Haagse lommerd bestaat nog
l
Van der Luit
Rond de kerk
Alleen voor gouden en zilveren voorwerpen en juwelen
KERKDIENSTEN
OPENBARE VERKOPING
UITVAARTVERZOBGI%
„VLIEM"
Sloop toren
begin van
restauratie
mi*
ri
F
VOLLE EVANGELIE GEMEENTE RIJSWIJK
Begrafenissen-Crematies
V
Oproep van
burgemeester
■jï.
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1979
REGIO DEN HAAG
TROUW/KWARTET
De kluis waar in het begin van deze eeuw de kostbaarheden werden opgeborgen.
De aangeboden sieraden worden door taxateurs nauwkeurig onderzocht.
door Chris Bruijnius
„Tot ontlastinge van d'armen"
sprak dc Haagse magistraat
toen hij in 1671 het eerste
gemeentelijke pandhuis
opende, de voorloper van de
Gemeentelijke Kredietbank.
Het huis werd geopend om de
woekerwinsten tegen te gaan
van particuliere pandjesbazen.
De verspreiding van lenen van
geld, al dan niet tegen
onderpand, was in de
Middeleeuwen uitgegaan van
Italië. De geldschieters
kwamen uit de steden in
Noord-Italië en werden de
Lombarden genoemd
(Lombardije). De
pandjeshuizen in Nederland
kregen dezelfde naam, later
verbasterd tot lommerd. Het
centrum van de Londense
geldhandel is nog steeds
gevestigd in Lombardstreet en
de straat waar het eerste
Haagse pandhuis werd
gevestigd kreeg de naam Korte
Lombardstraat. Aan het eind
van de vorige eeuw bevonden
zich in Den haag nog
gemeentelijke lommerds aan
de Jan van Goyenstraat,
Koningin Emakade, Nieuwe
Haven en de Scheveningse
Doornstraat. In 1919 werd met
instelling van de
Gemeentelijke Kredietbank de
mogelijkheid geschapen geld te
lenen zonder onderpand. Met
de toeneming van de
industrialisatie vertrouwde
men meer op de persoon van de
kredietnemer en de stabiliteit
van zijn inkomen. En gebruikte
goederen werden minder
waard. Toen werkten er ook al
vrouwen bij de bank. Dat was
In 1909 ondanks aandrang van
de nationale vereniging tot
bestrijding van de woeker, nog
door de toenmalige directeur
tegengehouden. „Beslist niet"
reageerde hij op deze suggestie.
Immers „voor het opbergen en
lossen van panden moeten
ambtenaren dikwijls tot aan
het plafond der lokalen
klimmen. Om tijd te winnen
meestal langs de rekken zonder
ladder. Tot zulke gymnastische
toeren zijn vrouwen niet in
staat."
KERKDIENSTEN OP ZONDAG 24 AL'G. *79:
DEN HAAG Herv. Gen. Bethle hemkerk 10 30 u
ds Willing; Andreazkerk 10 u: dr* v/d Linger)
IHA i Bethel 9 u dr» J W Hoffenaar, Duinzlcht-
kerk 10 u ds S v/d Linde (gei dienst), 17 u: tie
Trtumfstorkerk. O rote Kerk 10 u ds Wamer P.
ten Kate. De Haard 10 u dr H Bmld; Houtrust-
kerk 10 30 u: Mevr dra M Dricaaen; Immanuel-
krrk 10 u dr R J Mooi; Jacobskapcl 11 u: dr* J
W Hoflenaar. Johanneskapel 10 u: dra E. J C.
Hammings. Jullanakerk 10 u: ds A. C. van Beek.
17 u dr* H W v/d Brink (Kom In Dienst); Kloos
terkerk 10 u ds K sis beek (Cantatedienst). Ekkle-
sia Kloosterkerk 13 u Dienst; Kruispunt 10 u dr
Verburg. Lucsikspel 9.30 u: ds van Duljne; Mara-
- nathakrrk 10.30 u dr A Krijger; Marcuskerk 9.30
u ds H Falsma sr. 17 u ds J T Cazander. De
Morgenster 10 u ds J. O vsn Steenbergen; Oran
jekerk 10 u ds Ch M ten Kale. Paaskerk 10 u: da
-dus, Vredeskapet 10 30 u; ds Bosch; Wllhelmlna-
kcrklOu ds Llgtholm. Egllse Wallone 10 30 u ds
Clavand. Bejaardencentrum Twtckelstraat 10 u:
Dhr J K Verbree; Pinksterkapel i Ridderspoor-
weg 3i lOu HrC de Oroot, 19 u Hr J. E. v/d Brink;
Pinkstergemeente SUenwlJklaan 8a: 10 u dhr Th.
s d Sluis. Diamanthora 183 10 u dhr R Lens;
Wfssclstraat 49 10 u dhr P Rothuizen Volle
Evsng. Gem. Berestetnlaan 833 10 u Pastor H
Blankespoor Christengemeenschap 10 u. dhr J. v/
d Stern Deutsche Evang. Gem. 10 30 u Pfaner
Har!Heb Evang. Luth. Gem. 10 45 u ds J A.
Roskam. Baptistengrm 10 u daVtsacher Baptls-
tengem. Rehoboth 10.30 u dhr S Pons Doopsg.
en Rem. Gem. Paletstraat 8 10 50 u: dj J Spij
ker Kapel West; 10 30 u ds B Cuperus; Oldeslo
10 30 u ds Oooszen Ned. Prot. Bond 10 30 u geen
dienst Oud Katholieke Kerk 10 u Eucharistievie
ring Ziekenhuisdiensten Kapel Rusthuis 10 30 u:
Mevr Hogcnrasd-Raman Trip. Bethlehem 18 u;
ds H Beker, Kapel Dlaconessenhuls 10 u: ds
Jonkman H A Ziekenhuis Leyenburg 10 45 u. ds
81mon Erlngs. Pre va Stichting 15 45 u dr* W J.
Qulst Rode Krul* Ziekenhuis 10.30 u ds H Be
ker. Westelnde Ziekenhuis 18 u ds H. Beker
Dienst voor doven Laakkrrk 9 30 u dhr B R.
Steenbergen. Koningkerk (Voorburg) 17 u. dhr P.
A. van Veelen
Geref Kerk Oost: Noorderkerk 10 u: Ksrd Mevr
T Bergsma. 17 u geen dienst. Lutherse Kerk 9 19
u ds K J Schtafsma. 19 u dr vsn Oeveren (City-
dienst). Trtumfatorkerk 10 u dr Oilhuls, 17 u; ds
M Norg Pa* ChrtsUkerk 10 u ds M Norg. 17 u zie
Trtumfstorkerk. Dulnzlchtkerk 10 u; ds v'd Rlnde
(gei dienst). 17 u zie Trtumlatorkerk; Modem
10 30 u da K J Schaafsma. Wesl Jullanakerk 10
u ds A C van Beek. 17 u dr» H. W v/d Brink
(Kom ln dienst). Westduinkerk 10 u. dr WenUel. 17
u ds van Beek Valkenboskerk 10 u- ds de Jong. 17
u ds Wtgboldus. Opstandingskerk 10 u; ds Wlg-
boldu*. If u dr Wentset Esrsmp Vredeskerk 9 30
u cl* A de Bruin. 17 u ds W Griffioen. Salvator-
kerk 9 30 u d* Oriffloen. 17 u ds A Bolwijn.
Cypreskerk 9 30 u ds A Bolwijn. 17 u; ds A de
Bruin Zuid Laskkerk 9 30 u dr* C M Overdulve,
18 30 u ds J Winter Geref. Kerk VrIJf Ellm 9 30
U 15 30 u d* O Mulder* Adventkerk iLoosdul-
neni I 30 u IS u d* Joh Prancke Ned. Gerefor-
mrrrde Kerk Nebokerk 9 u ds J D Janae Johan
neskapel 18 45 u ds J D Janse Chr. Geref. Kerk
Centrum 10 u ds Toorman iHAi. 't Kruispunt 17
SCHEVEN1NGEN. Berv. Gemeente Oude Kerk
10 u d» Juckema, 17.30 U ds O J. de Vries
(Jeugddienst). Nieuwe Kerk 10 u da C Bezemer.
17.30 u ds Wulster Nieuwe Bodkapel 10 u Rector
J W Jansen Prinses Jullanakerk 9 u 10.30 u ds
Wulster. 17.30 u dr Bezemer (HD) ZorgvUetkerk 10
u ds C. J Hollemans (HA). Herv. Evsng.: 9 u drsC.
A. vsn der Sluljs. 17 u ds H Harkema Jr. Baptis
ten Gem.: 10 u dhr Bouhof. Geref. Kerk 10 u drs
M C. Kersten. 17 u ds J. Winter. Ichthuskerk
Bethelkerk 10 u ds van der Zwaag. 17 u dr B.
Wentsel Immanuelkerk 10 u prof. dr O Jager, 17 u
ds v d Zwaag Pnltlkerk 10 u kand J R Ages. 17
u dr* Kersten. Chr. Geref. Kerk Thaborkerk 10 u
17 u d* Bouw.
DEN HAAG-LOOSDUINEN Herv. Oem. Abdij
kerk 10 u ds J W. T. Cohen Stuart Bethelkerk
10 30 u ds TJ Brulnsms. Adventkerk 10.15 u ds D.
Veldkamp. Exodutkerk 10. u ds J Visser SJalom-
kerk 10 u ds Ph. L. Krijger. 17 u ds E. M Bakker
Rosenburg 10 u da O Vosseur Zeehospitium 11.30
u ds O Vesseur De Lozershof 14 30 u Dienst des
Woord* Berv. Evsng. 10 u 16.45 u dhr L.
8tuurman Geref. Kerk Ontmoetlngxkerk geen
opgave Petrskerk geen opgave.
VOORBURG Berv Oem. Vaste Burchtkerk 10 u
ds Prakke Dsmslgtkspel: geen dienst Dlacones
senhuls 10 u ds J B Werner Hoeksteenkerk 10.30
u ds O A Hooljkaas Opstandingskerk 10 u ds de
Vries Oude Kerk 9.30 u ds Spanjer. 11 u ds C. A. v.
d 81ul]s, 17 u ds A. Muilwijk. 19 u ds Prakke
Huize Rustoord geen opgave Rusthuis De Mantel
9.30 u Rector van Bommel. Geref. Kerk (VrlJ-
gem 11 u ds Muldera. 18 45 u leesdlenst Geref.
Kerk Opgangkerk 9 30 u ds P. van den Beukei.
Koningkerk 9 30 u drs L Wlerlnga. 17 u ds CouveC
Fontelnkerk 9 30 u ds Couveé. 17 u ds van den
BeukeL School Easesteljn geen dienst
LE1DSCHENDAM Herv. Gem. Dorpskerk lOuda
Boonstra. Andreaskerk 9 u 10.30 u ds Eeldertnk.
Hulp en Hellkerk 10 u dr Verheule Geref. Kerk
Damlaankerk 9.30 u dra. P. P van Stam. Kruis-
heuvelkerk 9.30 u ds O. de Zeeuw, 19 u ds J.
Hanegraalf.
ZOETERMEER Oeen opgaven ontvangen. Chr.
Geref. Kerk (lrenelaan) 11 u 18 u student
Hoogendoom. Baptlstengem. (Jullanalaan 3)
18 30 u ds visscher Pinksterren. (Du Meelaan 4a)
10 u dhr J Smoorenburg
RIJSWIJK Herv Oem. Oude Kerk 10 u ds Vljze-
laar, 17 u ds Ph. H. Krijger Johanneskerk 10 u drs
v.d. Ham Hr P Taal. sUrtdlenst Jeugdwerk. 17
u ds C v d Bergh Verzoenlngskerk 10 u ds
Schoen. Herv Evang 10.30 u dhr. C. J de Oroot.
17 u ds C. v.d. Bergh lid Joh. Kerk) Geref. Kerk
Hofrustkerk 9 30 u ds P. A. Bohlmeljer (H.A.). 17 u
ds vd Meulen (H A.) Messlaskerk 9 30 u da v.d.
Meulen (H A Ucht der Wereldkerk 9 30 u 19 u
ds Mlnnems (H AChr. Geref. Kerk Morlakerk
9 30 u 17 u drs Qulst Geref. Kerk VrIJf.
Trompetstriat 9 30 u leesdlenst, 15.30 u ds Oeel-
hoed Ned. Geref. Kerk Oranjelaan 9 u 18 30 u
ds Moggré (HA).
WASSENAAR Ned. Prot Bond (Lange Kerkdam
46) 10 30 u ds A. Zwartendijk Berv. Oem. Dorps
kerk 10 u ds Steenstra. 16 u dr P A Tukker, 19 u
orgelconcert Kievlelkerk 10 u ds J C de Bruine.
Messlaskerk 10 u ds A. van B re uren. Dorpacen-
DEN HAAG Enigszins
achteraf in de stille Korte
Lombardstraat bevindt zich
in Den Haag nog altijd het
pandhuis; in de volksmond
de lommerd of Ome Jan. De
tijd dat de Haagse minder
bedeelden daar op maandag
hun zondagse goed beleen
den, om het op zaterdag
avond weer te „lossen" is
echter voorbij. Alleen gou
den en zilveren voorwerpen
en juwelen kunnen nog te
gen een geldbedrag in bewa
ring worden gegeven.
Om de lommerd hangt sinds Jaar en
dag een wat romantische, tragiko
mische waas. In het Hollandse le
venslied wordt de pandjesbaas re
gelmatig ais laatste strohalm opge
voerd. Meestal in negatieve zin:
moeder kreeg voor die mooie rok
waar ze zo aan gehecht was slechts
een grljpstulver, net genoeg om een
kilo aardappelen voor te kopen.
Waarmee dan acht kinderen moes
ten worden gevoed, terwijl pa ln het
café op de hoek ln één avond zijn
weekloon er doorheen Joeg. Valse
sentimenten, vindt adjunct-direc
teur H G. Metaal van de Gemeente
lijke Krdietbank, waar het pand
huis onderdeel van uitmaakt. „De
lommerd is gezet ln de tijd waarin
we leven. Geen kleding, fietsen of
diverse goederen meer. Uitsluitend
waardevaste edelmetalen."
Taxateurs
Dat bij de gemeentelijke pandjes
baas slechts een fractie van de wer
kelijke waarde wordt uitgekeerd ls
ook slechts gedeeltelijk waar. Twee
gediplomeerde taxateurs staan ach
ter de balie klaar om het te belenen
pand onder de loep te nemen. De
klant ontvangt van de getaxeer-
«in GOUD, ZILVER en JUWELEN
L KOtTE LOMBARDS!*AAT 5,
JUNI, JUU AUGUSTUS 1978
I verder ten verlieep iel werden eer
de waarde. Een geringe marge ls
overgehouden om niet de dupe te
worden van grote schommelingen
op de goud- en zilvermarkt.
Een ding wordt echter niet bere
kend: de antiek- of kunstwaarde.
Daardoor kan het voorkomen dat
niet afgehaalde panden op een vel
ling het tienvoudige van de beleen-
prijs opbrengen. Overigens kan de
belener nog een Jaar recht doen
gelden op de meerwaarde, die het
pand heeft opgebracht. Hij was al
gewaarschuwd dat zijn bezit ge
veild zou worden.
Reglementair worden beleende
spullen na zes maanden geveild. In
de praktijk beloopt het meestal
acht negen maanden voordat het
pand ln de veillngzaal ln het ge
bouw van de kredietbank onder de
hamer komt. Met vier veilingen per
Jaar kan het pandhuis zijn sieraden
makkelijk kwijt. Zesennegentig
procent van de onderpanden wordt
namelijk weer gelost. Wordt er niet
opgehaald en is er een veillngover-
schot dan vervalt dat na een Jaar
aan de kredietbank en dus aan de
gemeente.
Overval
Vorig Jaar gingen er bij de lommerd
25.000 panden over de balie. Voor
een bedrag van achteneenkwart
miljoen gulden; toch altijd nog on
geveer acht procent van de totaal
omzet van Gemeentelijke Krediet
bank.
Het ligt voor de hand dat zo'n grote
concentratie aan kostbaar smuk de
belangstelling kan opwekken van
de Haagse onderwereld. Zo betra
den in april 1976 vijf gewapende en
gemaskerde mannen het wachtlo
kaal van het pandhuis. ZIJ som
meerden de drie personeelsleden en
twee aanwezig klanten ln de kluis te
gaan. Ook een boven de bank wo
nend echtpaar moest met hun drie
kinderen en de hond de kamergrote
kluis ln. De overvallers verdwenen
met naar schatting 75.000 gulden
aan voorwerpen en geld. De politie
bracht deze zaak enige maanden
later tot klaarheid. Een van de da
ders werd zelfs van een Spaans
strand geplukt.
Het aanbieden van gestolen waar
komt in de lommerd zelden voor.
Van alle gestolen munten of siera
den liggen lange lijsten klaar, die
bij elke transactie worden geraad
pleegd. Bij hele dure voorwerpen
(het duurste pand van de afgelopen
Jaren bracht ongeveer 30.000 gulden
op tafel) wordt om inkoopnota's en
verzekeringspapieren gevraagd.
Kunnen die niet getoond worden,
dan gaat de lening niet door.
Bestaansrecht
Nee, de enige moeilijkheden die
zich wel eens voordoen houden ver
band met echtscheidingszaken. Als
man of vrouw sieraden aan de te
verdelen boedel heeft onttrokken.
Daarvoor bestaat echter een arrest
van de Hoge Raad, dat simpel stelt
dat in zo'n geval degene op wiens
naam het lommerdbriefje staat het
voorwerp direct moet lossen. Waar
na het ter beschikking wordt
gesteld.
De leenbriefjes, die worden uitge
reikt, zijn aan toonder. Om kwalijke
zaken te voorkomen vraagt het
pandhuis echter tevens een machti
ging van de oorspronkelijke bele
ner. „We proberen de zaken rein te
houden", zegt de heer Metaal.
Ondanks de uit de pan gerezen mo
gelijkheden om links en rechts geld
te lenen heeft de lommerd volgens
hem nog voldoende bestaansrecht.
Belangrijkste voordeel van het le-
aen tegen onderpand is. dat het een
onpersoonlijke lening is. In tegen
stelling tot de persoonlijke lening
behoeven hier geen gegevens als
salaris, referenties enz. te worden
overlegd,
De lommerd heeft dan ook grote
aantrekkingskracht op bepaalde
delen van de bevolking. De zoge
naamde „vlottende" bevolkings
groepen, noemt de kredietbank ze.
Zigeuners, buitenlandse arbeiders
en (ex-)rijksgenoten uit Suriname
en de Antillen zijn sterk vertegen
woordigd in de klantenkring van
het pandhuis.
Daarnaast vinden ook kleine zelf
standigen regelmatig hun weg naar
de Korte Lombardstraat. Voor hen
is het vaak moeilijker om aan een
persoonlijke lening te komen, de
bank stelt hogere eisen omdat bij
wanbetaling geen loonbeslag kan
worden gelegd.
Wat rente betreft is het belenen van
een voorwerp nauwelijks voordeli
ger dan geld lenen zonder onder
pand. Per termijn van vijftien da
gen moet een half procent worden
betaald.
Volgens adjunctdirecteur Metaal
zal de lommerd niet snel verdwij
nen. „Het is een kredietvorm waar
nog talrijke mensen gebruik van
maken. We denken er alleen over
om het minimumbedrag dat uitbe
taald wordt wat op te trekken. Dat
bedrag staat al jaren op dertig gul
den, vijftig gulden lijkt in deze tijd
redelijker."
ADVERTENTIE
begraven uitvaartverzorj
cremeren
rouwtransporten door binnen-
tenland
opbaring in eigen rouwkamers
dat
ge
,-R
me
>u n
9 all
op
ion
Gediplomeerd uiivaartverzorge
Jacoba van Belerenlaan 4
Sassenhelm - Tel. 02522-1181
gei
en
Van onze correspondent e b
LEIDEN Met het aftakelen £t<
natuurstenen pinakeltje (een
siertorentje) boven de toegan
van Pieterskerkgracht 9, veri
de Leidse wethouders Waal enl
ten gisteren de eerste handel 1
de restauratie van dit pandj
ernaast gelegen nummer 11.
Pieterskerkgracht 9 is sinds 1
verenigingsgebouw van het!"
schilder- en tekengenootsch
Aemula Naturae en indert
schohken door de auteur jjj
sKneppelhout beter bekend a
spaan.
Dat de restauratie van beide
hard nodig was, bleek onder
een door de penningmeester
kunstgenootschap aangehaalde**
uit het boek „Kort Amerikaaiiht
Jan Wolkers. De zolder van hej c
die in deze roman van Wolk :0
grote rol speelt, wordt hierir
dens de oorlogsjaren levens -UC
lijk genoemd. Eigenlijk zou o ïn
kers zelf de officiële eerste ha yj
verrichten, maar door een aan'
astma moest de auteur verste
gaan. ïUj
n
ADVERTENTIE
JTIE F l
BEGRAFENIS ONDERNEMING W
"ITE MISSAEST"]:-
CREMATIE VERZOP
Dir f van Egmoi\d
Badhuisweg 239 's Gravenhag
tel 070-5,1895 b.g.g 454000 i
In de Lutherse Kerk aan de
Lutherse Burgwal ln Den Haag is
zondag om 19 uur een „City-dienst
van Iedereen". Spreker is ds. Van
Oeveren. Muzikale medewerking:
Reinate Heemskerk en Sander
van Marion. Drs J. Rebel neemt
zondag met een speciale dienst
afscheid nemen van de gerefor
meerde gemeente in Sassenhelm.
Hij treedt in dienst van het zieken
huis „De Lichtenberg" ln Amers
foort. De afscheidsdienst begint
om 19 uur in de hervormde kerk
van Sassenhelm. Ds. F. Moll
wordt zondag om 14.30 uur in het
centrum „De Bron" in Alphen aan
den Rijn bevestigd als hervormd
predikant voor de Aiphense wijk
Ridderveld-Oost. De bevestigings-
dienst ls een gemeenschappelijke
dienst voor hervormden en gere
formeerden. Ds. G. van Mame
ren neemt zondag afscheid van de
Leidse Baptisten-gemeente. Zijn
opvolger, ds. G. Bosveld, doet op 9
september Intrede. In de Leidse
Bevrijdingskerk neemt ds. M. H.
Boogert zondag tijdens een speci
ale dienst (aanvang 10.30 uur) af
scheid van de hervormde gemeen
te. Hij vertrekt naar Apeldoorn.
Drs W. Chr. Hovlus neemt zon
dag afscheid van de hervormde
gemeente van Katwijk aan Zee.
De afscheidsdienst begint om 13
uur in de Nieuwe Kerk. Ds. Hovlus
neemt voor de tweede keer af
scheid van Katwijk. Hij heeft daar
eerder van 1966 tot 1970 gestaan.
Ds M. R. van den Berg neemt
zondag afscheid van de gerefor
meerde kerk van Oegstgeest. Hij
is daar elf jaar predikant geweest.
ADVERTENTIE
s Laan Hof rust 1 zondag 10 uur en woensdag 8 uur
ADVERTENTIE
Rouwkamers te Leiden en Wassenaar
Transporten in binnen- en buitenland
Leiden. W litem de Zwijgerlaun I 79
Postbus432. 2300 AK Leiden, telefoon 071 - 14 26 44*
Wassenaar. Deijlenacg 127. ielcloonOl75l - I 24 36
katwijk. Jan Tooropstraut 20! telefoon 0) 71H - 7 55 75
Voorschoten. Hyacinthstraat 7. telefoon 01717 - 59 85
trum 9.30 u da W. L Tukker. Geref. Kerk Bloem-
camplaan 10 u drs O. E. v.d. Kamp Zijllaan 10 u
ds H. J. Swlerta. 19 u ds. A. 3 Danisms.
DELFT Berv. Gem. Oude Kerk 930 u ds D.
Bouman. Nieuwe Kerk 10 u ds J H, C Olie. 17 u ds
C J v. d Plas Maranathakerk 10 u ds O H. van
Kooien Bcthelehemkapel 10 u ds O A Cnossen
Slons kerk 10 u geen opgave. MattheOskerk 19 u ds
C J. v d Plas Marcuskerk 10 u ds P Lugtlgheld.
Waalse Kerk: Prtnzenhof 19.30 u drs T J Hagen
(Randstad dienst). Geref. Kerk Westerkerk 10 u
ds Oenult. 17 u ds E Hoogerwcrf Ooede Herder
kerk 10 u ds R Hoogerwerf. 17 u ds J vsn Buuren.
Het Hart van Delft 10 u ds Hofland. 17 u drs
Duker Immanuelkerk 10 u drs Duker. 17 u ds
Oenult. Het Open Hot 10 u ds 3. van Buuren. 19 u
ds Hofland
Ziekenhutsdlenstea 8t. Joris Gasthuis Binnenaf-
dellng 9 u ds Scholten. Buitenafdeling 10 30 u ds
Schollen Bethel 16 u ds P Lugtlgheld Oude en
Nieuwe Oasthuls 18 u ds C J v d Plas. Verpleeg
huis Bleslandhof: 19 u drs W H Duker Doven-
dienst (Open Hof) 10 u dhr R S v d. Veen Geref.
Kerk VrIJf. 10 u 17 u ds OrStZ (HA) Chr. Geref.
Kerk 10 u 17 u drs Starreveld. Baptisten Gem:
10 u ds 8cho!ten.
's-GRAVENZANDE Herv. Gem. Dorpskerk 10 u
ds Hamoen. 19 u ds Steenbeek De Brug 10 u ds de
Jong. Nieuwe Kerk 9 30 u ds 8teenbeek. 19 u ds
Hamoen. De Kreek 10-30 u ds van O ore om.
B W1W 9 30 u ds P J Bamouw Geref. Kerk De
Klem geen opgave Noorderkerk 9 30 u dr* Hoek
stra. 17 udsZljlstra Zuiderkerk 9 30 u da Zijlstra.
17 u dt H J. Swlerta. Chr. Geref. Kerk 9 30 u 15
U'Oé O
F L Bakker Geref. Kerk Vrljg- 9 45
Verkade
POELDIJK Herv. Gem. 9J0 U Dienst des Woord*
TERHC1XDE Herv. Gem. 10 u ds W 8UbrafldlJ. 19
U da L"8chfllevt*i
NA iLDWlJX HrW.' 04to.'Merv cratrum O»
Kandelaar 9.45 u: da P. v.d. Berg. Fhil: d*
Holst, ds. Ferwerda. WUhelmlnapleln 9 30 u drs.
W van Paassen. Geref. Kerk Ontmoetlngskerk
9.30 u: drs Ferwerda. 17 u: ds. P. Holst drs.
Ferwerda. Oeiamenl. dienst aanvang schooljaar.
De Binnenhaven 9.30 u: Dienst des Woords.
HONSELERSDIJK Herv. Gem: 9.45 u dhr. Bak
ker, 19 u ds. Versteegh Vrijs. Herv.: 9 45 u ds O.
Visser Geref. Kerk 9.30 u: da de Boer. 19 u: drs.
Haalma.
MAASDIJK Herv. rem: 9.30 u ds. Ooms. 11 u: ds
van Ieperen VrIJröerv.: 10 u: Vlkarls Lubben.
Geref. kerk 9 30 u 19 u: ds. J. P Prins.
DE LIER Herv. Gem: 9J0 u e 19 u: ds Gerritsen.
Vrijt. Herv.: 9.45 u mej Drs C. de Jong. Geref.
Kerk: Vredekerk 9.30 u. J. B. Weljlandt. 19 u ds. F.
van Leeuwen. Johanneskerk 9 30 u ds. F. van
Leeuwen. 19 u: ds. J. B. Weljlandt. Geref. kerk
vrljg.: geen opgave.
WATERINGEN Herv. Gem: 10 u ds. AbeUraa. 19
u: ds. Chr Oath. Geref. Kerk 9.30 u 18.30 u:
dienst des Woords
MAASLAND Herv. Gem: 10 u: ds. Keljzer, 19 u:
ds. Bregman. Jeugddienst. Geref. Kerk: 10 u 19
u: d* Sonneveld
HOEK VAN HOLLAND Herv. Gem; 9 30 U ds
Venteegh. 19 u ds. de Boer (ges dienst l.d. Oeref.
kerk) Herv. Evang: 14.30 u: ds. C van den Bergh.
Geref. Kerk: 9.30 u: dra Haaima. 19 u ds. de Boer
(gez dienst).
SCHIPLUIDEN Herv. Gem: 10 u: ds Oroenen-
dijk, 19 u drs Renkema (gez. dienst l.d. Oeref.
kerk) Geref. kerk: 10 u dienst des Woorda 19 U
ds Renkema (gei. dienst).
DEN HOORN Herv. gem: geen opgave ont
vangen
't WOL'DT Herv. Gem: 19 uur da A. van Oent
(Jeugddienst) PiJNACKER Herv. Gem: Dorps
kerk' 10 i* ds van Hoogstraten (H.B.) Ontmoe
tingscentrum 10 u: Vtkarta W H Facnatra de
Acker. Geref. Kerk: 10 u ds J E. BoolJ, 18 30 u ds
C. van Steenl* (Jeugddienst).
DELFGAL'W Herv. Gem: 10 u ds. J Visbeek
HOOFDDORP Herv. gem: 10 15 u: ds. J. Seton.
Geref kerk 045 u dhr W. Bekkemi, 17 u; dra
Overdulve (MJURdsrt avonddienst)
LEIDEN Herv. Gem. Hooglandse kerk 10 u; dr S.
Meljers. 11.45 u: Oecumenische Studentendlenst;
Marekerk 10 u; ds L. LagerwlJ. 17 u: dr S. Meljers;.
Maranathekcrk 10 u: ds R. J. Koolstra, MerenwIJk
9.30 u: ds Hortenslus, 11 u: ds Hortenslus pastor
v Well; Bethlehemkerk 10 u; Mevr. ds M. H. van
Everdingen; Bevrijdingskerk 10.30 u: ds M H.
Boogert (afscheid H.DVredeskerk 10 u: ds K.
BouhuIJs; Egllse Wallonne 10.30 u Pas de Culte
(geen dienst); Acad. Ziekenhuis 10.15 u: ds Boven
berg; Dlaconessenhuls 10.30 u: ds van 't Hof.
Geref. Kerk Zuiderkerk 10.30 u: ds v/d Bom;
Petrakerk 9 u: ds v/d Bom; Oude Vestkerk 10 u:
Mevr. N Schaafsma, 19 u; ds Rietveld; Maranat
hakerk 10 u; ds R J Koolstra, Bevrijdingskerk
10.30 u; ds Boogert (gemeensch dienst, afscheid
■H.D.); Groenhoven 10.15 u: ds Korteweg. Chr.
Geref. Kerk 10 u 17 u: Prof dr Versteegh (H.A.).
Geref. Kerk (Vrljgem 10 u 17 u ds Gootjes.
Evang. Luth. Kerk 10.15 u ds J Happee.
LEIDERDORP Herv. Gem. Dorpskerk 10 u: ds C,
de Jonge. 18.30 u mevr. Jacob van Duijn; Ley-
thenrode 10 u; ds Luthmers (H.A.). Geref. Kerk
Hoofdstraatkerk 10 u: ds Oeursen; Schepplngs-
kerk 9u» 10.30 u; ds van Loenen. St Elisabeth-
ziekenhuis 11 u: ds Mak (Woorddienst
OEGSTGEEST Herv. Gem. Wllllbrordkerk 10 u:
drs C A ter Linden (H.A.); Pauluskerk 10 u: geen
dienst; Oemeentecentrum 10.30 u: dr D A. Wer
ner, 19 u. ds Irik (Jeugddienst); Van WIJckerslooth
Stichting 16.30 u: ds P Slerat; Endegeest 9.30 u:
Pastor J Boshouwers Geref. Kerk 10 u: ds
Heemskerk (gezlnsdlenst), 19 u; ds Irik (Jeugd
dienst th Oem. Centrum). Geref. Kerk Vrljg. 8.45
u 15 u ds M R. v/d Berg afscheid. VOORSCHO
TEN Herv. Gem. Dorpskerk 10 u: ds Meljerlng. 19
u; ds van der Schoot. Kapel Rijndijk 10 u; geen
dienst; Aula Noord-Hofland 9.30 u ds v'd Schoot
(H.A.). Geref. Kerk 9.30 u 17 u: drs de Zwart,
Geref. Kerk Vrljg. 10.15 U 16.30 u: ds A. W.
Boxman.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Gem. Oude Kerk 10 u
ds De Jong. 17 u ds Boer. Nieuwe Kerk 10 u ds
Vink. 10 u drs Hovlsu (afscheid). Ichtuskerk 10 u
Kand drs T C. Ouljt, 16 u ds De Jong. PnlClkerk
9 30 u ds Boer. 17 u dhr H Bakker Oroen van
Prinstererschool 10 u ds J VroeglndeweiJ Over-
dulnzlekencentrum 14 u geen dienst. Ocbouw De
Hoeksteen 10 u klnderdlenst. Geref. Kerk Trlum-
fatorkerk 9.30 u 18.30 u ds 8. v.d. Linden (H.A.).
Vredeskerk 9.30 u 17 u ds P v.d. Horst (H.A.).
KATWIJK AAN DEN RIJN Herv. Gem. Dorps
kerk 10 u ds Gebraad, 18 u ds Jac de Vos.
Ontmoetlngskerk 10 u ds D O van Doorn, 18.30. u
ds J Gebraad Geref. Kerk Open Hofkerk 9.30 u
18 30 u ds Vrolijk (H A.)
BOSKOOP Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 u ds A.
Baas, 18 30 u ds A. de Leeuw De Stek 9 30 u ds E.
Massellnk (Opening Winterwerk). Geref. Kerk Zij
de 9.30 u 17 u ds Omta (jcugdzondag). De Stek
9 30 u ds E Massellnk (Opening Winterwerk) Chr.
Geref. Kerk 9.30 u 18.30 u ds van Rangenwelde
RlJNSBl'KG Herv. Gem. Grote Kerk 9 30 u ds S.
v d Oever. 17 u ds G J v d Boogerd Bethelkerk
9 30 u ds O J v d Bogerd. 17 u dhr H Binnendijk
(Jeugddienst) Geref. Kerk Immanuelkerk 9 30 u
ds van Oeveren, 17 u ds Baaljen Maranathakerk
0.3O u ds Baaycn. 17 u ds Damsma Petrakerk 9.30
u ds Damsma 17 u ds v Oeveren. Geref. Kerk
(Vrijgemaakt) 10 u 17.15 u ds O Zomer. Chr.
Geref. Kerk 9J0 u 17 u ds de Joode. Evang. Ch».
Gem. 10 u ds J A Visser 30-8-1979 Katwljkseweg
15 20 u Hr H. vd Brink
NOOBDWUK Herv. Geau Kerk Voorstraat 10 u.:
dr. O. V. Henkei. 10 u.: ds. D. Keunlng. Kerk
Hoofdstraat 10 u.: ds H. J. van Achterberg. 19 u.
ds R. S. Elgversma. De Rank Ichtus; 10 u.: ds. K.
van Wingerden. 17 u.: de heer K. Visser. 20 u Frau
Margot Schilling (Pastorln) Duitse dienst Geref.
Kerk.: Buurtkerk; 9.30 u.: ds. Bouma 19 u.; ds.
Elgersma. Sole Mlo 9 u ds. D. Keunlng (H A
Vlnkenlaankerk; 9.30 u.: ds. Elgersma. 19 u.: ds. G.
Baaljen. Stlchtlngskerk 11 u.: de heer Stam.
ALPHEN A/D RIJN: Hervormde Gemeente Ad
ventkerk: 9.30 u dr. J Haltsma. 18.30 u. ds. M. H.
Geertsema. Kruiskerk: 9.30 u.: ds. J. H. Bogers.
Opstandingskerk: 9.30 u.: ds. Hetjmans. 18.30 U.:
ds. J. H. Bogers.
DRIEHOORNE: Goede Herderkerk: 9 u ds Mul
der. 10.30 u.t dr van Santen. 18.30 u.: Community
Singing. De Bron: 9 u.: dr. van Santen. 14.30 u.: dr.
v Santen, bevestiging van ds F Moll Intrede.
Ashram College: 9.30 u.: ds. Verheul. Slonskerk:
9.30 u. 18.30 u.: ds. J. OuwendIJk.
ALPHEN A/D RIJN: Geref. Kerk Noord Goede
Herderkerk: 9 u.: ds. Mulder. 18.30 u community
Singing. De Bron: 9 u.: dr. van Santen. 10 u.: ds.
van de Ree 10.30 u.: ds. Mulder. 18.30 u.: ds.
Verheul. Geref. Kerk (centrum) Maranathakerk:
9.30 u.: drs. J. Vree (HA) 18.30 u.: ds. J. Stolk (HA).
Salvatorlkerk 9 30 u.: ds. J Stolk (HA). 18.30 u.:
drs J. Vree (HA). Baptisten Gem.: 10 u dhr M. A.
v.d. Vlugt. Chr. Geref. Kerk: 9.30 U. 16.30 U.: ds.
G. Hamstra. WARMOND: Herv. Gem.: 10 u.: ds
den Fonkelaar.
NOORDWIJKERHOUT: Herv. Gem.: (Witte
Kerk): 10 u.: ds. J Streefland.
DE ZILK Herv. Gem.: geen opgave.
VALKENBURG Herv. Gem.: 10 u.: Dienst des
Woords, 18 30 u.: ds. O J v.d Bogerd. Geref. Kerk
9 30 u. 18.30 u.: drs. de Raadt. Geref. Kerk
Vrljg.: geen opgave ontvangen.
SASSENHEIM. Ned. Prot. Bond 10.30 u dhr J. F.
KUJnsma. Herv. Gem. 9 u dhr A. Christ. 10.30 u ds
M C. v d Meer H.D Geref. Kerk 9 30 u ds D. van
Santen, 19 u Dienst des Woords. Chr. Geref. Kerk
10 u ds A. Rebel. 19 u drs Jac. J. Rebel (afscheid
l.d. Herv Kerk).
HAZERSWOUDE Herv. Gem. 9.30 u ds M. H.
Geertsema. 18.30 u dhr A. Bakker Geref. Kerk
(Dorp) 9.30 u ds A. Brink. 17 u ds J. W. Hulsman.
KOUDEKERK a.d. RIJN HAZERSWOUDE
RIJNDIJK Herv. Gem. 10 u ds A. G v d. Linden,
19 u ds Krulzlnga (gez. dienst) Gref. Kerk 9.30 u.
19 u ds Krulzlnga (gez. dienst l.d. Herv Kerk).
WARMOND Herv. Gem. 10 u ds den Tonkelaar.
ZWAMMERDAM. Herv. Gem. 10 u ds Haakman,
18.30 u ds v. d. Helden gez. dienst. Geref. Kerk 10
u ds Davldse, 18.30 u gez. dienst l.d. Herv. Kerk ds
C. J. v. d. Helden.
W'OUBRUGGE Herv. Gem. 9.30 u dhr J. Ooed-
hart. 18.30 u ds J. Stelwagen Geref. Kerk 9 30 u ds
P O den Hengst, 18.30 u kand. J. van Walllnga.
AARLANDERVEEN. Herv. Gemeente/Geref.
Kerk 10 u - 18 30 u ds H. J Oldemans.
RIJNSATERWfOl'DE Herv. Gem. 9.30 u ds A. M.
Lo». 19 u ds O O de Knitjf
POPFESTIVAL De popgroepen
Massada en Vitesse zijn vanavond te
beluisteren tijdens een popfestival
waarmee jongerensociëteit Madonna
in Alphen aan de Rijn het seizoen
begint. Elders ln Alphen vanavond
folk groep Novacarta, vroeger Magna
Carta, optreden.
Aktie vluchtelinge|
Hagenaars. u
helpt de bootvluchtelingen^
Eh£
De afgelopen maanden zijl1
allen door de massamedi.
confronteerd met de probh
van de Vietnamese bootv
telingen. Nog dagelijks ver
ken velen bij een poging
ander land te bereiken. an(
worden teruggestuurd
open zee. Eenmaal aan lan
komen, moeten de vluch
gen vaak in de meest erb(
lijke omstandigheden level
len wachten, tussen hoo
vrees, op een land dat hen
tief wil opnemen.
Er is een internationale
gestart die wil proberen
na uitzichtloze ellende vi
bootvluchtelingen te hi
verzachten. Ook in Nedei
vindt een geldinzamelingsl,
plaats.
:u
ve
be
Ier
de
Het bijeengebrachte geld
verschillende landen w
besteed aan eerste hulp,
onderwijs- en welzijnsproji
en aan opvang en huisvei
Hiervoor is een bedag noi"
ruim 10 miljoen.
'i ht
e
Si
Zondag-avond aansta
wordt om 19.00 uur via de t
sie bekend gemaakt waar
avond uw gift kunt breng
Ik doe en ik weet hi
spreken namens het geh
meentebestuur een dra
beroep op u met uw gift b!
geven van uw bewogenheil
het tragisch lot van uw
mens. Uw gift betekent
voor de Vietnamese bootv
teling: uw geld is namelijl
bijdrage tot het bereiken
een menswaardiger bes
Namens het College van B
meester en Wethouders.
De Burgemeester, Drs F.
L. Schols.
:r
