Russische olieproduktie
haalt doelstelling niet
i
1
Chimpanseemoeder geeft
'geadopteerd' jong de fles
Ex-regeringspartij
Suriname: kabinet
moet hoognodig weg
il
n
-
5
Arnhems dierenpark zou een wereldprimeur hebben
Partijen Antillen
eens over vormen
van nieuw kabinet
Bijna twee miljard
meer opgemaakt
dan beurs toeliet
Plan bebouwing Te weinig voor levering aan Comecon-landen
vroeger stadion
wekt bezwaren
FAMILIEBERICHTEN
ADVERTENTIES
Pretpark Anna's Hoe
DONDERDAG 26 JULI 1979
TROUWKWARTET p 1Q
ARNHEM (ANP) Burgers Dierenpark in Arnhem is er als eerste ter wereld in geslaagd een
chimpanseepleegmoeder te leren een bij haar ondergeschoven baby met de fles te voeden. Het
is op zich al zeer bijzonder dat een chimpanseemoeder „andermans" kind adopteert, maar
volgens dierentuindirecteur Anton van Hoof is dit experiment met de flesvoeding nog nooit
vertoond.
De drie maanden oude baby Roos ia
bij haar moeder weggehaald, omdat
deze door doofheid niet in staat was
haar eigen kind te verzorgen. Ze rea
geerde niet op de wensen van haar
baby en sleepte het vaak aan de ach
terpoot met zich mee. De eerste twee
maanden kreeg Roos bij de familie
Van Hooff in huis de fles, maar vol
gens de dierentulndirecteur heeft dat
het grote nadeel dat zo n aapje nooit
meer zal kunnen worden opgenomen
in de chimpanseekolonie. Het is te
vervreemd van zijn soortgenoten en
heelt geen bescherming van een
moeder.
De in het dierenpark werkende etho
loog, dr Frans de Waal, kwam op het
idee om de flesvoeding uit handen te
geven aan een apemoeder. Dr. De
Waal is verbonden aan het biologisch
instituut van de rijksuniversiteit in
Utrecht en leidt in Burgers een enkele
Jaren durend onderzoek naar de hiër
archische verhoudingen onder chim
pansees.
Na zorgvuldig zoeken werd een ge
schikte pleegmoeder gevonden, het
25-Jarige vrouwtje Kuif. Dit dier had
al diverse Jongen verloren omdat het
niet genoeg melk gaf.
Voor het hok
De verzorgers hadden er ongeveer
een maand voor nodig om Kuif de
baby te laten adopteren en om haar
te leren op de Juiste wijze de fles te
hanteren. Daartoe heeft verzorgster
Monlka Tentuynte veelvuldig het
chimpanseejong voor het hok van de
aanstaande moeder de fles gegeven.
De veronderstelling dat Kuil zou af
kijken hoe zo n fles moet worden ge
hanteerd (het bekende na-apen)
bleek ongegrond. Met behulp van
veel belonen moest de pleegmoeder
stapje voor stapje worden geleerd
wat er van haar werd verwacht.
Als het experiment geheel lukt, kan
dat volgens Van Hooff inhouden dat
deze aapjes in de toekomst niet meer
door mensen behoeven te worden
grootgebracht. Overigens verwacht
dr De Waal dat ook andere apesoor-
ten als gorilla's en orang oetangs wat
intelligentie betreft even goed in
staat zijn Jongen flesvoeding te
geven.
Een 'tante'
In Burgers heeft men om het jong bij
Kuif geadopteerd te krijgen gebruik
gemaakt van bestaande rolpatronen
in de apekolonie. Het was al bij de
biologen bekend dat iedere chimpan
seebaby een „tante" heeft Dat is een
vrouwtjesaap die groot vertrouwen
geniet bij de moeder en dientengevol
ge ook als enige in de kolonie aan het
kind mag komen.
Het vrouwtje Kuif Is nu die rol van
tante opgedrongen. Verzorgster Mo
nlka speelde de rol van moeder en
stond langzaam maar zeker toe dat
Kuif aan „haar" kind mocht zitten,
totdat de pleegmoeder het Jong ge
heel als het hare beschouwde. Het
bijzondere daarbij was volgens Van
Hooff dat Kuif eerst in haar eigen
taal vroeg of zij het kind wel mocht
bezitten. Voor verzorgster Monika en
dr De Waal betekende dat een vette
kus van Kuif.
Truc
Het is in Burgers slechts éénmaal
eerder gelukt een baby bij een andere
moeder onder te schuiven, maar
daarbij is gebruik gemaakt van een
truc. De moeder was Juist bevallen
van een doodgeboren jong en terwijl
ze nog verdoofd was is een ander Jong
ondergeschoven. De moeder heeft er
nooit iets van gemerkt en kon het
jong gewoon met haar eigen melk
voeden. Overigens is de melkproduk-
tie bij Kuif door de zuigeling weer op
gang gebracht zodat de verhouding
fles-moedermelk ongeveer half om
half is.
In de vrije natuur komt het volgens
dr De Waal wel voor dat oudere jon
gen in de leeftijd van ongeveer vijf
jaar worden overgenomen door een
zuster van de chimpanseemoeder als
deze overlijdt. Een chimpanseebaby
is zes Jaar van de moeder afhankelijk
en krijgt de eerste twee jaar borstvoe
ding.
Viermaal daags
Het publiek in Burgers dierenpark in
Arnhem kan straks vier maal per dag
zien hoe Kuil de fles geeft, tenminste
als Roos er zin in heeft en als moeder
niet zelf aan de fles gaat, want voor
dat laatste kan directeur Van Hooff
zijn hand niet in het vuur steken.
WILLEMSTAD, CURACAO (ANP)
Op de Nederlandse Antillen hebben
drie partijen overeenstemming be
reikt over de vorming van een inte
rim-regering. Dit heeft formateur
Don Martina van de MAN, de groot
ste partij in de Staten, in Willemstad
meegedeeld.
De regering zal worden gesteund door
de MAN (Curaëao), de MEP (Aruba)
en de UPB (Bonaire), met andere
woorden door een kleine meerderheid
in de staten dertien van de 22 afge
vaardigden). De komende vier maan
den zal worden geprobeert de NVP-U
(Curasao) bij de coalitie te betrekken.
Dat is overeenkomstig de opdracht
van gouverneur Leito van de Neder
landse Antillen aan formateur Marti
na, volgens welke uiteindelijk een
nieuwe regering tot stand moet ko
men die gebaseerd is op de uitslag
van de statenverkiezingen van begin
deze maand. Uitbreiding van de rege
ringssamenwerking met de NVP-U
zou betekenen, dat gerekend kan
worden op de steun van zestien van
de 22 statenleden.
De ministers van het interim-kabinet
zijn Pourier (algemene zaken en ont
wikkelingssamenwerking), de Castro
(Financiën, sociale zaken en arbeid
en volksgezondheid), Fingal (Justitie
en staatkundige structuur), Veeris
(onderwijs en cultuur en recreatie) en
Yarzagar (economische zaken en ver
keer).
De verkiezingen van 6 juli werden
uitgeschreven nadat binnen de nu
nog demissionaire regering-Rozendal
meningsverschillen waren ontstaan
over de aanpak van een ambtenaren-
staking. De premier van het interim-
kabinet, Pourier, deed ook in de vori
ge regeringsperiode ontwikkelingssa
menwerking.
DEN HAAG (ANP) De Nederland
se bevolking, overheid en bedrijven
samen hebben in 1978 bijna twee mil
jard gulden meer besteed dan hun
gezamenlijk inkomen bedroeg.
Volgens de voorlopige berekeningen
van het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek bedroeg het voor besteding
beschikbaar nationaal inkomen (net
to, tegen marktprijzen) 254,53 miljard
en beliepen de totale nationale beste
dingen 256,39 miljard gulden. Het
verschil ten bedrag van 1.86 miljard
gulden is tot uiting gekomen in het
tekort op de betalingsbalans.
De consumptie van de gezinshuis
houdingen is gestegen van 154,57 mil
jard in 1977 tot 167,33 miljard in 1978,
die van de overheid van 47,75 miljard
tot 51,83 miljard. De netto-investerin
gen in vaste activa door bedrijven
stegen van 7.02 miljard naar 7.28
miljard.
Uitgedrukt in constante prijzen steeg
het beschikbaar nationaal inkomen
van 204.9 miljard naar 208.99 miljard
'en stegen de nationale bestedingen
van 202.82 miljard naar 210.75 miljard
gulden. De consumptie van de gezins
huishoudingen steeg in dat geval van
133.9 miljard naar 138.89 miljard en
die van de overheid van 41.08 naar
42.07 miljard gulden.
GELEEN (ANP) - BIJ het gemeente
bestuur van Geleen zijn 763 bezwaar
schriften ingediend tegen het bebou
wingsplan van het voormalige Fortu-
na '54-stadlon. Vijfhonderd bezwaar
schriften zijn afkomstig van de werk
groep „Milieu moet" en 263 van om
wonenden. Het leeuwedeel van de in*
dleners van bezwaarschriften vindt
dat het voormalige stadion moet wor
den gehandhaafd als groene zone. Er
bestaan plannen om op het terrein
drie woonflats en één kantoorflat te
bouwen.
MOSKOU (AFP) De produktie van ruwe olie in de Sowjet-Unie zal dit jaar vermoedelijk
niet groter worden dan verleden jaar (571,4 miljoen ton) hoewel het produktieplan voorziet in
de winning van 593 miljoen ton. Volgens het Russische bureau voor de statistiek is in het
eerste halfjaar nog maar 287 miljoen ton geproduceerd.
PARAMARIBO (SNA, ANP) De Surinaamse regering moet
verdwijnen. Zij maakt zich schuldig aan ondermijning van de
grondwet en het voeren van een wanbeleid op economisch
gebied. De bevolking van Suriname moet zich daartegen gaan
verzetten en de houding van passieve medeplichtigheid laten
varen. Dat meent de Partij Nationalistische Republiek (PNR),
tot 1977 regeringspartij, maar sindsdien niet meer in het
Surinaamse parlement vertegenwoordigd.
Volgens de PNR is de regering in kunnen goochelen om zichzelf en hun
Tenzij het tempo van de winning aan- vervangen, reden waarom is besloten
zienlijk wordt verhoogd zal er dit jaar d? kolenproduktie de komende jaren
dus niet veel meer dan 574 miljoen te verdrievoudigen,
ton kunnen worden geproduceerd.*
Dat is overigens voldoende om van de UitDllttiniJ
Sowjet-Unie de grootste olieprodu-
cent ter wereld te maken.
Het Russische planbureau heeft de
produktie voor het komende jaar be
paald op 643 miljoen ton. Die hoe
veelheid is nodig omdat het land
volgens Westerse ramingen althans
volgend Jaar 520 miljoen ton zelf
nodig zal hebben en 123 miljoen ton
zal moeten uitvoeren naar de andere
landen van de Comecon, de Oosteu-
ropese organisatie voor wederzijdse
economische hulpverlening.
Export
Paramaribo in een situatie terechtge
komen. waarin ze in feite niet meer
regeert Dat zou blijken uit „een vol
komen stilstand bij de stadsreini
ging. wateroverlast bij geringe regen
val, stelselmatige verwaarlozing van
het openbaar vervoer, missers bij de
watervoorziening en de telefoon
dienst, de lijdensweg die een zieke
moet afleggen om beterschap te vin
den. een geheel ontbreken van crimi
nele preventie en een permanent te
kort aan adequate en duurzame
werkgelegenheid".
In de verklaring wordt gezegd dat de
regering-Arron plaats moet maken
„voor personen en groeperingen
waarin vertrouwen wordt gesteld en
aan wie het Surinaamse volk een dui
delijk mandaat kan geven". Het eco
nomisch beleid van de regering heeft
dagelijkse prijsstijgingen tot gevolg,
verspilling van kapitaalgoederen en
bet wegvallen van het samenspel tus
sen de produktiefactoren. Hoelang
zullen Surinaamse hulsmoeders nog
kinderen in leven te houden terwijl ze
elke dag worden geconfronteerd met
prijsverhogingen, aldus de PNR in
haar verklaring.
De PNR stapte voor de verkiezingen
van 1977 uit de regering-Arron nadat
meningsverschillen met de premier
waren ontstaan. Een regeringswoord
voerder liet ln een reactie op de ver
klaring weten „dat de uitval van de
PNR moet worden toegeschreven aan
de frustraties die ze heeft opgelopen
bij de verkiezingsnederlaag in 1977".
De oppositie in het 8unnaamse parle
ment heeft onlangs geweigerd mee te
doen aan een programma voor een op
bezoek zijn de Belgische parlemen
taire delegatie. De oppositie is het
niet eens met de manier waarop de
regering indertijd de vacature van
een overleden parlementslid heeft op
gelost Volgens de oppositie had de
regering moeten aftreden en algeme
ne verkiezingen moeten uitschrijven.
Als de Sowjet-Unie erin slaagt ln 1980
600 miljoen ton naar boven te halen
heeft zijn maar 80 miljoen ton be
schikbaar voor export naar de andere
socialistische landen. De vraag uit
die landen zal volgens Westerse bere
keningen het komende Jaar echter de
100 miljoen ton overschrijden. Het
ziet er volgens de deskundigen dan
ook naar uit dat de Oosteuropese
landen zich tot andere leveranciers
zullen moeten wenden, tot Irak en
Libië bijvoorbeeld die nu al olie
aan Comecon-landen leveren en
mogelijk ook tot andere landen aan
de Perzische Golf.
Volgens de cijfers uit Moskou is de
totale produktie van fossiele brand
stoffen in de Sowjet-Unie in de eerste
helft van dit Jaar met twee procent
toegenomen. Er is 201 miljard kubie
ke meter aardgas en 366 miljoen ton
kolen geproduceerd. Gas noch kern
energie kunnen op korte termijn een
belangrijk deel van het olieverbruik
De trage groei van de olieproduktie in
de Sowjet-Unie moet worden toege
schreven aan de uitputting van de
reserves in de „oude oliegebieden",
zoals Bakoe in Azerbeidsjan, Oeral-
Wolga, Wit-Rusland en Kazakstan. In
West-Siberië is een „nieuwe Bakoe"
ontdekt. Er bevindt zich daar op gro
te diepte een „oceaan" van zeker 32
miljard vaten (een vat is 159 liter) in
de bodem. Het gebied van Tjoemen
bijvoorbeeld heeft in het afgelopen
Jaar bijna de helft van alle in de
Sowjet-Unie gewonnen olie geleverd.
Maar volgens een studie van het
Franse blad Courier des Pays de lEst
loopt de ontginning van negen van de
zeventien reserves daar al op zijn
eind en produceren de overige acht
op hun topcapaciteit
De Sowjet-Unie heeft nu haar hoop
gevestigd op de opsporing van reser
ves in het hoge noorden van het Euro
pese deel van het land, aan de boor
den van de Barentszee, en in het
gebied van Kara in Oost-Siberië.
Om de reserves die daar worden ver
moed te ontsluiten heeft de Sowjet-
Unie Westerse technologische kennis
nodig. Volgens het Franse blad is
alleen ai met de buitengaatse win
ning een bedrag van 24 miljard dollar
gemoeid. Met Frankrijk wordt onder
handeld over het gezamenlijk opstel
len van een ontsluitingsprogramma
dat 100 miljoen dollar zal vergen. Bij
de ontsluiting van oliereserves bij Ja-
koetsk en op het schiereiland Sacha-
lin zal worden samengewerkt met Ja
panse en Amerikaanse oliemaat
schappijen.
„Mijn genade is u genoeg"
In volle overgave aan haar Heer en Heiland
heeft God tot Zich genomen onze lieve moeder
en oma
Jantje Rumpt-Heuvingh
sinds 9 februari 1979 weduwe van Hein Rumpt.
op de' leeftijd van 80 jaar.
Zuidlaren, 25 juli 1979
Flat Everswolde 39.
Zaandam:
V. A. Bill-Rumpt
M. W. Bill
Groningen:
W. Rumpt
A. C. Rumpt-van Leeuwen
Ermelo:
G. W. G. van Netten-Rumpt
R. van Netten
Meppel:
A. F. van der Zweerde-Rumpt
B. van der Zweerde
en kleinkinderen
Algemene kennisgeving
In vertrouwen op zijn Heiland is van ons
heengegaan mijn lieve man, onze zorgzame
vader en opa
Jannes Staman
echtgenoot van Janna Imhof.
op de leeftijd van 64 jaar
Hellendoorn:
J. Staman-Imhof
Heino:
Ina van Wifferen-Staman
Guus van Wifferen
Holten:
Alie Beldman-Staman
Gerard Beldman
Heino:
Fré van Wifferen-Staman
Bert van Wifferen
Hellendoorn:
Frits Staman
Christien Staman-Hengstman
en kleinkinderen
Hellendoorn, 24 juli 1979
Dorpsstraat 32
De rouwdienst zal worden gehouden op zater
dag 28 juli om 13.00 uur in de Gereformeerde
kerk te Hellendoorn, waarna de begrafenis zal
plaatsvinden op de algemene begraafplaats.
Zij, die de overledene de laatste eer willen
bewijzen, worden hierbij uitgenodigd aanwe
zig te zijn.
Gelegenheid tot condoleren op vrijdag 27 juli
van 19.00 uur tot 19.30 uur in het mortuarium,
Prins Mauritsstraat 14 te Nijverdal, waar mün
man en onze vader is opgebaard.
Geen bezoek aan huis
Geen bloemen
Met droefheid hebben wij kennis genomen van
het overlijden van onze nauwgezette koster, de
heer
J. Staman
meer dan 30 jaar heeft hij onze kerk gediend.
Trooste de Here zijn vrouw en kinderen.
Hellendoorn, 24 juli 1979
Namens de Kerkeraad
van de Gereformeerde Kerk te Hellen
doorn:
H. Pol
Namens de Commissie van Beheer:
G. Franken.
Eenmaal mochten kind'ren
rondom jezus staan,
niemand kon ze hind'ren
naar hem toe te gaan
Met veel verdriet hebben wij kennis genomen
van het overlijden van ons klasgenootje en
vriendinnetje,
Narda Dubbelboer
Zij werd 6 jaar oud.
Wij verliezen in haar een lief, geduldig en
vrolijk vriendinnetje.
Wij zullen haar heel erg missen.
Kleuters, leidsters
ouders, oudercommissie
en bestuur van de Chr. kleuter
school
de Woelige Hoek, te Delft
„De Heer is mijn Herder, mij ontbreekt niets."
Na een geduldig gedragen ziekte, nam de Here
op Zijn tijd tot Zich onze lieve broer, zwager en
oom
Hendrikus Hoekjen
op de leeftijd van 46 jaar.
Jervis, Canada:
G. Velthuis-Hoekjen
J. Velthuis
Smithville, Canada:
H. T. Dubbink-Hoekjen
H. Dubbink
Nijverdal:
B. J. Hoekjen
T. G. Hoekjen-Ypma
A. Hoekjen
neven en nichten
7441 DK Nijverdal, 24 juü 1979
Holterweg 114
De rouwdienst zal worden gehouden in het
mortuarium, Prins Mauritsstraat 14 te Nijver
dal op vrijdag 27 juli a.s. om 10.00 uur, waarna
de begrafenis zal plaatsvinden op de algemene
begraafplaats te Hellendoorn omstreeks 11.00
uur.
Zij die de overledene de laatste eer wiMen
bewijzen worden hierbij uitgenodigd aanwezig
te zijn.
Gelegenheid tot condoleren donderdagavond
26 juli van 19.30 tot 20.00 uur in voornoemd
gebouw, waar de overledene is opgebaard.
„De Here steunt hem op het ziekbi
zijn ziekte verandert Gij geheel
legerstede"
Psj
Na een gelovig gedragen lijden is in den
lijkheid van zijn Heer ingegaan onze zeeif
liefde oudste broer en zwager:
Cornells Wessel Jonkers
Ede:
J. C. Jonkers
J. C. Jonkers-Klamer
Rotterdam:
P. J. J. Ros-Jonkers
H. J. Ros
Breda:
J. Jonkers-Tiemensma
Ermelo:
W. S. Isings-Jonkers
J. H. Isings
Schoorl:
J. B. in 't Veld-Jonkers
J. C. in 't Veld
Emmeloord, 24 juli 1979.
ïi[
ac
Bte
iel
y
Thuisgehaald door zijn Heer en Heiland n fce
lieve man, onze zorgzame vader en opa
Dirk Scholtens
op de leeftijd van 81 jaar
Groningen, 24 juli 1979
,,'t blauw Börgje"
Zonnelaan 8
Ps 42 7 (berijf
Gan Scholtens-Aikema
Hoogeveen:
Erna en Jan Mulder
Erika en Jos
Groningen:
Jan en Bonnie Scholtens
Iwan en Jordan
Ties Scholtens
De begrafenis zal D.V. plaatsvinden op 2
dag 28 juli a.s. om 11.30 uur te Baflo vaf
„Concordia", Wier 1. Vooraf een dienst k
Woord en Gebed, welke aanvangt om
uur. Zij, die de overledene de laatste eer v
bewijzen, worden verzocht tijdig aanwezi
zijn.
Gelegenheid tot condoleren na de begrafj
in „Concordia".
Corr. adres: Fam. Scholtens
R. Agrikolastraat 15
9953 PC Baflo
Na een werkzaam leven en een zeer kort zi[
bed, hee t de Heer vrij plotseling tot
genomen onze geliefde man, vader en opa!
Wobbinus Blaauw
echtgenoot van Grietje Leistra
eerder weduwnaar van Jantina Blijhanj
op de leeftijd van bijna 83 jaar
„Boven de starren, daar zal het i
lichten".
Drachten, 24 juli 1979
Servotel, Haverstuk 75, k. 87
G. Blaauw-Leistra
's-Gravenhage:
J. Blaauw
G. Blaauw-Veenstra
Groningen:
J. Westra-Blaauw
W. Westra
Buitenpost:
S. Beerda-de Boer
G. Beerda
Nijega:
D. de Boer
E. de Boer-Bergsma
Nijega:
J. de Boer
T. de Boer-Wijmenga
klein- en achterklein kinderend
De rouwdienst zal worden gehouden op zati
dag 28 juli a.s. om 10.30 uur in het V.O.N.f
gebouw, Hoofdstraat 4, te Hoogezand, waaa|
de begrafenis zal plaats hebben op de oir
begraafplaats te Hoogezand.
Gelegenheid tot condoleren na de begrafel
in het V.O.N.K.-gebouw.
Uw innige deelneming en medeleven betoond
overlijden van onze geliefde man en vader, s<£
vader en opa
Johannes Droppert
"hebben wij zeer gewaardeerd.
Uw medeleven was voor ons een grote stef
bemoediging.
N. Droppert-Korpershoek
kinderen en kleinkinderen
Vlaardingen, juli 1979
Diversen
Doe mee met de
Nationale Humanitas Loterij
Loten zijn verkrijgbaar
bij alle kantoren
van het Parool.
(Trekking 31 augustus a.s.)
Minckelerstraat 301 Hilversum
Nu met vele nieuwe attracties. Plezier voor jong e
Dagelijks geopend. Tel. 035-857135.
Zelf VERHUIZEN
door geheel Nederland.
G. Hulshoff Zn.. B.V., Telf.
020-323630/369392.
Heeft u een vraag, bel het
Maatsch. Advies en Informa
tie Centrum. Tel. 020-726644.
Aangeboden: studieboeken
1e jaars M.O.-A Engels (VU)
175. Tel. 072-125990
WEST B,V. Verhui:
pianovervoer en me
slag ond. gar., door
Nederland. Tel. 020-fl
Besteldienst kamerve (j
expeditie bill
020-151143.
