5
Kerken in Zuid-Afrika
stellen zich harder op
vakantiegangers
overspannen terug
frouw ontslagen die voor jongere collega's opkwam
r
Markante herenhuizen
in mooi Culemborg.
STEGER
GOED BEZIT BV
M^e reis gaat niet altijd naar het paradijs op aarde
No£ 6vai) de 24
la zeventien jaar gewerkt te hebben bij dorpskruidenier:
ERDAG 28 JULI 1979
BINNENLAND KERK
TROUW/KWARTET
■sfit
■nianri
wordt het seizoen van de over-
enjannen vakantiegangers, zegt chef F.
M. Beems van de ANWB-alarmcen-
ale en hij wijst op het aantal mensen
lt tijdens vakantie in het buitenland
1 degens geestelijke moeilijkheden nu al
n oest worden teruggehaald.
us<) SOS-alarmcentrales van drie grote
verzekeringsmaatschappijen bevesti
gen dit beeld. Ook zij hebben het druk
ker dan vorig jaar met het weer thuis
brengen van in psychische nood ge
raakte vakantievierders. Bij het minis
terie van buitenlandse zaken spreekt
men over „gemiddeld één meestal
triest geval per dag."
Is het werkelijk zo erg, dat veel mensen
niet meer zonder geestelijke kleer
scheuren van vakantie blijken terug te
komen? Of wordt deze kwestie over
dreven, gaat het om opgeklopt kom
kommer-nieuws en hebben de „gogen"
een nieuw gat in de welzijnsmarkt
ontdekt: de vakantie?
door Hennie Serfontein
n^or
Kees de Leeuw
n
Jerft aantal Nederlanders dat
i jaar uit het buitenland
et worden gerepatrieerd,
30r|dat ze tijdens hun vakan-
overspannen zijn geraakt,
rdt geschat op drie- tot
rhonderd. Dat is een flinke
ging ten opzichte van
irgaande vakantieseizoe-
i en de ANWB-alarmcen-
n gle heeft dan ook aan de bel
c<trokken, omdat uit erva-
K blijkt dat de groep va-
ëzjitiegangers met psychi-
rei2 e problemen groeiende is.
Ier deze groep treft men mensen
die al eerder met de psychiatrie
ianraking zijn geweest of nog
ds onder behandeling zijn van
psychiater én met zijn instem-
g naar Het' buitenland mochten
rekken. Daarnaast zijn er echter
mensen, die nog nooit om psychi-
i hulp hebben hoeven vragen,
^r juist gedurende hun vakantie in
problemen raken. Onder hen be-
<tO|eh zich overigens meer mannen
i vrouwen.
löQkbaar heeft de vakantie op deze
en een averechts effect. Er is
sprake van ontspanning, maar
inspanning die overgaat in ge-
inenheid met alle gevolgen van
i. In het ergste geval is dat een
rongen opname in een psychia-
e kliniek in het buitenland,
ia dan geprobeerd moet worden
man of vrouw met behulp van
tnlandse zaken er weer uit te
»ss
itaal gaan er dit jaar naar schat-
zo'n drieëneenhalf miljoen Ne-
anders met vakantie over de
is en als je weet dat de stress
er de bevolking toeneemt, is het
eich niet zo verwonderlijk dat ook
overspannen vakantiegan-
of Stress is nu eenmaal niet
j, dat je thuis kunt laten of bij de
iane kunt afgeven om deze bij
1 °ftgkeer weer op te pikken. Die
draag je bij je en het lijkt erop,
nogal wat mensen zich daarvan
1 bewust zijn.
e ysterieus
Luchthaven Schiphol: op weg naar de zon of op weg naar stress.
heeft ook te maken met de nog
feds enigszins mysterieuze waas
er hangt rondom het met vakan-
jgaan, waarnaar na een jaar hard
'ken reikhalzend wordt uitgeke-
atj^. Net als melk schijnt ook vakan-
per se te moeten en als het even
i 't liefst naar een ver, vreemd land
idaar weer tot jezelf proberen te
hen.
t„Wij gaan naar Zandvoort" uit de
}n vijftig heeft immers meer en
er plaatsgemaakt voor een trip
:nt ir Bangkok, een safaritocht in Ke-
of drie weken strand op de Gala-
|os-eilanden. De verwachtingen
1 hooggespannen en die kunnen er
de toe bijdragen dat de illusie al-
uitdraait op een desillusie, die
i toch maar even persoonlijk moet
fden verwerkt. Voor sommigen is
dat net de bekende druppel teveel die
de psychische emmer doet overlopen.
We kunnen trouwens ook dichter bij
huis blijven, want met name traditio
nele vakantielanden als Frankrijk,
Spanje en West-Duitsland scoren
hoog op de lijst van overspannen
geraakte toeristen die al dan niet
door een „Zwarte Kruis-broeder" van
de ANWB-alarmcentrale moeten wor
den teruggehaald.
Volgens psychiater J. Verhoeff, hoofd
van de afdeling volwassen en acute
psychiatrie van de GG en GD in
Amsterdam, hangt de hele problema
tiek ook samen met de psychologie
van de vakantie, want „wat gebeurt
er met die mensen?" vraagt hij zich
af. Het elk jaar met vakantie gaan
noemt hij een vrij modern verschijn
sel, dat een heel bijzondere plaats is
gaan innemen in ons sociale leven.
Reisfolders
Er wordt soms al maanden van tevo
ren geboekt, nadat een keus is ge
maakt uit de reisfolders, waarvan de
ene nog kleurrijker en veelbelovender
is dan de andere. Steeds meer wordt
naar dit gebeuren toegeleefd en alles
wordt naarmate het tijdstip van
vertrek naderbij komt in orde ge
maakt. Men werkt zich uit de naad
om de la leeg te krijgen en het bureau
schoon, en bouwt als het ware een
schuld op om prettig met vakantie te
kunnen gaan. „Geen wonder dat veel
mensen tijd nodig hebben om weer
bij te komen", aldus psychiater Ver
hoeff. Ze vallen van het druk en ge
spannen bezig zijn in een soort zwart
gat van gedwongen nietsdoen met
alle gevolgen van dien.
Een punt is ook hoe mensen met
vakantie gaan, omdat dit gebeuren
vaak wordt aangegrepen als een ont
snappingsmogelijkheid om de con
flicten van de situatie of de slechte
(huwelijks-)relatie te ontlopen. Ver
der wordt zo'n vakantie gebruikt om
relatieproblemen juist in een dergelij
ke periode te proberen op te lossen,
maar men zit dan wel boven op el
kaar, weg van de vertrouwde omge
ving thuis en klein behuisd meestal in
tent, appartement of caravan.
Opgekropt
Geen wonder dat de spanningen zich
dan ontladen en de veelal al te lang
opgekropte gevoelens dan naar bui
ten komen. Vakantie is meestal geen
geschikte oplossing voor problemen
en spanningen die men een jaar lang
in werk en gezin heeft opgelopen.
Huisartsen die adviseren om maar
eens „lekker met vakantie te gaan"
zouden wat dat betreft best wat voor
zichtiger kunnen zijn, want het tot
rust komen leidt meer dan eens tot
grotere onrust.
De schatting is dat één op de vier, vijf
vakanties mislukt als gevolg van con
flicten en spanningen, waartoe ook
nog zaken als de vliegreis, de lange
autorit, het vreemde land en eten, de
taal die men niet spreekt en uit de
hand gelopen alcoholgebruik hun
geestelijk belastende steentje bijdra
gen. Eigenlijk kan alles wat in het
dagelijks leven misgaat ook tijdens
de vakantie de mist ingaan. De hos
tesses van de touroperators zullen
dat vanuit hun praktijkervaring al
leen maar kunnen beamen.
Etiket
Psychiater Verhoeff waarschuwt er
overigens voor om de mensen die
overspannen terugkomen van hun
vakantie maar meteen het etiket psy
chiatrische patiënt op te plakken.
„Daar moet je erg voorzichtig mee
zijn, vind ik, omdat je dan teveel
generaliseert. Vakantie kan extra
stress opleveren voor mensen die al
met problemen rondlopen, maar ik
heb persoonlijk niet de indruk dat we
hier te maken hebben met psychiatri
sche patiënten in de klassieke zin. Dit
geldt voor alle lagen van de bevol
king, al naar gelang hun omstandig
heden".
Over deze problematiek in vakantie-
tijd is eigenlijk maar bitter weinig
bekend. Er zijn niet of nauwelijks
studies naar verricht en het is dan
ook niet vreemd dat de ANWB over
weegt meer maatregelen te nemen op
dit gebied. De alarmcentrale heeft nu
twee artsen in dienst, maar het is niet
uitgesloten dat in de toekomst ook
een psycholoog of psychiater voor dit
soort zaken wordt aangetrokken.
Het Nederlands wetenschappelijk in
stituut voor toerisme en recreatie be
gint komende week met een experi
mentele opleiding om medewerkers
van reisorganisaties te kunnen bij
staan in deze problematiek. En de
stichting Recreatie, waarin vrijwel
alle Nederlandse organisaties op het
gebied van toerisme en recreatie sa
menwerken overlegt met het ministe
rie van volksgezondheid om meer in
zicht te krijgen in wat ze omschrijft
als een „uitermate belangrijk pro
bleem".
Dat is allemaal leuk cn aardig, maar
het lijkt ook zinvol om enkele nuchte
re kanttekeningen te plaatsen bij dit
verschijnsel, dat voor velen uit de
lucht komt vallen. Noodzakelijk lijkt
het om het hele begrip vakantie een
beetje te relativeren en ervoor uit te
durven komen dat het niet was wat je
ervan had voorgesteld. Iedereen heeft
de eerste dagen van zijn vakantie wel
een beetje een afknapper of wordt
wat prikkelbaar. Een dergelijke te
rugslag spreekt eigenlijk vanzelf en
hoeft zeker niet meteen te leiden tot
het inschakelen van hulpverleners.
Dat hele opgefokte gedoe, waarvan
nog steeds sprake is, zou doorgeprikt
moeten worden en als mensen abso
luut niet met vakantie willen gaan,
omdat ze ergens aanvoelen dat het
wel eens mis zou kunnen gaan, dient
dat gerespecteerd te worden. Vakan
tie is nu eenmaal niet altijd het para
dijs op aarde, dat maar al te vaak
wordt voorgespiegeld door de reisbu
reaus. Met zo'n nuchtere houding zou
al heel wat gewonnen zijn. Het geven
van voorlichting hierover lijkt me
vooralsnog een betere weg dan het in
het leven roepen van een (weer) nieuw
specialisme: hulpverlener bij psychi
sche nood in vakantie-oorden. Je
kunt de problemen ook oproepen.
HAMMANSKRAAL De
laatste dag van de jaarlijkse
conferentie van de Zuidafri-
kaanse raad van kerken
(SACC) in Hammanskraal bij
Pretoria is eifiotioneel ver
lopen.
Eerst was het bisschop Desmond
Tutu, de secretaris-generaal van de
SACC, die zijn tranen niet meer kon
inhouden, toen hij als zwarte zijn
„blanke broeders en zusters" toe
sprak. Hij herhaalde een paar keer:
„Wij hebben jullie lief, wij hebben
jullie lief. Ik wilde dat wij onze harten
open konden maken, zodat jullie kon
den zien hoeveel wij jullie liefhebben.
Alsjeblieft, geloof het toch. God, help
ons alstublieft en geef ons de woor
den, zodat wij jullie daarvan kunnen
overtuigen." Het werd de meeste af
gevaardigden ook te machtig en over
mand door tranen begonnen zij spon
taan het lied te zingen „Uthanado
lwakhe" (Uw liefde is wonderbaar).
Toen kwam de toespraak van de
zwarte Amerikaanse strijder voor
burgerrechten, dominee Jesse Jack
son. Hij riep de kerken in Zuid-Afrika
op tot een politieke en economische
botsing met de regering om zo radica
le veranderingen af te dwingen.
Apartheid, riep Jackson uit, is een
stelsel van slavernij. Het alternatief
van een botsing tussen kerk en staat
zou zijn een bloedige oorlog van zwar
ten tegen blanken. Jackson stelde
voor, dat alle rassen samen zouden
komen in een nationale conventie om
één kwestie te bespreken: het delen
van de macht. De kerk, zei Jackson, is
het geweten van de samenleving. Hij
eindigde zijn toespraak met de woor
den: „Ons werk is: hoog bidden, laag
kijken, en de natie vertellen hoe laat
het is."
Jackson's speech maakte opnieuw de
emoties los. Geestdriftige zwarte do
minees renden op hun Amerikaanse
collega toe en omhelsden hem. Ande
ren gaven elkaar een arm en begon
nen opnieuw te zingen. De conferen
tie eindigde met een avondmaals
dienst. Aan het slot werd het zwarte
strijdlied Nkosl Sesikelele Afrika Ge
zongen en velen maakten daarbij de
Black Power-groet.
Sommige blanke afgevaardigden zei
den na afloop, dat Jackson zijn posi
tie misbruikt had voor eigen politieke
doeleinden.
Tutu zei ook, dat de zwarten diep
onder de Indruk zijn van die blanken,
die zoals dr Allan Boesak het uit
drukt „zichzelf zwart gemaakt heb
ben" door zich met de strijd van de
zwarten te vereenzelvigen. Zij worden
door beide partijen gewantrouwd: de
blanken beschouwen hen als verra
ders, terwijl vele zwarten ze ervan
verdenken dat zij de leiding van het
verzet over willen nemen. „Ik weet
niet hoe wij onze sympathie en meele
ven kunnen uitdrukken jegens deze
broeders en zusters." zei hij.
Resoluties
Op de laatste dag werd een aantal
belangrijke resoluties aangenomen.
De SACC heeft de ledenkerken opge
roepen, dat de predikanten bij huwe
lijksinzegeningen niet meer moeten
optreden als ambtenaren van de bur
gerlijke stand en zich zuiver moeten
beperken tot het liturgisch aspect
van de Inzegening.
De ledenkerken dienen zich voorts zo
ver mogelijk terug te trekken van
samenwerking met de staat „op alle
gebieden, waar de wetten Gods ge
rechtigheid schenden".
De conferentie riep alle christenen
tot zelfonderzoek, op welke wijze zij
het apartheidssysteem steunen. De
afdeling gerechtigheid en verzoening
van de SACC kreeg opdracht de vets-
strategie te bestuderen.
Verder gaf de conferentie morele
steun aan mensen en groepen, die
openlijk de rassenwetten overtreden.
Huwelijken
Wat die huwelijkssluitingen betreft.
Zuid-Afrika kent dezelfde praktijk
als Engeland, dat mensen die in de
kerk trouwen, niet eerst naar het ge
meentehuis hoeven, omdat de geeste
lijke tegèlijk kan optreden als ambte
naar van de burgerlijke stand. Zwarte
dominees mogen dat ook, maar al
leen als het zwarte mensen zijn, die
om zo'n huwelijkssluiting vragen.
Voor blanke bruidsparen „geldt" een
kerkelijke huwelijksbevestiging door
een zwarte dominee niet voor de wet.
Dan moet geen enkel huwelijk van
een dominee maar meer gelden voor
de wet. vond de conferentie, zodat
paartjes voortaan eerst naar het ge
meentehuis zullen moeten, voordat
ze in de kerk trouwen.
Het is niet langer voldoende, dat we
verklaringen afgeven waarin we on
rechtvaardige wetten veroordelen, en
ze dan morgen toch gehoorzamen als
of er niets gebeurd is, zei dr Alan
Boesak van de nederduitse gerefor
meerde sendingkerk (kleurlingen).
„De tijd is gekomen voor de ztfarte
kerk, om de regering en haar mensen
te zeggen: wij kunnen uw onrecht
vaardige wetten niet met een goed
'geweten gehoorzamen."
Nu alle belangrijke zwarte organisa
ties verboden zijn. is de zwarte kerk
belangrijker dan ooitgeworden als
middel om de wettige verlangens van
de zwarte mensen uit te drukken, zei
Boesak. Daarbij zei hij. dat hij onder
„zwarte kerk" een brede beweging
verstond waartoe ook blanke christe
nen kunnen behoren.
Boesak sei, dat deze zwarte kerk niet
bang moet zijn om zich te vereenzel
vigen met de strijd, omdat de strijd in
Zuid-Afrika een strijd is voor de echt
heid van het evangelie. „Het is niet
een christelijke strijd, waartoe ik op
roep, maar een christelijke aanwezig
heid in de strijd. Als de zwarte kerk
trouw is aan haar Christus en haar
roeping, zie ik niet op welke wijze zij
een botsing met de staat nog kan
vermijden." aldus Boesak.
Ds Sam Buti werd voor drie jaar als
voorzitter herkozen. Ds Peter Storey
en mevrouw Sally Motlana werden
weer vice-voorzitter en dr C F. Beij-
ers Naude werd gekozen tot modera-
menlid „voorzover de wet dat toe
laat".
f225.000,- er) f240.000,- all in. 91;? rente
Het qoode leven in Culemborg.
Als woonplaats heeft Culemborg onmiskenbare voordelen. Het beschikt over een
gezellige oude dorpskern, waaromheen aantrekkelijke nieuwe wijken zijn gesitueerd.
Culemborg ligt in een mooie landelijke omgeving met volop groan,
beschikt over alle scholen en kent goede weg- en treinverbindingen
naar alle richtingen. In nieuwbouwplan Oe Hond (Uitsluitend
laagbouw) zi|n in deze tijne stad voor snelle beslissers nog enigo
zeer fraaie en ruime woonhuizen beschikbaar.
Het extra mooie wonen.
De huizen meten maar liefst 435 m3, Zijn doordqcht
ingedeeld en voorzien van veel extra's Kijk wat u
krijgt: hel. L-vormige woonkamer van 37 m2,
open keuken, bijkeuken; leverd.; luxe grote
badkamer, 3 grote slaapkamers, balkon,
2e verd,: 4e grote slaapkamer, mogelijk
heid tot 5e slaapkamer. Voorts: r v gas,
open haard, hardhouten raamkozijnen,
therm, glaspuien en andere energiebespa
rende isoleringen. Kwaliteit en stijl gaari
hier duidelijk hand in hand!
Prijzen al vanaf f 225.000." en f 240.000,-
En dat is gezien het vele gebodene inder
daad interessant. Hypotheekrente 9 1/4-l
Welkom in de modelwoning.
Kom kijken en oordeel zelf. De model
woning is dagelifks geopend van 13.00- 16.00
uur (behalve zondags). Verhinderd' Bal dan voor
de uitvoerige prospectus naar de verkoper
makelaardij o.g.
tel.070-875600
parkweg44-2271AK voorburg
JUWELEN, GOUD
en ZILVER
IN- EN VERKOOP
H. W. DAMES
Kruisstraat 19
Tel. 023-320481
Haarlem
(bij de Ridderstraat)
lor Henriëtte Theunissen
i heb vaak gedacht; mama, mama, wat heb je ons anders geleerd dan werken, werken en nog
>s werken. Het waren schatten mijn ouders, maar nu ben ik 54 jaar en nu moet ik nog eens
in leren dat er ook andere dingen belangrijk kunnen zijn. Dat je Je leven ook anders kunt
Hen dan alleen maar met werken. Deze winter heb ik bij voorbeeld leren zwemmen, dat zou
anders waarschijnlijk nóóit gekund hebben Dat wil niet zeggen dat ik het werkloos zijn
Jtle! helemaal geaccepteerd heb, het is meer dat ik ermee leer leven."
us Hageman met de armen over
ijar in haar smetteloze keuken. Ze
er strijdbaar uit. Iets minder
^trouwend nu.-Ze heeft het met-
ijmaar gezegd: „Ik ben een rooiel"
HjWij arbeiders blijven de dupe var
(kapitaal."
klagen is ze.
voor de rechten van haar jonge colle
ga's werd zij door haar baas voor
„communist" uitgemaakt en was de
arbeidsverhouding in elk geval duide
lijk geworden.
„Op mijn werk was niets aan te mer
ken. maar er zijn genoeg andere ma
nieren om je weg te krijgen. Ze gaan
je pesten en negeren en daar kan
geen bond of geen arbeidsbureau iets
tegen doen. De macht blijft uiteinde
lijk in handen van de bazen."
'Oproerkraaier'
We zitten ieder aan een kant van de
keukentafel. Zij vertelt haar verhaal
bij stukjes en beetjes. Af en toe kijkt
ze even op haar spiekbriefje, waar ze
in keurig schoolschrift alles op
schreef „om niets belangrijks te ver
geten".
J"
jentien jaar lang was zij in dienst
1de kruidenier van het dorp. Als
in de huishouding en later als
Tjoopster heeft zij met de familie
:ewerkt om het nerinkje óp te
ten tot dé supermarkt van Norg.
4 juni 1978 groeten zij elkaar
meer en lopen mevrouw Hage-
haar man en solidaire dorpelin-
naar het andere eind van het
n,| voor boodschappen. Op die dag
P Truus naar huis gestuurd. „Die
tidsverhouding is verstoord"
[te het.
mevrouw Hageman opkwam Nadat zij de bond had ingeschakeld
was ze „een oproerkraaier" genoemd,
terwijl „ze wisten dat de meisjes
ƒ2,50 per week beneden het minu-
mumloon zaten. Ik had hen vaak ge
noeg gewaarschuwd. Ze wisten dat de
jongen in de bakkerij helemaal niet
's nachts mocht werken, omdat hij
nog onder de leerplicht viel. Maar ze
wisten ook dat de meisjes toch wel
bleven, omdat ze anders zouden moe
ten reizen. Met de bus naar de stad.
Dat heb je in een dorp. De moeders
vragen of de dochter na school in de
zaak kan komen en veel meisjes trou
wen vanuit de winkel
Werkloos
Toen haar waarschuwingen niet
krachtig genoeg bleken heeft zij haar
collega's lid van Mercurius gemaakt
en heeft de bond er zorg voor gedra
gen dat de wet op het minimumloon
werd uitgevoerd.
„Nu krijgen zij ten minste het loon
waar ze recht op hebben. Ik ben werk
loos."
Mevrouw Hageman is altijd lid van
„Mercurius" geweest, na haar vijftig
ste werd zij actief binnen de FNV.
Toen was haar vader dood en had zij
het gevoel dat zij zijn levenstaak
moest voortzetten: „De onrechtvaar
digheid bestrijden." Haar vader had
bij de wieg van de SDAP gestaan en
jarenlang zat hij voor de latere PvdA
In de gemeenteraad in Norg.
Met veertien kinderen waren ze vroe
ger thuis geweest en net als haar
broers en zusters moest Truus met
een nadat zij de klassen af had geld
gaan verdienen. Bij de dokter en in
het hotel, 's Avonds had zij nog acht
kilometer heen en acht kilometer te
rug naar Assen gelopen om daar een
huishoud- en een naaicursus te vol
gen. Dat moest van thuis. Als zij al
eens een leesboek genomen had, had
vader gevraagd of zij niets beters te
doen had. Sokken stoppen bij voor
beeld of aardappels schillen. Nu kan
mevrouw Hageman nog geen boek
dat niet „om bij te spijkeren" is in
haar eigen huiskamer gaan zitten le
zen. „Tegenwoordig ga ik dan wel
naar boven, maar nog steeds ben ik
bang om betrapt te worden. Bang dat
iemand ziet dat ik „niets" doe."
Winkel om de hoek
Toen haar eigen kinderen naar de
lagere school gingen is zij halve da
gen bij de winkel om de hoek gaan
werken. Omdat zij wilde dat haar
kinderen het beter zouden krijgen
dan zij het had gehad.
Haar werk heeft zij al die jaren met
plezier gedaan. Ook de komende en
gaande meisjes konden het goed met
Truus vinden. Dat was later nog wel
gebleken toen de baas naar een reden
tot ont6lag zocht. Bij het arbeidsbu
reau had hij gezegd dat verkoopster
Hageman niet te handhaven was bij
het overige personeel, maar allemaal
hadden ze een brief ondertekend
waarin stond dat Truus een uitste
kende collega was. Het had niet ge
holpen.
was immers een werkloze gehuwde
vrouw.
Dat een verkoopster haar plaats niet
geweten had, dat zij de bond binnen
had gehaald, dat was haar niet verge
ven. Uiteindelijk is zij. terwille van de
WW. akkoord gegaan met haar ont
slag. De mondelinge toezegging van
de baas om haar dat half Jaar twintig
procent aanvullend loon te betalen is
hij niet nagekomen. Na een half Jaar
hield de uitkering helemaal op. Zij
Leegte
Hoewel haar man een aantal Jaren
geleden is afgekeurd en zij dus van
een niet riante uitkering moeten le
ven, hinderde die financiële achter
uitgang haar het minst. „Je krijgt
natuurlijk wel even een opdonder,
want je hebt opeens veel minder. Ik
had gelukkig nooit rekening en ver
antwoording aan mijn man hoeven
afleggen en dat hoef ik nu ook niet,
maar toch als mijn portemonnee nu
leeg is heb ik wel eens het gevoel dat
ik op de beurs van mijn man leef. Ik
breng niets meer inMaar die léég-
te, het gevoel van waardeloos zijn.
dat is veel erger."
Zelfs de wekker werd werkloos. Er
was Immers niets meer om voor op te
staan, „Ik voelde me teruggestuurd
naar de pappot: bedjes maken, kop
jes wassen maar zelfs daarmee
kwam ik op het terrein van mijn man.
want die had in de loop der Jaren die
taken op zich genomen. Ik voelde me
overbodig."
„Op straat had ik het gevoel dat
iedereen me nakeek: die doet niks! Ik
begrijp die mensen nooit die zeggen
dat werklozen te lui zijn om te wer
ken. Ik denk dpt iedereen toch graag
ergens bij wil horen? Als je werkloos
bent. raak je geïsoleerd. Ik miste de
praatjes met de verkoopsters, met de
klanten. Je maakt niets meer mee en
hebt niets meer om over te praten. Je
status verandert. Je bent een ver
koopster zonder werk geworden."
Rustig aan
Via het arbeidsbureau probeerde me
vrouw Hageman ander werk te krij
gen, Daar vonden ze dat Truus lang
genoeg gewerkt had. dat zij het maar
eens rustig aan moest doen. Ook de
werkgevers waar zij aanklopte von
den haar te oud. Zij raakte over
spannen.
Een werkloze verkoopster; er valt
veel over te vertellen, niemand vindt
het lang interessant.
Toen mevrouw Hageman zich reali
seerde dat zij moest stoppen met
haar zelf-medelijden had zij het erg
ste gehad. Nu bezoekt zij een aaptal
oudere mensen in het dorp. Zij kijkt
uit naar de avonden dat zij actief kan
zijn voor de Dienstenbond van de
FNV en voor de Verenigingsraad van
de VARA
„Over mijn ontslag ben ik nog niet
heen. met mijn werkloosheid leer ik
nu leven."
