1
Ook nazorg in Sinaïcentrum
Tekening van een lezer
Ol/IV
Commentaar
dakloosheid en uitkering (1)
'Meest vrome Jood kan zich hier thuisvoelen'
kloosheid en uitkering (2)
VoL
nieuw van
Het Spectrum
nu bij de
boekhandel
J. R. R. Tolkien
In de Ban van de Ring
v|0IflQEN
In De
Banvan deRinc,
57,75
lekker maar niet gezond
'nobelprijs'
net de prinses
stonehouse
piggy vast
.DAG 15 AUGUSTUS 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
Werkgroep van deskundigen
^erkgevers, vakbeweging en
er id heeft een conceptrapport
mtallen aanbevelingen opge-
at^om de „knelpunten op de
jmarkt" aan te pakken. Vo
lg veek is daarover gepubli-
i6.c Een van de aanbevelingen
het verschil tussen netto
ngen voor werklozen en net-
voor werkenden.
telling van de werkgroep is
peer het enige positieve
eniat van het overigens misluk-
;rs rale overleg van het afgelo-
nterseizoen tussen minister
i van Sociale Zaken en de
partners,, (werkgevers,
bri weging). De werkgroep
thgjn februari ingesteld met de
gjht nog deze zomer te komen
m 9ndzame suggesties om iets
ezin aan het naast elkaar be-
zeifvan misschien wel 100.000
f niet goed vervulde vacatu-
fi ruim 200.000 werkzoe-
if.
heeft de werkgroep haar
jt-rapport uitgebracht, en
een compliment waard, ge-
e ingewikkeldheid en de po-
V e gevoeligheid van de mate-
?n|t rapport is nu in bespreking
irganisaties van werkgevers
beweging. De werkgroep
igin september de reacties
erken in haar definitieve
aan minister Albeda.
waardering betreft vooral
(it dat de werkgroep met
intyeidene aanbevelingen niet
da) hete brij heen is gaan dan-
e liettemin is de werkgroep
tnifrek mag worden aange-
djals excuus op enige pun-
Sjk niet veel verder gekomen
eJJorzichtig de lepel in de brij-
tefken, zonder zelfs nog maar
ven roeren, laat staan eten.
T >'n punt is het verschil tussen
^uitkering en te verwachten
netto loon bij aanvaarding van
nieuw werk. De aanbeveling luidt
„na te gaan in hoeverre de destijds
beoogde verschillen op aanvaard
bare wijze zouden kunnen worden
hersteld" in de regionen van de
lage uitkeringen. Dat is alles wat
de werkgroep opmerkt over dit
punt.
Sinds een aantal jaren zijn de laag
ste sociale uitkeringen netto ge
koppeld aan het netto minimum
loon. In principe krijgt iemand met
een volledige uitkering nooit min
der dan dit netto minimumloon.
Een gevolg hiervan is dat de werk
nemer met minimumloon die
werkloos wordt, als bruto uitke
ring 80 procent van zijn bruto loon
zou moeten ontvangen, maar in
werkelijkheid zijn netto minimum
loon behoudt. Ook de werknemer
met even meer dan minimumloon
gaat netto niet of nauwelijks terug.
Op papier zijn er verschillende
mogelijkheden om nieuwe ver
schillen te scheppen tussen netto
uitkering en netto loon. Je zou het
minimumloon extra kunnen op
trekken en de uitkeringen niet.
Wij kunnen ons echter niet voor
stellen dat de werkgeversleden van
de werkgroep dat voor ogen heb
ben. Zo'n extra loonsverhoging
zou de bedrijven voor extra kosten
plaatsen, geleidelijk het hele loon
gebouw van onderuit wat op
krikken.
Een andere mogelijkheid is verla
ging van de laagste uitkeringen,
maar dat is slechts een theoretische
mogelijkheid. Verder is denkbaar
dat bij de automatische halfjaar
lijkse verhogingen de lage uitke
ringen niet volledig meegaan, tot
dat enige afstand is geschapen met
het minimumloon. Hoe men het
echter ook wendt of keert, in alle
gevallen wordt de koppeling van
de bodemuitkeringen aan het netto
minimumloon verbroken.
door Kees de Leeuw
AMERSFOORT „Het bij
zondere in deze zorg is dat
ledereen die zich Jood voelt in
een niet-Joodse wereld, in een
crisissituatie hier bescher
ming kan vinden en zich vei
lig kan voelen," aldus dr A.
Sunier, directeur-geneesheer
van het Sinaïcentrum in
Amersfoort. Dit centrum, een
initiatief van de centrale vere
niging voor de Joodse geeste
lijke gezondheidszorg, heeft,
de afgelopen jaren een flinke
uitbreiding ondergaan.
Met de opening vandaag van een
nieuwe vleugel voor de geriatrische
psychiatrie kan er nu van een afron
ding worden gesproken. Dit is aanlei
ding voor de staf van het centrum om
wat te vertellen over de manier van
werken binnen en ook buiten deze
instelling, want de ambulante zorg
voor 700 mensen, gevestigd in het
sociaal medisch centrum in Amster
dam, neemt een belangrijke plaats in
binnen het geheel.
Het Sinaïcentrum, dat plaats biedt
aan ongeveer 190 patiënten, telt vier
klinische instituten, te weten psychi
atrie, geriatrie, zwakzinnigenzorg en
de dag-therapeutische groep. Tussen
de vier afdelingen is echter een nau
we binding met de ambulante zorg in
die zin, dat er therapeutische teams
zijn die zonder zich te hoeven beper
ken tot één bepaalde vorm van zorg
(bejaarden, zwakzinnigen) zich bezig
houden met alle klinische en ambu
lante zorg. Of zoals Sunier het formu
leert: „We beschikken over een groot
aantal reizende artsen, psychologen
en maatschappelijk werkenden, om
dat we overal heengaan en de mensen
ook thuis opzoeken."
Het Sinaï-centrum met helemaal achteraan de nieuwe vleugel voor de geronto-psychiatrie
Inspraak
it natuurlijk elk moeilijk on
steeds maar weer op-
'ai in studie nemen. Op een
depn moment staan echter alle
':en op een rijtje en valt er
_jieer na tegaan, alleen nog
llissen. Daarom is deze aan
lig van de werkgroep on-
paar zo lang de werkgroep er
ijzegt wat haar visie is op de
U^uenties voor de ontköppe-
!eq
ftpnze mening moet de koppe-
e Iran netto bodemuitkeringen
letto minimumloon blijven
|n. Het minimumloon vervult
stelsel de rol van sociaal
lum. Wanneer de koppeling
losgelaten, valt de bodem
^Jt stelsel, en is de weg open
geleidelijke aantasting
lat stelsel aan de onderkant.
s4>uden twee sociale minima
een voor werkenden
vjn voor de werkenden afhan-
fofe niet-werkenden.
&ij dient men ook te beden-
=jat een verschil tussen uitke-
fn loon slechts één van de
kan vormen voor werklo-
m nieuw werk te willen. Zin-
I arbeid betekent veel meer
[|lleen een inkomen, en werk-
^id betekent voor veel men-
laatschappelijk uitgeschakeld
I tn. ook al behoud je een
I |jk inkomen.
eer men dan toch meer fi-
:le prikkels wil voor de werk-
dan moeten die elders wor
den gevonden dan in ontkoppeling
van uitkeringen en minimumloon.
De werkgevers in de werkgroep
hebben onzes inziens daarvoor
suggesties aangedragen die het
overwegen waard zijn. Zij willen
strakkere regels inzake passende
arbeid toegepast zien zodra ie
mand langer dan drie maanden
werkeloos is. Hij of zij zou dan
bereid moeten zijn een beschikba
re baan te accepteren op wat grote
re afstand, op wat lager niveau dan
de vroegere baan, of in een ver
want beroep, al dan niet na om
scholing. Een en ander op straffe
van verl es van de uitkering.
Iedereen die onvrijwillig werkloos
wordt mag wat ons betref enkele
maanden uitkijken of zich passend
werk aandient. Daarvoor heb je
tenslotte maanden of jaren ww-
premie betaald. Maar men mag
niet verlangen onbeperkt te kun
nen blijven wachten op een baan
die nagenoeg gelijk is aan de verlo
ren baan. Dat geldt vooral voor
sectoren en bedrijfstakken die ge
leidelijk inkrimpen. Het geldt ze
ker in een tijd van snelle verande
ringen in het produktieproces en
een tijd waarin opleiding en vak
niet meer voor het leven kunnen
worden gekozen. Daar komt nog
bij dat de praktijk uitwijst dat wie
eenmaal langer dan een half jaar
werkloos is, maar weinig kans
heeft ooit nog „aan de bak" te
komen. Dat vooral moet aanlei
ding vormen de werklozen te prik
kelen zonodig tijdig hun bakens te
verzetten zodat het sociale vangnet
geen fuik blijkt te worden.
Het toch wel bijzondere van de thera
peutische teams is verder, dat er niet
alleen voor één patiënt of voor een
groep wordt gewerkt, maar dat alle
beroepsgeledingen hierin vertegen
woordigd zijn. De beslissingen bin
nen het team worden daarbij niet
opgeëist door één discipline (meestal
de psychiater), maar in overleg met
elkaar genomen. Daarnaast is er niet
alleen ruimte voor inspraak van pa
tiënten en verpleegkundig personeel,
maar ook voor de bestuursleden,
want „we vormen in wezen een kleine
hechte gemeenschap," aldus dr Su
nier, „waardoor we ook veel gemak
kelijker toegang hebben tot de leden
voor wie we werken".
Hij noemt als andere voorbeelden de
medezeggenschapscommissie met
ouders voor het werk van het me
disch opvoedkundig bureau en het
nauwe contact met ouders van zwak
zinnige kinderen, die bij het stafover-
leg worden betrokken.
Het doel van de opname is genezen en
resocialiseren en (in één of andere
vorm) terugbrengen naar de maat
schappij. zo luidt één van de grond
slagen van de vereniging, maar direct
daaraan verbonden is de integratie
gedachte. Het klinische werk in het
centrum wordt niet als vruchtbaar
beschouwd, als die zorg niet tegelijk
gecombineerd wordt met sociale
actie.
Dr Sunier: „We vinden dat de zorg
niet ophoudt bij de deur van het
centrum, maar dat die eigenlijk per
manent moet zijn. Dat betekent te
vens begeleiding en nazorg na ont
slag, maar als het enigszins kan ook
al het voorkómen van een opname
via de ambulante zorg. Als staf zijn
we liever tegen een opname, ook al
zijn mensen soms danig in de war,
maar daarbij heb Je de gemeenschap
nodig voor het kweken van begrip en
het wegnemen van hardnekkige voor
oordelen."
Contact
Het Sinaïcentrum heeft nu een stap
in die richting gezet door contact op
te nemen met de Joodese gemeenten
In Nederland, die op zichzelf vrij klei
ne groepen vormen. Doel daarvan ls
om meer bekendheid te geven aan
het centrum. Het kan dan fungeren
als aanloopadres voor mensen met
problemen zonder dat er nu meteen
moet worden opgenomen. Blijkt dat
een opname toch eigenlijk wel nood
zakelijk is, dan is er al sprake van een
zeker contact en kan zonder ernstige
weerspannigheid van de patiëntie)
met elkaar gewerkt worden aan een
poging tot herstel. Op die manier
hoopt de staf van het centrum een
wisselwerking te scheppen tussen de
klinieken en de Joodse gemeenten.
Het Sinaïcentrum, dat in mei 1960 in
gebruik werd genomen, kan be
schouwd worden als een voortzetting
van de Joodse psychiatrische inrich
ting in het Apeldoornse Bosch, waar
van de bewoners in de oorlogsjaren
door de Duitsers werden weggevoerd
naar de vernietigingskampen. „Ge
lukkig hebben we de fut gehad om na
de oorlog dit werk voort te zetten",
merkt dr Sunier op, die voordat hij
bij het centrum kwam, tien Jaar werk
zaam is geweest bij de Amsterdamse
GG en GD.
De klinische instituten in Amersfoort
volledig erkend door het rijk
staan open voor alle gezindten, maar
in de praktijk bestaat de bevolking
voornamelijk uit Joden. Niet alleen
afkomstig uit Nederland, maar ook
uit andere landen. Met name België
(waar nog in Antwerpen en Brussel
gemeenschappen zijn van orthodoxe
Joden uit Oost-Europa) en verder een
enkele aanvraag uit Engeland, West-
Duitsland en Engeland. Dat is ook
weer niet zo verwonderlijk, want het
centrum is het enige in West-Europa.
Koosjer
In de klinieken is alles koosjer, het
geen inhoudt dat het voedsel volgens
de godsdienstige voorschriften bereid
wordt. Verder worden de Joodse
hoogtijdagen gevierd en volgens di
recteur-geneesheer 8unier kan de
meest vrome Jood dan ook meedoen.
De praktijk wijst overigens uit, dat
de wat meer liberaal Ingestelde Jood
zich evenmin door dit alles laat af
schrikken. Hij vindt hier saamhorig
heid, kennis (van Joodse zaken) en
bescherming. „Juist bij het oud(er)
worden vereenzaming en in tijden
van zwakte blijkt er steeds meer be
hoefte te bestaan aan een dergelijk
centrum", aldus dr Sunier. „Hier
wordt men dan geconfronteerd met
existentiële waarden in een vertrouw
de omgeving, hetgeen samenhangt
met Je mens-zijn".
Dat doet zich bij voorbeeld ook voor
bij Joodse ouders die de zorg voor
hun zwakzinnig kind wel willen af
staan, maar dan in een Joodse omge
ving. Het feit dat er een dergelijk
instituut is, stelt deze mensen gerust.
Het wordt aan het centrum overge
dragen in het besef dat men daar een
beetje weet wat de ouders zouden
willen. Dat is tevens erg belangrijk
voor later, als de ouders er niet meer
mochten zijn. Ze weten dat hun zoon
of dochter dan in vertrouwde handen
is.
Steeds opnieuw legt dr Sunier de
nadruk op het niet zomaar klakke
loos opnemen van patiënten en „ze
ker als het niet echt nodig is en tegen
iemands wil. We zijn geen schoonma
kers van de straat, maar staan die
nend ten opzichte van de gemeen
schap. Het gaat om de liberalisatie
van de patiënt en veelal wordt de
opname schromelijk overschat en de
ambulante zorg te veel ondergewaar
deerd".
„Neem nu de bejaardenkliniek, be
stemd voor mensen die hoe dan ook
het leven zijn doorgekomen, veel li
chamelijk ziek zijn en geestelijke af
takeling vertonen. Deze mensen zijn
ver in de zeventig en wij proberen die
lichamelijke toestand van hen statio
nair te houden, omdat gebleken is dat
ze ook geestelijk dan niet verder ach
teruit tuimelen. Het hangt erg met
elkaar samen, maar wat deze kliniek
betreft is er sprake van een selectie
van een selectie en deze mensen moe
ten we weghouden van de turbulente
gewone psychiatrie."
Het spreekt eigenlijk vanzelf, dat het
Binaï-centrum ook te maken heeft
met de oorlogsslachtoffers. Meer dan
zeventig procent maakt er deel van
uit, waarbij het bij allen gaat om een
zwaar traumatisch oorlogsverleden.
Het loopt ook bij de ambulante
zorg als een rode draad door het
werk.
Dr 8unler tot slot. „Persoonlijk ge
loof ik niet in Inrichtingen die groter
zijn dan 350 bedden, want waar blijlt
dan nog de individualiteit van de
patiënt. Wij hebben het enorme voor
recht dat het hier kleinschalig is,
dank zij het tragische feit dat de
Joodse gemeenschap klein is ge
houden".
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
ADVERTENTIE
l/o neem
een jrQte v/uc/il:
Df. Rl ISGF-NOTKft/ DK TWW. AS/
te TEW* KI f v a\ n».Kr«W(
Naar aanleiding van de
film In de Ban van de Ring
is een nieuwe editie
verschenen van de
volledige tekst. Alle drie
delen van dit vermaarde
meesterwerk over de
Hobbits en hun avonturen
nu samen in één schit
terende, gebonden
uitgave. In de bekende
vertaling van Max
Schuchart. Maak kennis
met de echte beleve
nissen van Frodo, Bilbo.
Gandalf en de Hobbitsl
1446 bladzijden.
5
Vroeger hadden ze van die aardi
ge verzen en versjes, vol wijshe
den die echt niet altijd op de
etiquette hoefden te slaan. Ze
gingen bij voorbeeld gewoon over
eetgewoonten, zoals dit: „Dan al
treft ons sieckt en pijn - Gantsch
het Land is medicijn Het ge-
sonde schepen-wey Versch ge
dronken in de Mey Doet den
Lantman groot gerijf Want het
jaeght hem uyttet lijf Watter
in t geheele Jaar Is vergadert
hier oft daer". Of dit: „Hier voor
maels in den gulden tijdt Toen
was de mensch met kruyt verblijt
Of wel met ooft en soet gewas
Dat Jremant van de boomen las
Maar niemant wass er so ver-
woet Dat hy vermaeck nam in
het bloet". En dit vers is daar een
mooi vervolg op: „Hoe slacht
men al het vee om ons te mogen
laven! De mont verslindt het
all's, ons buiken worden graven;
't Is eerst voor ons gedood, al
wat de keuken geeft, En vraagt
gy nog waarom de mensch niet
lang en leeft?"
We vonden deze verzen in „Van
water tot wijn Van korsten tot
pasteien", het boekje dat ter ge
legenheid van de 22ste Brabantse
Dag in Heeze is verschenen. Afge
lopen vrijdag stond het program
ma van deze tien dagen durende
„dag" al compleet in deze krant
en vandaag treft u in de rubriek
„Eethoek" een aantal oude re
cepten uit het genoemde boekje
aan. En nu alweer die Brabantse
Dag? Jawel, al was het alleen
maar omdat er nog zoveel meer
lezenswaardigs dan alleen recep
ten in dat boekje staat. Die paar
versjes bij voorbeeld, maar ook
hoe men at. waarmee en waaruit
en wat er te eten viel.
Mensen die het konden betalen
uitzonderingen dus propten
zich een paar eeuwen geleden vol
met gevogelte en andere vleesge
rechten. Langzamerhand kwam
met tot het besef dat dat alle
maal wel lekker, maar allesbehal
ve gezond was; dat is uit de
rijmpjes al op te maken. Je kon
even makkelijk doodgaan door te
veel als door te weinig eten. Een
kleine eeuw geleden gingen de
mensen zich echt druk maken
over de slechte eetgewoonten en
verscheen de „Receptenschat",
waaruit hier enkele raadgevingen
volgen:
„Men ete nooit zonder honger.
Om bij de maaltijd honger te
hebben, zorge men er bij de voor
gaande maaltijd voor. dat men
niet meer eet en geen te moeilijk
te verteren spijzen om te rechter
tijd, d.i. een uur vóór het eten, de
maag ledig te hebben. Men drin-
ke bij het eten als men dorst
heeft, maar men drinke niet te
veel. Een weinig drank maakt de
spijsbrij los en bevordert de op
lossing der voedingsstoffen. Men
vermijde vers gebakken brood en
koek, meelballen en dergelijke;
men vermijde verhittende spece
rijen als peper, kruidnagel, ka
neel, alsook verhittende dranken
die de vertering zouden moeten
bevorderen. Voor en na de maal
tijd neme men niet te veel bewe
ging en vermijde zoveel mogelijk
gramschap en andere hevige op
wekkingen. Men ga niet aan
stonds na het avondeten naar
bed, maar late 2-3 uren voorbij
gaan. eer men zich te slapen legt.
Hoe zwaarder het maal was dat
men genomen heeft, des te langer
moet men wachten. Men ete
nooit meer dan nodig is om de
honger te stillen en het te kunnen
volhouden tot de volgende maal
tijd. Men neme dagelijks vol
doende lichaamsbeweging, zo
mogelijk in de open lucht; men
drinke bovendien de nodige hoe
veelheid schoon water. Men ver
mijde overmatige geestesinspan
ning en vervelende mensen, en
brenge afwisseling in zijn bezig
heden".
De „Receptenschat" bemoeide
zich niet met honger en onder
voeding elders in de wereld;
dichtbij huls was toen genoeg
ellende, en de conclusie kon dan
ook net zo goed op toen als nu
slaan: „Teveel eten ls bij weiheb
benden een bijna algemene
kwaal. Zeker zou men met het
teveel, waardoor een gedeelte der
mensen zich schaadt, het te wei
nig kunnen aanvullen, waardoor
een ander gedeelte van gebrek
vergaat."
Miljonair Fong Joen-wah uit
Hongkong heeft de regeringslei
ders van vijftien Aziatische lan
den de vraag voorgelegd, of ze
willen meewerken aan de instel
ling van een Aziatisch soort No
belprijs. en tegelijk tweehon
derdduizend gulden in het fonds
willen storten waarmee de plan
nen verwezenlijkt moeten wor
den. De „Nobelprijzen" zullen
niet alleen hen die de belangen
van de mensheid dienen, in het
zonnetje zetten, maar ook de zelf
bewustheid van de Aziaten ver
sterken. schrijft de zakenman uit
Hongkong. De prijzen moeten
toegekend worden zonder enig
onderscheid wat ras en nationali
teit betreft, maar wie in de prij
zen valt moet wel de nodige bij
dragen aan het welzijn van Azië
geleverd hebben.
Precies Caroline van Monaco,
zeggen de mensen als ze de acht
tienjarige Rachel Braun uit het
Zwitserse dorp Widnau (in
Sankt Gallen) zien. Rachel liet
zich dus fluks inschrijven voor
een internationale Caroline-
wedstrijd en kwam prompt als
beste dubbelgangster van de
prinses uit de strijd.
John Btonehouse had bepaald
geen gezonde bultenkleur. toen
hij gisteren uit de gevangenis van
Norwich. 180 kilometer ten
noordoosten van Londen werd
vrijgelaten. Drie Jaar heeft hij
uitgezeten van de zeven die hem
waren opgelegd wegens diefstal,
fraude en bedrog. Stonehouse. nu
54. was lid van het Engelse Lager
huis (en vroeger zelfs minister)
tot hij het niet meer zag zitten:
hij had ruzie met zijn (Labour-)-
partij en ook zijn eigen zaken
marcheerden niet best. Tijdens
een zakenreis naar Amerika, in
november 1974, ensceneerde hij
zijn eigen dood. HIJ legde wat
kleren op het strand van Miami
in Florida en een maand later,
toen iedereen dacht dat hij ver
dronken was, dook hij op in de
Australische stad Melbourne. Hij
wilde er een nieuw leven begin
nen met zijn secretaresse Sheila
Buckley en met honderdduizen
den guldens die hij aan zijn be
drijven onttrokken had. Niet op
een eerlijke manier, zoals Scot
land Yard ontdekte in de tijd dat
de Australische politie Stonehou
se als illegale immigrant vast
hield. Na zijn uitlevering stond
het voormalige parlementslid
een langdurig proces te wachten,
waarbij 21 beschuldigingen tegen
hem werden ingebracht. In 1976
resulteerde het proces in zeven
Jaar gevangenisstraf De afgelo
pen drie Jaar heeft hij tot drie
maal toe een hartaanval moeten
verwerken en een operatie onder
gaan. Zijn vrouw ls intussen van
hem gescheiden, maar zijn vrien
din Sheila die een voorwaarde
lijke straf kreeg is hem trouw
gebleven.
De ramadan, de mohammedaan
se vastenmaand, heeft ook voor
Miss Piggy van de televisieserie
The Muppets gevolgen: zij en al
haar mede-muppeta moeten mee-
vasten, althans in Turkije. De
leiding van de Turkse televisie
heeft besloten het bevallige var
ken van het scherm te bannen tot
het eind van deze maand, wan
neer ook de ramadan eindigt;
plichtsgetrouwe moslems zouden
zich aan het programma kunnen
stoten, omdat de gelovigen var
kens als onrein beschouwen. The
Muppets zijn, als overal elders ter
wereld, erg populair in Turkije.
Dit Jaar pas begon de Turkse
televisie met het uitzenden van
de serie; beloofd is dat het pro
gramma vervolgd zal worden, zo
dra de ramadan ls afgelopen.
