gisteren voor de tweede maal
gebruik van gevechtsvliegtuigen te
gen de Koerden.
Een arts uit Teheran die gewonde
Koerden hielp is gisteren geëxecu
teerd door regeringstroepen. Hij werd
medeplichtig genoemd aan de- op
stand van de Koerden.
Volgens het blad zijn regeringskrin
gen er van overtuigd dat dit Chinese
voornemen er op wijst dat Peking op
korte termijn lid wil worden van het
Internationale Monetaire Fonds
(IMF), omdat geld van de Wereld
bank alleen aan leden van het IMF
kan worden uitgeleend. Tot op heden
is China nog geen lid van het IMF.
Officieel is er in Peking nog niets van
de plannen bekend gemaakt. Volgens
het Japanse blad wil China ook lenin
gen zien te krijgen van de Verenigde
Staten, West-Duitsland en andere
Westeuropese landen om zijn moder
nisatie-plannen van de grond te krij
gen. Het blad schat dat met deze
modernisatieplannen meer dan 15
miljard dollar gemoeid is.
Ook van Japan wil China „grote hoe
veelheden" geld lenen. De details van
de Japanse leningen zullen bespro
ken worden tijdens het bezoek van
een der Chinese vice-premiers, Gu
Mu, aan Tokio, dat over een week
begint. Een ander Japans blad, Yomi-
'oeri, meldde donderdag al dat de Chi
nese leiders de Japanse regering om
een langlopende lening van 2,7 mil
jard hebben gevraagd tegen een rente
variërend van 1,8 tot 4 procent per
jaar.
Met het aangaan van leningen op
grote schaal lijkt China definitief ge
broken te hebben met „het werken op
eigen kracht", een verandering die
zich al begon af te tekenen na de
dood van partijleider Mao Zedong en
de terugkomst van de pragmatische
vice-premier Deng Xiaoping.
NEW YORK (AFP, UPI, Reuter) De Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties heeft gisteren het debat over de rechten van de Palestijnen hervat.
Ter tafel ligt een resolutie die tot stand gekomen is na overleg tussen de
vertegenwoordigers van Koeweit en Senegal. De Senegalees, Medoun Fall,
zei gisteren niet te zullen aandringen op een stemming.
De resolutie wil voor de Palestijnen het recht van zelfbeschikking, nationa- Vrij6 ITlcirkt
le onafhankelijkheid en souvereiniteit en het recht terug te keren naar hun
woonplaatsen, of als de Palestijnen dat willen, schadeloosstelling.
Het Senegalese ontwerp steunt ook resoluties 242 en 338 die het bestaan van
.Israël erkennen. Als de resolutie de nodige negen stemmen krijgt, dan zullen
de Verenigde Staten gebruik maken van hun veto, maar Amerika stelt alles
in het werk een stemming te vermijden om een confrontatie met de
Arabische landen uit de weg te gaan. Op de foto zit de onlangs afgetreden
Amerikaanse ambassadeur bij de VN, Andrew Young, de vergadering voor.
onze correspondent
NNESBURG De vroegere Zuidafrikaanse staatsse-
is van informatie Eschel Rhoodie is gisteren korte tijd
_f het gerechtshof in Pretoria verschenen. De zaak werd
lopig uitgesteld tot 5 september.
die zag er kalm en bedaard uit.
rekkend spiertje in zijn gezicht
iet enige teken van spanning dat
et zien. Donkerbruin na drie
iden Franse Rivièra verscheen
jUfror de president van het hof van
ivaal, rechter BoshoffAdvocaat
de staat was mr. J. E. Nothling
or Rhoodie mr. Eddie Stafford.
gekleed in een bruin pak'
Rhoodie gedurende drie minu-
ten in de beklaagdenbank. Nadat mr.
Nothling de aanklachten tegen het
brein van de Zuidafrikaanse geheime
propagandamachine had voorgelezen
zeven voorbeelden van fraude of
diefstal vroeg mr. Stafford om
uitstel.
Volgens mr. Stafford was er tijd no
dig om een team samen te stellen dat
de verdediging van Rhoodie ter hand
neemt. Hij vertelde de volgepakte
zaal dat het verslag van de processen
over de uitlevering van Rhoodie nog
steeds in Frankrijk was. „We ver
wachten ergens in de volgende week
een verslag te ontvangen," aldus mr.
Stafford. „Tijd is kostbaar" zei de
advocaat van Rhoodie die pas don
derdag in Zuid-Afrika aankwam. Hij
vroeg om tien dagen uitstel.
Geen bezwaar
Mr. Nothling zei dat de staat geen
bezwaar had en dat de hoorzitting
was uitgesteld tot 5 september.
Rhoodie wordt niet op borgtocht vrij
gelaten en zal in verzekerde bewaring
blijven. Op het ogenblik wordt hij
vastgehouden in de centrale gevange
nis van Pretoria.
Alle voorpagina's van de Zuidafri
kaanse kranten werden beheerst door
de dramatische terugkeer van Eschel
Rhoodie. Een grote menigte stond
voor het gerechtshof in de hoop een
glimp van Rhoodie op te vangen. De
politie bracht hem echter via een
achterdeur naar binnen. Hij werd
overgebracht naar de cellen beneden
en nam pas kort voor het begin van
de hoorzitting plaats in de beklaag
denbank.
Rhoodie's dochter Annemarie heeft
voor de zitting twintig minuten met
haar vader mogen praten. Gedurende
de korte zitting lachte Rhoodie af en
toe maar keek geen enkele maal ach
terom naar de grote menigte in de
rechtszaal.
Een andere wezenlijke verandering in
het Chinese economische beleid werd
eerder deze week aangekondigd door
de oude vice-premier Li Xiannian. Hij
liet weten dat China overweegt zijn
geleide economie te combineren met
een vrije-markt-economie, „teneinde
de produktie beter af te stemmen op
de behoeften van de bevolking". Vol
gens Li moeten fabrieken en bedrij
ven kunnen concurreren om zowel in
het binnen- als het buitenland een
aanvaardbaar produkt op de markt
te kunnen brengen.
„Vaak hebben wij kritiek op het kapi
talisme omdat het zich blind staart
op economische ontwikkelingen.
Maar als wij geen goede ordening van
de economie kunnen doorvoeren,
blijkt dat ook het socialisme het niet
allemaal even scherp ziet," aldus de
vice-premier. Li zei dat zijn land vaak
maar in het wilde weg produceert
zonder de behoeften van de consu
ment te kennen. Vooral voor de bui
tenlandse markt is dat volgens de
vice-premier het geval.
De huidige „modernisering op socia
listische grondslag" is naar de me
ning van Li de grootste verandering
die China doormaakt. Mao Zedong
was er tegen, „maar een regering
heeft geen overlevingskansen als zij
niets doet aan verbetering van de
economie en niet kan voldoen aan de
behoeften van het volk".
Water
Dat het voldoen aan de behoeften
van het volk inderdaad nog wel te
wensen overlaat, mag blijken uit een
bericht in het in Peking verschijnen
de „Volksdagblad". De krant schreef
gisteren dat er in vele Chinese steden
groot gebrek aan water is en dat het
nog wel voorradige water zeer ver
vuild is. De sterke groei van de stede
lijke bevolking is volgens de krant
oorzaak van het tekort. De situatie is
zo ernstig dat in de piekuren van het
waterverbruik alleen de laagste ver
diepingen van woonhuizen en kan
toorgebouwen nog water hebben. Zo
drinken bijvoorbeeld de inwoners
van de havenstand Tianjin de afgelo
pen paar jaren, zout, sterk vervuild of
bitter water, aldus de krant.
De pogingen om de geleide economie
te paren aan een vrije economie, zul
len volgens vice-premler Li wel op
moeilijkheden stuiten. De centrale en
plaatselijke autoriteiten zullen bij
voorbeeld tot eigen initiatieven moe
ten worden aangezet. Dit is inder
daad niet gemakkelijk in een land
waar de hiërarchie scherp omlijnd is
en hogere autoriteiten eerder geneigd
zijn bevelen te geven dan suggesties
te ontvangen. Evenzo zijn de minde
ren eerder geneigd orders te delege
ren en uit te voeren dan zelf beslissin
gen te nemen.
Moeilijkheden die hierdoor ontstaan
mogen in geen geval de produktie
nadelig beïnvloeden, aldus Li. Hij zei
een spreiding van bevoegdheden op
het gebied van de produktie, finan
ciering en het opstellen van plannen
toe te juichen.
Alleen politieke en ideologische vor
ming van de bevolking is niet meer
voldoende om de Chinezen te motive
ren, aldus Li. Daarmee stapt hij af
van de „ideologische prikkel" alleen
ter verhoging van de produktie, en
luidt hij onverbloemd het „wie niet
werkt zal ook niet eten" in. „De men
sen moeten ook normaal kunnen
eten, een behoorlijk leven kunnen
leiden en in staat zijn hun levensstan
daard te verbeteren. Politiek blijft
belangrijk, maar: als je meer doet,
krijg je meer, als je minder doet krijg
je minder en als je niet werkt krijg je
niets," aldus Li.
Geen nabootsing
De vice-premler waarschuwde dat bij
de hervormingen en de aanpassing
van de economie niet te veel de wes
terse wereld wordt nagebootst, „zoals
de Sowjet-Unie dat heeft gedaan in
de jaren vijftig." Andere landen kun
nen ons veel leren, maar wat we leren
moeten we in eigen Chinese banen
leiden, waarbij „een juist beheer en
een juiste wijze van plannen maken"
het parool moeten zijn. Vorming is
hierbij zeer belangrijk. „Niet alleen
de jongeren moeten studeren, maar
ook de ouderen."
China is niet van plan vrijhandelszo-
ne's in te voeren. Wel moet de pro
duktie van exportgoederen in de ste
den langs de Chinese kust worden
vergroot, zei Li. Hij noemde verschil
lende manieren van samenwerking
met buitenlandse ondernemingen,
zoals het gezamenlijk bouwen van
fabrieken, orders plaatsen bij bedrij
ven in het buitenland, directe uitwis
seling van produkten aan leveran
ciers van grondstoffen waarmee die
produkten gemaakt zijn en het in
China produceren van goederen vol
gens moderne methoden die de bui
tenlandse kopers hebben ontwikkeld.
Rendement
Li is er tegen dat buitenlandse onder
nemingen In China onredelijke win
sten maken, China wil wel garanties
verschaffen voor een redelijk rende
ment op hun investeringen. Ook zei
Li dat Chinese ondernemingen in de
toekomst leningen mogen afsluiten
bij buitenlandse banken. „Maar le
ningen betekenen schuld aan het bui
tenland en we willen niet zulke grote
schulden hebben dat we ze niet kun
nen terugbetalen." China beschikt
over voldoende olie, lang niet alle
reserve's zijn ontdekt. Bovendien
hebben we steenkool en andere
grondstoffen in overvloed, aldus de
Chinese vice-premier.
Een probleem is wel dat de Chinese
olie een zeer dure manier van raffine
ren vereist en dat China, als de mo
dernisering inderdaad doorzet, grote
hoeveelheden olie zelf nodig zal heb
ben. Verder staat met name de wes
terse wereld, en daar zal China het
van moeten hebben, niet te springen
om Chinese steenkool, als terugbeta
ling voor door het westen gefinanci-
eerde grootschalige projecten.
*OET, JERUZALEM (Reuter, AP, AFP) Bij een zware artilleriebeschieting van de
llibanese havenstad Tyrus zijn gisteren doden en gewonden gevallen en is een groot deel
Jde christelijke wijk veranderd in een ruïne.
ibanese staatsradio zei dat er
oden waren gevallen, inwoners
'rus zeiden dat ten minste drie
waren omgekomen en 18
ën gewond werden, terwijl Pa-'
hse militaire woordvoerders
Jeelden dat ten minste acht li-
1 Men onder het puin vandaan wa-
phaald.
ese bronnen schreven de be
dil
bh
itv
'er
ng1
schieting toe aan geschut van Israël
en van majoor Haddad, die een ge
bied aan de grens met Israël beheerst.
Militaire kringen in Tel Aviv ontken
den echter dat Israël iets van doen
had met de beschieting. In Beiroet
liet de Libanese premier Selim Al-
Hoss onmiddellijk de Amerikaanse
ambassadeur John Gunther Dean,
bij zich komen en droeg hem op Israël
te overreden nu eens op te houden
met aanvallen op Zuid-Libanon.
In de stad stortte de grote Grieks-
orthodoxe kerk in en werden meer
dan vijftig hulzen zwaar beschadigd.
De meeste inwoners van Tyrus, dat
de afgelopen weken al eerder onder
vuur werd genomen, zijn gevlucht.
Volgens ooggetuigen is Tyrus een
spookstad.
De Israëlische „Jerusalem Post'"
heeft gisteren kritiek geleverd op het
voorlichtingsbeleid van het Israëli
sche leger. Het blad klaagt dat de
burgers te weinig informatie krijgen
over aanvallen in Zuid-Libanon. „Al
wat wij krijgen zijn geruststellende
verklaringen van algemene aard, dat
de doelen militair zijnmaar be
richten uit het buitenland schilderen
een heel ander, soms de haren ten
berge rijzend beeld, Wat is juist", zo
vraagt de krant zlich af.
NAIROBI (Reuter, AP)
Joshua Nkomo, een van de
twee leiders van het Patriot
tisch Front heeft gisteren ver
klaard dat blanken welkom
zijn in een Zimbabwe-Rhode-
sië waar zijn front het voor
het zeggen heeft.
Over de blanke minderheid van nog
geen kwart miljoen mensen in Zim-
babwe-Rhodesië zei de guerrillalei
der: „Het is hun land, zij hebben daar
hun huizen gemaakt, ze zijn deel van
het land zoals ieder ander". Nkomo
zei wel dat blanken die misdaden
hebben begaan, een straf tegemoet
moeten zien.
Nkomo die samen met de andere lei
der van het Patriottisch Front, Ro-
'bert Mugabe, naar de vredesconfe
rentie in Londen gaat, stelt als voor
waarde voor deze top dat „alle macht
aan het volk" komt. Het Patriottisch
Front vindt dat het door hem bezette
land aan hét front toebehoort en dat
de rest nog eigendom van de Britten
is.
De ex-premier van Rhodesië, Ian
Smith, heeft gisteren verklaard dat
hij bereid is zich terug te trekken uit
de delegatie van Muzorewa voor de
conferentie in Londen als zijn aanwe
zigheid de kans op succes bemoei
lijkt. Hij zei daarbij dat hem nog niet
was gebleken dat zijn aanwezigheid
een struikelblok zou kunnen vormen.
Smith die minister zonder portefeuil
le is in de regering van bisschop Mu
zorewa zei dat hij de delegatie van
het Patriottisch Front in Londen zal
negeren. „We gaan met de Britse re
gering praten en niet met het Patriot
tisch Front", aldus Smith, die daar
mee hetzelfde zegt als het Patriot
tisch Front.
De luchtmacht van bisschop Muzore
wa heeft donderdag twee vluchtelin
genkampen van het Patriottisch
Front in Zambia gebombardeerd. Het
was de derde luchtaanval op kampen
in Zambia deze week. Donderdag
werd onder meer een kamp voor
meisjes getroffen. Het is niet bekend
hoeveel doden en gewonden bij de
luchtaanvallen zijn gevallen.
JERUZALEM (Reuter. AFP) Drie
Unifil-militairen, afkomstig van de
Fiji-eilanden, zijn gisteren door onbe
kende gewapende mannen gedood, zo
heeft een woordvoerder van de Ver
enigde Naties meegedeeld. De doden
vielen toen acht Unifil-militairen, die
op patrouille waren bij het Libanese
dorp Azuriyah, door onbekenden on
der vuur werden genomen. Woensdag
raakten enkele Nederlandse Unifil-
militairen betrokken bij beschietin
gen, nadat zij de Fiji-ers te hulp wa
ren gekomen toen die ook al belaagd
werden.
Nico Kussendrager
,a lugo Scheltema kan zich er niet zo druk over maken dat tegenwoor-
hiveel zaken buiten de Verenigde Naties om worden besproken.
beelden te over: overleg in Camp David over het Midden-Oosten, in
lg^en over Rhodesië, regelmatig topconferenties van de grote landen
de wereldeconomie. „Nou en?" zegt Scheltema. „Het gaat niet om
serenigde Naties, maar om het oplossen van problemen. Al sinds de
w( hting klagen mensen binnen de VN, dat zoveel buiten de VN
lp.' svindt."
O]
ema is de Nederlandse vertegenwoor-
bij de VN in New York, en voorzitter
e economische en sociale raad van de
,t SCOSOC). Deze heeft zojuist zijn zo-
^ting in Genève beëindigd.
JOSOC is het hoogste orgaan van de
g Igde Naties voor economische en soci-
ken. De raad stemt de bezigheden van
N-ontwikkelingsprogramma (UNDP),
f N-kinderfonds (UNICEF), het hoge
lsariaat voor de vluchtelingen
IR). de voedsel en landbouworganisa-
iO). de wereldgezondheidsorganisatie
i, enzovoort, op elkaar af.
Toch bestaat er over het functioneren van
de ECOSOC nogal wat ontevredenheid.
Ambassadeur Scheltema in New York ls de
eerste om dat toe te geven.
„De Veiligheidsraad is een klein en hanteer
baar orgaan gebleven, maar de ECOSOC is
met zijn uitgroei van 18 naar 54 leden te
groot en onwerkbaar geworden. De ECO
SOC heeft de fout begaan zijn oorspronke
lijke taakstelling uit het oog te verliezen,
zonder door de uitbreiding de taak van de
algemene vergadering van de VN te kunnen
overnemen."
lijl
en
)es OSOC zou op economisch en sociaal
3 het leidinggevende orgaan moeten
oals de Veiligheidsraad dat op poli-
bied is, De algemene vergadering van
noemt Scheltema „het parlement".
Veiligheidsraad en de ECOSOC de
igen, die uitvoeren wat het parlement
Veranderingen
Scheltema vindt de vergroting van de ECO
SOC wel begrijpelijk. „Veel ontwikkelings
landen willen zelf meepraten over de Noord-
Zuid-verhoudlng, en daar nauw bij betrok
ken zijn. Dat is het geval binnen ECOSOC,
maar deze heeft daardoor aan slagvaardig
heid ingeboet, en functioneert minder als
scharnier tussen de algemene VN-vergade
ring en de lagere organen."
Mr. Hugo Scheltema, voorzitter van de ECOSOC
De Nederlandse ambassadeur In New York
wijst op de veranderingen die binnen de
volkerenorganisatie hebben plaatsgevon
den. „In 1945 werd een VN opgericht, die
paste bij de wereld van die tijd. De wereld
echter verandert, en we moeten de praktijk
van de VN daarbij aanpassen."
Als voorbeelden noemt mr. Scheltema het.
..committee of the whole" (commissie var.
-bet gefiëei. WAérbinnen met name de ver
houding arm-rijk wordt besproken), de ex
tra vergaderingen van de Verenigde Natis,
en de bijzondere zittingen (over grondstof
fen, de nieuwe economische orde, ontwape
ning, en volgend jaar over het derde ontwik
kelingsdecennium 1980-1990). Ook dat ls
een reden waarom de ECOSOC op het ogen
blik in een impasse zit. Toch tilt Scheltema
daar niet zo zwaar aan. „U spreekt met eer
liberaal. Die impasse is van nature ont
staan. Je moet niet ingrijpen in een situatie
die zo gegroeid ls."
Permanent
Scheltema's verwachting is dat de VN zul
len uitgroeien tot een permanent orgaan
van alle landen, dat voortdurend in bespre
king is. Niet alleen de jaarlijkse algemene
vergadering, met allerlei zittingen en com
missievergaderingen daar tussendoor, maar
een „permanente wereldassemblee"
Die heeft vooral zin als ook èlle kwesties
van wereldbelang er kunnen worden be
sproken. Tot nu toe bijvoorbeeld valt een
halszaak als energie buiten de volkerenor
ganisatie, zij het dat verscheidene landen
hebben bepleit daarin verandering te bren
gen. Scheltema ziet dat ook wel gebeuren,
„maar dan zullen eerst de verschillende-
belangengroepen het eens moeten worden"
Belangengroepen zijn zo oud als de Verenig
de Naties zelf. De Nederlandse ambassa
deur ziet voortdurend verschuivingen. Naar
zijn idee kijken ook ontwikkelingslanden
steeds meer naar wat de Europese Gemeen
schap 's werelds grootste handelspartner
vindt, en daarna pas wat'de meerderheid
denkt. Ook binnen de „77" (120 ontwlkke
lingslanden) is er een duidelijk onderscheid
aan het ontstaan tussen de olielanden en de
nieuwe industrielanden enerzijds en de rest
anderzijds. Onder meer om dat uiteenlopen
van belangen te ondervangen, en sterker te
staan tegenover het westen willen de ont
wlkkelingslanden een „eigen secretariaat"
voor het bevorderen van de onderlinge sa
menwerking. Mr Scheltema verwacht daar
weinig van. „Ik geloof niet dat ze er daar
mee uitkomen"
Mager
De laatste ESOSOC in Genève vond op een
belangrijk moment plaats: na de VN-confe-
rentie over handel en ontwikkeling (UNC
TAD) en vóór de bijzondere zitting van de
Verenigde Naties over het derde ontwikke
lingsdecennium.
Toch was daarvan weinig te merken. In zijn
slotrede op de ECOSOC sprak mr Schelte
ma over de „magere resultaten" bij de voor
bereidingen van de ontwikkelingssamen
werking in de Jaren tachtig. Er is tot nu toe
geen enkele afspraak gemaakt over een
toekomstige strategie voor de Noord-Zuid-
verhoudlng
Nederland, aldus mr Scheltema, heeft ge
probeerd de zaak nadrukkelijk op de agen
da van de ECOSOC te krijgen, maar dat ls
niet gelukt. „Veel ontwikkelingslanden vra
gen zich af of het zinvol is een nieuwe
.strategie te maken, nu er van die voor de
jaren zeventig zo weinig terecht is gekomen
Ontwikkelingssamenwerking kan de ko
mende tien Jaar ook gebeuren zonder vooraf
gemaakte afspraken. Maar het zou natuur
lijk wel mooi zijn als we het eens konden
worden over de grondbeginselen
