Maritieme schatkamer
voor de watersporter
Jazzfestival in Laren
koestert eigen identiteit
Hengelo beeldenstad
Parlementaire rubriek
NOS blijft bestaan
Y
v
Neem die tijger achterop!
Snel Esso-tijgerjack: f 12,50.
Het Fries Scheepvaartmuseum in Sneek
11
Rijksmuseum koopt vroeg
meesterwerk van Rembrand!-
Marina de Graaf
wint grote prijs
op filmfestival
WOENSDAG S AUGUSTUS 1979
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
IOE
Van een medewerker
SNEEK Het aantal toeris
ten dat gedurende het vakan
tieseizoen de musea indook
om enig soelaas te zoeken tij
dens het niet al te fraaie weer
was ook in Friesland opmer
kelijk hoog. Het Fries Scheep
vaart Museum in Sneek
vormt er geen uitzondering
op. Dit museum kan overi
gens bij fraai zomerweer
eveneens op respectabele be
zoekersaantallen rekenen. De
watersportliefhebbers weten
het museum aan het Klein-
zand in de waterpoortstad te
vinden. Uitnodigend hangt er
een anker boven de deur.
Vroeger hing dit teken aan de
kapiteinswoning uit ten teken
dat er wel een vracht ver
scheept kon worden. Nu kan
men achter de gevels van de
statige grachtenpanden aan
het Kleinzand vrachten mate
riaal over de geschiedenis van
de scheepvaart aantreffen.
Nu de Sneekweek begonnen is. hét
zellfestijn van het Noorden, is Sneek
algeladen met watersporters, waar
van een groeiend aantal zich voor de
mariUeme geschiedenis is gaan inte
resseren. Die Interesse bestond er In
Sneek al vanouds en omdat er op
regionaal gebied nauwelijks iets ge
beurde. werd er kort voor de oorlog
na een gelegenheidstentoonstelling
een vereniging opgericht om te ko-
Model van de
Lemmer.
men tot het vormen van een collectie
voorwerpen op scheepvaartgebied.
Het eerste decennium zat het de vere
niging niet mee. toch legde zij de
basis voor een verzameling van af
beeldingen en voorwerpen die allerlei
aspecten van de scheepvaart illu
streren.
Als men de geschiedenis van Fries
land induikt, dan blijkt dat het niet
slechts uitsluitend het land van de
aardappelen en de melk is geweest
(merkwaardigerwijs bestaat er nog
geen agrarisch museum in deze pro
vincie). maar blijken de scheepvaart
en de toeleverende bedrijvigheid in
de 17de. 18de en de eerste helft van de
19de eeuw in belangrijke mate in de
werkgelegenheid te hebben voorzien.
Die activiteiten concentreerden zich
het beurtschip van Sneek op
voornamelijk in de zuidwesthoek,
maar ook in havenplaatsen als Mak-
kum en Harlingen en in mindere
mate in Dokkum en enkele Wadden-
zee-plaatsjes in het Noordoosten.
Documentatie
Sneek is nooit een stad van reders en
kapiteins geweest, maar gedurende
de vorige eeuw concentreerde de ple-
ziervaart zich Juist in deze stad en de
initiatieven voor het museum werden
daar ontplooid. Een van de onderwer
pen waar men veel aandacht in dit
museum besteedt, is dan ook de ple-
ziervaart en zeilsport. Er zijn model
len van allerlei plat- en rondbodems
en scherpe schepen valk, pampus,
het 222 jacht en de regenboog, eens
de boten die op de Snekermeer status
aan sportiviteit paarden staan nu
keurig op schaal in vitrines opge
steld. Hard wordt er in het museum
gewerkt aan een zo breed mogelijke
documentatie van de geschiedenis
van de zeilsport. Naast modellen en
afbeeldingen van de boten is er ook
een aanzienlijke verzameling wed
strijdfoto's, portretten van coryfeeën
uit het verleden, wedstrijdlijsten,
clubboekjes, wimpels, prijzen, attri
buten en allerlei archivalia de zeil
sport betreffende.
Vanzelfsprekend heeft men in Sneek
ook aandacht voor de bouwers van al
dit varend materieel. Modellen van
rondbodems van de Jouster werf van
Eeltje Holtrop van der Zee en Auke
van der Zee zijn de trots van het
museum. In het midden van de ple-
ziervaartzaal is zelfs een echt „boats-
Je", de „Janneke", van Auke van der
Zee opgesteld. Van de inmiddels ge
sloopte boeiers de Stavo en de Almeri
zijn onderdelen en instrumenten ge
red en heeft men bovendien veel do
cumentatie kunnen verzamelen. Een
belangrijk deel van de Almeri be
vindt zich overigens in het Amster
damse Scheepvaart Museum.
De herinneringen aan de beroeps
vaart zijn in een afzonderlijke ruim
ten opgesteld. Schilderijen, tekenin
gen. etsen en ander prentmateriaal
bieden scheepsportretten en maritie
me taferelen. Afbeeldingen op majoli
ca's en tegels, op glazen en zilveren
gebruiks- en siervoorwerpen bieden
informatie over de koopvaart, de vis
serij en de beurtvaart.
De Waterpoort te Sneek, een schoorsteenstuk uit het midden van de vorige eeuw. Op de
voorgrond het beurtschip, een hektjalk, op Rotterdam, aan de overkant het Amsterdamse 3|
beurtschip.
Kunstkring
Modellen van veel schepen op allerlei
schaal en onderdelen van instrumen-
ten (octant, sextant en kompassen)
geven nadere informatie. Zal de ver
zameling modellen de liefhebber al
doen watertanden, de collectie
scheepssier bevat eveneens fraaie
stukken van beroemde schepen. Als
men de fraai bewerkte roerklikken,
schegbeelden, roerkoppen en hakke
borden bekijkt wordt duidelijk dat
opdrachtgevers en scheepsbouwers
niet het nut als enige maatstaf na
streefden. maarzeker ook een verfijn
de kunstzin vorm wilden geven.
Een kleine, doch opmerkelijke collec
tie zg. Archangelse kistjes en andere
voorwerpen van bewerkt walvis- en
visbeen, door varensgasten vervaar-
aiga, Devesugt aie kunstzin. Een flin
ke verzameling gereedschap van ver
schillende werven uit Friesland geeft
een indruk met welke middelen de
goede en fraaie schepen en boten
gemaakt werden. In een van de bo
venzalen van het museum kreeg de
familie Visser uit Heeg, die generaties
lang de beroemde palinghandel op
Engeland dreef, afzonderlijke aan
dacht. Deze familie zorgde niet alleen
voor een belangrijk hoofdstuk in de
scheepvaartgeschiedenis van Fries
land, maar verschillende van de vis
sers lijken de museumfunctie voor
voeld te hebben en hebben op artis
tieke wijze voor een beeldkroniek van
ml
tst<
het geslacht gezorgd. artl
De beurtvaart, sinds een kwart eeu*pn
definitief tot het verleden behorei
is in het Fries Scheepvaart Museum
eveneens vertegenwoordigd. Vele
Snekers zullen zich de „Kleine Suup"
herinneren, het stoombeurtschip op
Lemmer dat altijd naast de Water-
poort lag afgemeerd en waarmee op
hardzeildag, het hoogtepunt van de De
Sneek-Week, vele Snekers in gezel iee
schap van een fanfare naar de wednerT
strijden trokken. Het maritieme mi>
seum van de watersportstad is op def^t
zondagen gesloten, op de andere
gen nodigt het ankertje de bezoeked Tes
ebt
door Rud Niemans
Het Internationale jazzfestival, dat zich vrijdag, zaterdag en zondag voor de zesde maal in
Larens Slnger-complex zal afspelen, zoekt de laatste jaren kalmpjes, maar toch merkbaar,
naar nieuwe programma's en andere presentatievormen, die gestalte moeten geven aan de
eigen identiteit, die de samenstellers al meteen in de eerste zin van het programma afbakenen:
„dit is een radiofestival".
Laren, Jazz in een groenstrook door
ploegd door trossen microfoon- en
versterkerkabels, beroept zich na
drukkelijker dan voorheen op zijn
intieme sfeer, zijn verscherpte aan
dacht voor vergeten, weer glazend
opgepoetste reputaties, zulks ten ge
hore van „het grootste publiek". Een
radio-festival
De al dan niet zo geslaagde muzikale
neerslag, opgewekt door NOS.
VARA. BRT en Singer, daalt nog
maanden lang nadien als een fijne
regen neer in de radlojazzprogram-
ma's. voornamelijk in NOS-zenduren.
De avondvullende live-uitzendingen
op de dagen van het festival zelf
worden ook nu gevolgd door integrale
heruitzendingen via welke het in het
Larense projekt geïnvesteerde geld
moet worden terugverdiend. Er valt
In radiokringen een sterk toegeno
men interesse te constateren voor
met name het oudestijlfestival in Den
Haag. waarvan de echo daar in het
Gooi nog een beetje nadreunt. Als
deze tendens zich voorzet, kan dat de
traditie van een jaarlijks zendtijd
verslindend radiofestival wel eens tot
een omstreden zaak maken.
Het fenomeen Laren legde vanaf 1973
niet slechts de onbetwiste hoogte-
punten-Roliins C73). Betty Carter
('77), Don Freeman ("77 en '78) Willis
Speciaal vandaag
Jackson ('78) maar ook de failures
(b.v. de eindeloze stoet EBU-groepen
uit 17) genadeloos en microskoplsch
bloot. Positieve noot bij deze kriti
sche opmerkingen is, hoe dan ook.
wel dat er plekke alles gedaan wordt
om het muzikale presteren In zo opti
maal mogelijke omstandigheden te
doen plaatsvinden, dat Nederlandse
musici op hun beurt naast de buiten
landse smaakmakers volwassen kan
sen krijgen
Woods en Gatortail'
terug
Voorronden en finale van het zg Jazz
Podium, het concours voor aanko
mende groepen solisten worden elke
festivaldag afgewikkeld in de Singer-
concertzaal van 13 tot 18 uur. De
finale wordt per traditie door de VAR
vastgelegd. Aankomende musici kun
nen voorts aan workshops meedoen,
die dit Jaar door de bassist Arnold
Dooyeweerd en de Amerikaanse
trompettist Jimmy Owens geleld
worden. Hiervan registreert de NOS
de slotconcerten op zondag. De
steeds uit vier optredens bestaande
avondprogramma's beginnen om 5
uur 's middags en zullen zich nu alle
afspelen in één grote tent in de tuin
van Singer.
De vrijdag opent met het sextet van
Charles Green, 34-jarige Amerikaan
se trompettist, die al Jaren in het
Limburgse actief is. Met hem spelen
de hier snel „gearriveerde" Ameri
kaan Keshavan Maslak (alt en bas
klarinet). Fred Leeflang en Willem
Kühne (tenor en piano) gekoppeld
aan good-old Jacques Schols (bas) en
drummer Max Bolleman. Daarna de
teurgkeer van altist Phil Woods (La
ren '75), het Theo Loevendie Consort,
waarin Ab Baars (ex-Ohm) nu tenor
en sopraan speelt en Hans Dulfer.
Loevendle's oude compaan. thans
een gastrol vervult. Workshopleider
Jimmy Owens mag met zijn eigen
kwartet de le dag afsluiten. Zijn gast
is trompettist Charles Sullivan.
Zaterdag spelen achtereenvolgens
het Wlm Overgaauw-Ferdinand Po-
vel Kwintet, een moderne gelegen
heidsformatie onder leiding van de
klarinettist John Carter, waarin o.m.
de fluitist James Newton en drummer
Philip Wilson, het Rotterdamse Bu-
ker-Sextet en de „beul" van Laren
vorig jaar. Willis „Gatortail" Jackson
(tenorsax) en de 61-Jarige altsaxofo
nist en bluesshouter Eddie „Cleanhe-
ad" Vinson. Zondags speelt het kwin
tet van Jan Rath, het vaste Nonet
van altist Lee Konitz met o.m.
Jimmy Knepper (trombone), Red
Rodney (trompet) en Ronnie Cubér
(bariton), het trio van Cees Slinger
met de blazers Piet Noordijk en Jes-
per Thilo, onbekende Deense ster.
Tenslotte is zangeres Helen Humes
(66). eens de opvolgster van Billie bij
Basie, voor de eerste maal in ons
land.
zal
ten
AMSTERDAM Het Rijksmuseum heeft Rembrandts schil
derij „Tobias en Anna" aangekocht. Rembrandt schilderdi
het paneeltje (39,5 bij 30 cm) in 1626 toen hij 20 jaar was. Hel
was zijn eerste meesterwerk, aldus het Rijksmuseum.
Het schilderij werd in 1913 heront- zij thuis meteen bokje, dat zij cadeaujiel
ii'i
dekt in een Russische verzameling.
Het kwam later in westers bezit en
werd in 1956 op de grote Rembrand-
ttentoonstelling in het Rijksmuseum
voor het eerst in ons land getoond. Na
sluiting van de tentoonstelling bleef
het werk in bruikleen bij het mu
seum. Het kon thans worden aange
kocht met financiële steun van CRM,
de Vereniging Rembrandt, het Prins
Bemhardfonds en de Rijksmuseum
stichting.
De volledige titel van de voorstelling
luidt: „Tobias beschuldigt Anna van
het stelen van een bokje." Het ver
haal is ontleend aan het (apocriefe)
oud-testamentische boek Tobias 2
vers 19-23 en 3 vers 1-6. Tobias is
blind en zijn vrouw Anna verdient het
geld met spinnen. Op een dag komt
heeft gekregen. Tobias denkt, dat zifcn
het heeft gestolen. Anna reageert vep|je(
ontwaardigd op die beschuldiging en
Tobias krijgt hevig berouw als hij de 01
ware toedracht verneemt en beseft, aai
dat hij het vertrouwen van zijn vrouw
heeft beschaamd. Vol zelfverwijt bidt
hij tot God. w
In de afgelopen jaren zijn twee ani
re vroegere werken van Rembram
voor het museum gekocht: een Mu:
cerend Gezelschap en een Zelfpi
tret. De jongste aanwinst voltooit
aankoopbeleid, dat er op was gericl
de Rembrandtverzameling te com|
pieteren met enkele vroege werki
van de meester.
Het schilderij met Tobias en Anna ii
permanent tentoongesteld in zaalf
220.
HENGELO (ANP) Onder de titel Beelden, Installaties,
Performances wordt van 11 augustus tot en met 21 september
in Hengelo een expostie gehouden van plastische kunsten uitpi
Noordoost-Nederland.
Van Gewest tot Gewest. Re
gionale rubriek met de volgen
de onderwerpen: herdenking
van het 400-jarig bestaan van
de hervormde gemeente van
Oostkapelle; de vergrote inzet
van trekpaarden bij de Staats-
bosbeherr werkzaamheden:
het mijnmuseum in Rolduc
(Limburg).
Ned. 1(18.59 uur
Camping. Speelfilm ge
maakt door het Werktheater in
Amsterdam. Met medewer
king van Joop Admiraal, Peter
Faber, Shireen Strooker, Mar-
ja Kok, Cas Enkelaar. Yolande
Bertsch. en vele anderen. Re
gie Thijs Chanowski. Het ver
haal gaat over mensen op een
familiecamping ergens in Ne
derland. Deze komedie werd
een jaar geleden voor het eerst
vertoond maar bleek het in de
bioscoop niet zo goed te doen.
In deze krant kreeg Camping
een slechte recensie, op de tv
kan hij misschien iets aardiger
overkomen.
Ned. 1(19.59 uur
Kenmerk zendt een reporta
ge uit over het onlangs in
West-Berlijn gehouden Afri
kaans cultureel festival „Hori-
zonte". Verder een interview
met de Nigeriaanse schrijver
Chinua Achebe, plus een over
zicht van boeken van Afri
kaanse schrijvers die vertaald
en voorhanden zijn In Neder
land
Ned. 2/19.25 uur
ADVERTENTIE
Het eerste meesterwerk van Rembrandt dat hij op twintig
jarige leeftijd maakte en dat het Rijksmuseum in Amster
dam heeft aangekocht. Het schilderij was al vanaf 1956 in het
museum te zien.
Esso Mix heeft nu een nieuwe sterke
mengverhouding van 1:50. Daarom
bieden we tijdelijk dit gekke tijgerjack aan
voor maar f12,50.
Je kunt 'm bestellen bijjdke Esso
Mix-pomp, zorg dat je i
snel bij bent
HILVERSUM De NOS wil door
gaan met een dagelijkse parlementai
re televisierubriek. Maar of dat de
komende winter zal geschieden op de
wijze waarop dat door het team van
„Den Haag-Vandaag" werd gedaan,
staat nog niet vast.
Jan de Troye, commissaris televisie
van de NOS, zei dit gisteren raar
aanleiding van de ontslagaanvraag
van Ton Planken en Fred Verbakei.
Planken wordt per 1 november we
tenschappelijk medewerker aan de
Erasmusuniversiteit in Rotterdam en
Verbakei gaat 1 oktober als docent
werken aan de School voor de Jour
nalistiek in Utrecht.
De Troye zei vooral het vertrek van
Planken, nadat deze was afgestu
deerd. wel al geruime tijd verwacht te
hebben, maar toch uitermate te be
treuren. „Hij heeft op een zeer moei
lijke post voortreffelijk werk gedaan
en het zal met het oog daarop niet
eenvoudig zijn op korte termijn een
waardig opvolger te vinden", aldus de
programmacommissaris.
De Troye zei wel hoe dan ook te
willen vasthouden aan dagelijkse
parlementaire berichtgeving in goede
coördinatie met de mensen van het
NOS-journaal. Hoe een en ander zal
uitpakken hangt volgens hem echter
af van de opvolging van Planken.
Wat de toekomstige bnerichtgeving
over het Europese parlement betreft
zei De Troye dat daarover binnen de
groep ..Panoramiek" al druk wordt
gesproken. Men is het echter nog niet
eens over de formule. De vraag is
namelijk volgens De Troye of dat
Europese parlement genoeg „nieuws"
zal opleveren voor een dagelijkse ru
briek. „Misschien moeten we Wel vol
staan met documentaires van tevo
ren en achteraf bij bepaalde onder
werpen."
AMSTERDAM Actrice Marina de
Graaf heeft voor haar (hoofd)-rol in
de Nederlandse film Het Debuut van
regisseuse Nouchka van Brakel de
grote prijs voor de beste actrice van
het filmfestival in Oxford, Engeland,
gekregen. Een woordvoerder van het
Tuschinski-concern deelde dit giste
ren mee.
Marina de Graaf was vijfiten jaar oud
toen de film in 1976 werd opgenomen.
In Het Debuut speelt zij een jonge
scholiere die een relatie aangaat met
een getrouwde man van middelbare
leeftijd. Gerard Cox speelde haar
minnaar. Het Debuut is gebaseerd op
de gelijknamige roman van Hester
Albach
Het bijzondere van deze tentoonstel
ling is volgens de Hengelose Commis
sie Beeldende Kunst vooral dat de
kunstwerken niet worden geëxpo
seerd in een bepaalde ruimte of in een
park, maar worden verspreid over de
hele binnenstad. „En op zo'n manier
dat men eenvoudig niet om de kunst
heen kan." zo stelde de organisa
toren.
Tevens beogen zij met de expositie
een verantwoorde momentopname te
geven van deze tak van kunst anno
1979. Verder heeft Hengelo met dit
evenement kunstenaars willen stimu
leren vrij-monumentaal werk te ma
ken. Door hoge investeringen komen
ze daar tegenwoordig nauwelijks
meer aan toe. Zeven kunstenaars
hebben de opdracht gekregen voor
een bepaalde plek In Hengelo een
monumentaal werkstuk te ontwer
pen en uit te voeren.
Van andere kunstenaars wordt even
eens zoveel mogelijk nieuw werk
geëxposeerd. Ook is er een groep ex
posanten van wie het werk niet drie
dimensionaal is, maar een tijdelijk
karakter draagt. Het gaat hierbij on
dermeer om handelingen (performan
ces), foto- en videoregistratie of invul
ling van ruimten (installaties).
Minister Gardeniers van CRM zal de
tentoonstelling op 11 augustus ope- in
nen. In aansluiting daarop is er die
dag in Hengelo een discussie over de
noodzaak van een grotere decentrali
satie van het beeldend-kunstbeleid.
De organisatoren van de expositie,
waaraan 27 kunstenaars uit het Noor
den en het Oosten van het land deel
nemen, vinden de Hengelose manifes
tatie een goed voorbeeld van zo'r
regionaal gericht beleid.
Een van de drie plastieken van Gerard Walraven die een
plaatsje vonden in bet Prins Bemhard Plantsoen.
