Reacties akkoord Rhodesië afwijzend Israël dreigt met breuk Guinee jubelt over val Macias Vakantie in de Italiaanse politiek 7 - Arabieren in zuiden Iran geëxecuteerd Britse metaal staakte een dag Als VS sleutelen aan resolutie 242 Lekker ruiken mag in China Opstand Af ghanistan kostte 300 levens Kabinetscrisis naar het najaar verschoven j :Het zat erin dat Italië dezer dagen na een kabinetscrisis van meer dan een half jaar weer een echte regering zou krijgen. De naderende vakantie maakte de vorming van een overgangskabinet eenvoudig noodzakelijk. i DINSDAG 7 AUGUSTUS 1979 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 LUSAKA, SALISBURY JAP, AFP, Reuter) De reacties van de blank-zwarte regering van Zimbabwe-Rhodesië en van het Patriottisch Front dat haar bestrijdt op het akkoord over !(l Zimbabwe-Rhodesië zijn afwijzend. Beide partijen houden ;tj echter een slag om de arm inzake het plan dat voorziet in een nieuwe grondwet, die door Londen wordt opgesteld, een grondwetgevende conferentie voor alle partijen, en tenslotte J verkiezingen onder Brits toezicht. LUSAKA (AFP) Het document dat is goedgekeurd door de leiders van de 39 delegaties naar de Ge menebest-conferentie in Lusaka, luidt als volgt: „Betreffende de situatie in Rhodesië hebben de regeringsleiders: Bevestigd dat zij volledig toe gedaan blijven aan een authen tiek zwart meerderheidsbewind voor het volk van Zimbabwe. Erkend dat de huidige grond wet, krachtens de interne regeling, op belangrijke terreinen lacunes vertoont. Volledig het feit aanvaard dat het de constitutionele verant woordelijkheid is van de Britse regering om wettige onafhanke lijkheid te verlenen aan Zimbab we op basis van meerderheidsbe- stuur. Erkend dat het zoeken naar een duurzame oplossing een zaak is van alle bij het conflict betrokken partijen. Verklaard dat zij zich intens bewust zijn van de dringende noodzaak om tot een dergelijke regeling te komen, en de vrede te hergeven aan het volk van Zim babwe en zijn buren. Gemeend dat onafhankelijk heid op basis van meerderheidsbe- stuur de aanvaarding vereist van een democratische grondwet met passende waarborgen voor de minderheden. Erkend dat de regering, te vor men op basis van deze onafhanke lijkheids-grondwet, moet voortko men uit vrije en eerlijke verkiezin gen, onder toezicht van de Britse regering in aanwezigheid van waarnemers van het Gemenebest. Ingestemd met het standpunt van de Britse regering, volgens hetwelk de geëigende procedure om deze doelen te bereiken be staat uit het bijeenroepen van een constitutionele conferentie waar voor alle partijen uitgenodigd zul len worden. En gemeend dat stopzetting van de vijandelijkheden en ophef fing van de sancties een hoofddoel moet zijn bij de uitvoering van een duurzame regeling. De premier van Zimbabwe-Rhodesië, Abel Muzorewa, noemde het plan van de Britse regering, dat door de Geme nebest-conferentie in Lusaka is goed gekeurd, „een belediging voor de kie- zers en de regering" van zijn land. Als leide in april in Zimbabwe Rhodesië Jti i gehouden verkiezingen volgens het beginsel „een man, een stem" niets betekenen, dan kunnen we helemaal opnieuw beginnen, aldus Muzorewa. Muzorewa zei te hopen dat de Britse regering haar „gezond verstand" zou gebruiken, inzake Rhodesië, maar voegde daaraan toe dat verschillende punten uit het plan voor Zimbabwe- ld Rhodesië nog om opheldering ij vragen. 'Muzorewa beoordeelde positief dat de Gemenebest-conferentie heeft aanvaard dat er een nieuwe realiteit in bestaat in Zimbabwe-Rhodesië, nu er een einde is gekomen aan de blanke minderheidsegering, en er een over wegend zwart bewind aan de macht is act", gekomen. hc| Onaanvaardbaar „Voor de^ZAPU de vleugel onder leiding van Joshua Nkomo van het 1 Front is met name het ielde Britse toezicht op nieu- frkiezingen in Zimbabwe-Rhode- onaanv.aardbaar. ZAPU-woord- •X LONDEN (AFP) Grote sectoren' van de Britse metaalindustrie waren gister volledig verlamd door een na tionale staking van 24 uur, waartoe zo'n 2 miljoen werknemers waren opgeroepen. De stakingsoproep werd voor 100 procent opgevolgd in de automobielindustrie en in de vliegtuigbouw. British Leyland moest zijn bedrijven in Midden-En- geland sluiten en bij British Aero space kwam de produktie volledig tot stilstand. 5 e' nHet Britse vakverbond van de me- I 'm laalarbeiders eist een minimumloon I j van 80 pond (370 gulden) per week. I. Daartegenover staat een aanbod van 1 HA WArbimvAi de werkgevers van maximaal 70 I pond per week. I Het is een van de grootste arbeidsge- l schillen sinds op 3 mei de conserva- t fc tieve regering van mevrouw That cher aan de macht kwam. voerder Willie Musarrurwa noemde dit „onrealistisch". Hij hekelde de veronderstelling dat de huidige Brit se regering onpartijdig is, maar zei net als Muzorewa dat de reactie slechts voorlopig is omdat het Pa triottisch Front nog niet over de de tails van de voorstellen beschikt. „Als we de bijzonderheden kennen ziet onze reactie er mogelijk anders uit." Musarrurwa meent dat de zaak Zim babwe-Rhodesië niet langer kan wor den beschouwd als een koloniale kwestie. Door het falende Britse be leid en Brits racisme is het een zaak van oorlog geworden, zei hij. De woordvoerder van de ZAPU be schuldigde de Britse regering ervan in wezen het bewind van Muzorewa te willen voortzetten. Dit kwam in april aan de macht nadat verkiezingen wa ren gehouden op basis van een grond- wét met uitgebreide bevoegdheden in handen van de blanke minderheid. President Julius Nyrere van Tanza nia de voorzitter van de frontlij nsta- ten (Zimbabwe-Rhodesië's zwarte buurlanden) zei dat hij zal proberen het Patriottisch Front te overtuigen van de redelijkheid van het plan. De Britse premier Margaret Thatcher wier regering het plan voor Zim babwe-Rhodesië samen met een aan tal andere Gemenebest-landen heeft opgesteld verweerde zich tegen de kritiek van haar eigen conservatieve partij, met de opmerking dat Londen alleen was komen te staan, en het bloedvergieten groter was geworden, als Groot-Brittannië de regering-Mu- zorewa had erkend „De Afrikaanse landen zijn veel meer op hun stand punt teruggekomen dan ik", aldus mevrouw Thatcher. De Rhodesia Herald, een krant die goed het denken van de blanke min derheid in hét land aanvoelt, vroeg zich af of de conservatieve premier Thatcher mogelijk een vermomde La bour-premier is. „Hoe heet ze ook weer Harold Thatcher, Jim That cher? vroeg de krant zich af, zin spelend op de Labour eerste minis ters Harold Wilson en Jim Callaghan. Van de huidige conservatieve rege ring in Londen was iets anders te verwachten dan het opnieuw afdraai en van een oude plaat, met de overbe kende voorstellen van een conferen tie van alle partijen, inbegrepen de „terroristische leiders", aldus de Rho desia Herald. Bewoners van Hirosjima herdachten gisteren dat het 34 jaar geleden was dat de atoombom op de s Meer dan 30.000 mensen lieten daardoor het leven. TEL AVIV, HAIFA (Reuter, AFP, UPI, AP) Israël dreigt het vredesakkoord met Egypte op de helling te zetten als de Verenigde Staten het initiatief nemen tot het wijzigen van resolutie 242 van de Veiligheidsraad. Dit is volgens Israëlische kranten on geveer de inhoud van het telegram,, dat het kabinet zondagavond aan de Amerikaanse minister van buiten landse. zaken Cyrus Vance heeft ge zonden. De inhoud van dit telegram, dat tot stand kwam na een openlijke veroordeling van de Amerikaanse toenadering tot de Palestijnse Bevrij dingsorganisatie PLO, werd niet offi cieel bekend gemaakt. recht op een bestaan binnen veilige en algemeen erkende grenzen. De VS zouden deze resolutie willen aanpas sen, zodat die ook voor de Palestijnen aanvaardbaar is. Twee dagbladen in Tel Aviv meldden gisteren dat het Israëlische kabinet Vance heeft laten weten zich niet gebonden te achten aan de verplichtingen van het vredes akkoord met Egypte, als de VS deze stap ook werkelijk nemen. De waarschuwing volgde op steeds .Vastgelopen sterker wordende aanwijzingen dat de Verenigde Staten toenadering zoe ken tot de PLO. Resolutie 242 vraagt van Israël terugtrekking uit de bezet te gebieden en garandeert Israël het Israël heeft zondag nog eens duide lijk laten weten onder geen enkele voorwaarde te willen onderhandelen met vertegenwoordigers van de PLO. TEHERAN (AFP, Reuter, AP) In de Zuidiraanse pro vincie Khoezestan is de span ning na de executie van twee Arabieren weer sterk toegeno- men. Bij gevechten tussen be- r woners, die streven naar auto nomie voor hun provincie, en regeringstroepen werd giste ren een jongen gedood. De twee geëxecuteerde mannen be- L hoorden tot een groep van 21 „contra revolutionairen", die terecht stonden wegens het opblazen van een oliepijp leiding in deze olierijke provincie. Door deze explosie werd de toevoer van een grote raffinaderij afgesloten t en ontstond er een gebrek aan olie. T Onmiddellijk na de aanslag waren al drie Arabieren door revolutionaire ra den geëxecuteerd. De executies van gisteren bracht het totaal aantal te rechtgestelde mensen sinds het begin van Khomeini's islamitische revolu tie, in februari van dit jaar, op 333. Een 11-jarige jongen kwam om het leven en drie andere mensen raakten ernstig gewond toen een granaat ont plofte bij het politiebureau in Aba- dan. In deze stad staat de grootste olieraffinaderij ter wereld. Arabieren in dit gebied willen niets met de rege ring in Teheran te maken hebben en vechten voor autonomie. Uit de voorlopige tellingen van de vrijdag gehouden verkiezingen is dui delijk geworden dat aanhangers van ayatollah Khomeini een ruime meer derheid hebben behaald in de 73 le den tellende vergadering, die het ont werp voor een nieuwe grondwet in Iran moet gaan bestuderen. De offi ciële uitslag zal pas tegen het einde van deze week bekend worden ge maakt. Eerst zal er nog een onder zoek worden ingesteld naar de talloze klachten over fraude, die zou zijn gepleegd door geestelijken die de lijn van Khomeini volgen. Met name uit de zuidelijke provincies kwamen veel beschuldigingen over intimidatie bij de stembussen. Prinses Asjraf, de zuster van de uit Iran verdreven sjah, riep gisteren de Iranezen op in opstand te komen te gen het bewind van Khomeini. In een gesprek met Radio Luxemburg ver klaarde de prinses: „Ik roep alle Ira nese vrouwen op om in opstand te komen, om hun sluiers te verscheu ren, om hun ketenen die hen gevan gen houden te verbreken en om hun vrijheid te herwinnen." Zij riep de vrouwen op om hun mannen bij te 'staan in „de strijd, die Iran zijn grootsheid moet terugbrengen." President Macias. Van een onzer redacteuren Alle politieke gevangenen in Equatoriaal Guinee zijn vrijgela ten na de staatsgreep van vorige week vrijdag, die een eind heeft gemaakt aan elf jaar gruwelbewind van president „voor het leven" Francisco Macias Nguema. De bevolking van het kleine Westafrikaanse land danst op straat en jubelt over de komst van een nieuw bewind, dat heeft aangekondigd de rechten van de mens in ere te houden. De Egyptische premier, Moestafa Khalil, zei gisteren dat ook zijn rege ring streeft naar wijziging van deze resolutie. Dat zou de mogelijkheid bieden het Palestijnse vraagstuk te betrekken in de vredesonderhande lingen, aldus de premier. Hij deed deze uitspraken in Haifa, waar Israë lische, Egyptische en Amerikaanse delegaties gisteren bijeen kwamen in een nieuwe ronde onderhandelingen over de Palestijnse autonomie op de door Israël bezette Westelijke Jor- daanoever en in de Gazastrook. Vol gens waarnemers zijn de onderhande lingen gisteren volledig vastgelopen op meningsverschillen over de poli tieke toekomst van Jeruzalem. De toekomst van Jeruzalem is het heetste hangijzer dat nog tussen Is raël en Egypte moet worden geregeld. Egypte wil dat het door Israël bezette oostelijke stadsdeel van Jeruzalem wordt opgenomen in een regeling voor Palestijnse autonomie. De Egyptische premier noemde gisteren de houding van Israël in deze kwestie „onveranderd negatief". De delega ties komen vandaag weer bij elkaar om te zoeken naar een opening in de impasse. Het ministerie van buitenlandse za ken in Washington liet gisteren weten dat het overleg, dat Egypte. Israël en Amerikfi deze wek in Washington zouden voeren, is uitgesteld tot sep tember. Dit overleg was bedoeld om de verschillen van mening tussen Egypte en de VS enerzijds en Israël anderzijds over de terugtrekking uit de Sinaï bij te leggen. De nieuwe machthebber, kolonel Te- odoro Abiano Nguema Mbazogo, heeft een militaire revolutionaire raad ingesteld, die het geteisterde land weer op de been moet helpen en contacten moet aanknopen met de buitenwereld. Het landje had zich tijdens het be wind van Macias verschanst achter zijn eigen grenzen. Nieuws over de vroegere Spaanse kolonie kwam nau welijks naar buiten. Journalisten werden niet toegelaten. Alleen de vluchtelingen berichtten over het Equatoriaal Guinee van Ma cias, waar toestanden heersten die te vergelijken waren met die in het Oe ganda van Idi Amin. Tot 1968 hadden de Spanjaarden het voor het zeggen in hun kilonie. Onder druk van de Verenigde Naties werd het land in 1968 onafhankelijk. Maci as Nguema won met een meerderheid van 27.000 stemmen de verkiezingen en kon beginnen aan zijn eigen ma nier van leiding geven. Equatoriaal Guinee ligt tussen Ga bon en Kameroen aan de westkust van Afrika en telt slechts 400.000 in woners. Zeker eenderde van de bevol king is onder het bewind van Macias gevlucht. Anderen werden zonder vorm van proces opgepakt en gevan gen gezet of gedood. Het land had voor de komst van Macias een rede lijk sterke economie. Hout, cacao, koffie en bananen waren de uitvoer- produkten. De economie is sedert dien sterk verzwakt. Alleen de presi dent, de leden van zijn regering, mili tairen en politiemensen hadden een regelmatig inkomen. De bevolking was ondervoed en elementaire le vensbehoeften (kleding, zeep) waren niet te krijgen. Het onderwijs lag plat, omdat veel leerkrachten werden gearresteerd of vermoord. Onderdrukking De bevolking werd sedert Macias in 1968 aan de macht kwam steeds meer onderdrukt. De grondwet, eens op democratische wijze tot stand ge bracht, werd terzijde geschoven, het parlement afgeschaft en de ministers mochten als versiering figureren. Op allerlei manieren overtrad het schrik bewind van Macias de rechten van de mens. Amnesty International heeft meerdere malen gewezen op de vele martelingen, de moorden, de dwang arbeid en noemde het regime een van de „meest wrede en onvoorspelbare in de wereld". Macias heeft zeker ze ven ministers om zeep laten brengen. In 1969 richtte hij een paramilitaire beweging op met de naam „de jeugd marcheert met Macias". In 1972 benoemde Macias zichzelf tot „president voor het leven" en stelde een grondwet op ter ere van zichzelf. De kinderen van Equatoriaal Guinee moesten liedjes leren met teksten als „God schiep Equatoriaal Guinee naar de wil van papa Macias en zon der hem is er geen Equatoriaal Guinee". De vroegere Spaanse kolonie bestaat uit twee delen: het vasteland en de eilanden met als voornaamste Macias Nguema, vernoemd naar de dictator. Deze liet op dit eiland 20.000 mensen als slaven dwangarbeid verrichten op de cacaoplantages. In 1969 overwoog Spanje om een in val te doen in de vroegere kolonie, nadat vele Spanjaarden waren geëxe cuteerd. Macias riep de hulp van de Verenigde Naties in en vroeg om blauwhelmen die hem konden be schermen tegen de vroegere koloniale overheersers. Er werd een overeen komst. bereikt en alle blanken in het land mochten vertrekken. Madrid heeft sedertdien verboden te publice ren over Equatoriaal Guinee, om de woede van Macias niet nog groter te maken. Macias kon rustig verder re geren en maakte van zijn land „het concentratiekamp van Afrika". In hoeverre daarin nu verandering komt moet worden afgewacht. Zijn opvolger Teodoro Abiana Ngueme Mbazogo was lange tijd een naaste medewerker van Macias, en een ver familielid van de verdreven dictator. TOKIO (AP) In China Is parfum weer helemaal „in". In de kwade dagen toen de „ben de van vier" het nog voor het zeggen had, aldus het bericht, werd reukwerk beschouwd als „dienstverlenend aan de bour geoisie", maar dat was thans voorbij en de parfumindustrie draaide nu op volle toeren. In 1978 was er in het hele land in 32 bedrijven 14.565 ton aan reukwerk vervaardigd, 16 pro cent meer da in 1977. ISLAMABAD (AFP. Reuter) Het bewind van Afghanistan lijkt de toe stand weer onder controle te hebben, ,na een bloedige opstand van islamie- 'ten en muitende militairen. Af en toe worden er nog schoten gehoord en de situatie is zeer gespannen. Volgens diplomatieke kringen heb ben de gevechten, die zondag uitbra ken, naar schatting zeker 300 men senlevens geëist. Behalve pantser voertuigen en Mig-vliegtuigen ge bruikte het zestien maanden geleden door een bloedige staatsgreep aan de macht gekomen bewind van presi dent Noer Mohammed Taraki de mo dernste helikopters van Sowjet-öia- ketij. j -door J. den Boef Maar het vakantiekabinet Cossiga Italië houdt namelijk in augustus j vakantie is geen Jang leven beschoren. j - Het minderheidskabinet van de 51-jarige I !.van Sardinië afkomstige christen-demo craat Francesco Cossiga zal waarschijnlijk .dank zij stemonthouding door de sodalis- - ten van Bettino Craxi niet worden wegges- "temd. De samenstelling van dit kabinet, waarin christen-democraten, sociaal-demo- «craten en liberalen samenwerken, is zó -zwak dat alleen daaruit al blijkt, dat haar «.optreden zeer tijdelijk zal zijn. "Mogelijk blijft Cossiga aan tot kort voor het •4n het najaar te houden congres van de ^Christen-democratische Partij. De socialis ten zullen dan de tijd gekomen achten om »het kabinet van Cossiga ten val te brengen de congresgangers duidelijk te maken, ""dat er beslissingen genomen moeten wor- t den die een eind maken aan de impasse. Het 'Js echter de vraag, of deze waarschuwing zal helpen. 5 -Te verwachten valt dat de christen-demo- ..craten ook in het najaar zullen volharden in hun weigering de communistische partij als regeringspartner te aanvaarden. In dat ge val kan Italië alleen geregeerd worden, als de oude centrum-linkse coalitie wordt her steld, waarin christen-democraten samen werkten met socialisten, sociaal-democra ten en republikeinen. En daar voelen de socialisten niets voor. Eén van de voornaamste redenen voor de weigering van de socialisten om aan het herstel van zo'n coalitie mee te werken, is de vrees dat zij bij volgende verkiezingen even tuele steun aan de christen-democraten moeten bekopen met stemmenverlies aan de communistische partij van de eveneens van Sardinië afkomstige Enrico Belinguer. Een andere even belangrijke reden is dat een belangrijk deel van de socialistische partij blijft vasthouden aan samenwerking met de communisten. Falen socialisten 'Het feit dat Italië zo'n grote communisti sche partij heeft, is te wijten aan een Histo risch falen van de socialistische partij om de rol te vervullen, die zij in de meeste democratische landen van Europa heeft ge speeld. Zij bracht in de jaren twintig de dictator Benito Mussolini voort en bleef tijdens diens bewind in gebreke om het' verzet tegen de fascistische dictatuur mede te organiseren. De communistische partij die zich wél ac tief tegen het regime van Mussolini keerde, vulde het door de socialistische nalatigheid ontstane vacuüm op. Na het einde van de Tweede Wereldoorlog bleken de socialisten niets geleerden te hebben. Zij schuwden regeringsverantwoordelijkheid en maakten zich voornamelijk druk over de zuiverheid van de partijleer. Voor compromissen was geen plaats. Op deze wijze stelden zij de communisten in staat de plaats in te nemen die zij eigenlijk zelf zouden moeten bezetten. Pas in de loop van de jaren zestig drong het besef door dat er een drastische stap moest worden ge daan om te proberen, een verdere afbraak van de partij te voorkomen. Socialisten en sociaal-democraten werden het eens over hereniging en regeringssamenwerking met de christen-democraten werd voor het eerst mogelijk. In het begin van de Jaren zeventig was de liefde echter al zozeer bekoeld, dat de here niging van socialisten en sociaal-democra ten ongedaan moest worden gemaakt. Er kwam tevens een eind aan de samenwer king tussen socialisten en christen-demo craten. Bij de parlementsverkiezingen bleèk de communistische partij de lachen de derde te zijn. Als gevolg daarvan nam de invloed van degenen die vóór samenwer king met de communisten waren, binnen de socialistische partij toe. Geen communisten Het zou echter onjuist zijn het mislukken van de centrumlinkse coalitie uitsluitend toe te schrijven aan de onvruchtbare dis cussies binnen de socialistische partij. De christen-democraten hebben eigenlijk nooit ernstig geprobeerd om het functioneren van zo'n coalitie op de lange termijn mogelijk te maken. Hun conservatisme maakte het de socialistische leiders moeilijk om de weer standen binnen de eigen partij weg te nemen. In wezen is daarin nog geen verandering gekomen. De christen-democraten zijn zó onderling verdeeld, dat zij blijven proberen om van de nood een deugd te maken. De jongste algemene verkiezingen hebben een situatie bevestigd, waarin zonder medewer king van de christen-democratische partij onmogelijk een regering kan worden ge vormd. En de partijleiding kiest gemakshal ve de weg van de minste weerstand. Zij kan dit doen omdat de Communistische Partij, die in januari het minderheidskabi net van de christen-democraat Giulio An- dreotti ten val bracht, blijkt te volharden in haar weigering om een kabinet te steunen waaraan zij zelf geen minister mag leveren. De parlementaire steun die zij in de afgelo pen jaren aan christen-democratische min derheidskabinetten gaf moest de Commu nistische Partij bij de Jongste verkiezingen met een fors verlies bekopen. Aangezien de christen-democraten mede verantwoordelijk zijn voor het feit, dat zon der de steun van de communisten moet worden geregeerd, mag van hen worden verwacht dat zij op hun congres in het najaar stappen zullen ondernemen om de socialisten een reël aanbod te doen. Alleen dan bestaat er een kleine kans, dat de weerstanden binnen de socialistische partij worden overwonnen. Ander systeem? Mochten de christen-democraten opnieuw in gebreke blijven dan kan Italië niet meer naar behoren geregeerd worden. Een nieu we gang naar de stembus is uitgesloten. Omdat de Italianen pas op 3 Juni hun stem hebben uitgebracht en er bovendien nauwe lijks verschuivingen kunnen worden ver wacht die voor een doorbraak zullen zorgen. Meer en meer wordt nu gepraat over dé Premier Cossiga mogelijkheid om in Italië een presidentieel systeem in te voeren. Het lijkt echter uitgesloten dat een dergelij ke grondige wijziging een twee-derde meer derheid in het parlement zal opleveren. De kleine partijen voelen niets voor hun eigen opheffing. En ook de christen-democraten zullen niet meeden, als zij de voordelen tegen de nadelen afwegen. Daarom moeten zij de komende maanden gebruiken om een zinvolle samenwerking met de socialisten mogelijk te maken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 7