Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | 1 augustus 1979 | pagina 2

Marcus in de catacomben en in Westernieland

'Evangelische Studenten'
tegen moderne theologie

Uit brieven van lezers

Trouw

Drentse kleuterbijbel

Bijbelgenootschappen extra actief in China

VOORBIJGANGER!

Nieuwe Tsjechische
bijbelvertaling

Voor Ieren
troost in gebed
niet in fles

WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1979

KERK

TROUW/KWARTET

door Herman Verbeek

De ..materialistische" bijbel-uitleg
groeit met de dag. Het is een harde
term. Maar de eigenlijke betekenis
ervan is heel zacht: materialistisch
stamt van mater moeder Mate
rialistisch Schrift-lezen is: nagaan
hoe een tekst ooit is ontstaan èn
met welke ogen wij nu lezen. Uit
welke moedergrond is een bepaalde
tekst en is een leeswijze voortgeko
men? Hier volgt het verslag van een
studieweek over „materialistisch"
.bijbel-lezen.

Sinds enkele Jaren houdt de Nederlandse
Basisbeweging een zomerkamp in Westernie
land aan het Wad. Dit Jaar waren ook basis
gemeenten uit West-Dultsland en België ver
tegenwoordigd. Vier maal vijftig mensen be
steedden hun vakantie aan deze ontmoeting
en bezinning Twee weken werden besteed
aan het lezen van Marcus

De barakken van het kamp "De Slikken"
liggen achter de slaperdijk, tussen het graan,
in volkomen rust. In '39 werd de laatste
polder drooggelegd De werkverschaffing
stuurde er onderwijzers, beambten, kantoor
mensen. wie maar werkloos was. op af. Witte
handen aan de schop Op een dag verdronken
er veertien man. De instanties, die de werklo
zen uit de stad naar „De Slikken" dwongen,
hadden zeil nooit in het slib gestaan.

Dat is een grondtype van de macht van de
ene groep tegenover de afhankelijkheid van
de andere groep. In het oude povere barak
kenkamp aan het Wad ma de oorlog zaten er
hooggeplaatste NSB'ers) vormen nu elke och
tend twintig mensen uit drie landen een
kring Een kaars wordt aangestoken Een rol
behangpapier wordt ontrold, waarop de
Schrifttekst is geschreven. Er wordt hardop

gelezen, daarna wordt er tied minuten in
stilte naar de tekst gekeken.

Marcus zoon van Mars. aanvankelijk een
heiden. HIJ schreef in Rome' Petrus had hem
meegebracht van onderweg. Hij begon te
schrijven in het jaar 70. Jeruzalem en de
Tempel waren dat jaar verwoest. Het volk
van Israel was zijn hart kwijt. Het zou duren
tot 1948. Titus had de ark, de boekrollen en
de zevenarmige luchter in trimf naar Rome
gevoerd. Het is nog te zien op de triomfboog
bij het Colosseum

Rome was een imperium. De keizer vergaar
de de belastingen en opbrengsten in zijn stad.
Van de ruim één miljoen inwoners van Rome
was meer dan de helft slaaf. Krijgsgevange
nen. geplunderde boeren, paupers, slaven wa
ren de basis van de economie.

Petrus en Paulus waren al vermoord. De

christenen hielden zich schuil in de catacom
ben. ZIJ waren have-nots. Hun enige "bezit"
was het boekje van Marcus, hun houvast. Dat
boekje was staatsgevaarlijk. Zij leefden in
burgelijke ongehoorzaamheid. In het aarde
donker werd deze tekst van licht geweven. De
woorden tekst en textiel hebben dezelfde
stam. Een tekst is een mantel, een huid om je
heen. Het weef-materiaal van Marcus werd
geproduceerd door hun angst, hun bedrei
ging, heimwee, marteling en: hun herinne
ring. hun levensmoed.

Werd het boekje gelezen in de Paasnacht,
voor hun dopelingen? Gedoopt worden bete
kende: llligaal worden; je werd ketters,
staatsgevaarlijk. Want Je hebt een andere
opvatting over wat in de maatschappij rein is
en onrein. Je gehoorzaamt niet langer dege
nen die het voor het zeggen hebben. Je ver
stoort de orde. Waarom hebben de messiaan-
se gemeenten (vaak niet groter dan twee of
drie man. maar dat is genoeg voor een „mid
den") de besnijdenis vervangen door de
doop? Werd het mannelijke snijden vervan-

In de catecombe van St. Priscilla te
Rome

gen door de vrouwelijke wassing? Herkenden
zij zich liever in de vrouw met de balsemkruik
dan in de man met het zwaard?

Met zulke vragen is de materialistische lezing
bezig. De Schriften zijn niet door ons of
rechtstreeks voor ons geschreven. De makers
konden niet weten dat hun tekst ooit bij een
bijbel zou worden ingelijfd. In het barakken
kamp werd gezegd: Wij kunnen ons hun
teksten nooit toeëigenen. Lezen kan geen
bezitten zijn. Het is onze tekst niet. Wij
moeten onze eigen tekst schrijven. Zoals de
Tsjechen hun Charta 77. Zoals in Nicaragua

het bevrijdingsmanifest. Zoals het illegale
Trouw in de oorlog. Wie lezen met volle
mond, kunnen de tekst van hongerigen geen
recht doen. Het maakt heel wat uit of de
priester Ernesto Cardenal in Nicaragua Mar
cus leest met de boeren of dat Marcus gelezen
wordt in de hofliturgie van het Vaticaan; of er
gelezen wordt in een Limburgse abdij of in
een dorpskerk in Zeeland; of er gelezen wordt
in de St. Jan in Den Bosch door de bisschop
of door de Turkse ballingen.

Wie in de catacomben waren, waren in alle
opzichten de onderliggenden. Titus denderde
met de buit over de keien boven hun hoofd.
Met welke partijkeuze in het imperium van
de Eerste Wereld? In de barak van Westernie
land wordt de krant open op de grond gelegd
bij de kaars, iemand leest de koppen voor.
Dan wordt het fragment van Markus over een
rijk ..iemand" ontrold.

Die „iemand" is geen toevallige onbekende.
Het is „de Romein", het systeem, het machts
stelsel. En de collaboratie ermee van Tempel
en Synagoge-lieden, al zulke gezalfden. De
messiaanse gemeente durft daar haar eigen
„Gezalfde" tegenover te zetten. In een fantas
tisch ikoon schilderen zij hem op de berg, in
gesprek met Mozes en Elia. Stel je voor, die
omgebrachte dissidente rabbi in gesprek met
de allergrootsten van de Joodse historie. En
hij laat ze achter zich. Hij blijft als enige over.

De rijke, zeker iemand, gaat door de knieën.
De gedode rabbi staat recht op. Deze con
frontatie bergt alle spanning van de wereld in
zich. Er is bezitten of niet bezitten. Een
compromis, een midden is er niet. De ont
moeting mislukt. De rijke loopt weg voor de
beslissing. Het rijk kan alleen nog aan zich
zelf te gronde gaan. Want bezit „zit", is bewe-
genloos, toekomstloos, dood. De rabbi staat
op en gaat op weg, om geschiedenis te ma
ken. een andere.

Marcus schreef een liturgisch boekje, om

voorgelezen te worden in de Paasnacht. Hoe
kun je het dan beter openen dan zondags? In
Westernieland is het zondagochtend gewor
den. de laatste dag van het kamp. Vijftien
kinderen knielen in het midden op het kleed,
rondom de voorganger, er omheen alle gro
ten. De voorganger fluistert; er is een boze
man. Romein heet hij. Hij is buiten. Wij
moeten alles donker maken, slaapzakken te
gen de ramen, dat hij niet naar binnen kan
loeren. Kaarsen doorgeven, in een bak zand
in het midden zetten, daar is de man bang
voor. Met lantaarns worden de tekstrollen
aan de wand opgezocht en afgetast. „Diep in
de nacht stond hij op en liep weg, naar een
verlaten plek, daar bad hij." Een jongen heeft
deze week van die tekst een film gemaakt,
met een groep werd er elke middag aan
gewerkt. We zien de filmrol nadat we de
boekrol gelezen hebben; horen en zien. Een
nieuwe parabel aan het Wad, een meisje
vlucht in zwart-wit beelden over de dijk, in de
storm, tot onder een boom in het avondlicht.
Een grote zwarte hand verschijnt aan de
hemel. De filmer heeft een dubbelbeeld ge
maakt, de hand van een Surinaamse jongen
boven het hoofd van een wit meisje.

De Duitsers leren ons Wolf Biermann zingen:
„Laat je toch niet verharden in deze harte
tijd." En: „De revolutie revolutioneert zich
zelf, ze werpt de eerste steen op zichzelf."

Er wordt tegen de barak gebonsd: de boze
man. Hij is breed uitgedost. Hij draagt een
buidel guldens op zijn buik. Hij wil ons kaars
licht kopen en de teksten. Hoe meer hij biedt,
hoe luider het néé. Geen van de kinderen
gaat door de knieën voor hem. Hij krijgt
honger. Zijn guldens kan hij niet eten. Wij
hebben brood en koek en wijn en ranja. Hij
kan mee eten. als hij zijn geld weg doet en
zijn masker aflegt.

Een moeder uit Suriname danst en dankt. In
zulke „materie" willen wij aarden. Er wordt
een laatste tekstrol opgehangen, met een lied
dat deze week gemaakt werd. De bekering
van bezit is zegen.

Herman Verbeek is priester te Groningen.

Beroepingswerk

NED. HERV. KERK
Bedankt voor Amsterdam We;
(toez.): G. S. Alma te Soest.

Ds. J. W. de Bruijn

De Harderwijkse hervormde pred r
kant J. W. de Bruijn (61 jaar) is m(
emeritaat gegaan. Hij wordt geest
lijk verzorger van het verpleeghui.
Windhorst te Heerde. Ds. De Bruij)
begon zijn kerkelijke loopbaan ai;
hulpprediker te Delfshaven en wa*.
alvorens hij in 1950 naar Harderwiji
kwam. predikant van de hervormde
gemeenten te Willige Langerak en t
Sprang.

Mevrouw ds K. var
Drimmelen

De hervormde predikante voor bij
zondere werkzaamheden, K. vaj.
Drimmelen te Wenen (in 1966 werd z}
daar adviseuse van de Amerikaans»
verenigde presbyteriaanse kerk voc*
het contact met de kerken in Europi
en in 1974 idem voor de Oostenrijkst
hervormde kerk(, gaat per 1 augustui
met emeritaat. Ds van Drimmelen
begon haar kerkelijke loopbaan U-
1947 als vicaris van de hervormd»
gemeente te Ure terp en Siegerswou.
de. In 1954 werd zij directrice van hei
vormingscentrum Den Alerdinck b
Laag-Zuthem en in 1965 ziekenhuis
predikante te Leeuwarden (diacones-
senhuis). Na een jaar vertrok zij naai
Genève, waar zij het secretariat
voor studie en vorming bij de wereld,
raad voor christelijke opvoeding oj-
zich nam. Vandaar vertrok zij naa^-
Wenen.

Van een medewerker

HURDAL (Noorwegen) In de dalen van Oost-Noorwegen werd onlangs de tiende vergade
ring gehouden van de IFES, de internationale beweging van evangelische studenten. Deze
vergadering wordt eens in de vier jaar gehouden. De hele beweging is daarbij vertegenwoor
digd: uitvoerend comité, stalwerkers, gedelegeerden van de nationale bewegingen en een
aantal waarnemers. Met elkaar 160 mensen uit 60 landen.

In 1946 begon de IFES als een kleine
organisatie met als doel een wereld
wijde gemeenschap te sUchten van
christelijke studenten Thans is de
IFES werkzaam in ruim 90 landen en
de gemeenschap blijft zich uitbrei
den. Het streven is steeds om natio
naal een gemeenschap op te bouwen
die personeel en financieel zichzelf
onderhoudt Voornaamste doel is dat
de studenten zo toegerust worden dat
zij zelf hun beweging kunnen gaan
leiden en anderen toerusten om hen
op te volgen.

Evangelisatie, bijbelstudie, vorming
en gebed zijn de hoekstenen van het
Internationale evangelische studen-
t en werk. daarnaast zijn trainings
kampen, cursussen, persoonlijke con
tacten, conferenties, literatuur, film
en muziek belangrijk voor dit werk
De beweging probeert daarmee een
antwoord te geven op marxisme, libe
ralisme. secularisaUe. secten en oos-

waarin opgenomen De Rotter
dammer. met Dordls Dagblad
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant

Uitgave Trouw/Kwartet BV

Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur mg O Poslma

HOOFDKANTOOR

PostDus 0S9

1000 AW Amsterdam

P<*tg ro *«00 00
Ban* Ned C"?d-elban»

Rpken,ngrr 23Ö0 1?574

Gerneenfegiro Amsterdam

REGIO ROTTERDAM DORDRECHT
Postbus 949
3000 AX Ronerdam
tel 010-H 5506 l abonnementen
en berorgrigi
1*1010 iiSSMIredact*)
lei 115700 (uisluitend voor
advertenties)

WesiWaah 4
Ronerdam
REGO DEN HAAG LEiOEN
Postfus 101
2501 CC Den Haag
tel [phone]

REGO NOOROOOST NEDERLAND
(urtsiuitend adrrvhfStrat>e)
Postbus 3

Abonnementsprijzen

Per maand 15 90
il I 47.70
r I 95.40
Per aar I 188 60

020-936668 of sctnftefai*
aMe'-ng postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswiz-gmgen U-ISHJ-II
aan orae Amsterdamse i

Dr. Oliver Barclay, voorzitter IFES-
conferentie in Hurdal.

terse religies De „evangelicals" gaan
ln tegen de moderne theologie, omdat
zij vinden dat die zich onttrekt aan
het gezag van het Woord van God.

Het thema van de bijeenkomst: „het
Woord van de Heer" werd uitgewerkt
in verschillende lezingen. Dr. Oliver
Barclay uit Engeland stelde in zijn
voordracht dat de bijbel het enige
gezag is in het leven van de christen.

Alleen wat duidelijk ln de bijbel is
geopenbaard en daarvan betrouw
baar kan worden afgeleid is van fun
damenteel belang. Al het andere we
ten moet onder deze autoriteit wor
den gesteld.

De conferentie in Noorwegen werd
geleid door dr. Barclay en Chua Wee
Hian uit Singapore, respectievelijk
voorzitter en algemeen secretaris van
het uitvoerend comité. Het nieuw ge
kozen comité heeft nu als voorzitter
dr. John Alexander uit de Verenigde
Staten.

De IFES blijft zich met alle beschik
bare krachten inzetten voor de voort
gang van het evangelische studenten-
werk. dat gezien wordt als een onvol
tooide opdracht en een uitdaging
voor heel de christelijke kerk.

HAARLEM In Brno, Tsjechosk,
wakije, wordt dezer dagen een begi
gemaakt met het drukken van d.-
nieuwe Tsjechische bijbelvertaling
Deze verschijnt precies vierhonderd
jaar na de eerste Tsjechische bijbe
In Brno zullen zestigduizend exen
plaren worden gedrukt. Later in hf
jaar zal nog eens een zelfde aantal pe
perse gaan.

Het papier voor de eerste editie
verzonden vanuit Oostenrijk en Fin
land. De kosten zijn gedragen door d
Wereldbond van Bijbelgenoot
schappen.

Aan deze nieuwe vertaling is achttie
jaar gewerkt door een interconfessic
nele groep vertalers uit de Rooms
Katholieke kerk, de orthodoxe kerl
en vijf protestantse kerken. Voor he
eerst zullen de Tsjechische christ(
nen kunnen beschikken over een bi
belvertaling die in alle kerken zzj',
worden gebruikt.

Deze tekening van Zararias die niet kan spreken is gemaakt door Hennie F. Schafer en is een van haar vele
illustraties in de pas verschenen Drentse vertaling van de kleuterbijbei van Anne de Vries, die onder de titel „De
biebelse geschiedenis deur Anne de Vries" door Kok te Kampen wordt uitgegeven (prijs 39.50). Vertaler Hans
Heyting in zijn korte verantwoording: „Ik heb Anne de Vries zien kleutervertelboek van de biebelse geschiedenis
naoverteld in het Zuidenvelds, met invloed van mien Beiier moedertaol."

Internationaal congres
over de kerkzang

REOENSBURO 1ANP1 - Van 30 Juli
tot 4 augustus vergadert ln het West-
dultse Regensburg de internationale
werkgroep voor hymnologie (histori
sche studie der kerkgezangen). Er zal
gepraat worden over betere samen
werking op wetenschappelijk en or
ganisatorisch vlak en over nieuwe
contacten tussen Europese en Ameri
kaanse hymnologie. De werkgroep
bestudeert de kerkzang in al zijn his
torische en hedendaagse aspecten.
Hij werd in 1959 opgericht en is een
van de belangrijkste na oorlogse in
terconfessionele onderzoeksorganen

AMSTERDAM De wereldbond van
bijbelgenootschappen heeft besloten
om het aantal radiouitzendingen
voor China te gaan verdubbelen.
Naast de programma's waarin de bij
bel wordt gedicteerd, zullen ln het
vervolg ook programma's worden ge
maakt waarin de bijbel op normale
snelheid wordt gelezen. Tevens is be
sloten om een programma te gaan
uitzenden waarin de bijbel zowel in
het Mandarijn-Chinees, als Engels
wordt gelezen.

Uit recente reacties blijkt dat de pro

gramma's erg goed beluisterd wor
den. Ook is het sinds kort mogelijk
voor luisteraars om te reageren. Vorig
jaar ontvingen de radiostations
slechts enkele brieven uit China, de
laatste maanden komen er per
maand per programma minstens dui
zend brieven binnen.

De programma's zullen worden uitge
zonden door zenders van de Far Eas
tern Broadcasting Company in Ma
nilla op de Filippijnen en door zen
ders van Trans World Radio. Veel
luisteraars vragen een bijbel of Nieuw

Testament aan. Deze kunnen nu per
post worden verzonden. De Wereld
bond van Bijbelgenootschappen
heeft de aangesloten nationale bijbel-
organisaties verzocht nog dit jaar
340.000 extra ter beschikking te stel
len voor bijbeluitgaven en dit radio
werk voor China.

Kerken weer open

De rooms-katholieke kathedraal, de
protestante kerk en het boeddhisti
sche klooster in Kanton worden op
geknapt en zullen spoedig weer open

gaan voor gebedsbijeenkomsten.
Ook de monniken, geestelijken en
dominees die tijdens de Culturele Re
volutie andere banen moesten aanne
men, kunnen terugkeren naar hun
post.

De Huai Sheng moskee, een van de
oudste in China, is al in functie en de
vroegere imam houdt er weer dien
sten. Deze berichten, afkomstig van
het Chinese persbureau, zijn opnieuw
een teken dat godsdienst weer een
nog bescheiden plaats gegund
wordt in de Chinese samenleving.

DUBLIN (ANP) Het Ierse
episcopaat zou een herderlijke
brief voorbereiden over het
aanstaande bezoek (eind sep
tember) van de paus aan de
Ierse republiek. De bisschop
pen zullen er bij de gelovigen
op aandringen dat zij zich meer
zullen beperken tot geestrijke
dingen dan geestrijk vocht; de
gelovigen wordt gevraagd meer
naar de rozenkrans en minder
naar de fles te grijpen. Volgens
de bisschoppen zijn meditatie
en gebed moeilijk te verenigen
met genereuze hoeveelheden
drank.

De Ieren hebben de naam een
vroom doch dorstig volk te
zijn. Het kerkbezoek is hoog in
Ierland, evenals het gebruik
van whisky en bier.

BOGOTA (ANP) De bisschop van -u
Pereira (Columbia) Dario Castrillon
heeft de maatregelen terwille van de
„nationale veiligheid", die de regej L
ring invoerde om ondermijning vair
het gezag tegen te gaan, veroordeeld]
Volgens de bisschop heeft de wet JJ
„nationale veiligheid" enkel geleid JJ
tot de schending van mensenrechten.

Deze rubfiek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen o! reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
morden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren Brieven adresseren aan Secretaris hootdredactie Trouw. Postbus 859.1000
AW Amsterdam Bj publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld

Heverlee

Het is nooit een bezonken visie, die
na een haastig telefoongesprek wordt
afgedrukt in een dagblad. Opmerkin
gen over het karakter van de evange
lische theologische faculteit te Hever
lee in Trouw van 9 Juli komen daarom
gemakkelijk verkeerd over Ik zou
dan ook graag onze vele vrienden
onder de lezers van Trouw een nood
zakelijk geachte verduidelijking ge
ven van het karakter van onze oplei
ding.

Allereerst zou ik willen ingaan op
hetgeen „Trouw" afdrukt over een
vergelijking tussen de E O en ons
Daarbij wordt een tegenstelling ge
maakt tussen evangelisch en refor
matorisch die ik bij nader Inzien toch
niet voor mijn rekening kan nemen
Ik wil daarom graag duidelijk maken
hoe ik de samenhang tussen beide
begrippen zie Mijn eerste opmerking
u. dat de beide begrippen elkaar gro

tendeels overlappen. Als ik denk aan
de drie zuilen van de Reformatie: sola
gratia (behoudenis door genade al-
leeni. sola fide (behoudenis door ge
loof alleeni en sola scriptura (bron
van gezag en kennis is de Heilige
Schrift alleen), dan zijn wij zeer refor
matorisch. Het woord „evangelisch"
vervolgens, wijst op een aantal ge
loofspunten die orthodoxe christenen
van vele Protestantse Kerken vereni
gen. Een recent voorbeeld van een
aantal zeer orthodoxe geloofspunten
wordt gevonden in de vernieuwde ge-
loofsbasis van de Nederlandse Evan
gelische Alliantie Ook het Bijbelin-
stituut-Belgié en de nieuwe faculteit
hebben zon geloofsbasis
Er is daarin geen enkel punt waarmee
niet met name de reformatoren niet
van harte zouden instemmen. Daar
om. wij zijn reformatorisch en evan
gelisch

Een ander punt waarop het kranten

artikel zeer ongenuanceerd overkomt
ligt in de volgende zin. die mij in de
mond wordt gelegd: „Wij leggen min
der nadruk op confessie en dogma
tiek". Dit laatste is gewoon onjuist.
Systematische Theologie is ons
hoofdvak waarin de grote leerstuk
ken van het Christelijk geloof diep
gaand behandeld worden. Vooral hier
worden de eeuwige waarheden van
God s Heilig Woord geïnvesteerd in
de levens van onze studenten! Ik heb
telefonisch gezegd dat wij niet con-
fessionalistisch en niet dogmatisch
zijn. Hermee heb ik willen uitdrukken
dat wij meer Bijbels-theologisch wer
ken dan filosofisch-dogmatisch, dat
wij niet willen uitgaan van confessie
of dogma, maar van de Schrift zelf
(Hand. 17 vers 11 en 1 Cor. 4 vers 6).
Van daaruit worden natuurlijk con
fessie en dogma opgebouwd. Maar
dan zijn wij niet confessionallstlsch
of dogmatisch bezig maar Bijbels
theologisch.

Heverlee dr. Th. J. W. Kunst

Ereschuld

Graag wil lk instemming betuigen
met de heer A. Hollander uit Hurwen-
nen. Ja. het is een „ereschuld" dat we
nu ook. nadat we zoveel voor de boot
vluchtelingen doen ook tenminste de
300 gevangenen in Indonesië helpen,
zoals professor Werthetm vraagt. Ze
zullen hier ook makkelijker opgevan
gen zijn als de bootvluchtelingen,
omdat ze onze taal spreken. En het is
goed ook de kerken hierop attent te
maken, van wie ik hoop dat ze zich
ook hiervoor in willen zetten.
Wassenaar Hilde Slotemaker

Europarlement

Vrijdag 20 juli werd pagina 7 van
Trouw ontsierd door de kop „Euro
parlement chaos door kleine partij
en". Zoals ook uit het artikel blijkt,
zijn het niet de kleine partijen die de
chaos veroorzaken, maar de onder
drukkende voorstellen en gedragin
gen van de „grote" partijen, waarte
gen de „kleintjes" zich wel teweer
móeten stellen. Zij zijn immers niet
gekozen om vervolgens het parlemen
tair gebeuren monddood bij te wo
nen. Al met al is het verloop van de
totstandkoming van een gekozen
EG-parlement tot nu dus als volgt: a)
internationale lijsten waren niet mo
gelijk; b) in Frankrijk en de Duitse
Bondsrepubliek was er een 5%-kies-
drempel en in Groot Brittannië een
districtenstelsel. Resultaat; in het
EG-parlement is geen sprake van
evenredige vertegenwoordiging; c) en
nu wordt de „kleintjes" die ondanks
alle belemmeringen toch één of meer
zetels hebben gehaald het parlemen
tair werk onmogelijk gemaakt door
hun werkruimten, redelijke spreektij
den en deelname aan commissies te
weigeren. Te vrezen valt dat deze
ondemocratische tendens wordt
voortgezet bij de volgende verkiezin
gen Het is weliswaar de bedoeling
dan wel met internationale lijsten te
werken, maar er is groot gevaar voor
het instellen van een 5^-drempel, on
der druk van de BRD en van Frank
rijk. maar ook vanwege mensen als
Vondeling, die een afschuw heeft van
„kleine" partijen (zoals hij gedurende
de verkiezingscampagne bewees), en
partijen als het CDA. die in hun pro

gram doodleuk durven neer te schrij
ven dat „grote" partijen de beste ga
rantie voor democratie zijn en daar
om bevorderd moeten worden. Een
houding die als waarlijk ondemocra
tisch moet worden veroordeeld. Im
mers. elke minderheid heeft recht op
haar stem, en als ze de kiesdeler
haalt, óók in de volks,,vertegenwoor
diging".

Groningen

Henri Dijksterbuis

Toerisme

Wanneer de regering het toerisme wil
bevorderen, kan men de 12 miljoen
gulden extra ook nog wel op andere
wijze besteden. Bij voorbeeld: 1. Door
alle bovengrondse hoogspanningslei
dingen weg te halen en de honderd
meter hoge masten te slopen. Zonder
de horizonvervuilers kan de toerist
niet denken dat hij zich in één groot
industriegebied bevindt, terwijl men
het leven spaart van miljoenen ge
vleugelde toeristen, die zich er jaar
lijks te pletter tegen vliegen. 2. Door
de vele militaire oefenterreinen op de
Veluwe en dat op de Vliehors te Vlie
land te verlaten en alleen te oefenen
in Duitsland of Frankrijk. Dan wordt
de toerist en de gehele natuur niet
steeds opgeschrikt door dreunen en
knallen. Dan keert de rust weer en
kunnen mens en dier weer tot rust
komen. Geen wonder dat de toerist
het (veel te dicht bevolkte) wegennet
gebruikt om zo gauw mogelijk zijn
hielen te lichten

„Gij zijt de dief" (2) j

In Trouw van 27 juli houdt de heer C.:r<
Baars sr. ons die spiegel voor ten tt
opzichte van de armen (in de derde'd'
wereld). Dat is goed want wij hebben, -ni
ongeveer 100 tot 1000 maal meer tehtc
verteren dan zij. Dit moet echter geeft'- g<
reden zijn, om het voor de, gelukkig,
verslagen. Somoza-clan (Nicaragua))
op te nemen, zoals de heer C. Baars-
doet. Als hij Tinbergen laat zeggen, p
dat de westerse wereld steeds rijken
wordt, dan slaat dat ook op de wes->2«
tersgezinde bovenlaag in de meestasJdl
ontwikkelingslanden. Daarom breektj
gelukkig het besef door dat echte -fc,
hulp niet op staatsniveau moet ge-"-^
beuren, maar direct bij de noodlij-;
denden, zoals onder andere door do-.'jD,
zending. j d<

Amsterdam

Dirk Veensti

Ermelo

J. G. Mees

Autoloze zondag (3)

Naar mijn idee beslist geen goed idee)
die autoloze zondag. Wel eens ge s
dacht aan gezinnen die zondags in f
een andere dan hun woonplaats d<
„gemeenschap der heiligen" beleven)
en ervaren? Wij. vader en moeder mei*
zes opgroeiende kinderen rijden zon-i -
dags (met twee auto's) en een oude -
zuster van 83 jaar tweemaal twaalft
kilometer heen en terug. Desnoodi
gaan de groteren per fiets, vader en
moeder met trein of bus (als die mot
gelijkheid tenminste bestaat) maai
die oude zuster dan? ,,'k Bin toch zq
bliede da'k met jullie naar de kaarke-
mag."

Steenwijk J. Ruiter-de Boer-