oycot op grote schaal
an verkiezingen Iran
Massale sterfte onder bevolking van Oost-Timor
Roemeense benzine te duur
voor toeristen uit Oostblok
ETA beëindigt
bommencampagne
Hoop op doorbreking
Surinaamse impasse
S-Senaat verwerpt
lenzinerantsoenering
Harrisburg was te
voorkomen geweest
^Executies
Nicaragua'
Formatieopdracht
voor Croes en Martina
Rapport bevestigt eerdere vermoedens
Cossiga nieuwe
formateur Italië
Premier Australië
verwijt Vietnam
handel in mensen
Rapport van Australische katholieke hulporganisatie
jfRIJDAG 3 AUGUSTUS 1979
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
R H S
F
WENEN (Reuter, AFP, AP)
Duizenden Oosteuropese
automobilisten zijn ge
strand bij de grenzen van
Roemenië, omdat dit land
heeft besloten dat toeristen
alleen benzine kunnen ko
pen als ze harde buitenland
se valuta op tafel leggen. An
dere communistische landen
hebben scherp geprotes
teerd tegen de Roemeense
maatregel. In deze landen is
het moeilijk om aan harde
valuta zoals Amerikaanse
dollars of Westduitse mar
ken te komen.
Vele toeristen uit Tsjechoslowakije,
Hongarije, Oost-Duitsland, Bulga
rije en Polen, die vakantie gingen
houden aan de kust van de Zwarte
Zee of die net terugkwamen, strand
den in Roemenië, omdat ze niet in
staat waren benzine te kopen.
Oost-Duitsland heeft gisteren Roe
menië meteen om besprekingen ge
vraagd over de nieuwe maatregel.
Volgens het Oostduitse blad Neues
Deutschland heeft de maatregel ge
zorgd voor een kloof tussen Roeme
nië en andere Oosteuropese landen.
De vraag om „onmiddellijke be
sprekingen" is een ongebruikelijk
scherpe formulering voor zaken bin
nen het oostblok. De Oostduitse
reactie komt na protesten van Po
len, Hongarije en Tsjechoslowakije,
die de regering in Boekarest be
schuldigen van schending van over
eenkomsten.
Talrijke Hongaarse toeristen heb
ben hun vakantie moeten annule
ren ten gevolge van de Roemeense
maatregelen. De Hongaarse ambas
sade in Boekarest heeft al dollars
aan Hongaren uitgedeeld om toch
nog benzine te kunnen kopen. Roe
menië importeert ongeveer 15 mil
joen ton olie uit landen van de
OPEC (olieproducerende landen-
).Dit is iets meer dan de helft van
het Roemeense verbruik. Roemenië
krijgt in tegenstelling tot andere
Oostbloklanden geen olie uit de
Sowjet-Unie. Veel Oosteuropese
toeristen gingen gisteren toch nog
naar Roemenië, ondanks de vele
waarschuwingen op de radio. „We
hoorden de aankondigingen via de
radio, maar konden niet geloven
dat Roemenië zo'n vreemde maat
regel onmiddellijk in werking zou
laten treden," aldus een van de ge
dupeerde toeristen.
Als gevolg van hongerstaking Herrenberg
Van onze correspondent
PARAMARIBO De honger- en dorststaking van het Suri
naamse parlementslid Henk Herrenberg duurt al twee dagen
en er is hoop dat Herrenberg met zijn drastisch optreden
misschien de impasse in het politieke leven kan doorbreken.
In leder geval hebben de parlements
leden van de regeringscoalitie Her
renberg niet genegeerd. Zij hebben
hem ln de koffiekamer van het parle-
;rk
r®r' EHERAN (Reuter, AFP, AP) Twee belangrijke politieke groeperingen in Iran hebben
2 steren meegedeeld niet aan de verkiezingen voor de vergadering van deskundigen, die het
ho itwerp van de nieuwe grondwet moeten goedkeuren, te zullen deelnemen. De verkiezingen
orden vandaag gehouden en aangezien veel niet-religieuze kandidaten zich al hebben
ruggetrokken is het vrijwel zeker dat de geestelijkheid het in de vergadering voor het zeggen
ill rijgt en dat Khomeini's streng islamitisch ontwerp van grondwet wel wordt aangenomen.
^e, e beide groeperingen die zich gedis-
ntieerd hebben van de verkiezingen
Ejn het „Nationale Front" van de
oegere minister van buitenlandse
2U iken, Karim Sanjabi, die al eerder
w itiek geuit heeft op het door Kho-
n0( eini gewilde sterk religieuze karak-
t a
fASHINGTON, MANAGUA (AP,
FP, Reuter) Het Amerikaanse
mgreslid John Murphy en enkele
y»(Oormalige officieren uit Nicaragua
A ebben het nieuwe Sandinistische
ewind beschuldigd van massale exe-
,v uties. Het aantal geëxecuteerden
rordt door de officieren geschat op
30 000. Het Rode Kruis meldde dat
iensen die nauwe banden hadden
iet het regime van Somoza hun toe-
lucht hebben gezocht bij een cen-
1 turn van deze organisatie nabij het
llegveld van Managua.
ter van de Iraanse staatsinstellingen,
en de Moslemse Republikeinse Volks
partij, die bestaat uit aanhangers van
de tweede ayatollah in het land, de
wat gematigder Shariat-Madari.
Deze laatste partij had eerder al ge
dreigd met een boycot van de verkie
zingen en aangedrongen op uitstel.
Gisteren liet de minister van binnen
landse zaken, Hashem Sabbaghian
weten dat er geen sprake van uitstel
kon zijn, waarna ook de partij van K06r06Il
Shariat-Madari besloot tot een
boycot.
ringen dat de verkiezingen boycot is
gestegen tot vijftien, maar de twee
bovenstaande zijn wel de belangrijk
ste. De belangrijkste groeperingen
die nog wel meedoen zijn de „Partij
van de Islamitische Republiek" van
aanhangers van Khomeini en de
„Progressief-religieuzen Daarnaast
nemen nog een aantal marxistisch-
leninistische splinters deel aan de
strijd.
Jit Honduras kwamen gisteren be-
ïchten dat ongeveer 6000 leden van
et leger van Somoza zich in dit mid-
enamerikaanse land zouden be
iden.
Verenigde Staten hebben er in
legestemd wapens en ander materi
al te leveren aan het nieuwe leger
in het Sandinistisch Bevrijdings-
ont in Nicaragua. Dit zei de nieuwe
dnister Daniel Ortega gisteren. Hij
;oegde er aan toe dat de Amerikanen
tedsel en economische hulp op de
(erste plaats stellen.
Ook enkele vooraanstaande persoon
lijkheden die kandidaat stonden voor
een zetel in de vergadering, hebben
zich teruggetrokken, zoals Hassan
Nazih, de invloedrijke directeur van
de Iraanse staatsoliemaatschappij en
Mohammed Ali Mowlavi, de directeur
van de centrale bank van Iran.
Als motief voor de boycot werd onder
meer gesproken over het ontbreken
van een democratische situatie en
een te korte periode voor de verkie
zingscampagne. Het aantal groepe-
WILLEMSTAD (ANP) Gouverneur
Leito van de Nederlandse Antillen
heeft aan Don Martina van de MAN
en Bettico Croes van de MEP ge
vraagd hem te informeren over de
mogelijkheden een kabinet te vor
men. Een dergelijk kabinet zou de
steun moeten hebben van tenminste
een drievierde meerderheid in de sta
ten van de Nederlandse Antillen.
'lannen te zeer door Huis ontkracht
fASHINTON (Reuter) De Amerikaanse Senaat heeft het in
iet Huis van Afgevaardigden aangenomen wetsontwerp inza-
:e bevoegdheden voor president Carter om benzine in tijden
ran schaarste te rantsoeneren verworpen. De meerderheid
an de Senatoren was het er over eens dat het wetsontwerp
oor de vele amendementen die het heeft gekregen ontkracht
Intussen heeft het officiële Iraanse
persbureau Pars gemeld dat er tussen
de Iraanse autoriteiten van de stad
Marvian e'n de hoofdzakelijk Koerdi
sche inwoners van de stad een ak
koord is bereikt dat onder meer voor
ziet in een geleidelijke terugtrekking
van de „bewakers van de revolutie",
aan Khomeini getrouwe islamitische
revolutionaire gardisten, die volgens
de Koerden hen het leven zuur had
den gemaakt. De ongeveer 10.000 be
woners die de stad hadden verlaten
uit protest tegen deze gardisten zul
len volgens Pars naar hun woningen
terugkeren.
Het leger zal de beveiliging van de
stad overnemen. Andere berichten
luiden dat de Koerden nog steeds
niet van plan zijn de stad binnen te
trekken en dat een colonne Koerden
vanuit heel Koerdistan op weg is naar
de stad om hun broeders te steunen.
Volgens gouverneur-generaal Rachid
Chakiba van Koerdistan komen er
vrije verkiezingen voor een gemeen
teraad van de stad, wordt het dragen
van wapens verboden (zodat ook de
Koerdische guerrilla's hun wapens
moeten inleveren), maar mag er wel
een volkspolitie van Koerden komen.
In de belangrijkste stad van Koerdis
tan, Sanandaj, hebben vooraanstaan
de Koerden gisteren laten weten dat
er geen akkoord in Marivan bereikt
is. Zij maakten tevens melding van
een incident tussen Koerden en een
militair convooi, waarbij drie perso
nen ernstig gewond raakten.
In West-Berlijn hebben gisteren 80
Iraanse studenten het Iraakse consu
laat bezet uit protest:tegen de arres
tatie van Iraanse studenten door de
Westduitse politie. De Westduitse po
litie heeft vorige maand 20 Iranezen
gearresteerd omdat zij op eigen hout
je de jacht hadden geopend op leden
van de Savak, de geheime politie van
de verdreven sjah.
WASHINGTON (AP, AFP) Het ongeluk met de kerncentra
le bij Harrisburg zou niet gebeurd zijn als het bedieningsper
soneel de veiligheidsinstallaties maar volgens plan had laten
werken. Deze conclusie, die al vrij snel na het ongeluk eind
maart werd getrokken, wordt bevestigd door een vijf centime
ter dik rapport van de Amerikaanse federale Commissie voor
toezicht op kerninstallaties (NRC).
Een van de Rhodesische guer
rillaleiders, Joshua Nkomo,
toont tussen de bedrijven van
de Gemenebestconferentie
door een kamp waar 5000 ge
vluchte vrouwen uit Zimbab-
we-Rhodesië verblijven. In het
kamp nabij Lusaka zei Nkomo
dat het inperken van de blan
ke macht niet voldoende was
om vrede te krijgen in zijn
vaderland. Nkomo sloot een
gesprek met premier Muzore-
wa over de kwstie Rhodesië
uit.
Het inspectiebureau van de NRC is
nog steeds bezig met het onderzoe
ken van ongeveer 35 mogelijke schen
dingen van de voorschriften in de
centrale, aldus het rapport. Maar vol
gens directeur Victor Stello is mis
schien hec meest verontrustende re
sultaat van het onderzoek dat, on
danks die onvolkomenheden, het de
mensen waren die de brokken hebben
gemaakt.
„Als bijvoorbeeld de operateurs het
noodkoelsysteem zijn bedoelde func
tie hadden laten uitvoeren, was scha
de aan de kern van de reactor hoogst
waarschijnlijk voorkomen", zei Stel
lo. Dat het noodkoelsysteem met de
hand werd uitgeschakeld, leidde tot
de oververhitting en de catastrofale
inwendige schade die het reactorge
bouw voorlopig voor mensen ontoe
gankelijk maakt vanwege de vrijge
komen radioactieve stoffen.
Maar het rapport stelt de bedienings
mensen niet bij uitsluiting verant
woordelijk. „Wanneer bepaalde in
stallaties anders waren ontworpen",
aldus Stello, „was het eveneens mo
gelijk geweest om de gevolgen van
het ongeluk te vermijden of te ver
minderen." Het dichtdraaien van de
fatale kraan was het gevolg van een
misverstand dat kon ontstaan door
aanwijzingen van drukmeters die on
der de heersende storingsomstandig
heden moeilijk waren te interpre
teren.
ROME (AFP. AP) Italië heeft zijn
vierde kabinetsformateur binnen vier
weken. President Sandro Pertim
heeft gisteren vrij onverwacht de 51-
jarige christendemocraat Francesco
Cossiga belast met de vorming van
een nieuwe regering. Deze opdracht
komt nog geen dag nadat een andere
christendemocraat, Filippo Maria
Pandolfi, er niet in was geslaagd een
nieuwe ministersploeg op de been te
helpen.
Cossiga is op het ogenblik professor
aan de universiteit van Sassari op
Sardinië. Hij was minister van bin
nenlandse zaken tijdens de gijzeling
van Aldo Moro. Op de dag van de
moord op Moro trad hij af.
Verwacht wordt dat Cossiga gaat
werken aan een overgangsregering
die zal aanblijven tot het eind van het
Jaar.
s.
leider van de Democratische
ïeerderheid in de Senaat, Robert
lyrd, verklaarde dat het Huis zoveel
itzonderingen en ontduikingsmoge-
kheden heeft aangebracht dat het
etsontwerp een lachertje is gewor-
en. Dat viel in de paar dagen voor
•t Congres op reces gaat niet meer
herstellen, zo zei hij. De zaak komt
us pas in september weer aan de
rde.
>e woordvoerder van het Witte Huis,
ody Powell, heeft gisteren gezegd
at het wetsontwerp in de versie van
et Huis van Afgevaardigden voor
president Carter onaanvaardoaar is.
Hij sprak de hoop uit dat er een wel
aanvaardbare versie uit de bus zal
komen als er na het reces van het
Congres een commissie van leden van
Huis en Senaat wordt benoemd om
een compormis te zoeken.
Het Huis van Afgevaardigden keurde
eerder op de dag het sterk geamen
deerde wetsontwerp met 263 tegen
159 stemmen goed. Senator Henri
Jackson, voorzitter van de energie
commissie van de enaat, voorspelde
toen al dat enkele amendementen
voor de Senaat niet verteerbaar zou
den zijn.
MADRID (AFP, DPA, Reu
ter) De politiek-militaire
vleugel van de Baskische al-
scheidingsbeweging, ETA-
pm, heeft gisteren bekend ge
maakt te zullen stoppen met
de bomaanslagen.
ETA-pm, de gematigde vleugel van
de afscheidingsbeweging, is twee
maanden geleden begonnen met een
serie bomaanslagen in toeristische
gebieden van Spanje. Doel van de
actie was de verplaatsing van een
aantal Baskische gevangenen naar
gevangenissen op hun geboorte
grond. De bomexplosies werden al
tijd voorafgegaan door telefonische
waarschuwingen, waardoor er aan
vankelijk geen dodelijke slachtoffers
vielen. Afgelopen zondag kwamen bij
drie bomaanslagen echter vijf men
sen om het leven en raakten 95 ande
ren gewond. ETA-pm, die zich verant
woordelijk stelde voor de aanslagen,
beschuldigde de politie ervan opzet
telijk telefonische waarschuwingen
te hebbep genegeerd. In een verkla
ring zei ETA-pm gisteren de doden te
betreuren en de bommencampagne
te zullen beëindigen omdat de Spaan
se regering „met de door de ETA
geplaatste bommen kan spelen". „Nu
niet en in de toekomst niet zullen wij
tegen het Spaanse volk strijden,
waarmee wij een bondgenootschap
willen ter vernietiging van onze ge
meenschappelijke vijand: de centra
listische oligarchie van de Spaanse
staat", aldus de verklaring.
Bij de grensplaats La Junquera, waar
de grootste stroom toeristen vanuit
Frankrijk het land binnenkomt, ligt
het aantal vakantiegangers veertig
procent lager dan vorig jaar. Volgens
woordvoerders van de toeristenbu
reaus is de afname slechts voor een
heel klein deel te wijten aan de bom
men, die de afgelopen weken in grote
vakantieplaatsen zijn ontploft Be
langrijkste oorzaak voor de daling
van het toerisme zouden de sterk
gestegen prijzen zijn.
mentsgebouw (waar Herrenberg ook
de nacht doorbrengt) bezocht en met
hem gesproken over de politieke situ
atie. Zelfs parlementsvoorzitter Wijn-
tuin, die aanvankelijk met een „bela
chelijk" had gereageerd op Herren-
bergs optreden, heeft gisteren offi
cieel met Herrenberg overlegd. Dat
lijkt misschien dan nog niet zo veel,
maar één van Herrenbergs grieven
was dat de regeringspartijen de oppo
sitie niet serieus nemen en zelfs nege
ren en dat laatste is dan nu in elk
geval doorbroken.
Ander bezoek dan parlementsleden
wordt niet bij Herrenberg toegelaten
met uitzondering van zijn dokter.
Deze heeft gisteren Herrenberg ge
waarschuwd voor eventuele geVol-
gen. Met name de weigering van Her
renberg om vocht op te nemen, kan
catastrofale gevolgen hebben. Her
renberg heeft aangekondigd dat hij
zichzelf één dag gunt om over de
waarschuwing van zijn dokter na te
denken dat wil zeggen: dat hij nog
minstens één dag geen vocht tot zich
zal nemen. Herrenbergs dokter ver
klaarde ook dat het in Suriname no
dig is per etmaal tenminste acht gla
zen water te drinken.
Inmiddels is met de eerste augustus
ook de termijn verstreken, die presi
dent Ferrier zichzelf gesteld had voor
zijn aftreden en het optreden van een
nieuwe president. In arren moede is
Ferrier aangebleven als staatshoofd.
Overigens is duidelijk dat Ferrier
achter de schermen druk bezig is met
het zoeken van een oplossing voor de
politieke pat-stelling, waarin Surina
me is beland. Hij heeft gisteren een
gesprek gehad met premier Arron en
inmiddels is ook bekend geworden
dat de president vorige week een uit
voerig en diepgaand onderhoud heeft
gehad met oppositieleider Lachmon.
LOESAKA (Reuter. UPI, AFP.) De
Australische premier, Malcolm Fra-
ser, heeft gisteren op de Gemenebest-
conferentie in de Zambiaanse hoof-
stad Loesaka Vietnam verweten in
vluchtelingen te handelen en gewaar
schuwd dat Hanoi welbewust een be
leid voert dat ontreddering moet
brengen in de rest van Zuidoost-Azië.
Fraser zei te vermoeden dat deze poli
tiek deel uit maakt van een groter
plan waar de Sowjet-Unie achter zit.
Hij maakte zich bezorgd over het
gebruik door de Sowjet-Unie van
Vietnamese bases. Moskou krijgt, zo
zei Fraser. hiermee de gelegenheid
zijn invloed in de Stille Oceaan uit te
breiden. Volgens de Australische pre
mier verdiende Vietnam ongeveer 400
miljoen gulden per jaar aan het uit
drijven van vluchtelingen. Australië
neemt rond de veertienduizend
vluchtelingen uit Vietnam per jaar
op. Per hoofd van de bevolking is dat
het grootste aantal dat door een der
de land wordt opgenomen.
01/02-01
De afgevaardigde uit Singapore naar
de Gemenebest zei bezorgd te zijn
dat Vietnam de komende maanden
opnieuw grote aantallen vluchtelin
gen het land zal uitwerken.
Hanoi heeft inmiddels geprotesteerd
tegen het oppikken van vluchtelin
gen uit de Zuid-Chinese Zee door de
Italiaanse en Amerikaanse marine.
Volgens Hanoi proberen daardoor
nog meer vluchtelingen het land te
verlaten. Gisteren kwam een Ameri
kaans schip met 46 vluchtelingen ln
Singapore aan, nadat de Italiaanse
marine al eerder met tegen de dui
zend vluchtelingen in deze stad was
aangekomen om bij te tanken. Het
Italiaanse smaldeel vertrok gisteren
uit Singapore naar'Italië, waar de
vluchtelingen zullen worden opge
nomen.
EN HAAG (ANP) Tienduizenden mensen op het door Indonesië ingelijfde eiland Oost-
Imor moeten onder uiterst tragische omstandigheden leven. In de tweede helft van 1978 en
et begin van dit jaar zijn ze opgedoken uit de bergstreken en het oerwoud, waar ze op de
ilucht voor de Indonesische troepen een veilig heenkomen hadden gezocht. Hun situatie
ordt omschreven als „wanhopig, in zeer slechte lichamelijke conditie en dringend hulp
ehoevend in de vorm van voedsel, medicijnen en kleding". Door ondervoeding en ziekte
terven er dagelijks vele tientallen, waardoor het totale dodencijfer op het eiland sinds de
ndonesische militaire actie ver boven de 100.000 moet zijn gekomen.
it blijkt uit een rapport over Oost-
imor van de ACFOA (Australian
ouncil for Overseas Aid), een Au-
tralische katholieke huvpverle-
ingsorganisate, waaronder een aan-
»1 oecumenische ontwikkelingsin-
tellingen ressorteert. Justitia et Pax-
ëderland heeft een exemplaar van
et rapport in handen gekregen. Het
ipport spreekt van een situatie
aarin „een oplopend dodencijfer
en algemeen verschijnsel lijkt te zijn
alle dorpen van Oost-Timor. Er
terven nu nauwelijks nog mensen
oor kogels, maar door honger en
iekte".
/erhullen
inds de invasie van Oost-Timor op 7
ecember 1975 door het Indonesische
eger, is accurate en betrouwbare
Mormatie over de gebeurtenissen op
het eiland nauwelijks beschikbaar
gekomen.
Verklaringen van de Indonesische re
gering over de ontwikkelingen op het
eiland, gecombineerd met de succes
volle buitensluiting van onafnanke-
lijke waarnemers, journalisten en
hulporganisaties, hebben vaak ge
diend om de feitelijke situatie te ver
hullen. De Indonesische regering, zo
staat in het rapport, heeft bewezen de
meest onbetrouwbare informatie
bron te zijn. De aanzet tot die onbe
trouwbaarheid werd al gegeven met
de stelling van de toenmalige minis
ter van buitenlandse zaken Adam
Malik, dat er geen sprake was van een
Indonesische inval. Achtereenvolgen
de Australische regeringen, wier stem
in Jakarta niet zonder meer wordt
genegeerd, hebben verkozen hun uit
gebreide kennis van de ontwikkelin
gen op Oost-Timor voor zich te
houden.
De stand van de informatievoorzie
ning is momenteel nog ongewijzigd.
Oost-Timor blijft gesloten voor onaf
hankelijke waarnemers. Brieven met
details over het leven op het eiland,
over de militaire gebeurtenissen enz.
moeten nog steeds buiten het land
worden gesmokkeld. Als deze brieven
openbaar worden gemaakt kan de
identiteit van de schrijver niet wor
den onthuld om zijn veiligheid te
waarborgen. Bewoners van Oost-Ti-
mor, die erin slagen het land uit te
komen, hebben genoeg te vertellen
maar de meesten blijven liever zwij
gen uit vrees voor acties tegen ver
wanten die zijn achtergebleven
Massale bevolkingstrek
Berichten over de humanitaire situa
tie op Oost-Timor tijdens het afgelo
pen jaar betreffen voornamelijk één
probleem: het opduiken van tlendui-
landse zaken Mochtar Kusumaatma-
ja. De ambassadeurs kregen te horen
dat 125.000 mensen naar lagergelegen
gebieden waren gekomen en dat zo'n
30.000 van hen in een verschrikkelijke
toestand verkeerden. Ziektes als cho
lera, malaria, tuberculose en verge
vorderde ondervoeding hadden dras
tisch om zich heen gegrepen. Glen
Shortcliff, de Canadese ambassa
deur. sprak van eeh „wanhopige toe
stand, in veel gevallen sterven ze van
de honger, ze zijn hopeloos ziek, ze
hebben uiterst dringend hulp nodig
voedsel, kleding, fundamentele
medische behandeling".
zenden mensen uit de bergstreken en SitlOtlQ
de wouden, op zoek naar voedsel en
medicijnen. Uit kerkelijke bronnen
werd eind vorig jaar gemeld dat tot
augustus 1978 naar schatting 50.000
mensen uit lijfsbehoud, vanuit de
bergen naar het laagland en de kust
streek waren getrokken. Voorspeld
werd dat voor het einde van 1978 nog
eens 60.000 tot 80.000 lotgenoten dit
voorbeeld zouden volgen.
Een delegatie van elf buitenlandse
ambassadeurs en enkele journalisten
bracht vorig jaar september een be
zoek aan het eiland, onder het toe
ziend oog van minister van buiten-
In brede lijnen was de situatie ln de
eerste maanden van dit jaar hetzelfde
als die van de tweede helft van 1978.
Uit kerkelijke bronnen werd in febru
ari gemeld dat „praktisch al degenen
die zich in de wouden en heuvels
hadden verstopt, naar beneden zijn
gekomen". Maar in een bericht van
april heette het dat „nog steeds elke
dag mensen binnenkomen, in zeer
bedroevende staat, praktisch naakt
en op sterven na dood". Hoewel de
schattingen over het aantal Oostti-
morese vluchtelingen, dat hun toe
vluchtsoorden op deze wijze heeft
verlaten, in de verschillende bronnen
uiteenlopen, wijzen de cijfers in het
rapport op een aantal dat de 200.000
kan benaderen.
Het dodencijfer wordt, althans eni
germate. weerspiegeld door de vol
gende statistische gegevens. Bij een
volkstelling door het diocees Dili (de
hoofdstad van Oost-Timor) in 1974
werd de totale bevolking van het ei
land op 688.771 gesteld. Een telling in
oktober 1978, waarvan het resultaat
door een hooggeplaatste Indonesi
sche veiligheidsfunctionaris werd be
kendgemaakt, kwam uit op een tota
le bevolking van 329.271. Om met de
woorden van een kerkelijke bron te
spreken „waar zijn de andere
359.500? Zeker niet allemaal nog in de
bergen, buiten bereik van het Indone
sische bestuur"
'Strategische centra'
Grote delen van de bevolking van
Oost-Timor leven al enige jaren in
zogenaamde strategische centra
Deze mensen, die niet moeten worden
verward met degenen die uit de berg
gebieden wegtrekken, zijn door de
Indonesische regering officieel ge
classificeerd als ontheemden. Hun
aantal bedroeg in december 1978, vol
gens Indonesische cijfers, 318.921. Ze
leven verspreid over stedelijke en lan
delijke centra in Dili, Liquica, Erme-
ra, Naliana, Viqueque enz. Voor deze
centra worden verschillende bena
mingen gehanteerd: hulpcentra, con
centratiekampen. gevangenissen en
strategische dorpen.
Het Indonesische leger gaf de Oost-
Timorezen opdracht hun eigen dorp
of district te verlaten en naar een van
deze 15 centra te verhuizen, als deel
van zijn strategie tegen het FretJUn.
Deze strategie, die lijkt op militaire
technieken tegen querrillastrijders in
landen als Rhodesië, Maleisië en Viet
nam, heeft de greep van de Indone
siërs op de lokale bevolking versterkt
en gaf hun de gelegenheid, zoals een
Indonesische perlementsild het ver
tolkte. „de mensen te scheiden van de
terroristen". De toegang die het Fre
tilin had tot de lokale bevolking, en
de eventuele steun die het ontving,
werd daarmee efficiënt afgesneden.
Het leven in deze overbevolkte centra
is niet gemakkelijk. Er is een tekort
aan huizen, er is weinig of geen werk
en de mensen mogen niet zonder toe
stemming de centra verlaten. 81echts
land in de onmiddellijke omgeving
mag worden bebouwd, hetgeen de
voedseltekorten schrijnend maakt
