Washington dreigt het rewind in Nicaragua Ontslag Carters kabinet theatraal statuut geeft Basken zelfbestuur hina stemt in met ;esprek met Moskou Meer hulp voor vluchtelingen pvolger Somoza weigert machtsoverdracht 2 iT Zuinig aan met energie in Portugal President India Onderminister van uuatemala ontvoerd Regering Begin in moeilijkheden Voorstellen =fe PERDAG 19 JULI 1979 BUITENLAND TROUW/KWARTET ooi NAGUA, WASHINGTON n wi I, AFP, Reuter) Drie le- isch van de voorlopige sandi- "eM 'ÏChe regering zijn giste- !ura uit Costa Rica aangeko- reno i in Léon, de op één na i otste stad van Nicaragua. leringsfunctionarissen in 0, shington vertoonden zich r verontwaardigd over het i luit van interim-president :uyo de macht in Nicara- i niet uit handen te geven. euforie in Nicaragua na het ver- van Somoza naar de Verenigde ten heeft slechts kort geduurd, ncisco Urcuyo, die vlak voor So la's vertrek door de resten van het lement in Managua tot interim- sident werd benoemd, verklaarde iers verrassing dat hij niet van is de macht aan de sandinisten te dragen. Hij toonde zich vast- aden tot 1981 de macht in het land te blijven oefenen en gaf de Natio- Garde opdracht door te gaan de strijd. regering in Washington heeft uit itest hiertegen ambassadeur Law- ce Pezzullo uit Managua naar shington teruggeroepen. Pezzullo "ij zijn vertrek dat Urcuyo zich hield aan gemaakte afspraken de machtsoverdracht. In New k verklaarde de gevluchte dicta- Somoza niet te begrijpen waarom p jj vertrouweling Urcuyo had beslo- K aan de macht te blijven vasthou- l „Misschien wil hij een sandinis- bloedbad voorkomen," aldus tali/ rgt Pli bij zi; af nis De opvolger van dictator Somoza, Francisco Urenyo veroorzaakte veel verwarring in Nicaragua door tegen de gemaakte afspraken in aan te kondigen tot 1981 president te zullen blijven. Achter hem hoge officieren van de Nationale Garde. Van onze correspondent LISSABON Over twee we ken zal de Portugese televisie om elf uur sluiten, de biosco pen al om half twaalf, terwijl de schouwburgen na één uur 's nachts moeten zijn verlaten. Ook zal er een spreiding komen van de openingstijden van kan toren en fabrieken, zullen ge motoriseerde sportevenemen ten worden beperkt en zal het aantal geopende benzinepom pen op zondag nog kleiner zijn dan het al was. Dit zijn de belangrijkste maat regelen van de demissionaire Portugese regering, bedoeld om het energieverbruik dras tisch te verlagen. Met ingang van volgende maand zullen ook de maximum snelheden op gewone wegen en autowegen verlaagd worden tot tachtig en honderd kilometer per uur. Erg doeltreffend lijken de maatregelen niet, als we alleen al bedenken dat er in Portugal nauwelijks autowegen zijn ert het rijden boven de zestig kilo meter per uur op de bochtige en smalle wegen daarbuiten le vensgevaarlijk is. Het energiepakket van Mota Pinto moet als een antwoord worden gezien op de kritiek van oppositieleider Mario 8oa- res. Deze zei enkele weken gele den al dat Portugal zich ernstig in de nesten werkt als de benzi neprijzen niet spoedig zouden worden verhoogd. De afgetreden ministers (van links naar rechts) Michael Blumenthal, James Schlesinger en Joseph Califano. Van een onzer redacteuren AMSTERDAM Met nog zes maanden voordat de race om het presidentschap in volle hevigheid losbarst, heeft de Ame rikaanse president Carter zo ongeveer het toppunt van politie ke dramatiek ten toon gespreid. Kennelijk op zijn verzoek, hebben al zijn ministers en al zijn medewerkers hun ontslag genomen. De president wil als het ware helemaal opnieuw beginnen. Een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken in Washing ton verklaarde echter dat het juist Urcuyo was die „Nicaragua naar een nieuwe golf van geweld en vernieti ging dreigt te leiden, net op het mo- °^fcKING (AP, Reuter, AFP) China heeft onvoorwaardelijk chi jestemd met besprekingen met de Sovjet-Unie. Dit heeft de or ussische ambassade in Peking bekendgemaakt. De nog 'e eeds verdergaande besprekingen tussen China en Vietnam ibben ook gisteren weer niets opgeleverd dan een herhaling rijfian zetten. tf'Chinese woord op een Russi- nota om besprekingen te begin- en ffi over een verbetering van de on- 1 dfriinge betrekkingen, werd begin g ïfae week op de Russische ambassa- irei ontvangen. De besprekingen, de enïpte sedert. 1960, beginnen de twee helft van december en zullen af- lend in Peking en in Moskou i Dfcatsvinden. China heeft zijn am- ssadeur in Moskou, Wang Youping, lelijor de besprekingen aangewezen, heeft daarvoor de titel van on- r-minister van buitenlandse zaken kregen, een iets lager niveau dan Russen hadden voorgesteld. De :sprekingen zullen over alle moge- )ke onderwerpen gaan, zoals handel, chnische samenwerking en vreed- e coëxistentie. toenadering tussen de Sovjet- nie en China begon 3 april toen eking aankondigde het Russisch- hinese verdrag niet te zullen verlen en. Tegelijkertijd stelde China voor m onderhandelingen te beginnen, aarop Moskou op 19 april reageerde ment dat er een eind aan het bloed vergieten in zicht is". De woordvoer der, die niet meer twijfelde aan de uiteindelijke overwinning van de san dinisten, zei dat onderminister van buitenlandse zaken Warren Christop her heeft gebeld met Somoza en hem gevraagd heeft al zijn invloed aan te wenden om Urcuyo af te laten treden, zoals voorEif was afgesproken. Vol gens een Amerikaans congreslid heeft hij Somoza 24 uur gegeven om zijn opvolger over te halen. Lukt dat niet, dan zou de verblijfsvergunning van de ex-dictator worden ingetrok ken. aldus het. narlementslid Gisteren zijn drie leden van de sandi- nistische junta vanuit de hoofdstad San Jose in Costa Rica met een speci aal gecharterd vliegtuig overgevlo gen naar Léon, dat geheel in handen van de opstandelingen is. In tegen- met een verzoek om meer inlichtin- HpnOPmt (iVï# VZ1T1 gen. Op 5 mei kwam er een Chinese UdWClllb V^lldvail nota, waarin werd voorgesteld om fnVTYlflf'Pn'P besprekingen te beginnen over alle ivi 11 ld L/C UI onderwerpen van wederzijds belang, behalve ideologische kwesties. De be sprekingen zullen dan ook op rege- rings- en niet op partijniveau plaats vinden. Moskou suggereerde op 5 juni de besprekingen in juli of augustus in Moskou te laten beginnen. Vietnam 'UATEMALA-STAD (AP) Guer- llastrijders hebben gisteren in de oofdstad van het Midden-Ameri- aanse land Guatemala de ondermi- ister van buitenlandse zaken, Alfon- Lima. ontvoerd. De onderminister jerd overmeesterd toen hij in zijn f*1 uto stapte, op weg naar het Natio- flabaal Paleis in Guatemala-Stad. De e" olitie kon nog geen mededeling oen over de eisen van de ontvoer- Bij de besprekingen over het grens conflict tussen China en Vietnam is opnieuw geen enkele vordering ge maakt. Beide delegaties onderstreep ten dat ze nog even ver van elkaar stonden als tevoren, maar dat men toch verder wilde praten. De Chine zen vroegen, welhaast traditiege trouw, aan de Vietnamese delegatie om de Vietnamese troepen uit Cam bodja terug te halen. Vietnam vindt dat dit niets met het grensgeschil te maken heeft. Meer dan honderd Afrikaanse stu denten hebben gisteren in Peking ge demonstreerd tegen de slechte be handeling die zij in China krijgen. De demonstratie in de diplomatenwijk van Peking volgt op botsingen tussen Chinese studenten en studenten uit Afrikaanse landen bij het textielinsti- tuut van Sjanghai. Bij die ongere geldheden zouden vijftig Afrikaanse studenten gewond zijn geraakt. Aan> het slot van de demonstratie, waarin ze riepen dat ze naar huis wilden, overhandigden de studenten een pe titie bij de Marokkaanse ambassade, waarin van alle Afrikaanse regerin gen gevraagd wordt om stopzetting van het sturen vaft studenten naar China. NIEUW DELHI (Reuter, AP) De Indiase president heeft de vroegere minister van buitenlandse zaken en huidige oppositieleider Chavan op dracht gegeven een regering te vor men. Chavan heeft hiervoor vier da gen de tijd gekregen. Politieke waar nemers betwijfelen of hij in zijn op dracht zal slagen. Chavan is sinds kort oppositieleider, aangezien een aantal leden van de Congrespartij van mevrouw Indira Gandhi vorige week overliep naar de onafhankelijke Congrespartij van Chavan. Chavans fractie werd daarop de grootste oppositiegroepering in het parlement, met overigens maar 75 leden op een totaal van 538. Chavan zal moeten proberen de steun te ver werven van de negentig weggelopen parlementariërs van de Janata-partij. die nu onder leiding staat van ex- vice-premier Charan Singh. Door Chavan tot kabinetsformateur te kiezen is de Indiase president Red- dy de keus uit de weg gegaan uit de drie grote rivalen in de strijd om het premierschap: de afgetreden premier Desai, die nog steeds weigert af te treden als leider van zijn partij, Jagji- van Ram, die staat te trappelen om Desai als leider van de officiële Jana ta-partij op te volgen en de reeds genoemde Charan Singh, die afgelo pen maandag ontslag nam uit het demissionaire kabinet en toetrad tot de onafhankelijk Janata S, gesticht door de vroegere minister van sociale zaken Raj Narain. De vergadering van de Janata-partij. waarin over het lot van premier Desai zou worden beslist, is gisteren uitgesteld. stelling tot wat wij gisteren schreven, was de voorlopige junta er niet in geslaagd waarborgen te krijgen voor een veilige aankomst in de hoofdstad Managua. De drie juntaleden, Violete Barrios de Chamorro, Sergio Ramirez en Alfon so Robelo, zullen de voorlopige rege ring tot nader order in Léon vestigen, 88 kilometer ten noorden van Mana gua. „Wij zijn geen regering in bal lingschap meer" verklaarde een woordvoerder van de sandinisten in Managua. Hij zei dat de opstandelin gen zich nu voorbereiden om de hoofdstad gewapenderhand in te ne men. Bronnen in de Nationale Garde hebben gisteren toegegeven dat dit leger zijn troepen nu op Managua concentreert. Rond het internationa le vliegveld Las Mercedes bij de hoofdstad werd gisteren al hevig ge vochten. In Madrid, Rome en Parijs zijn giste ren de ambassades van Nicaragua bezet door mensen, die zeggen lid te zijn van het Sandinistisch Bevrij dingsfront. In Madrid gaven vijf san dinisten ambassadeur Armando Luna opdracht het gebouw ts verla ten. Zij haalden een portret van 8o- moza van de muur en hesen de sandi- nistische vlag. De Spaanse politie heeft de bezetters in de loop van de middag gearresteerd. JERUZALEM (DPA) De Israëli sche premier Menachem Begin staat voor de zwaarste crisis in het bestaan van zijn kabinet. De oppositionele Arbeiderspartij heeft opnieuw een motie van wantrouwen tegen de rege ring ingediend wegens de slechte si tuatie van 's lands economie. Deze motie maakt een behoorlijke kans om te worden aangenomen. Het kabinet dat dezer dagen bijeen was om de toestand te bespreken, heeft minister van financiën, Simcha Ehrlich, een zware nederlaag toege bracht door zijn plan voor de afschaf fing van alle staatssubsidies te ver werpen. Deskundigen hebben bere kend dat de prijzen van sommige eerste levensbehoeften bij aanvaar ding van dit plan met 160 procent zouden stijgen. De liberale partij, waarvan Ehrlich voorzitter is. overweegt nu haar drie ministers uit de coalitieregering te rug te trekken. Aangenomen wordt dat de motie van wantrouwen binnen een week in de Knesset in stemming komt. De grote vraag is nu of de Amerikaan se kiezers dit allemaal zullen geloven. De populariteit van de president is de afgelopen maanden gezakt tot een recorddiepte van 26 procent, wat een weinig gunstige uitgangspositie is voor Carters kandidatuur voor de de mocratische partij, laat staan voor zijn herverkiezing. De grote daden van hun president, het akkoord van Camp David met Begin en Sadat en het tweede akkoord ter beperking van de strategische kernwapens (SALT ID, hebben de Amerikaanse kiezers niet kunnen imponeren. Als verwende kinderen hebben ze de pre sident de schuld gegeven voor het feit dat ze niet meer zonder beperking benzine voor hun grote auto's kunnen tanken, hoewel Carter hen uitdrukke lijk van tevoren gewaarschuwd had dat het zo niet verder kon met het energieverbruik. Camp David Nadat de Amerikaanse president zich twee weken lang in Camp David had opgesloten, waar hij vertegenwoordi gers van alle bij de energieproblema- tiek betrokken groeperingen ontving, hield hij afgelopen zondag een rede, die alom als de beste uit zijn loop baan werd omschreven. Deze rede getuigde van politieke durf. De presi dent zegde de Amerikanen aan dat zij zich daadwerkelijk offers zullen moe ten getroosten. Hoewel de toespraak slechts door dertig miljoen Amerika nen bekeken werd, is toch duidelijk geworden dat de toespraak het ver trouwen in de president vergroot heeft. De altijd snelle opiniepeilers in de Verenigde Staten hebben uitge zocht dat het vertrouwen in de prest dent gestegen is naar 35 procent Maar liefst 77 procent van de Ameri- GENÈVE (Reuter, AP, AFP) Aan de vooravond van de vluchtelingenconferentie die eind deze week in Genève wordt gehouden, verklaren steeds meer landen zich be reid om een groter aantal Vietnamese bootvluchtelin gen op te nemen. Canada verklaarde zich gisteren be reid het maandelijks toe te laten quo tum te verhogen van 1.000 tot 3.000 bootvluchtelingen per maand. Daar mee zal het totaal aantal Vietname- zen dat in de periode 1975 tot 1980 naar Canada oplopen tot 65.000. Eer der verdubbelden de Verenigde Sta ten hun maandelijks toe te laten aan tal al De Britse minister van buitenlandse zaken, Lord Carrington, heeft bekend gemaakt, dat zijn regering instemt met een verzoek van de Verenigde Staten nog eens 10.000 bootbluchte- lingen op te nemen. Deze komen bo ven de al 5.000 bootvluchtingen die Londen had besloten tot te laten. Lord Carrington zei dat de vluchtelin gen voor het grootste deel uit de kroonkilonie Hong Kong zullen ko men, waar al meer dan 66.000 vluchte lingen wachten op vestiging elders. Groot-Brittannië zal voorts 22 mil joen gulden extra ter beschikking stellen voor vluchtelingenhulp in het komende jaar. Socialisten, communisten, progres sieve democraten en gaullisten in het Europees parlement hebben gisteren aangedrongen op een spoeddebat aver het vraagstuk van de Vietname se vluchtelingen. Socialisten en com munisten hebben er bij de Europese Gemeenschap op aangedrongen de /oorstellen om voedselhulp aan Viet nam te stoppen en deze hulp aan de vluchtelingen te geven, in te trekken. In Genève arriveerden gisteren de eerste ministers die zullen deelnemer* aan het beraad over het lot van de vluchtelingen. Onder hen bevond zich ook de Vietnamese onderminis ter van buitenlandse zaken, Pham Hien, die verklaarde concrete voor stellen bij zich te hebben om de uit tocht uit zijn land binnen de perken te houden. De hoop van de leiding van de conferentie is gevestigd op de hervestiging van 250.000 van de in totaal 370.000 Vietnamese vluchtelin gen die op een nieuw onderkomen zitten te wachten. Ook hoopt het te verwachten tekort van 50 miljoen dollar voor de noodzakelijke directe hulp aan vluchtelingen tijdens deze conferentie aan te vullen. Maleisië heeft al aangekondigd dat het de huidige blokkade tegen nieu we vluchtelingen zal stopzetten, wan neer Genève een succes wordt. Malei sië heeft dan tenminste de garantie dat deze Vietnamezen, veelal van Chinese komaf, niet in dat land hoe ven te blijven. Tot dusver hebben veertig van de 72 officieel uitgenodigde landen laten weten een vertegenwoordiging naar Genève te zullen sturen. Onder die landen is ook de Soviet-Unie. kanen deelde het inzicht van Cartel dat er sprake is van een morele crisis in de Verenigde Staten. En 65 procent van de ondervraagden vond dat het Amerikaanse congres de president de noodzakelijke bevoegdheden moet geven om verergering van de energie- situatie te voorkomen. Het is echter de vraag of het aftreden van alle ministers en alle adviseurs van de president verder zal bijdragen amn het groeiende vertrouwen van de president. Carter mag zelf het idee hebben dat hij op die manier hele- njaal opnieuw kan beginnen het is maar de vraag of de Amerikanen het verleden zullen willen vergeten. En kele verschuivingen in het kabinet hadden toch hetzelfde kunnen be werkstelligen als wat de president nu met deze maatregel beoogt? De verwachting is dat de Amerikaan se president morgen beslissingen zal nemen over de positie van verschil lende ministers en adviseurs. Vrijwel zeker is dat James Schlesinger, mi nister van energie, het veld ruimt. De afgelopen weken zijn er al herhaalde lijk speculaties geweest over zijn mo gelijk aftreden. Schlesinger zou voor stander zijn van verhoging van de benzineprijs om op die manier de Amerikanen te dwingen zuiniger met energie om te springen. De president wilde daar echter niet meer aan. Hoe wel Schlesinger en Carter persoonlijk wel met elkaar kunnen opschieten, is de verhouding tussen de minister en de staf van de president niet te best, terwijl zijn nog Jonge ministerie nog niet functioneert zoals het zou moe ten. Schlesinger wordt nu de zonde bok die de woestijn wordt ingestuurd met de schuld voor de energiecrisis op zijn hoofd. Zondebok Een tweede zondebok is minister van financiën Blumenthal. Hij wordt ver antwoordelijk gesteld voor de toene mende inflatie en de groeiende werk loosheid. Ook de ministers van ge zondheid en van huisvesting, Joseph Califano en mevrouw Patricia Ro berts Harris, staan op de nominatie om uit het kabinet te verdwijnen. Zeker lijkt wel dat de leden van de Nationale Veiligheidsraad, minister van buitenlandse zaken Vance, mi nister van defensie Brown, veiligheidsadviseur Bzrezinski, mo gen blijven. Ook Carters woordvoer der Powell en Carters „staf-chef" Ha milton Jordan komen in de nieuwe bedeling waarschijnlijk wel terug. Het Amerikaanse politieke stelsel, werkt echter zodanig dat de kiezers bij alles wat er verandert uiteindelijk toch de president verantwoordelijlb stellen voor alles wat er misgaat. Hetr is niet ongebruikelijk dat een presi dent tijdens de rit enkele mensen vervangt als ze minder goed voldoen. Maar een ontslag van het hele kabi^ net en van alle medewerkers halver wege de rit is in de Amerikaanse geschiedenis nog nooit vertoont. Het: heeft allemaal veel .weg van een thea terstuk. waarmee Carters positie nu niet direct gediend is. toor Wim Jansen AMSTERDAM Baskische nationalistische partijen en de Spaanse egeringspartij UCD hebben een principe-akkoord gesloten over een m verregaande vorm van zelfbestuur voor Baskenland. Politici in Madrid fverwachten dat de gewelddadige afscheidingsbeweging ETA hierdoor 'cel steun onder de Baskische bevolking zal verliezen. ..Wij hebben een vredesverdrag getekend". »as dinsdagavond de reactie van de advo caat Juan Bandres, leider van de linkse :ische partij Euzkadiko Eskerra. Zijn ij staat dicht bij de ETA-pm, de gema tigde tak van de Baskische afscheidingsbe- jjj veging. Daaruit valt af te leiden dat deze groepering akkoord gaat met het dinsdag gesloten principeverdrag. Spaanse parlement, met het verslag in moe ten stemmen. Ontnomen Het kan nog wel een tijdje duren voor dit ..statuut van Guernica", zoals het verdrag w heet. van kracht wordt. De parlementaire grondwetscommissie is er gisteren al mee akkoord gegaan Nu moeten eerst de inwo ners van de Baskische provincies Biscaye. Alava en Guipuzcoa zich door middel van *n referendum over het statuut uitspre ken. In de provincie Navarra moet een refe- fendum eerst uitkomst brengen over de vraag of de bewoners vinden dat ze eigen- 'ijk wel tot de Basken behoren. Uiteindelijk zullen de twee kamers van de Cortes, het Als het zover is, krijgt Baskenland weer een aantal van zijn traditionele rechten terug. Deze rechten waren de Basken in 1939 ont nomen door Generaal Franco, nadat hij de burgeroorlog had gewonnen. Het zelfbe stuur zal onder meer inhouden dat Euskadi ide oude, en nu opnieuw ingevoerde naam voor Baskenland) een eigen politiemacht krijgt en zelf scholen en opleidingen regelt. Ook de rechtbanken zullen onder Baskisch ?ezag staan, met uitzondering van de mili taire rechtspraak. Euskadi zal zijn eigen ?conomie beheren, maar moet wel bepaalde bijdragen leveren voor nationale behoeften ?n voor hulp aan minder ontwikkelde gebie den in Spanje De onderhandelingen over het statuut van Guernica zijn hoofdzakelijk gevoerd tussen de regeringspartij UCD van premier Adolfo partij vtan Andalusië (PSA), aanleiding uit de com missie te stappen. „Alles wordt be konkeld tussen premier Suarez en Carlos Garaicoechea, de leider van de PNV", was zijn klacht. Veel zal zijn protest niet helpen, want i.itu zowel de UCD als de PNV achter het ab .koord staan, is het vrijwel zeker dat het wordt aangenomen door de Cortes. - Ontiegrip Demonstranten in de Baskische plaats San Sebastian betogen achter de Baskische vlag voor amnestie voor politieke gevangenen in Spanje. Suarez en de Baskische Nationalistische Partij PNV. De parlementscommissie, die deze onderhandelingen had moeten begelei den. is vrijwel geheel buiten spel gezet Dat was dinsdag voor Miguel Arredonda, vertegenwoordiger van de socialistische De eerste reacties gisteren in Madrid beves- tigdem dit. „Het statuut doorbreekt een muur van onbegrip, die nog bestaat tussen Baskenland en de rest van Spanje," zei minis ter Oreja van buitenlandse zaken. Bandres. leider van Euskadiko Ezkerra. gaf toe di*t het een „door rechtse partijen geslo ten v.erdrag" is. maar noemde het toch zeer positief voor de normalisering van de be trekkingen in het land. De mening van deze partij geeft meestal ook de opvatting van ETA-pm weer. Dat wil zegge tn dat de gematigde fractie van deze Bask Lsche beweging zich bij het statuut van Guernica neerlegt Twee weken geleden opende ETA-pm het ..vakantieoffensief", door een reeks bommen in de belangrijkste vakaiitiecentra van Spanje te plaatsen. De aansl agen. die altijd van te voren waren aangekondigd, dreigden het land belangrij ke economische schade toe te brengen De re'gering in Madrid bezweek uiteindelijk voor de dreiging van meer aanslagen en verving de politie in de gevangenis van Soria, waar enige honderden Basken vast zitten, door normaal gevangenispersoneel. Het is waarschijnlijk dat de UCD. die zich vorig Jaar nog vierkant tegen het statuut van Guemica verklaarde, onder druk van deze aanslagen versneld bakzeil heeft gehaald. Doorvechten Minder blij met het statuut is Herri Batasu na, de Baskische politieke organisatie die nauwe contacten heeft met de extreme ETA-vleugel, ETA-milltar. Deze groep, die de verantwoordelijkheid voor vele bom aanslagen met dodelijke afloop heeft opge ëist, is voorstander van een volledig onaf hankelijk en socialistisch Baskenland. Her ri Batasuna zegt dat het huidige statuut „over de ruggen van de Basken" tot stand is gekomen en dat de ETA-mllitar door zal vechten voor een „meer Baskische" oplos sing. Een hervatting van de gewelddadigheden irr de strijd voor een onafhankelijk Basken land zal na het van kracht gaan van het statuut aanzienlijk minder steun van de bevolking in de Baskische provincies krij gen. Niet alleen Jaagt ETA-mllitair dan de gematigde ETA-leden tegen zich in het har nas, maar ook zal zij dan staan tegenover de eigen, Baskische politie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 7