Tekening van een lezer
Parlement krijgt
neer bevoegdheid
Dr. Elsa Pereira
d'Oliveira: vraagbaak
voor duizenden vrouwen
Trouw
Commentaar
de koningin zal overal bij zijn
slechte sponsor
'apieren tijger
lij uitzonderingstoestand
Hamburgerconcern spant geding aan
Man overlijdt aan
gevolgen ongeluk
jong
vrije tijd
ENSDAG 8 AUGUSTUS 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
Het ministerie van Landbouw en
fisserij heeft een intentieverkla-
ing ondertekend om de komende
Irie jaar op te gaan treden als
ponsor van de strijd om de we-
eldbeker voor springruiters. De
(verheid als sponsor. Dat ziet er
looi uit.
n werkelijkheid valt het allemaal
chter behoorlijk tegen. Het mi-
isterie van Landbouw en Visserij
zelfs niet eens het minimum
bncept sponsorovereenkomst van
de Nederlandse Sport Federatie
rolgen. Dat blijkt met name uit het
lot van de intentieverklaring,
waarin staat dat de overheid zich
iet recht voorbehoudt om het
lonsorcontact op te zeggen als de
inimumpromotieactiviteiten en
aaruit voortvloeiende publiciteit
iet worden gehaald.
r is jarenlang juist tegen dit soort
rechten" geageerd. Het ministe-
e van Landbouw en Visserij heeft
e publiciteit niet in handen, de
rganisatoren van de strijd om de
ïereldbeker voor springruiters
ebben de publiciteit ook niet in-
anden. Zo wordt de hele over-
enkomst in feite weer afhankelijk
esteld van een niet betrokken
artij, die helemaal niets kwalijk
in worden genomen,
let stopzetten van de geldstroom
om deze reden, is het kenmerk van
de sponsor die alleen maar oog
heeft voor zijn eigen belang. De
belangen van de sport vallen bui
ten het terrein van Landbouw en
Visserij, maar op zijn minst had
men de ontwikkelingen binnen de
sport bij het ministerie van Cul
tuur, Recreatie en Maatschappe
lijk werk eens kunnen natrekken.
Dan had men ook kunnen horen
hoe daar gewerkt wordt aan het
aan banden leggen van de com
mercie in de sport op radio en
televisie. Want juist voor de pro-
motieaktiviteiten waar het ministe
rie van Landbouw en Visserij het
oog op heeft laten vallen, is men
voor een zeer belangrijk deel af
hankelijk van de media in de
ether. Natuurlijk richt zich de cam
pagne niet op de Nederlandse ra
dio en televisie, maar het is onjuist
om te veronderstellen dat er buiten
Nederland op dit gebied helemaal
niets wordt ondernomen. En voor
het image van de Nederlandse pro-
dukten lijkt het toch niet best om
betrokken te raken bij een rel over
wel of niet televisieuitzending we
gens de aangebrachte reclame.
Voorlopig staat minister Van der
Stee vooral dankzij de ontbinden
de verklaring nog aan het hoofd
van een slechte sponsor.
De gemeenteraad van Arnhem
heeft zich uitgesproken tegen deel
neming van Zuid-Afrika aan de
volgend jaar te houden Olympi
sche Spelen voor gehandicapten.
Tegelijk zal de gemeente een sub
sidie voor dit evenement dat voor
het belangrijkste deel in Arnhem
zal worden gehouden, niet intrek
ken als Zuid-Afrika toch met een
ifvaardiging present zal zijn. En
enslotte wil de Arnhemse ge-
leenteraad dat de regering zich op
orte termijn duidelijk uitspreekt
ver de deelneming van de Zuid-
frikanen.
feite houden die besluiten in dat
de organisatoren van de Spe
len voor gehandicapten, maar de
'lederlandse regering onder druk
fordt gezet. Terecht, naar bet zich
,aat aanzien.
De overheid heeft tot nu toe het
standpunt gehuldigd dat sportbon
den in dit soort beslissingen auto-
Mom zijn. Tegelijk heeft die over-
kid de sportbonden geadviseerd
om geen contacten met Zuid-Afri-
la aan te gaan. Maar de overheid
aarzelt niet om steun te verlenen
aan sportevenementen waar Zuid-
afrikaanse ploegen aan deelne
men. Zoals bijvoorbeeld die Spe
len voor gehandicapten.
Zo is een warrig beeld ontstaan
waaruit niemand meer de houding
van de Nederlandse regering kan
proeven. De Verenigde Naties mo
gen dan, met instemming van Ne
derland, moties tegen sportief con
tact met Zuid-Afrika hebben aan
genomen, in feite gaat het blijk
baar om papieren tijgers.
Het zou voor alle betrokkenen het
beste zijn als de overheid met een
dwingende uitspraak kwam. Een
boycot met ontsnapingsclausule is
geen boycot. En het is ook wat
naïef om in afwachting van een
nieuwe en naar de overheid zelf
ook verwacht scherpe motie
tegen sportcontact met Zuid-Afri
ka van de Verenigde Naties, ge
woon met dé armen over elkaar te
gaan zitten. Ook de organisatoren
van de Olympische Spelen voor
gehandicapten hebben recht om te
weten waar ze nu aan toe zijn.
EN HAAG (ANP) Het kabinet heeft bij de Tweede Kamer
i het kader van de grondwetsherziening een wijziging van de
epalingen over uitzonderingstoestanden ingediend.
et parlement kan in de nieuwe op-
t de uitzonderingstoestand te allen
)de beëindigen. De bestaande
rondwet kent deze waarborg niet.
e uitzonderingstoestanden worden
de grondwet niet meer met name
inoemd. In de herziene grondwet zal
an de gewone wetgever (kroon sa-
len met Staten-Generaal) worden
fergelaten in welke gevallen door de
regering een uitzonderingstoestand
wordt afgekondigd.
In de memorie van toelichting wordt
benadrukt dat een eventueel in uit
zonderingstoestanden in te stellen
buitengéwoon gezag (burgerlijk of
militair) te allen tijde ondergeschikt
blijft aan de politiek verantwoordelij
ke regering.
Van een onzer verslaggevers
Professor Waterink voor het geestelijk heil en de opvoedkundige proble
men, Elsa Pereira d'Oliveira voor de medische vragen, variërend van
haaruitval en hamertenen tot onvruchtbaarheid en miskramen: beiden
zijn jarenlang dé twee vraagbaken geweest van grote groepen christen
vrouwen in het na-oorlogse Nederland.
Ze schreven alletwee jaren
lang in het maandblad Moe
der (het vakblad voor moe
ders, zoals de ondertitel
luidde). In 1961, toen Moe
der ophield te bestaan en
vervangen werd door het
weekblad Prinses, ging me
vrouw Pereira over naar dit
blad, waaraan ze ook nog
een paar jaar heeft meege
werkt. Haar boekjes „Wij
verwachten ons kindje",
„Kenteringsjaren van de
vrouw", „Onze kleuters"
maar vooral „Hygiëne van
de vrouw", dat achttien
drukken beleefde, stonden
en staan in heel wat
boekenkasten.
Inmiddels is de 65-jarige
huisarts uit Bussum al lang
en breed opgehouden met al
dit journalistieke werk; ze
wijdt zich nu helemaal aan
haar praktijk van ongeveer
1500 mensen. En daar heeft
ze het druk genoeg mee.
„Het was een zenuwentijd,
al dat schrijven elke keer
weer. Ik schreef niet alleen
een populair-medisch arti
kel, maar ik had ook een
vragenrubriek. En verder
behandelde ik nog zo'n der
tig brieven met vragen per
soonlijk, elke maand. In die
tijd had ik ook al mijn prak
tijk als huisarts en nog drie
kleine kinderen, dus je kunt
je voorstellen dat het soms
een gekkenhuis was."
In die jaren en ook nu nog
wel sprak en spreekt
dr. Elsa Pereira o.a. voor
afdelingen van de christen-
vrouwenbond. Zij is dus
heel intensief betrokken
(geweest) bij de vorming
van veel christenvrouwen in
ons land en dat terwijl ze
zelf buitenkerkelijk is.
„Toen ik voor Moeder ging
schrijven, heb ik duidelijk
gezegd: „Jullie weten toch
dat ik niet van jullie rich
ting ben en dat ik dus ook
niet in die richting kan
schrijven." Dat heeft eigen
lijk nooit moeilijkheden ge
geven. Ik probeerde alle za
ken strikt medisch te bekij
ken en te beschrijven. Een
enkele keer is er wel eens
een conflict geweest, dat te
maken had met mijn ach
tergrond. Ik had een me
vrouw aangeraden haar
zoontje maar naar de open
bare school te doen, omdat
ze hem daar, in tegenstel
ling tot de plaatselijke
christelijke school, niet zou
den dwingen om rechts in
plaats van links te schrij
ven. Dat zorgde voor opwin
ding natuurlijk: er bedank
ten 35 abonnees en dat zat
Zomer en Keuning niet
lekker.
„Eén keer heb ik bij Wate
rink moeten komen om een
conflict uit te praten ie
mand had over mijn manier
van hulpverlenen geklaagd
bij de directie. Met gebalde
vuisten liep ik door het Von
delpark, omdat ik me niet
op mijn nummer wilde laten
zetten: ik vond, dat ik goed
gehandeld had. Waterink
bleek een erg prettige man
te zijn, niks geen standjes,
alleen maar de opmerking
dat zulke moeilijkheden nu
eenmaal altijd konden voor
komen. Verder hebben we
heel leuk gepraat en heeft
hij me allerlei interessante
dingen verteld over zijn
werk."
Het boekje „Hygiëne van de
vrouw" (van de opbrengst
waarvan de familie Pereira
een caravan kocht) was ei
genlijk het gevolg van de
angst van de Zomer- en
Keuning-directie, dat er te
veel over „intieme" vrouwe
lijke zaken in Moeder ge
schreven zou worden. „Een
van de stafleden kwam op,
een dag op z'n motorfiets
hierheen. Puffend zat hij op
een stoel in mijn spreekka-
Dr. Elsa Pereira d'Oliveira, toen en nu
mer en kwam al snel voor de
draad met zijn probleem.
„Uw vragenrubriek ziet ge
woon rood van het
menstruatiebloed, daar
moet een eind aan komen",
zei hij. Ik zei „dan moet u
uw abonnees verbieden om
vragen over die dingen te
stellen, ik beantwoord al
leen maar vragen die ik
krijg." Nou ja, hij hield voet
bij stuk, al die menstruatie-
klachten, dat moest afgelo
pen zijn. Om hem weg te
krijgen mijn spreekuur
stond op het punt van be
ginnen zei ik „Nou, dan
schrijf ik er wel een boekje
over, waarnaar we dan
steeds kunnen verwijzen".
Dat ging erin als koek, pri
ma vond hij het. Een paar
dagen later had ik de op
dracht al binnen. Dat boek
je is echt een bestseller ge
worden, ik wed dat het in
veel boerderijen in Fries
land, Groningen en Drente
te vinden is."
Conflict
Dat Elsa Pereira in 1964 is
opgehouden met schrijven
voor Prinses, was het gevolg
van een conflict. „Ik merkte
opeens dat ze mijn rubriek
herschreven en dan nog
slecht ook, want ze maak
ten er medische fouten
in, die ik niet op papier ge
zet had. En dat allemaal on'
der mijn naam. Ook voeg
den ze aan de vragenrubriek
gefingeerde vragen toe in
het genre „Ik ben met eer
bruine man getrouwd, wel
ke kleur krijgen onze kin
dertjes nu?". Woest was ik.
Ik heb ze met een kort ge
ding gedreigd. Daar schrok
de directie wel van. Ze wis
ten niet veel anders te zeg
gen dan dat ze alle verhalen
herschreven, omdat ze een
damesblad-babbelstijl in
het blad wilden invoeren.
Dat zou goed voor de ver
koop zijn. Nou ja, toen ben
ik ermee opgehouden. Dat
was niks voor mij, die bab
belstijl".
Als dank voor haar hulp bij
allerlei medische proble
men kreeg Elsa Pereira nog
al eens geschenken opge
stuurd uit de lezerskring
van Moeder. Zelfgebakken
boterbabbelaars van een
Zeeuwse boerin met haar
uitval, ze weet het nog pre
cies. Een ander cadeau,
heugt haar ook nog. „Een
groot pak. verschillende
malen in ribkarton verpakt.
Mijn hulp dacht dat er een
vaas uit zou komen. Maar
het bleek een melkfles te
zijn vol met stinkende urine
afkomstig van een Friese
boerin, die vroeg of ik haar
plas even wilde nakijken."
Nog altijd staan de vrou
wenbladen vol met medi
sche rubrieken en populair-
medische verhalen. „Ja, dat
gaat er klaarblijkelijk in als
koek. Veel van die rubrie
ken hebben echt niets om
het lijf, soms zijn het zelfs
onverantwoorde verhalen,
bijvoorbeeld over steeds
weer nieuwe methoden en
middelen om kanker te
voorkomen. Onbewust leeft
bij elk mens toch een grote
belangstelling voor de ge
zondheid, maar aan de an
dere kant hebben de meeste
mensen er niks voor over
om gezond te blijven. Kijk
maar naar het roken, er is
nu toch langzamerhand wel
genoeg gezegd en geschre
ven over het gevaar van ro
ken. maar de mensen roken
gewoon door."
Zelfbewuster
Tenslotte vraag ik haar of
zij vindt dat de vrouwen
van tegenwoordig erg ver
schillen van die van vroe
ger. „De vrouwen zijn wat
zelfbewuster geworden, ze
eisen wat meer voor zichzelf
op. Dat vind ik niet altijd
een goeie ontwikkeling. Ik
vind bijvoorbeeld het dram
men van vrouwen, die perse
buitenshuis willen werken
en hun kinderen dan maar
in een crèche mikken, die
het liefst door de overheid
betaald moet worden, vol
strekt fout. En dan die
waanzinnige leus van baas
in eigen buik, dat vind ik
iets van een platvloerse
krankzinnigheid. Er wordt
van ons artsen geëist, dat
we meteen klaar staan om
een abortus te verrichten
wanneer er iets is misge
gaan. Laten ze éérder be
denken, dat ze baas in eigen
buik zijn en het niet tot een
zwangerschap laten komen.
Laten al die vrouwen het
principe baas in eigen bulk
tijdig toepassen, maar het
niet over de straat schreeu
wen, als het te laat is."
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbom
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Het Amerikaanse ham
burgerconcern McDonalds met veer
tien vestigingen in Nederland, is niet
gediend van de uitlatingen zoals ge
daan in pamfletten van de Katholie
ke Werkende Jongeren (KWJ). In een
kort geding dat het concern tegen de
KWJ had aangespannen en dat giste
ren diende eiste het concern een ver
oordeling van de handelwijze van de
KWJ en een dwangsom van duizend
gulden per dag bij overtreding.
De directe aanleiding voor het geding
was de tekst van pamfletten die leden
van de KWJ uitdeelden aan bezoe
kers van de McDonalds vestigingen
in Breda en Leiden, eind vorig en
BENNEKOM (ANP) In de nacht
van maandag op dinsdag is in het
streekziekenhuis in Bennekom de 52-
Jarige J. van Kampen uit die plaats
overleden aan de gevolgen van een
verkeersongeluk eerder in de nacht.
Hij was aangereden door een motor
fiets toen hij op zijn fiets linksaf
sloeg. De motorrijder kreeg een sche-
delbasisfractuur.
begin van dit jaar. Er kwamen woor
den in voor als „goochelaar", „hand
langers" en „duistere onderneming".
De KWJ heeft aan de hand van ver
klaringen opgetekend dat McDo
nald's betalingen doet die afwijken
van de geldende wettelijke cao-rege
lingen.
De advocaat van de KWJ, Marius de
Jong rekende bij het geding voor dat
als dit tien procent per werknemer
betreft McDonald's met haar 350.000
personeelsleden 35.000 gulden per
uur verdient. Ook verzuimt het ham
burgerconcern de verplichte twintig
procent toeslag te betalen aan werk
nemers die tijdelijk worden aange
steld, aldus de KWJ.
Andere grieven waren ondermeer: het
feit dat nieuwe werknemers, in strijd
met de cao nieuwe werknemers geen
functieomschrijving krijgen. Daar
door kunnen zij voor alles worden
ingezet, van loopjongen tot schoon
maker van de toiletten.
De raadsman van McDonald's, mr H.
de Jong Schouwenburg noemde de
inhoud van de vlugschriften slechts
gedeeltelijk waar, eri het verspreiden
ervan „stemmingmakend". De advo
caat vond het ontoelaatbaar om op
deze manier mensen van een bezoek
aan een McDonald's vestiging te
weerhouden. Mr De Jong stelde dat
McDonald's wel de horeca-cao volgt.
Uitspraak 15 augustus.
IE
Weer of geen weer, missen moe
ten er wezen. En dus is het zeker,
dat Hare Majesteit koningin Cal-
luna XXHI en Hare Hoogheid
prinses Erica IV van 18 augustus
tot en met 1 september over het
heide-rijk in Ede zullen regeren.
Weer eens wat anders dan Miss
Skelter, Miss Rimboe of Miss
Fietsvierdaagse, want ook die
kennen ze in Gelderland, maar
toch ook «chte missen.
Ze staan met z'n tweeën op het
plaatje. De konigin uiteraard
rechts, want zij heeft een kroon
tje. Heideprinsessen dragen dat
blijkbaar niet; die moeten dus
aan iets anders als zodanig her
kenbaar zijn, misschien aan de
jurk of anders toch ministens aan
een koninklijk uiterlijk of inner
lijk hoewel van dat laatste te
weinig te zien zal zijn. Doen of
zeggen hoeven ze niets. Hun ko
ninklijke aanwezigheid bij de
éénentachtig evenementen tij
dens de Edese heidefeesten moet
genoeg zijn. Of het nu de oecume
nische samenkomst, het braden
van een os aan het spit of een
wedstrijd klootschieten betreft,
steeds zullen koningin en prinses
in hun hofauto met chauffeur
voorrijden óm de feestelijkheden
op te luisteren.
dat Edenaren en bezoekers niet
alleen komen voor deze koningin
met dochter, of koningin met ko-
ningingmoeder of hoe de familie
verhouding ook mag liggen. Er
zullen meer en groter beroemdhe
den zijn tijdens deze langste hei
defeesten die ooit in Ede zijn
gehouden: Bassie en Adriaan, de
Dutch Swing College Band, Wil
lem Duys, om er maar een paar te
noemen. Wie alles vanaf het be
gin wil meemaken, moet er zater
dagochtend (de achttiende dus)
om 10 uur zijn, want dan opent
burgemeester M. K. van Dijke
van Ede een natuurexpositie in
de schaapskooi tegenover de
Herberg Zuid Ginkel; die ten
toonstelling blijft daar alle vijf
tien dagen. De koninklijke hoog
heden zijn daar nog niet bij, want
die moeten 's middags eerst ge
kroond worden, ook door de bur
gemeester, in het openluchtthea
ter, waar omstreeks één uur para
chutisten zullen neerkomen en,
duiven opvliegen. Wedstrijden
voor auto's en motoren en een
optreden van dertig clowns zijn
dan al achter de rug, en na de
installatie van heidekoningin en
consorte volgen dan nog de Ede-
se Vuist en een groot corso met
medewerking van twee militaire
orkesten uit Canada.
heel wat rustiger. Net als vorig
jaar wordt er in het openlucht
theater een oecumenische sa
menkomst gehouden. Onder de
duizenden bezoekers was vorig
jaar premier Van Agt, en nu zal
dus in elk geval de (heide-)konin-
gin er bij zijn. 's Middags worden
er allerhande Oudhollandse spor
ten en spelen gedemonstreerd,
niet alleen het al genoemde
klootschieten, maar ook bij voor
beeld beugelen en kaatsen. Wat
er verder te doen valt is te veel
om op te noemen. Elke dag is er
wel wat, soms ook in Lunteren en
Otterlo, soms ook iets dat langer
dan één dag duurt. Er zijn huif
kartochten, driedaagse fietstoch
ten, sportwedstrijden, vleesde
monstraties met onder meer
worsthappen, Hollandse en Indi
sche markten, poppenkast, pop
avonden, openluchtmaaltijden,
een oud-Lunterse bruiloft en
wandelmarsen. En zijn speciale
middagen voor bejaarden en
voor kinderen, er is een markt
dag, een koopjesdag en een
stoomdag, die besloten wordt
met een stoomcorso. Wie precies
data en aanvangstijden wil we
ten, kan het complete program
ma aanvragen bij de Streek-VW
in Ede, postbus 234, tel. 08380-
14444.
Omdat Alfred Hitchcock maan
dag tachtig Jaar wordt, drukt Te-
levizier een gesprek af dat 8lmon
van Collem met hem had. Niet
nu, maar een jaar geleden, vlak
voor de vorige verjaardag van de-
meester, toen die nog van plan
was dit voorjaar een nieuwe film
te maken die niet doorgegaan is.
Hitchcock vertelde toen dat hij
met Ernst Lehman bezig was aan
het draaiboek voor die film. „Er
nie heeft zijn arm gebroken,"
voegde hij er aan toe, „dom en
onverstandig. Jonge mensen
gaan roekeloos met hun lichaam
om". Hoe Jong die Lehman dan
wel was, wilde Van Collem weten.
„Negenenvijftig Jaar," antwoord
de Hitchcock.
Nu is het natuurlijk duidelijk, De volgende d8g, zondag, begint
De heidekoningin met haar prin ses, of de heideprinses met
haar koningin, hoe zeg je dat.
De t.v.-programma's die de men
sen vóór en achter het IJzeren
Gordijn krijgen voorgeschoteld
mogen dan nogal wat verschillen,
de mensen die er naar kijken
lijken, wat kijkgewoonten be
treft, aardig op elkaar. Een on
derzoek In de SowJetrUnie heeft
althans uitgewezen dat de mees
ten van de 263 miljoen Sowjet-
bewoners, net als overal ter we
reld, in hun vrije tijd het liefst
voor de televisie hangen. Vrije
tijdsbesteding is ook daar een
probleem aan het worden. Sinds
1967 kennen ze er de vijfdaagse
werkweek, en niemand hoeft er
een langere week dan 35 uur te
maken. Soms komt het welis
waar zo uit dat iemand twaalf
uur achtereen door moet halen,
maar daar krijgt hij of zij een
hele dag vrij voor, zodat drie vrije
dagen achter elkaar geen uitzon
dering zijn. Aan lichaamsbewe
ging doen de mensen er niet veel;
volgens het onderzoek is niet
meer dan vijf tot zeven procent
van hen boven de 35 jaar echt fit
te noemen. Het in het Westen
bekende verschijnsel van trim
men of „joggen" is in de Sowjet-
Unie zeldzaam. Van al die 263
miljoen mensen doet hoogstens
tien procent iets creatiefs in z'n
vrije tijd. De alcohol gaat zo lang
zamerhand een (te) belangrijke,
rol spelen. In één stad (Gorky)
bleek 35 procent van de werken
de bevolking de vrije uren bij
voorkeur drinkend met vrienden,
thuis of in restaurants, door te
brengen, en tegen de 17 procent
vulde de tijd met kaarten of do
mino spelen.
