sfeer van het bruine leven
iendingsdag trekt
25.000 bezoekers
Zending in derde
wereld moet anders
Dramatisch beroep van ds Buti op Botha
Trouw
Russische christenen
als 'klaplopers' opgepakt
Raad van kerken
telegrafeert Husak
Congres Amerikaanse kerken:
VANDAAG
VOORBIJGANGERS
Paus gaat ook
naar Filippijnen
Vier miljoen voor
„Solidaridad"
TROUW/KWARTET
Ik heb een jonge collega van roomse
komaf, die zodra er een streep zon is,
naar het Zandvoortse naakstrand
vliegt, omdat hij ernaar haakt, geheel
gebruind te zijn. Hoewel ik het
resultaat van zijn inspanningen op
dit punt maar zeer ten dele kan
beoordelen, sprak lk hem er toch eens
over aan. Ik vroeg hem of hij wel wist
dat, toen hij in de wieg lag, er
gediscussieerd werd over de
toelaatbaarheid van de zwembroek
voor jongens en mannen ter
vervanging van het héle badpak.
„Zwemmen alleen in zwembroek zij
niet geoorloofd", verklaarde in 1948
G. P. J. van den Burg pr. in zijn
geschrift: „Onze grotere jeugd aan
Christus" en de jezuïet dr. Alph. van
Kol, die reeds in 1945 in zijn „Betere
zeden" als zijn oordeel gaf dat 't voor
mannen niet veel verschil maakte,
een zwembroek of een zwempak,
mocht wel zeer progressief heten.
Niettemin is het zeer de vraag of de
laatstgenoemde scribent het
thuislaten van beide zou toejuichen.
Gemengd zwemmen is eveneens in de
na-oorlogse jaren een punt geweest.
In een in 1946 verschenen geschrift
„Gemeentebesturen en de
bestrijding der zedeloosheid" van het
bisdom Den Bosch staat precies
aangegeven, wat er bij gemengd
zwemmen en zonnebaden aan de
hand is: „Er zijn jongens en meisjes
genoeg, die het niet gauw zeggen,
maar dié als je het hun op de man af
vraagt, er eerlijk voor uit zullen
komen, hoe moeilijk het is om goed
en rein te blijven, als je steeds naar
een gemengd zwembad of zonnebad
toegaat. Best mogelijk dat je er een
paar keer niets van merkt, maar op
den duur besmet het je verbeelding."
De schrijver van deze verhandeling
vond zwemmen prima, als het
tenminste alleen om hetzwèmmen
gaat. Echter:
„Wie andere dingen zoekt, wie aan
het zwembad niets aan vindt, als er
geen jongens en meisjes 'door elkaar'
zijn, die komt er niet fris en fit
vandaan, maar onvoldaan en lomer
dan toen hij erheen ging. Ga je echt
om het genot van het zwemmen naar
het zwembad, dan spring je graag
alleen van de toren, en duik je even
welgemoed alleen in het diep."
En over 't strand gesproken: „Het
zeestrand biedt eigenaardige
moeilijkheden. Toch is hier, als de wil
aanwezig is, wel het een en ander in
de goede richting te bereiken.
Voorlopig lijkt mij voor het zeestrand
niet meer bereikbaar dan de
aanwijzing van een gedeelte, waar
alléén heren en een ander gedeelte,
waar alléén dames mogen
zonnebaden: ik zie geen kans op een
algeheel verbod van gemengd
zonnebaden langs het strand."
Mijn gebruinde collega kon dit alles
nauwelijks geloven en daarom zet ik
het nu met bronvermelding in de
krant. Ik doe dit tevens om duidelijk
te maken, dat mijn dagsluiter heus
wel wat méér had kunnen maken van
de zwoele sfeer van het bruine leven.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN Voor de 68e landelijke zendingsdag van de GZB, de Gereformeerde
Zendingsbond in de Nederlandse Hervormde Kerk, waren donderdag opnieuw velen naar het
Driebergse Bos gekomen. Volgens schatting van de politie waren er zeker 25.000 mensen. De
aanwezigen hadden zich door de dreigende wolken niet laten weerhouden. Wel had men zich
met paraplu's en plastic op minder fraai weer ingesteld, het was al tegen twaalf uur vóór het
eerste buitje viel.
De zendingsdag 1979 had als thema
„Getuigen tot aan het uiterste der
aarde", een thema dat in verschillen
de toespraken werd uitgewerkt en
voor de vele Jeugdigen in een verhaal
en een puzzelopdracht.
De dag is niet helemaal verlopen
zoals men het zich had voorgesteld.
Ds J. de Lange uit Huizen zou als
'directeur van de GZB het openings
woord spreken, maar moest eerder
deze week in het ziekenhuis worden
opgenomen. Verder was het de laat
ste Jaren gebruikelijk Iemand van
overzee uit te nodigen en dit jaar zou
gesproken worden door Pedro Arana
uit Peru maar ook hij moest tot zijn
grote spijt verstek laten gaan.
In het openingswoord dat nu gespro
ken werd door dr. J. Broekhuis uit
Rijssen, werd ds. De Lange aange
haald die had willen zeggen dat zo'n
samenkomst beleefd wordt als het
samenzijn van één grote familie van
jong en oud. „Het is een zegen van
God in deze tijd waarin eerder polari
satie en verwijdering heersen. Maar
het is geen familiedag, maar een zen- SnanninfTefl
dingsdag", aldus de vermaning van v 6
ds. De Lange, bij monde van dr.
Broekhuis.
Ook wees Van den End erop dat de
Indonesische regering als beleid
voert dat ieder op zijn eigen wijze
God maar moet dienen en dat de ene
manier evengoed is als de andere.
Degenen die menen dat alleen het
geloof in het evangelie zaligmaken
kan, stuit op weerstanden.
Zegen
Toch konden deze minder prettige
berichten van het begin geen domper
zetten op de dag.
waarin opgenomen: Oe Rotter
dammer. met Oordts Oagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenre Tamminga
Directeur mg O Poslma
HOOFDKANTOOR
PostBus 8S9
1000 AW Amsterdam
tel 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 00 00
Ban* Ned CredWtbanfc
Rekamngnr 23 00 12 574
REGIO ROTTEROAM/DORDRECHT
Postbus 940
3000 AX Rotterdam
tot 010-115580 (abonnementen
en bezorging)
tel 01 OU 5588 (redactie)
tol 115700 (uitstortend voor
advertenties)
WestblaaK 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Cen Haag
lei 070-469445
Parkstraat 22
Den Haag
REGIO NOORD.OOST-NEDERLANO
iuitsluitend administratie)
Postbus 3
8000 AA Zw©He
iet 05200-17030
Melkmarkt 56
Z«o"e
Abonnementsprijzen:
Per maand 15.90
Per keadaal 47,70
Per hart (aar 95.40
Per laar 188 60
Adverrenfteraneven oo aanvraag
Teielorveche abonnementenoodrachten
(.-ie adressen boven)
Oogave lam>iteb«r»cMen 9-19 30 van
miancag t m vr.,dag Opuondag van ie-
20 uur teiel 020-913456
Opgave mm-adverienhes lei
0:0-936868 ot schohei-]k aan Mm.-Adv
ildei.nrj postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswtzigmgen uisiuilend scnrirteti|k
aan onze Amsterdamse adressen
Ds. J. Jongerden uit Zeist, de eerste
referent op de morgenbijeenkomst,
waarschuwde tegen de tendens om
alles te zetten op ontwikkelingshulp,
als zou dat belangrijker zijn dan de
'prediking van het evangelie. Hij zag
Juist prediking als „de eerste en beste
ontwikkelingshulp".
Problemen
Drie zendingsarbelders voerden kort
het woord over hun huidige of toe
komstige werk overzee. Dr. Th. van
den End van de theologische hoge
school in Djakarta noemde enkele
problemen waar hij vrijwel dagelijks
mee geconfronteerd wordt.
In Indonesië, zo zei hij, worden stu
denten die de opleiding in Djakarta
gevolgd hebben vaak onmiddellijk
zwaar belast en krijgen ze weinig ge
legenheid eerst ervaringen op te
doen. Gevolg daarvan ls dat zij zoveel
mogelijk direct bruikbare, pasklare
antwoorden uit hun studie willen
meenemen en er minder sprake is van
geduld en liefde voor de wetenschap.
Ds. J. Kommers bereidt zich voor op
uitzending naar Kenia. Ook in Kenia
is niet alles gemakkelijk. Stamreli-
gies en de islam zijn sterk in opkomst
en binnen de kerk zijn spanningen te
merken, ook wat betreft de aangebo
den hulp van overzee.
Ds. J. E. de Groot vertrekt naar Peru,
waar de situatie weer heel anders is.
Kleine groepjes leven er zeer wijd
verspreid. Veel werk wordt alleen
door ouderlingen gedaan, tot en met
de prediking toe. „Wij kunnen leren
van hun vrijmoedigheid", zo zei ds.
De Groot.
Problemen in het zendingswerk zijn
er genoeg. Ds. W. van Laar, de secre
taris van de GZB, sprak over blokka
des waardoor minder mensen konden
worden uitgezonden dan zich aanbo
den en zeker minder dan dat er werk
te doen was.
In de middaguren hield o.m. prof. dr.
C. Graafland uit Gouda een toe
spraak over Marcus 5, waar de zen
ding niet alleen een opdracht blijkt
„tot aan het uiterste der aarde", maar
ook „tot uw huis en de uwen".
Zoals gebruikelijk zijn de teksten van
de toespraken te verkrijgen bij het
bureau van de Gereformeerde Zen
dingsbond; Utrechtseweg 117, Zeist.
Het boekje kost drie gulden.
Bach zoals hij te zien is op de
gevel van het Amsterdams
Concertgebouw.
Vijf Bach-concerten
in de Oude Kerk
Van een onzer verslaggevers
AMSTREDAM Heden
avond (vrijdag 3 augustus) is ln
de Oude Kerk te Amsterdam
de eerste van vijf orgelbespe
lingen met uitsluitend werken
van J. S. Bach. Alle concerten
worden op het grote orgel gege
ven en van avond zit de Delftse
organist Jan J. v. d. Berg aan
de klavieren van dit befaamde
instrument. De vier volgende
concerten zijn op de vrijdag
avonden 10 augustus (Wim v. d.
Panne), 17 augustus (Jos Wiel
akker), 24 augustus (Jan Jonge-
pier) en 31 augustus (Addie de
Jong). De concerten beginnen
om kwart over acht.
MOSKOU (ANP) Ivan Jakovlevitsj
Antonov, lid van de zgn. 'kerkeraad'
der niet officieel erkende christen
baptisten, is eind juni in zijn woon
plaats Kirovograd gearresteerd op de
beschuldiging van 'klaploperij'. Hij
wordt door zijn gemeente onderhou
den, terwijl hij geen door de staat
erkende baan heeft. Dit is door bap
tisten in de Sovjet-Unie meegedeeld
aan de Zwitserse informatiedienst
over Oost-Eiropa 'Geloof in de twee
de wereld'.
Toen hij werd opgepakt, was hij net
vrijgelaten uit de gevangenis waar hij
sinds december vorig jaar een straf
uitzat, omdat zijn activiteiten op ker
kelijk gebied de autoriteiten niet be
vielen.
.Geloof in de tweede wereld' meldt
dat in Charkov elke zondag zo'n 25
kerkgangers worden opgepakt en een
dag of vijftien in de gevangenis moe
ten zitten. In Kisjinev is de gebeds
tent van de baptistengemeente al vijf
keer vanwege de overheid kapotge-
scheurd. Een lid van die gemeente,
Michail Proetjanov, werd verhoord.
In de Oekraiense stad Makejevka
werden in juni drie christenen gear
resteerd en pas na vijftien dagen weer
in vrijheid gesteld. In Rjasan werden
in juni de pastor van de gemeente
aldaar, Aleksandr Nikitov, tot drie
jaar werkkamp en ene Nikola j Popov
tot drie jaar kamp met streng regime
veroordeeld. De laatste heeft een ge
zin van negen kinderen. Nikitov heeft
te zorgen voor een invalide vrouw en
zes kinderen. Zij zijn beschuldigd van
'klaploperij' en belastering van de
Sovjetstaat. 86 medechristenen heb
ben een brief ondertekend waarin
erop gewezen wordt dat de bij hen
gevonden literatuur een 'zuiver religi
eus karakter' had.
AMERSFOORT De raad van ker
ken in Nederland zond president Hu-
sak van Tsjechoslowakije een tele
gram naar aanleiding van de gevan
genneming van tien leden van Charta
77. waarin de verontrusting over deze
arrestaties wordt uitgesproken. De
raad herinnert aan de akkoorden van
Helsinki en verzoekt president Husak
dringend, geen Juridische stappen te
nemen maar hen onmiddellijk in vrij
heid te stellen.
DEN HAAG (ANP) Op een conferentie onder auspiciën van
de Amerikaanse raad van kerken te Puerto Rico over zending
in agrarische gebieden in de derde wereld hebben de Ameri
kaanse kerken hun wijze van zending drijven in die streken
onder de loep genomen. Ze kwamen tot de conclusie dat
ongeveer tachtig procent van de door de zestien protestantse
en rooms-katholieke zendingsorganisaties uitgezonden zen
dingsarbeiders zich uitsluitend met evangelie-verkondiging
en niet met ontwikkelingswerk bezighouden.
De conferentie kwam echter tot de
conclusie, dat mensen in de derde
wereld minder op Amerikaanse leest
geschoeide evangelisatie en onder
wijs nodig hebben, maar meer hulp
bij hun pogingen om te komen tot
politieke, economische en sociale be
vrijding. Bij hén moet het beginpunt
liggen en niet bij de Amerikaanse
kerken, aldus de conferentie.
De deelnemers waren eensgezind in
hun kritiek op door kerken gesteunde
ontwikkelingsprojecten, die geba
seerd zijn op westers-technologische
door Hennle Serfontein
JOHANNESBURG Ds Sam Buti, leider van vijftien miljoen
Zuidafrikaanse christenen heeft een persoonlijk en openlijk
beroep gedaan op premier Botha om te gaan praten met de
leiders van zwarte bewegingen in ballingschap, zoals het
Afrikaans Nationaal Congres en het Panafrikaanse Congres.
Ds Buti heeft zijn ernstige zorg uitge
sproken over wat hij noemde de toe
nemende polarisatie tussen zwart en
blank in Zuid-Afrika. Zelden of nooit
heeft een religieuze leider zich zo dra
matisch tot een wereldlijk leider
gewend.
De oproep is des te opmerkelijker,
omdat ds Buti niet alleen voorzitter is
van de Zuidafrikaanse raad van ker
ken, maar ook nog leider van een
kerk met sterk gevoelsmatige en his
torische banden met de kerk van de-
premier. Buti is algemeen secretaris
van de Nederduitse Gereformeerde
kerk in Afrika en dat is de dochter
kerk van de blanke kerk waartoe Bot
ha behoort. Het laatste jaar is Buti
gaandeweg naar voren gekomen als
een van de meest uitgesproken zwar
te critici van apartheid. Tot voor kort
was hij altijd bereid zijn kritiek op de
regering te verzachten
ontwikkeling, om aanbevelingen te
doen over de toekomst van de zwarte
bevolking in de steden, maar wel bin
nen het raam van het huidige beleid.
In de aankondiging van zijn ontslag
verklaarde ds. Buti dat „apartheid
leeft en sommige zwarten zelfs trapt
ten dode toe".
Hij sprak hiermee dr. Koomhof te
gen, die onlangs zijn gehoor in het
buitenland had laten weten dat
apartheid dood was. Vorige week riep
hij in Hammanskraal alle Zuidafri
kaanse christenen op om rassenon-
recht aan te vechten. Buti wil in zijn
brief dat Botha de dialoog met de
groepen moet openen, een idee waar
Botha's voorganger Vorster nooit
enthousiast over was. Volgens Buti is
dialoog de enige manier om strijd en
bloedige revolutie te vermijden.
Deze tekening staat op de titelpagi
na's van het tekstboekje van de zen
dingsdag.
Schok
Onlangs nam hij ontslag als lid van
het Comité van zwarte leiders en dat
was een schok voor de regering. Dit
comité was opgezet door Piet Koorn-
hof. minister voor samenwerking en
Menselijkheid
„God heeft U in deze leidinggevende
positie laten aanstellen", zo luidt de
brief; ..Mijn verzoek is gebaseerd op
mijn diepe overtuiging als christen en
als dominee in een kerk uit de refor
matorische traditie, waar de weg van
de hervorming altijd verkozen moet
Premier Botha van Zuid-Afrika
worden boven de weg van de revolu
tie. Vergaande, radicale en vreedza
me hervorming in een bijzondere his
torische situatie is een harde nood
zaak geworden, als het land revolutie
vermijden wil.
De alarmerende ontwikkelingen in
Zimbabwe-Rhodesië en Zuid-West-
Afrika/Namibië moeten als ernstige
waarschuwing dienen voor Zuidafri
kanen om te handelen voor het te laat
Deliriumbom
We hebben het allemaal kunnen
lezen. Eerst als terloops: er zou ergens
in Amerika nog een hoop vergiftig
spul liggen, waar ze mee zaten, want
waar moesten ze het laten? Ze wilden
er van af, maar de vraag was nog:
hoe? De berichten werden
gedetailleerder. Er waren
experimenten met dat vergif geweest
en een van de militairen die zich
daarvoor „vrijwillig" hadden
opgegeven had nog wel last van
duizeligheid en was nooit meer
helemaal evenwichtig geworden. Nu
lees ik dat de Amerikaanse
organisatie „Amerikaanse burgers
voor eerlijkheid in bestuur" en
organisaties in tien andere landen
een verbod van „de deliriumbom"
hebben gevraagd van de
Ontwapeningsconferentie van de
V.N. in Genève. Het vergif, bekend
onder de codenaam BZ, schijnt
mensen volkomen te verwarren, te
desoriënteren en ze „onvoorspelbaar
gedrag" te bezorgen. Het gif zou ook
misvormde baby's ten gevolge
hebben. Men kan zich misschien iets
voorstellen van de wereld na een
aanval met een deliriumbom. Een
gekkenhuis zonder toekomst. Je
vraagt je bij zoiets af: wie is op dat
idee gekomen? Misschien wel een
heel nette meneer, die er nog
promotie mee maakte ook. En zeker
zijn het heel cleane laboranten
geweest die tot de constructie van het
vergif de opdracht kregen en die stipt
uitvoerden. Je vraagt je nog iets af: is
zo'n bom eigenlijk nog wel nodig?
Leven we al niet in een gekkenhuis?
En moet dat dan allemaal
goedgepraat worden met het ene
allesbeslissende argument: de
communisten bedreigen ons? Wie
bedreigt wie eigenlijk? Stel je een
ogenblik voor dat zo'n bom op grote
schaal gebruikt gaat worden en we
zouden niet geprotesteerd hebben. Je
vraagt je verbijsterd ten slotte af: wat
ligt er allemaal nog meer ergens in
een verloren hoek?
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Nijkerkerveen: F. Luit
jes te Kootwijk.
Afscheid op 5 augustus van Veen-
woude: Th. B. Hop ber. te Deventer;
van Nijmegen: W. J. J. v.d. Waal, ber.
te Haren.
Intrede te Katwijk a.d. Rijn: A. J.
Aarents te Den Helder; te Hantum
c.a. (bevestiging te Hantumerhuizen):
H. G. Teeuwen, kand. te Leiden.
GEREF. KERKEN
Afscheid van Nijverdal: F. v.d. Weij,
ber. te Nunspeet; van Hazerswoude:
Z. C. Versluys, ber. te Maassluis.
Intrede te Harderwijk: A. F. Rienstra
te Anjum.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Intrede te 't Harde-Wezep: J. de Wolf
uit Winschoten (bevestiging 4 aug.).
NED. GEREF. KERKEN
Intrede te Kampen: E. Zwarteveen te
Doesburg.
GEREF. GEMEENTEN
Afscheid op 8 augustus van Middel
burg: G. A. Zijderveld, ber. te Hoofd
dorp.
apparatuur en methoden.
Daarmee, zo oordeelde men, worden
alleen groot-grondbezitters en mach
tige ondernemingen ten koste Van de
armen verrijkt. Dringend werd ge
vraagd om hulp voor bewegingen van
kleine boeren, zodat zij hun land kun
nen behouden, de concentratie van
steeds meer land in steeds minder
handen kan worden tegengegaan en
het ontstaan van alternatieve vor
men van samenwerking, zoals land-
bouw-coöperaties, kan worden bevor
derd.
is. De betrekkingen ginds zijn zo ge
spannen en verslechterd in zulke
mate dat de verschillende groepen en
leiders elkaar niet eens meer kunnen
horen.
Ik doe een beroep op U op basis van
de christelijke gereformeerde geloofs
overtuiging die wij met elkaar delen.
Ik doe een beroep op uw staatsman
schap in dit uur van crisis en van
noodzaak om de verlangens van de
grote meerderheid van de bevolking
te stellen boven partijbeginselen en
partijbelangen. Ik doe een beroep op
uw menselijkheid en uw rechtsgevoel
om U te bekommeren om de stem van
de stemlozen en verdrukten.
U hebt al bewezen dat U in staat bent
tot krachtdadig leiderschap: ik ver
trouw dat U ook de moed zult tomsn
om ons land in een nieuwe richting te
voeren. Vandaag kunnen we nog pra
ten is er nog tijd. Morgen kan het te
laat zijn.
Alleen als U de leiding neemt kunt U
dr. Koornhof en andere ministers en
parlementsleden kracht geven, men
sen die in het diepst van hun hart
ernstige twijfels koesteren over het
beleid van de regering. Ik wil zeggen
dat ik aanvaard en begrijp dat U en
ook dr. Koornhof teleurgesteld zijn
over mijn ontslag als lid van het
Comité van dr. Koornhof. Mijn ont
slag betekende echter geen afwijzing
van onderhandelingen, maar was be
doeld ter bevordering van de dia
loog."
Aldus de brief van ds. Buti.
Paus Johannes Paulus II
VATICAANSTAD (AP) De Filip
pijnse gezant bij het Vaticaan heeft
gisteren bekend gemaakt dat paus
Johannes Paulus II een uitnodiging
heeft aanvaard om een bezoek aan de
Flilippijnen te brengen. De datum
staat nog niet vast. De echtgenote
van de president, mevrouw Marcos,
had de paus hiertoe al tweemaal uit
genodigd: kort na zijn ambtsaanvaar
ding, in oktober, en half februari.
DEN HAAG (ANP) De actie van
'Solidaridad' die afgelopen jaar onder
het motto 'Werk en gerechtigheid
voor iedereen' werd gevoerd, heeft
ruim vier miljoen gulden opgebracht.
Deze interkerkelijke hulporganisatie
voor Latijns-Amerika, hefet verschil
lende volksorganisaties en kerkelijke
instellingen in Nicaragua met een be
drag van 228.000 gulden gesteund in
hun stijd tegen dictator Somoza.
'Solidaridad' bereidt voor december
een actie voor onder het motto "Uit
het slop'. Hiermee wil de organisatie
aandacht vragen voor de bewoners
van de vele krottenwijken in Latijns-
Amerika in hun strijd voor een mens
waardig bestaan.
