Zuidafrikaanse kerk over
teruggave geld verdeeld
Niet overal kerken op
zondagavond open
Toch nog hervormd
miljoen voor Israël
Lector bij comité van Jakoenin
Paters op bezoek in China
De hemel ging een
kiertje open
voor Chr. Haalboom
Trouw
VOORBIJGANGER
VRIJDAG 24 AUGUSTUS 1979
KERK
TROUW/KWARTET
Door Hennie Serfontein
JOHANNESBURG Het
nieuws over de 150.000 rand
(360.000 gulden) die de neder
duitse gereformeerde kerk
van Zuid-Afrika van het mi
nisterie van informatie ont
ving is bezig uit te groeien tot
een groot twistpunt binnen de
kerk. De regeringsgezinde
kerkleiders, gecontroleerd en
gemanipuleerd door de gehei
me Afrikaanse Broederbond,
bleven deze week standvastig
de aanname van het geheime
regeringsgeld verdedigen.
Door deze houding waarin
geen vleugje van berouw valt
te ontdekken, hebben zij zich
de woede op de hals gehaald
van de meer liberale theo
logen.
Betrokken bij het geschil in de kerk
zijn aan de ene kant: dr Kleynhans,
de synode-voorzitter van de neder
duitse gereformeerde kerk; oud-syno-
de-voorzitter dr Gericke. tevens ex-
topman van de Broederbond en goe
de vriend van oud-premier Vorster;
oud-synode-voorzitter dr Koot Vor
ster en professor Heyns uit Pretoria
(allen lid van de Broederbond». Aan
de andere kant bevinden zich de pro
fessoren David Bosch. Murray Jan-
son en Ben Marais van de universiteit
van Zuid-Afrika en professor Willie
Jonker van Stelienbosch. die geen lid
zijn van de Broederbond.
woording veroordeeld. In een verkla
ring beschreef de Broederbond het
gebruik van het ..besmette geld" als
een ..immorele daad. de kerk van
Christus niet waard". Zij zei dat de
nederduitse gereformeerde kerk met
de rol van het bureau oecumenische
zaken (opgericht met het geld uit de
geheime fondsen) zich verlaagd had
tot een propaganda-bureau van de
Zuidafrikaanse regering.
Synode-voorzitter dr Kleynhans. ver
klaarde dat de kerk het geld niet aan
de staat zal terugbetalen. Hij vond
daartoe geen reden, omdat het „fat
soenlijk en correct" was aangewend.
„We accepteerden het geld op de
voorwaarde dat het ons niet zou bin
den aan de regering."
Met deze verklaring reageerde dr
Kleynhans op uitlatingen van voor
aanstaande kerkleiders, die de stap
pen van de nederduitse gereformeer
de kerk ten zeerste betreuren. In de
eerste plaats de directeur van het
omstreden bureau oecumenische za
ken dr O'Brien Geldenhuys. die sprak
van een beoordelingsfout. In de twee
de plaats de suggestie van dr Karl
Boschoff, professor zendingsweten
schappen. om elke gemeente 100 rand
te laten storten voor de terugbeta
ling. En in de derde plaats de uitlatin
gen van de professoren Bosch. Jan-
son en Jonker die terugbetaling van
het geld alleen niet voldoende acht
ten. Zij vinden dat de kerk daarin
duidelijk en ondubbelzinnig haar be
rouw moet uitspreken.
„Zonde"
Verlaagd
De leiding van de nederduitse gere
formeerde kerk wordt het aannemen
van de 360 000 gulden bijzonder kwa
lijk genomen. De overdracht gebeur
de in het geheim en het geld kwam uit
een illegaal fonds. Daarbij is de alge
mene synode opzettelijk verkeerd in
gelicht over de bron van het geld.
aldus de aanklagers.
De Broederkring (niet te verwarren
met de Broederbond», een Invloedrij
ke organisatie van leden van de zwar
te nederduitse gereformeerde kerk
heeft de subsidiëring In krachtige be-
Professor Bosch viel met name dr
Gericke aan. Vorige week verdedigde
dr Gericke de hele affaire. De prijs die
de kerk door de publiciteit, nu moet
betalen weegt volgens hem niet op
tegen de resultaten die het bureau
van dr Geldenhuys boekten. Dr. Ge
ricke benadrukte daarbij dat, „dit
land betrokken is in een gevaarlijk
gevecht om zijn bestaanProfessor
Bosch valt dr Gericke aan op het feit.
dat dr Gericke de aanname van het
geld niet berouwt, maar dat hij alleen
de ontdekking daarvan betreurt. Pro
fessor Bosch zei dat vooral een kerk
als de nederduits-gereformeerde
moet bekennen dat zij vijf jaar lang
met een zonde leefde. „De leiding
maakte de fout zich niet te realiseren
dat een kerk zich nooit mag laten
gebruiken voor politieke doel
einden."
Professor Ben Marais verwijt leider
dr Kleynhans opzettelijke misleiding
van de synode door het achterhouden
van het nieuws voor de leden en voor
de Erasmus onderzoekscommissie.
„De kleine groep van kerkleiders die
wel op de hoogte waren van de feiten,
hoopten tot op het laatst de gebeurte
nissen voor de andere kerkleden te
kunnen achterhouden."
Een aantal pro-regeringsgezinde
theologen neemt het op voor dr
Kleynhans. Dr Madder Steyn uit Jo
hannesburg keurt de subsidiëring
door de regering goed, omdat, „niet
alleen de nederduitse gereformeerde
kerk door het buitenland werd aange
vallen. maar daarnaast het hele Zuid
afrikaanse volk". Dr Johan Coetzee.
eveneens uit Johannesburg, vindt dat
het geld is gebruikt „voor een goed
doel, daar het in het voordeel werkte
van de hele bevolking."
Witmaker
Meer betekenis hebben de woorden
van de officiee theologische „witma
ker" in oecumenische en internatio
nale zaken, professor Johan Heyns.
Hij verwerpt elk voorstel tot terugbe
taling of verontschuldiging. Hij ver
klaarde: „Wij moeten de wereld tonen
dat onze houding juist was toen wij
het geld van de regering aannamen.
De nederduitse gereformeerde kerk
heeft zichzelf nooit als voorhoede ge
zien van het ministerie van informa
tie. Als we het geld terugbetalen kun
nen mensen denken dat we wél die
kwalijke rol speelden, of dat wat nu
in het verleden gebeurde weer voor
kan komen."
Voor deze theoloog is het alleen be
langrijk dat bepaalde zaken „recht
worden gezet". „De nederduitse gere
formeerde kerk deed niet geheimzin
nig over het gekregen geld en daarom
bestaat er geen grond voor excuses.
Wel zouden wij ons kunnen veront
schuldigen voor het feit dat het geld
Van een onzer redacteuren
MOSKOU Een lector van
de theologische academie in
Zagorsk, vader Vasili Fon
sjenkov, is toegetreden tot
het „christelijk comité voor
de verdediging van de rechten
der gelovigen in de Sowjet-
unie".
In een verklaring, die Kestoncollege
in Engeland bereikt heeft, zegt Fon-
sjenkow. dat het comité sinds 1977
weerklank heeft gevonden In brede
kringen onder de gelovigen in Rus
land De toetreding van deze priester
zal het aanzien van het comité zonder
meer verhogen. De andere drie leden,
allen orthodox, zijn Oleb Jakoenin.
een priester die sinds 1966 zijn ambt
niet meer mag uitoefenen, en twee
leken. Viktor Kapitansjoek en Vadim
Sjtsjeglow.
Fonsjenkov betoogt in zijn verkla
ring. dat de kerkleiding het optreden
van het comité nooit heeft veroor
deeld. Hij hoopt daarom, dat men het
ook zal accepteren, dat hij tot het
comité is toegetreden.
Deze 47-Jarlge priester heeft een op
merkelijke levensloop. HIJ is histori
cus en had zijn werk eerst in verschil
lende staatsmusea. In het begin van
de jaren zestig werkte hij in het plaat
selijk museum van Moskou. Dat was
in de tijd van de felle anti-godsdienst
campagne van Chroesjtsjef en het
museum was veranderd in een cen
trum voor atheïstische propaganda.
Ondanks dat zijn juist in die tijd
verschillende mensen van het mu
seum christen geworden en twee van
hen werden zelfs priester.
Fonsjenkov schrijft, dat zijn vader
een oude bolsjewiek was, een partij
lid sinds 1914 en een stafhoofd van de
Rode Garde in 1917. Naar hem en zijn
broer is zelfs een straat genoemd in
Moskou.
Maar in 1966, kort voor zijn
dood, werd hij christen. Dit versterk
te Fonsjenkovs besluit om priester te
worden. In 1972 studeerde hij af aan
de priesteracademie in Zagorsk. Als
priester werkte hij onder meer in de
kerk van Sint Sergius in Berlijn. Ook
redigeerde hij het blad Golos Pravo-
slaviya (Stem der Orthodoxie).
uit een illegale bron kwam." aldus
Heyns.
Marionet
In Kaapstad wuifde de politieke en
theologische zwaargewicht dr Koot
Vorster alle bezwaren weg. Hij be
streed elke reden voor terugbetaling
of verontschuldiging. Koot Vorster
zei dat kerk en staat verdedigd moes
ten worden tegen „onware en godde
loze propaganda." zeker uit de koker
van het Christelijk Instituut en hun
blad Pro Veritate. Hij noemde het
opmerkelijk dat geen van de vroegere
aanhangers van het Christelijk Insti
tuut, de kerk aanvielen op de hele
kwestie.
Dr Vorster zei: „Het aanbod van de
regering kwam op een moment toen
vijanden van ons land de kerk mis
bruikten tegen de staat. En zij de
meest schandalige onwaarheden ver
kondigden over de kerk met het doel
Zuid-Afrika in discrediet te brengen.
De kerk had op dat moment geen
geld tot haar beschikking om de rege
ring te voorzien van alle feiten en
informatie. De kerk accepteerde het
geld. omdat er geen voorwaarden aan
werden verbonden en de kerk geen
kans liep te fungeren als marionet
van de regering. Die mensen die
schreeuwen, moeten maar bewijzen
dat de kerk ooit een cent incorret
besteedde."
Benadrukkend dat de kerk het geld
van het ministerie van informatie
spendeerde voor de reputatie van de
kerk en het Zuidafrikaanse volk, zei
dr Koot Vorster dat geen cent ervan
verkeerd was uitgegeven en dat de
boeken konden worden gecontro
leerd. Hij veroordeelde in scherpe be
woordingen dr Geldenhuys voor het
publieke verontschuldigen van zijn
rol in de kwestie. Dr Vorster zei ver-
rasd te staan van het schuldcomplex
van dr Geldenhuys. „Het is onver
klaarbaar dat de persoon die het geld
ontving en verdeelde, nu pas. na vijf
jaar, zich schuldig begint te voelen."
Het kerk informatieschandaal toont
overduidelijk de nauwe banden die in
Zuid-Afrika bestaan tussen de neder
duitse gereformeerde kerk, de rege
ring en de Broederbond. Bij het laat
ste schandaal is duidelijk geworden
dat zelfs de nederduitse gereformeer
de kerk er niet voor terugdeinst om
de idealen van de Zuidafrikaanse na
tie, via haar bureau oecumenische
zaken, te propaganderen. Dat deze
banden bestaan heb ik al bewezen in
mijn recentelijk verschenen boek
„the secret Afrikaner Broederbond".
Cursus oecumenisch pastoraat
voor priesters, predikanten en die
pastorale werkers en werksters die de
theologische ambtsopleiding aan de
universiteit hebben voltooid, over
vragen waar ieder mee te maken
krijgt in nieuwbouwwijken, categori
ale zielzorg, raden van kerken en ge
wone basiszielzorg (gemengd huwe
lijk. oecumenische doop, avondmaal,
spirutualiteit enz.). Vanaf 24 septem
ber 12 maandagen om de 14 dagen.
10-17 uur, theologisch instituut. Nij
megen. Inl. teL 08895-2476 of
080-771451.
waarin opgenomen: De Rotier
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammtnga
Directeur mg O Postma
HOOFDKANTOOR
Pcrsitu* 859
1000 AW Amsterdam
lel 020 913456
teiei 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned C'ed'cfbar*
ReMenmgnr 23 00 12 524
Gemeentegiro Amjierdem
X11000
REGIO ROTTERDAM DORORECHT
Postbus 940
3000 AX Rotterdam
«ei 010-115588 (Abonnementen
en bezorging)
lei 010-115588 (redeclie)
«ei 115700 MUudend voor
advertenties)
WestbUah 4
REGIO DEN HAAGXEIOEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
te' 0T0 469445
Parkstraat 22
Oen Haag
REGIO NOORO'OOST NEOCRLANO
Postbus 3
6000 AA Zmo*e
tei 05200-17030
Me'* markt 56
Zwoüe
Abonnementsprijzen:
Per maand 15.90
Per kwartaal 47.70
Per halt jaar I 95.40
Per »aar 186 60
Adverteneeteneven op aanvraag
TeMomscrte
(re adressen
Oogave larweber<rven 9 19 30 van
maandag tfm vffdag Op zondag van 16-
20 uur teie« 020-913456
opgave m-r* advertent*! lei
3,TD 936868 o« sch-nohp aan Mw-Adv
a'de'png postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
AdrfS«V<9<ngen «MM** SC*v<HeHk
aan onze Amsterdamse adressen
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Lang niet alle kerkgebouwen zullen zondagavond openstaan voor de actie
Bootvluchtelingen. Door het bliksemkarakter van de actie is goed overleg niet mogelijk
geweest, waardoor de actie in verschillende plaatsen een chaotisch karakter dreigt te krijgen.
Met name in de gereformeerde ge
zindte weegt het bezwaar, dat de zon
dagsheiliging in gevaar komt als ge
volg van de opzet van de actie. Om
dat men verder wel achter de actie
staat, zijn dan andere mogelijkheden,
buiten de zondag, gezocht.
Op Urk bij voorbeeld zal op zondag
geen van de twaalf kerkelijke richtin
gen haar kerk voor dit doel openzet
ten In plaats daarvan zal de actie
vanavond worden gevoerd met melk
bussen op straat, en ondersteund
door klokgelui vanuit de kerken en
wat de opbrengst betreft zo verze
kerde men ons op Urk zal het
voormalige eiland zeker niet achter
blijven bij de rest van het land.
Zou men op Urk de actie voeren op
zondagavond en op de manier zoals
de landelijke organisatoren zich dat
voorstellen, dan zou het resultaat
daarentegen praktisch nihil zijn
geweest.
In de gereformeerde kerken zullen de
kerkgebouwen over het hele land in
grote meerderheid zondagavond wel
open zijn. In de gereformeerde ker
ken (vrijgemaakt» is het beeld ver
schillend in Bunschoten-Spaken
burg besloten de kerkeraden niet mee
te doen. In Groningen deelde een
predikant mee. dat zijn kerkgebouw
zondagavond wel open zou staan,
maar dan alleen omdat de buurtbe
woners het niet zouden begrijpen, als
ze de kerk dicht zouden vinden.
Zaterdagavond
In de hervormde kerk doet men over
het algemeen mee. alleen in de kring
van de gereformeerde bond is de zon
dagsheiliging een punt van overwe
ging geweest. In Huizen werd zondag
bekendgemaakt in de kerkdiensten.
ROME Twee vooraanstaande
..westerse" Chinese priesters zijn op
het ogenblik in China. Zij tasten daar
de mogelijkheden af van herstel van
de betrekkingen tussen het Vatlcaan
en de r k. kerk in China. Dit meldt het
Italiaanse persbureau Ansa uit
Perking
De twee zijn Peter Tsjao. de directeur
van het Chinese programma van Ra
dio Va tic ana. en Michael Tsjoe. e«n
Jezuïet die Jarenlang in de Verenigde
Staten werkte, maar het laatste half
jaar in Rome gevestigd is als adviseur
van pater Arrupe. de jezuletengene-
raal
Zij reizen apart en hun bezoek aan
China is officieel alleen om familie
terug te zien. maar van Tsjoe Is be
kend. dat bij dezer dagen een ont
moeting had met leden van de „pa
triottische katholieke vereniging".
Deze groep leidt de rooms-katholle-
ken in China sinds de breuk met het
Vatlcaan in 1957.
Zondag sprak paus Johannes Paulus
II in Castel Oandolfo de hoop uit. dat
de breuk hersteld zal worden. Een
woordvoerder van de patriottische
katholieken in Peking zei. blij te zijn
met dit gebaar, maar stelde wel als
voorwaarden, dat de Chinese kerk
het recht moet behouden, zelf haar
bisschoppen te benoemen, terwijl het
Vatlcaan ook het „patriottisch" ka
rakter van de kerk zou moeten erken
nen De schattingen over het aantal
rooms-katholieken nu in China lopen
uiteen van een half miljoen tot twee
miljoen.
dat de kerken zaterdagavond open
zouden zijn voor de collecte. In Stap
horst is dat vrijdag en zaterdag. In
weer andere gemeenten werden de
kerkgangers aangespoord, zaterdag
avond hun geld te brengen. Toch be
sloot de kerkeraad ook zondagavond
gelegenheid te geven aan buitenker
kelijken, hun geld af te geven.
Een punt is ook, dat In heel wat
kerken zondagsavonds dienst wordt
gehouden. In Ridderkerk zal om deze
reden een bord op de kerkdeur gevers
verwijzen naar de plaats, waar ze hun
geld kwijt kunnen. Dan zijn er ook
plaatsen, waar men volstaat met een
collecte tijdens de kerkdienst of na
de dienst aan de deur.
In de christelijke gereformeerde ker
ken hebben deputaten hulpverlening
in het weekblad De Wekker een op
roep geplaatst aan alle kerkeraden
om op de voorgestelde datum een
kerkcollecte te houden en tevens de
kerk open te stellen voor geld van
niet-kerkleden. Het beeld hier in den
lande is ongeveer gelijk aan dat van
de gereformeerde bond.
Andere bestemming
Er zijn overigens ook kerkeraden, die
hun steun aan de bootvluchtelingen
liever geven via het Comité hulpver
lening Zuidoost-Azlê (ZOA) in Gro
ningen. Dit comité, dat van protes
tantse signatuur is en samenwerkt
met de zendingsorganisatie CAMA in
Hong Kong en Maleisië, is buiten de
voorbereiding van de nationale actie
gehouden. Enkele kerkeraden heb
ben besloten, zondag een collecte
voor ZOA te houden. In Mlddelharnis
hadden de hervormde gemeente, de
christelijke gereformeerde kerk en de
gereformeerde gemeente al enige tijd
geleden besloten, gezamenlijk een in
zameling voor ZOA te organiseren.
Het orgel in de Grote Kerk te Gorkum.
door A.J. Kiel
Al eerder heb ik op deze plaats
uitgeroepen: voor mij geen maand
zonder De Orgelvriend! Mijn grote
genegenheid voor dit blad
weerhoudt me er echter niet van,
het kritisch te lezen. Zodra ik aan
de lectuur van een nieuw nummer
begin, komen bij mij de
reformatorische
belijdenisgeschriften op tafel,
want ik wens precies te kunnen
vaststellen, waar en wanneer de
redactie over de schreef gaat.
Het aardige van De Orgelvriend is,
dat er veelvuldig en uitbundig in
bewonderd wordt. Dit geschiedt,
zo mogen we wel zeggen, tegen de
klippen op en het alleraardigste is
dat de bewondering speciaal
uitgaat naar hen, die door de
officiële orgelwereld met de nek
worden aangekeken en als
EO-leveranciers bestempeld.
Hoezeer we echter de hartelijke
toon in de kolommen van De
Orgelvriend waarderen, we sluiten
de ogen niet voor het gevaar dat
aan de waargenomen zucht tot
bewonderen kleeft. Neem nu het
augustusnummer. Daarin staat
een opgetogen verslag in woord en
beeld van het zilveren
dirigentenjubileum van Frans van
Tilburg. Het is vervaardigd door
de heer Chr. Haalboom. wiens
opmerkelijke pennevruchten we
trouwens in elke aflevering van De
Orgelvriend tegenkomen.
Het feest was In de Grote Kerk te
Gorkum en de heer Haalboom
heeft er. daar laat hij geen twijfel
over bestaan, zeer van genoten.
Hij besluit zijn beschrijving aldus:
„En als zulke samenzang in zo'n
kerk met zo'n orgel (B&tz) en met
orgelisten als Zwart en Zwanepol
plaatsvindt, dan is het alsof de
Hemel even een kiertje open
gaat!"
Bij deze zin aangeland, schoof ik
De Orgelvriend terzijde en sloeg
de Heidelbergse Catechismus
open bij Zondag 22. Daar gaat het
over de hemelse zaligheid,
waarvan getuigd wordt: „die geen
oog gezien, geen oor gehoord heeft
en in geens menschen hart
opgeklommen is". Ik vroeg me af,
of de heer Haalboom met het door
hem ervaren kiertje niet in strijd
komt met het belijden der kerk.
Op zichzelf wil ik het niet
uitgesloten achten dat het
orgelspel van Willem Hendrik
Zwart (want om déze Zwart ging
het) en Jan Zwanepol gelijkenis
vertoont met wat we eens zullen
horen, maar zekerheid
daaromtrent heeft niemand van
ons. Loopt de heer Haalboom hier
niet op de zaken vooruit? Zeker,
het is me niet ontgaan dat hij
schrijft: „alsof", en ook dat het
maar „even" was, maar we
kunnen op dit punt niet
voorzichtig genoeg zijn.
Nu spreekt de Heidelbergse
Catechismus, welk
belijdenisgeschrift ik nog steeds
bij de hand heb, in Zondag 38 over
de mogelijkheid dat we reeds In
dit leven de eeuwige sabbat
aanvangen, doch dit wordt
rechtstreeks in verband gebracht
met het rusten van onze boze
werken en niet met een verblijf in
de Grote Kerk te Gorkum, ook al
zijn de heren Zwart en Zwanepol
daar doende.
Merkwaardig is dat de activiteit
van Frans van Tilburg, om wie het
tenslotte allemaal begonnen was,
niet behoort tot hetgeen de heer
Haalboom de sensatie schonk van
een op een kiertje staande hemel.
Ik vermoed dat onze geestdriftige
verslaggever bijtijds gezang 265
vers 18 indachtig werd, waar staat
dat het de grote Bac .s. die in het
hiernamaals de dirigeerstok
hanteert.
Misschien is op die feestdag ln
Gorkum gezang 221 gezongen. In
dit lied van Ten Kate staan de
regels: „Deel ons zelf de
voorsmaak mee van der zaal'gen
sabbatsvreê". Als deze bede
geklonken heeft, is zij voor wat
betreft Chr. Haalboom kennelijk
ter plekke verhoord.
„Kerk voor Israël" werd ln 1975 geën
tameerd door het moderamen van de
hervormde synode als een mogelijk
heid voor de plaatselijke gemeenten
om metterdaad solidariteit met de
staat Israël te bewijzen. De bedoeling
was om als hervormde kerkleden met
elkaar de bouw en inrichting te be
kostigen van een bedrijfs- en techni
sche school in Eshel Hanassi ln de
Negev-woestijn. Daarbij werd des
tijds een streefbedrag genoemd van
een miljoen.
De actie werd in september 1975 afge
sloten met een opbrengst van 700.000
gulden. Dat was aanleiding voor een
aantal kerkleden in Rotterdam-Hllle-
gersberg. de heren J. Schiereck. P.
Mostert en A.C Rijswijk, een actieco
mité op te richten, dat alsnog zou
proberen het hervormde miljoen voor
Israël bij elkaar te krijgen. Als gevolg
hiervan kon synodepraeses ds G.
Spilt een jaar later alsnog een chèque
van 140.000 gulden overhandigen aan
de ambassadeur van Israël ln Den
Haag.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen: naar Haarlem (past
akonale tehuizen) J. H. Marwitz
Haarlem.
Bedankt: voor Nijkerkerveen F. L
Jes te Kootwijk; voor Elburg E. B
man te Heerde.
Afscheid: op 26 aug. van Leiden M
Boogert ber. te Apeldoorn; van El]
zee J. A. G. Delhaas ber. te Maasd
van Hemelum T. W. Dekker, weg
eerv. onth.; van Katwijk aan Zee
C. Hovius ber. te Apeldoorn; van A
W. Huisman ber. te Enschede.
Intrede: te Hoogkerk B. J. W. D
stra uit Hoogvliet; te Eist (cla
Nijmegen) H. Faas uit Appelscha
Emmeloord B. Chr. Helmers uit
dijk; te Vlaardingen W. H. de Jong
Oud-Loosdrecht; te Oudsdrecht L
Nagtegaal uit St. Pancras; te Ht
stein kand. U. W. van Soooten
Ridderkerk; te Schiedam mevr
van der Werf kand. uit Utrecht
Amsterdam (t.b.v. Amstel tehut
mevr. J. Bakhoven kand. uit Lei<
29 aug. te Woudenberg kand. P.
der Kraan uit Zeist; 29 aug. te
Maartensdijk (Tholen) J. G. van L
uit Aalst.
GEREF. KERKEN
Afscheid: van Bolnes F. T. Bos be
Nieuwegein; van Bodegraven L.
tenhuis ber. te Doetlnchem: van I
nebroek J. Dijkstra wegens opl.
zendingspred. in Uruguay; van
ten R. Hassefras ber. te Maast
van Gauw-Terzooi H. W. Vijver
gens opl. tot zendingspred. in Ar
tienë.
Intrede: te Purmerend J. L. Dell
uit Hilversum (IKON); te Ami
dam-Sloten/Osdorp G. van Hals a
uit Katwijk aan Zee; te Appinge<
(evang. pred.) W. J. van de Kerkf*
Baarn; te Haarlem-Noord J. G. K<|T
weg uit Haastrecht/Bergambacb i
Gorinchem H. van der Laan uit
stralië; te Dieren C. van der Lir
uit Leerdam; te Dronten G. J.
den Pol uit Naaldwijk; te Buns (t
ten-Spakenburg J. H. Nawljn e
Varsseveld.
Beroepbaar gesteld: kand. C. G.f
ringa, Stadslaan 18, IJlst.
GEREF. KERKEN IVRIJG.) 'p
Beroepen: te Assen-Noord H. W.£
hoff te Bedum.
Afscheid: van Hattem M. J.
wegens em.; van Middelbu
Schelling ber. te Leeuwarden.
Intrede: te Spakenburg-Noord|
Mostert uit Hoogeveen.
NED. GEREF. KERKEN a
Afscheid: van Oegstgeest M. Rer
den Berg ber. te Groningen.
Pr
CHR geref. kerkern
afscheid: van Sassenheim Jac. J
bel wegens ben. geest. vera. De
tenberg te Amersfoort (bevestii
aldaar op 31 aug.)
de
le
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Haamstede J. L.
Ravenswaay te Terneuzen.
Intrede: 29 aug. te 's Gravenpold
C. Weststrate uit St. Catherines
nada).
a
BAPT. GEMEENTEN fr"
Afscheid: van Muntendam G. 'jn
veld ber. te Leiden; van Groniijj^
Zuid J. A. Brandsma wegens
secr. unie van baptisten gemeeLj
(tevens bevest. hiervan); van Hej^,
veen Bestuut ber. te Rotter^ a
Zuid; van Leiden G. van Mar%j,
ber. te Dordrecht. ,n
Lk
ALG. DOOPGEZ SOCc. (n
intrede: te Monnickendam mein
A. Monninkhof-Hagen uit Almefij,
REMONSTR. BROEDERSCHAIyi
Afscheid: van Alkmaar mevr. B.; j
Piso ber. te Leeuwarden (doofe
gem.). mi
ONAFH. BAPTISTENGEM.
Intrede: te Amsterdam: kand.
Visser uit Alphen aan den Rijt
Prof. J. Loeff
In de nacht van woensdag op dokjd
dag is plotseling overleden prot
dr J. J. Loeff uit Den Bosch. Hlj£
76 jaar. Prof. Loeff was prieste
haalde in Nijmegen de meestert
het burgerlijk recht en promov|€
in Rome in het kerkrecht. VanL
tot 1973 behartigde hij als secrf
de juridische belangen van dr
kerkprovincie in Nederland. OoL
hij professor aan de katholieke f
school Tilburg.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De in de hervormde kerk gehouden actie
„Kerk voor Israël" heeft toch nog een miljoen opgeleverd.
Dankzij het Rotterdamse Israël-comité Eshel Hanassi zijn de
laatste lootjes dezer dagen binnengesleept.
Het Hillegersbergse comité was daar
mee niet tevreden en door gestaag
aanhouden is het miljoen nu toch nog
vol gekomen. Het zijn vooral de con
fessionelen in de hervormde kerk ge
weest. die de actie in het laatste sta
dium hebben gesteund.
De school ln Eshel Hanassi Is ln 1978
geopend door de Leidse predikant dr
K. e. H. Oppenheimer, de eigenlijke
initiatiefnemer van „Kerk voor Is
raël". Daarbij was een hele delegatie
uit Nederland aanwezig, onder wie
veertig kinderen die voor een verblijf
van twee weken in Israël waren uitge
nodigd. Dé school biedt thans plaats
aan zeshonderd Jongeren, van wie de
helft intern is.
Het comité in Hillegersberg. dat
meent, dat dit het grootste bedrag is,
dat ooit door een nlet-Joodse organi
satie in Nederland voor Israël bij el
kaar is gebracht, is nog niet van plan.
zichzelf op te heffen. Men denkt ero
ver. nog eens iets voor Israël te gaan
doen.
Prof. mr. dr. J. J. Loeff
Jei;
teri
Kurt Hutten
In Ludwlgsburg is de Westduit
oloog Kurt Hutten overlede dt
kreeg internationale faam als a yi
deskundige door zijn boek h
Grübler, Enthusiasten", waarv rd
zer dagen de twaalfde, nog doe er
zelf herziene, druk verschijnt. b
de titel „Geloof en sekte" kr en
boek ook in Nederlandse ve
veel belangstelling. Hij werd 7 )rts
*egi
«e
ver
Stervenshulp: opgave
macht, over begeleiding van
den. 24-25 september. Den Al« ner'
Laag Zuthem (tel. 05290-541).
lingen: 8-9 en 13-15 november
