Fortenbouwer vergroot oren en ogen
Van der Luit
Bloemencorso
Omstreden onderzoek Amerikaanse architect veiligheid Bijlmer
Opnieuw relletjes
in Haagse wijk
Gewijzigd voorstel
Vaassens centrum
Toor verslaafden
Urinoirs
opgedoekt
Stalen hekken
en hangsloten
in nieuw jasje
Begrafenissen-Crematies
Begrafenis- crematie
verzorging sinds 1892
Kerkhof en zn.
Rond de Kerk
- ZATERDAG 4 AUGUSTUS 1979
REGIO DEN HAAG
TROUW/KWARTET
H{
door Frits van Exter
AMSTERDAM De Amsterdamse Bijlmermeer wordt dezer dagen vereerd
met een bezoek van professor Oscar Newman. De Amerikaanse architect heeft
in zijn vaderland furore gemaakt als deskundige in de relaties tussen stede-
bouw en criminaliteit. De gemeente Amsterdam wil zijn kennis aanwenden
ten bate van de Bijlmer. Newman zal zich buigen over de criminaliteit, de
leegstand en het vandalisme in die nieuwe stadsdeel.
9i. In de Bijlmer (circa 37.000 in
woners) is niet iedereen daar
gelukkig mee. Bewoners en
anderen vrezen een overdre-
9r ven nadruk op de onveilig
heid. Een stigma dat vooral
de flat Gliphoeve, waar veel
Surinamers wonen, al lange
tijd met zich meedraagt. Het
„knelpuntenonderzoek" van
de Amerikaan zal op ongezon
de wijze de indruk versterken
dat het in de Bijlmer zo heel
venders zou zijn dan in een
willekeurig ander stadsdeel.
Gliphoeve is altijd het zorgenkindje
in Amsterdam geweest. De grote con-
centratie van kinderrijke Surinaamse
migrantengezinnen in de krappe flats
'leverde dit deel van de Bijlmer een
slechte naam op. verloedering, bero
vingen. diefstal, geweld, vandalisme.
„-i>verbewoning. kraakacties. huur
schulden, drugs.
De symptomen van het slechte leef
klimaat zijn vooral op het technische
vlak bestreden. De geldstromen van
het ministerie van CRM worden voor
het leeuwedeel aangewend voor de
strijd tegen het verval. De herstel- en
schoonmaakkosten werden vorig Jaar
voor Gliphoeve op vijf miljoen ge
raamd. Een technische ploeg, inmid
dels ..ingekrompen'' tot circa dertig
mensen, staat paraat om lekkende
kranen en ingegooide ruiten te repa
reren. In de stille uurtjes houden de
werklieden er een complete dieren
tuin op na in het plantsoen. De bewo
ners van andere flats in de Bijlmer,
die ook niet probleemloos zijn, kijken
soms vol afgunst naar deze service
verlening.
De gemeente herleidde de problemen
tot de opeenhoping van de leden van
'een etnische minderheid. Ambtena-
ren poogden dan ook hardnekkig de
flats blanker te krijgen. Toen bleek
dat Nederlandse gezinnen met geen
stok in Gliphoeve waren te krijgen,
werden studenten en werkende jon
geren geronseld. Tot ongenoegen van
de Surinaamse bewoners die zitten te
springen om meer woonruimte. Na
een korte stilte aan het kraakfront
zijn er uit protest de laatste tijd weer
enkele woningen, bestemd voor blan
ken. bezet. Het „inplaatslngsbeleid"
is volgens de jongste gemeentelijke
normen eigenlijk volstrekt taboe,
maar Gliphoeve is altijd al als een
geval apart behandeld De werving
van geboren Nederlanders heeft er
toe geleid dat Gliphoeve 2 (271 wonin
gen) nu voor 50 procent door Surina
mers en voor 50 procent door niet-
Surinamers bewoond wordt. In Glip
hoeve 1 (374 woningen) wonen nog
steeds ongeveer 2000 Surinamers.
Typisch produkt
Een ambtelijke stuurgroep adviseer
de vorig jaar een bredere aanpak voor
Gliphoeve. De leden pleitten In een
rapport voor meer aandacht voor de
verschillende oorzaken van de moei
lijkheden in de Bijlmer: werkloos
heid. verschil in cultuur, gebrekkige
huisvestig, weinig toekomstverwach
tingen. onderwijsproblemen. Het wel
zijnswerk zou beter georganiseerd
moeten worden. De ambtenaren advi
seerden ook iets aan het gebouw zelf
te gaan doen. Zij constateerden dat
de flat een typisch produkt is van de
Nederlandse normen en opvattingen,
die niet overeenkomen met de Suri
naamse. Door eenvoudige stede-
bouwkundige voorzieningen zou de
sociale controle verbeterd kunnen
worden. „Het gaat erom dat men in
de woonomgeving veilig is en zich
veilig voelt," aldus de ambtenaren.
De heer M. Essenberg, hoofd afdeling
verenigingswonen van de dienst her
huisvesting. is degene die de contac
ten onderhoudt met de woningbouw
verenigingen die Gliphoeve beheren.
Het wel en vooral het wee van de
Bijlmer lijkt hem meer aan het hart
te gaan dan menige bewoner. Tijdens
inspectiebezoeken raadt hij metge
zellen steevast aan onder de balkons
te blijven lopen met het oog op de
vuilniszakken of oude televisietoe
stellen. die van tijd tot tijd over de
ballustrades zouden worden gegooid.
RIJNSBURG Het 33e bloemencorso van Rijnsburg gaat
vanmiddag om een uur van start vanaf de veillnghal Flora in
Rijnsburg. Tussen twee uur en hall vijf rijdt de stoet door
Oegstgeest en Leiden. Leiderdorp is dit jaar niet in de route
opgenomen. De reden daarvan is dat de Doelenkazerne in
Leiden niet meer beschikbaar is als rustpunt. Nu wordt
gebruik gemaakt van het Groenoordterrein, en dat ligt vol
gens Nlc. Hemmes, voorzitter van Flora, ongunstig ten opzich
te van Leiderdorp.
De tweede reden waarom Leiderdorp
niet aangedaan wordt door de bloe-
menparade is dat de publieke belang
stelling in Leiderdorp altijd zeer ge-
bti
•'DEN HAAO Het is deze week enke
le dagen achtereen onrustig gebleven
op het Alberdingk Thijmpleln in Den
Haag. Donderdagavond laat heeft de
•politie met vijftig man van de mobie
le eenheid een eind gemaakt aan ver
nielingen op het plein. In tegenstel
ling tot de dag daarvoor behoefden er
geen charges te worden uitgevoerd.
Rond een uur of twee In de nacht van
donderdag op vrijdag keerde de rust
terug In de buurt. De politie heeft een
dertigjarige man aangehouden. En-
Jf£ie buurtbewoners crossen al enkele
aagen met oude auto's op het plein
rond. waarbij ondermeer opzettelijk
tegen lantarenpalen is opgereden.
Toen de brandweer afgelopen woens
dag een auto weg wilde slepen ont
stond er een relletje waarbij de politie
hard moest ingrijpen. De vernielin
gen breidden zich donderdag uit tot
het ingooien van ruiten en de sloop
van een wachthuisje bij een bushalte.
BPE (ANP) B. en W. van Epe hebben
de gemeenteraad voorgesteld een
«tuk grond aan de Apeldoomseweg ln
.^faassen aan te kopen waarop defini
tief een opvangcentrum voor drugs
verslaafden zou kunnen worden ge
bouwd. Tegen de plaats van het tljde-
'ftjk onderkomen aan de Van Rle-
»toeeckstraat ln Vaassen, vlakbij een
lagere en een kleuterschool, had de
bevolking zoveel bezwaren dat zij ln
mei de kinderen enkele dagen thuis
hield
Volgens B. en W. Is het terrein aan de
Apeldoomseweg uitermate geschikt
foor „het beoogde doel". De aankoop
"k^mt ln de raadsvergadering van 23
Augustus aan de orde. Het gemeente
bestuur heeft een wijziging van het
bestemmingsplan voor het terrein in
JOorbereldlng genomen en wil het
nuidtge noodgebouw van het opvang
centrum zo spoedig mogelijk naar het
nieuwe terrein overbrengen ..om de
voortgang van het werk van de pro-
lectgroep te waarborgen".
ring ls. Evenals in voorgaande jaren
verwachten de organisatoren weer
dikke rijen mensen langs het par
cours. Het aantal belangstellenden
werd vorig jaar geschat op een
250.000.
Het corso draagt dit Jaar het motto:
„Schilderen met bloemen". Er zijn 13
praalwagens te zien waarop dit the
ma wordt uitgewerkt. De zogenaam
de „levende schilderijen" zijn gear
rangeerd door Van der Berg, en geven
een beeld van verschillende schilde
rijen van beroemde vaderlandse
schilders. Onder anderen zijn „De
Stier" van Paulus Potter. „De Aard
appeleters" van Vincent van Gogh en
„De Molen bij Wijk bij Duurstede"
van Jacob Ruysdael ln bloemen en
delftsblauw verwoord.
De decoratie is verzorgd door de me
dewerkers van Joop Visser, die er ln
totaal drie maanden aan gewerkt
hebben. De bloemen zijn Ingestoken
door zo'n 200 bloembinders, die vrij
dagmiddag omstreeks drie uur be
gonnen en twaalf uur later het karwei
geklaard hadden. De decorateurs wa
ren gistermiddag nog bezig de laatste
hand te leggen aan hun scheppingen.
Het resultaat is twaalf fraaie praal
wagens en een minder mooie. Dat is
de kopwagen die werkelijk bedolven
ls onder de bloemstukken. Ook de
Jury toonde zich niet erg enthousiast
over de wagen die het spits moet
afbijten. Verder bestaat de stoet uit
30 luxe tot zeer luxe personenauto's,
die niet van reclameboodschappen
verstoken zullen blijven. Voorts ge
ven 24 muziekkorpsen acte de présen-
ce. wat alles een 4 kilometer lange
optocht zal opleveren.
VOORBURG De straaturi
noirs ln Voorburg moeten er
uit. Burgemeester en wethou
ders vinden de onderhoudskos
ten te hoog worden en wijzen er
op dat herhaaldelijk het één en
ander wordt gesloopt in de toi
letten. B. en w. gaan er verder
van uit dat de urinoirs toch
niet meer xo vaak worden ge
bruikt. Eén van de zes urinoirs,
die bij het station aan het West
einde, blijft staan, omdat het
college daarvoor nog wel een
functie siet De openbare
straattoiletten kosten Voor
burg jaarlijks to n 11.000 gul
den aan onderhoud.
Essenberg heeft de man gevonden die
de veiligheid kan terugbrengen in de
Bijlmer: de Amerikaanse architect
Oscar Newman, als hoogleraar ver
bonden aan de universiteit van New
York en adviseur van het ministerie
van volkshuisvesting en stadsontwik
keling in de Verenigde Staten. New
man zal de komende maand met en
kele medewerkers de Bijlmer bestu
deren. Het project kost de gemeente
50.000 gulden.
Zwakke plekken
Lopend door Gliphoeve ln de Amster
damse Bijlmermeer valt het, gewa
pend met enkele van zijn geschriften,
niet moeilijk te voorspellen wat Os
car Newman zal afkeuren. Feilloos zal
hij de stedebouwkundig zwakke plek
ken weten te vinden, die criminali
teit, vandalisme en leegstand aan
moedigen. In zeven Jaar tijd heeft de
Amerikaanse architect duizenden
woningen getoetst aan zijn tehorieën
om ze het predikaat veilig of onveilig
te kunnen geven. Zo bleek hij aan
vankelijk uiterst tevreden over het
project Rlverbend Houses in Harlem,
New York. Slechts zes inbraken en
berovingen in vijf jaar tijd, teiwijl er
's nachts maar vier bewakers
patrouilleren. De ontwerpers hadden
duidelijk de juiste weg bewandeld.
Toch vond hij na een kritische be
schouwing oneffenheden. De televi
sie-camera's die in de lift waren opge
steld bleken niet alle hoeken en gaten
te bestrijken. Volgens Newman kon
den twee mensen met enige moeite
buiten het schootsveld blijven en niet
gezien worden op de monitoren die in
de gangen hangen.
De flats in de Bijlmer zal hij waar
schijnlijk genadeloos kraken. Het is
te hoog en er wonen teveel mensen op
elkaar. Er zijn vele onoverzichtelijke
manieren om binnen te komen zon
der dat iemand er op let. De centrale
ingang wordt door teveel mensen ge
bruikt. Bewoners kunnen vreemden
van buren niet onderscheiden. De ga
lerijen en binnenstraten zijn te lang
en slecht verlicht. Er zijn vele trap
pen, deuren, liftingangen en dode
hoeken die aan elk oog zijn onttrok
ken. De collectieve ruimten worden
niet gebruikt. De parkeerkelders zijn
donker en onbewaakt. De omliggen
de terreinen hebben geen duidelijke
functie en zijn overwoekerd door
struiken en bomen, die potentiële cri
minelen ideale beschutting bieden.
In de Bijlmer, zo zal de voorspelbare
diagnose luiden, kunnen de bewoners
zich niet identificeren met hun omge
ving. Ze voelen zich niet alleen onvei
lig maar zijn ook niet in staat of
bereid om het komen en gaan van
mensen kritisch te volgen, waardoor
zij zich veiliger zouden kunnen voe
len. In flats als deze, meent Newman,
wordt misdaad aangemoedigd door
de anonimiteit, isolatie, onverant
woordelijkheid en gebrek aan ge
meenschapszin. Er is geen „commu
nity control".
Grootste plaag
Als hem de gegevens over de bewo
ners van Oliphoeve onder ogen ko
men kan Newman alleen maar gela
ten zijn schouders optillen. Wat wil
je? Zoveel Surinamers. waaronder zo
veel mensen die van de bijstand leven
of tot de laagste inkomensgroepen
behoren, en zoveel gebroken gezin
nen die door de moeder geleid moe
ten worden. En de grootste plaag is
natuurlijk de rijke kinderschare van
alle leeftijden. De teenagers staan
garant voor een snelle verloedering.
Zeker als vader is verdwenen, ze
zwart zijn en de moeder van de bij
stand leeft. De vrouwen zijn niet in
staat hun kinderen te controleren als
ze op straat zijn. Bovendien, merkt
Newman op in een van zijn geschrif
ten, hebben alleenstaande vrouwen
vaak ongeregelde vriendjes, die maar
in en uitlopen of rondhagen. Beheer
ders en bewoners wijzen hen vaak
aan als de veroorzakers van veel pro
blemen.
Drie van Newman's stellingen: hoe
hoger het gebouw hoe meer ellende;
hoe meer mensen bij elkaar hoe meer
ellende; hoe lager het inkomen hoe
meer ellende. Met andere woorden.
Gliphoeve en meer flats in de Bijlmer
zitten tot hun nek in de ellende.
Waar politiemachten, opbouwwer
kers, technische ploegen, sociologen
en CRM-gelden falen, kan de archi
tect uitkomst bieden. Newman is im
mers expert op nog vrijwel onontgon
nen terrein: de relatie tussen stede-
bouw en criminaliteit. Maar liefst ze
ven lijvige publlkaties over het on
derwerp staan op zijn naam met als
centrale term „defensible space": het
creëren van.een woonomgeving waar
in bewoners zich veilig voelen omdat
zij zelf de controle ter hand nemen.
Dankzij stedebouwkundige ingrepen
kan het bewoners gemakkelijk ge
maakt worden hun territorium te
overzien en kan het vreemden moei
lijk gemaakt worden onopgemerkt
binnen te dringen. De bewoners zijn
zelf, zo zegt Newman, de belangrijk
ste factor voor het verkrijgen van
veiligheid. Zonder hun medewerking
hebben stedebouwkundige ingrepen
geen zin.
Goedkope tips
Fortenbouwer Oscar Newman zegt in
„Design Guidelines for creating de
fensible space" (1975) dat hij mensen
tips geeft waarmee ze niet alleen hun
eigen woning veiliger kunnen maken.
maar hele huizenblokken en straten.
En voor bejaarden, zo schrijft hij wer
vend, beschikt hij over goedkope op
lossingen, met succes beproefd in het
gehele land. De uitgever van zijn boe
ken onderstreept het kunnen van
Newman door Jubelende citaten uit
recensies op het omslag af te druk
ken. „Nu ook als pocket, dit is het
boek dat ln de architectenwereld in
slaat als een bom" (San Fransisco
Examiner).
Met name zijn eerste boek „Defensi
ble space" drong tot een bredere
kring door dan het wereldje van ar
chitecten. Veiligheid is in Amerika nu
eenmaal een veel grotere obsessie
dan hier. En veiligheid ls ook bij
uitstek handel. Wie geld heeft zorgt
dat hij in een goed bewaakte buurt
komt te wonen en schaft zich zonodig
portiers, bewakers en beveiligingsap
paratuur aan. Wie geen geld heeft
moet het met hangsloten doen.
Newman richt zich met name op de
armere buurten, waar politie en ge
meentebesturen misdaad, leegstand
en verpaupering niet kunnen weren. UnQGrUSt
Een van de woningprojecten die hij
onder handen heeft genomen is Cla-
son Point Gardens in de Bronx, New
York. Vierhonderd duplexapparte-
menten bewoond door oudere blan
ken en Portoricaanse en zwarte gezin
nen. De huizen van twee woonlagen
beschrijft Newman als legerbarakken
die het stigma van de sociale woning
bouw dragen.
Bunker nieuws Archic De grootste plaag van Gliphoeve is, in de ogen van Newman,
ongetwijfeld de rijke kinderschare. De jongeren staan garant
De beheerders beschikken over moni- voor een snelle verloedering. Maar ook stedebouwkundig zal
toren waarmee zij de openbare weg d f, i t voI„ns dp architect
en aangrenzende terreinen kunnen ue Iiat niet aeugen volgens ae arcniieci.
gadeslaan. Met microfoons en ver
sterkers kunnen eventuele noodkre
ten, in de lift of in de gang geslaakt,
opgevangen worden tot in de hal of in
de eigen woning. De techniek ver
groot oren en ogen die vanuit de
huiskamer kunnen waken over de
veiligheid.
Newman schrijft in de inleiding van
een van zijn boeken dat hij wil breken
met de traditionele wijze van beveili
gen. Na de eerste rampspoeden zoe
ken meiisen hun toevlucht tot allerlei
lapmiddelen. Werkelijke veiligheid
krijg je door het ontwerpen van „de
fensible space". Maar de verdedigba
re ruimte van Newman dankt een
eventueel succes toch vooral aan de
traditionele „lapmiddelen". Stalen
hekken, stenen muren, camera's,
elektronica, lichten en zelfs het ou
derwetse hangslot blijven onmisbaar.
Getuige ook het aanhangsel van „De
sign Guidelines for creating defensi
ble space". In veertig pagina's wor
den daar alle mogelijke constructies
van ramen (onbreekbaar en brandvei
lig), vergrendelingen en sloten uit de
doeken gedaan. De steunpilaren van
de veiligheid blijken nog altijd de
firma Lips en de uitvinder van het
kijkgaatje („peephole").
Na onderzoek kwam Newman tot een
reeks aanbevelingen. Het openbare
gedeelte van het terrein moest be
perkt worden tot één centrale weg
met voetpad langs de voorkant van
de hulzen, zodat de bewoners passan
ten kunnen gadeslaan. De weg werd
verbreed en omzoomd door helder
schijnende lantaarnpalen. De overige
terreinen werden bij de huizen ge
trokken. Met werkelijke barrières als
stalen hekken. En met symbolische
als afstapjes, lage stenen muren en
het gebruik van verschillende steen
soorten en kleuren. Ook de gemeen
schappelijke achtertuinen werden
hecht afgeschermd en zijn alleen
maar bereikbaar via de voordeur van
een pand.
Bewoners wezen het centrale plein
aan als de gevaarlijkste plaats waar
verslaafden en handelaren bijeenko
men en passanten beroofd worden.
Newman verdeelde het in drie gedeel
tes. Een zithoek voor oudere bewo
ners. een ruw houten zitkuil omgeven
door rotsen voor teenagers en in het
midden een kinderspeelplaatsje om
geven door een stenen muur. Alles zo
gebouwd dat bewoners in huis of op
straat elkaar in de gaten kunnen
houden.
Afgrendelen
Na één Jaar kon Newman tevreden
constateren dat het aantal overtre
dingen in het gebied met een derde
was gedaald. Hij had hier het geluk
dat het laagbouw betrof. Het wo
ningsproject Bronxdale Houses, ook
in New York. vereiste een heel andere
aanpak. De 28 flats van zeven verdie
pingen stonden op terreinen die aan
niemand leken te behoren en vanwe
ge de onveiligheid nauwelijks ge
bruikt werden. Met behulp van stalen
hekken kon de architect telkens drie
torens tfe een terrein laten afgrende
len. Maar de werkelijke problemen in
de hoge flats meende Newman alleen
met elektronica op grote schaal te lijf
te kunnen gaan.
Hij stelde voor massaal camera's te
plaatsen op daken, in gangen, hallen,
liften, speel- parkeerplaatsen. Met
een verbinding naar het kabelnet zo
dat bewoners op hun televisie net zo
makkelijk „gang" of „lift" kunnen
In de Bijlmer wordt ongerust op de
komst van Newman gewacht. Het
wijkopbouworgaan, een PSP-raads-
lid en anderen hebben bij de gemeen
te gepleit voor uitstel of, nog liever,
afstel. Zij vrezen een overdreven ac
cent op de criminaliteit in de Bijlmer,
die overigens verhoudingsgewijs niet
hoger is dan elders in Amsterdam.
Het onderzoek van Newman mag zich
officieel dan over de hele Bijlmer
meer uitstrekken, duidelijk is dat de
aandacht met name op Gliphoeve
geconcentreerd zal zijn.
De flat die hardnekkig het stempel
van onveiligheid opgedrukt krijgt,
ook ai beweren mensen die er wonen
en werken anders. De overbewoning
leidde in het verleden tot problemen,
maar het gepraat over „kakkerlak
ken en a-sociale gezinnen" moet, zo
vinden zij, maar eens afgelopen zijn.
Het is twijfelachtig of Nesmans
„knelpuntenonderzoek" zal bijdra
gen tot het losweken van het slechte
image.
Essenberg verwacht echter veel van
Newman. Zo zegt hij in een informa
tiebulletin van de dienst volkshuis
vesting: „Wijzigingen die ik me voor
stel zijn bijvoorbeeld de sloop van de
parkeergebouwen, afsluiten van de
binnenstraten, parkeren bij de liften,
boxen, het maaiveld, enzovoorts."
Zijn persoonlijke betrokkenheid on
derstrepend, voegt hij eraan toe:
„Tja, lukt dat niet. dan geloof ik dat
ik alles persoonlijk sloop."
De onzekerheid over wat de gemeen
te met Newmans aanbevelingen zal
gaan doen is groot. De Amerikaan
heeft zelf al aangekondigd dat hij
adviezen zal geven over stedebouw-
kundige veranderingen, het beheer
en de regels waaraan huurders zich
dienen te houden, wijzigingen in de
politiesurveillance, het mogelijke ge
bruik van particuliere bewakers en
veranderingen in de bevolkingssa
menstelling.
Newman gaat er vanuit dat het archi
tectonisch ontwerp een invloed heeft
op de criminaliteit. De Amsterdamse
hoogleraar in de criminologie Koos
van Weringh verweet de Amerikaan
in een artikel in Wonen TA/BK uit
1974 dat hij op geen enkele wijze die
relatie wetenschappelijk aantoont.
„Niet meer dan losse flodders",
noemt van Weringh de stellingen van
Newman. „Dat is in het bijzonder
spijtig voor degenen die Newman
hebben ingehaald als een soort Ver
losser. die de stedebouwkundige zon
den van deze wereld kan wegnemen."
Er komt een omstreden Amerikaanse
professor naar de Bijlmer.
Op de gevel van een rij woningen in de Amsterdamse
Staatsliedenbuurt prijken grote voetstappen. Een protest
van de buurt tegen de gemeente die niet meer zou willen
meewerken aan een particulier bouwplan dat de steun heeft,
van de bewoners. Zij voelen zich onder de voet gelopen.
ADVERTENTIE
Rouwkamers te Leiden en Wassenaar
Transporten in binnen- en buitenland
Leiden. Willem de Zwijgerlaan 179
Postbus 432. 2300 AK Leiden, telefoon 071 - 14 26 44*
Wassenaar. Deijlerweg 127. telefoon 0(751 - I 24 36
Katwijk. Jan Tooropstraat 20. telefoon 01718 - 7 55 75
Voorschoten, Hyacinihstraat 7. telefoon 01717 - 59 85
Zorg voor volledige en cor
recte uitvoering vasfe tarie
ven, kosteloze inschrijving
Gr. Hertoglnnelaan 227
Den Haag - Tel. 451676
rouw-ontvangkamers
Ds Z. C. Versluijs neemt zon
dagmiddag om vijf uur afscheid
in de gereformeerde kerk van
Hazerswoude-Dorp. De predi
kant vertrekt naar Maassluis.
De organist Charles de Wolff
geeft donderdagavond om
kwart over acht een concert ln
de St. Agathakerk in Lisse.
