Piet Nak loste
een belofte in
Tekening van een lezer
I
jJnifil-militair gewond
"rouw
Commentaar
Neem die tijger achterop!
Snel Esso-tijgerjack: f 12,50.
pas op met etiketten plakken
5E
foningnood
[abinet wil meer doen voor toerist
beeldschrift
stuur 'n brief
taaie kip
opgelucht
mest-w.c.
TERDAG 14 JULI 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
hebben we de illusie mogen
iteren dat het begrip woning-
in de jaren zeventig geleide-
uit de actualiteit zou verdwij-
Minister Gruijters van volks-
lesting waarschuwde in 1975
al voor dreigende leegstand,
mededeling waarmee een tijd-
van al maar voortdurende
gtekorten leek te worden af-
iten. We weten nu wel beter,
cijfers van het ministerie van
luisvesting, die deze week
nd werden, hebben het nog
goed duidelijk gemaakt: nog
ver in de jaren tachtig zal de
:id te kampen hebben met
feitelijk tekort aan woningen,
in de jaren tachtig zal er voor
groot aantal Nederlanders
behoorlijke huisvesting be-
:baar zijn en omdat wonen tot
eerste levensbehoeften be
ul. mag dat inderdaad een
>dsituatie heten.
betekent uiteraard niet dat
„woningnood" nog precies
elfde is als in de jaren vijftig,
is eigenlijk niet meer juist te
eken van een „nationaal" pro
em. alsof het zich overal even
ilijk zou doen gevoelen. In toe-
nende mate wordt de woning-
>d een regionaal probleem,
ar dan wel met dien verstande
de betrefffende regio het
htst bevolkte deel van Neder-
d is. Het mag waar zijn dat er
laf Zeeland tot Groningen wo-
gzoekenden staan geregis
treerd, de echte pijn wordt toch
geleden in de steden in het westen
van het land. En als er buiten de
randstad noodgebieden kunnen
worden aangewezen, dan zullen
dat ook vooral weer de verstede
lijkte gebieden zijn.
Het lijkt daarom voor de hand te
liggen dat de overheid zich bij de
bestrijding van huisvestingsproble
men zal gaan concentreren op de
steden. Dat maakt het er voor de
verantwoordelijke bewindsman
niet eenvoudiger op. Immers, in de
verstedelijkte gebieden, met name
in het westen, ontbreekt de ruimte
voor grootscheepse nieuwbouw.
Bovendien zal de noodzakelijke
verbetering van het bestaande be
stand het aantal beschikbare wo
ningen bepaald niet vergroten.
Uitbreiding van het aantal wonin
gen in de grote steden en stadsver
nieuwing op grote schaal zullen
veel vergen van de overheid.
Staatssecretaris Brokx heeft deze
week laten doorschemeren dat bij
het kabinet wel degelijk de wil
bestaat iets te doen aan het wo
ningprobleem. Dat is verheugend,
maar een oordeel over het beleid
(dat pas over twee maanden wordt
geopenbaard) kan niet alleen zijn
gebaseerd op het cijfer waarmee
de totale woningproduktie om
hoog wordt gebracht. Er is behoef
te aan gerichte maatregelen, die de
nood lenigen daar waar zij het
grootst is.
i. n een onzer verslaggevers
n En HAAG Bij een explosie van
i aanvalshandgranaat is gisteren
34-jarige eerste luitenant Leo Hoo
gwerf, die deel uitmaakt van het
derlandse Unifil-detachement in
lid-Libanon, ernstig gewond ge-
akt. Volgens de Legervoorlichtings-
inst verkeert hij niet in levensge-
Nederlandsè officier liep verwon-
ïgen op aan zijn rechteroog en
an onze parlementsredactie
EN HAAG Het kabinet gaat
laatregelen nemen om het toerisme
ons land aantrekkelijker te maken
de werkgelegenheid in deze sector
verbeteren. De toeristische propa-
inda zal in binnen- en buitenland
orden opgevoerd, de accommodatie
il worden gemoderniseerd en verbe
rd, als ook de dienstverlening aan
leristen.
Van een onzer verslaggevers
IJMUIDEN Het mooiste cadeau dat Piet Nak ooit in zijn leven heeft
mogen ontvangen, hangt als een kostbaar museumstuk in zijn woonka
mer. Het is een schilderij dat hem door zijn vroegere collega's van de
Amsterdamse stadsreinigingsdienst werd geschonken. Een afbeelding
van de Noordermarkt aan de rand van de Jordaan waar hij in die
gedenkwaardige namiddag van 24 februari 1941 zijn collega's van de
stadsreiniging en de afdeling bestratingen oproept tot verzet tegen de
eerste deportaties van Amsterdamse joden. In de twee daarop volgende
dagen werd aan zijn oproep massaal gehoor gegeven. Deze grootscheep
se provocatie tegen de bezetter zou de geschiedenis ingaan als de
Februaristaking.
Nog geen vierentwintig uur
na het uitbreken van de sta
king werd Piet Nak opge
pakt en vier dagen lang gru
welijk mishandeld. Zoda
nig. dat hij korte tijd later
voor zijn werkzaamheden
werd afgekeurd. Als actief
CPN-lid ging hij niettemin
door met verzetsactivitei
ten onder meer met het
stencillen van de illegale
Waarheid en werd daarna
nog tweemaal opgepakt.
Wellicht door het toen nog
ontbreken van een goed ge
oliede Sicherheitsdienst
(„het ging allemaal nog een
beetje op z'n janboerefluit
jes") overleefde hij de oor
log. Zo niet zijn vriend Wil
lem Kraan, met wie hij sa
men het startsein tot de Fe
bruaristaking had gegeven.
Met nog zeventien anderen
uit de' verzetsgroep werd
deze gefusilleerd op de
Leusderheide.
Geen spijt
Nu zijn jaren geteld zijn,
vraagt Piet Nak zich af of
hij dit alles wel had mogen
doen. „Als je beseft dat van
onze groep maar liefst acht
tien mensen in de kracht
van hun leven voor het
vuurpeloton zijn gesneu
veld, blijft je dat gevoel be
kruipen. Maar ik heb er
geen spijt van, want ik heb
altijd gehandeld naar mijn
geweten."
Willem Kraan bracht Piet
Nak tot een belofte, die hem
in zijn latere leven nooit
meer zou loslaten. Hij zwoer
te blijven strijden tegen on
recht. waar en wanneer dat
ook maar mogelijk was. Al
gauw weekte hij zich los van
de CPN, omdat hij meende
dat niet een partij maar de
mensheid zijn doel was. Dat
heeft hij geweten. Zijn mi
nachting voor het politieke
bedrijf is hem door tal van
politici niet in dank afgeno
men, niet het minst door
zijn vroegere partijgenoten.
Door voortdurend zijn nek
uit te steken baarde hij in
de loop der jaren een grote
reeks conflicten, die eigen
lijk niet strookten met zijn
zachte natuur. Dat maakt
van de nu 73-jarige Piet Nak
soms een teleurgesteld
mens. Nog steeds kan hij
met schorre stem spreken
over dat incident zo'n twin
tig jaar geleden, toen hem
bij een herdenking van de
Februaristaking staande
op de voorste rij werd
gevraagd of hij wel over een
uitnodigingskaart beschik
te. Die uitnodigingen kreeg
Piet Nak al jaren niet meer.
Diep ontgoocheld keerde
hij huiswaarts en in latere
jaren zou hij in alle een
zaamheid het gebeuren her
denken.
Goochelaar
De dramatische dood van Maar overeenkomstig de
Piet Nak nu: „Ik
heb green spijt".
Nak (derde van links) tijdens een massale
Vietnamdemonstratie in Amsterdam in 1967.
toon van ons lange gesprek
mogen we ook niet te pessi
mistisch zijn. Een korte le
vensloop. Als laatste uit een
gezin van veertien kinderen
verdiende Piet zijn eerste
stuivers als rateljongen bij
de Amsterdamse gemeente
reiniging. Bij dezelfde
dienst klom hij op tot koet
sier en later chauffeur. Na
de oorlog wilde hij op tot
koetsier en later chauffeur
Na de oorlog wilde hij een
tabakswinkeltje beginnen,
maar hij kreeg er de vergun
ning niet voor. Hetzelfde lot
wachtte hem toen hij zijn
krachten wilde wijden aan
respectievelijk een taxi- en
textielbedrijfje. Toch geen
nood. Als zeventienjarige
jongen was hij al een ver
dienstelijk goochelaar en
binnen niet al te lange tijd
bouwde hij een voortreffe
lijk programma op waar
mee hij uitgebreide tour
nees ging maken, tot in vele
Europese landen toe, en dat
alles onder de naam Piétro
Nakaro.
Maar zijn strijdvaardigheid
liet hem niet los. Halverwe
ge de jaren zestig priemde
een bijna alledaags krante-
bericht zijn geweten. Een
kwart miljoen doden in
Vietnam, en driekwart, mil
joen gewonden. Hij richtte
het Nationaal Comité Viet
nam op. de voorloper van
het latere Medisch Comité
Vietnam (een fusie die ook
al niet zonder de nodige
conflicten passeerde) en
liep voorop in tal van ge
denkwaardige massade
monstraties, die uiteinde
lijk de wereldopinie danig
zouden keren.
Hij was mede-oprichter van
het Palestina Comité, toen
bij hem het besef doordrong
dat hoezeer hij zich ook
had ingezet voor het lot van
Joden in de oorlog de
strijd van de Palestijnen op
zichzelf een rechtvaardige
zaak was. Maar hij haakte
weer af toen deze beweging
zich statutair in dienst wil
de gaan stellen van de „we
reldrevolutie".
Niet buigen
Ook nu weer werd hem vaak
tweeslachtigheid verweten
Door zijn weigering om te
buigen voor de zogenaamde
politieke rechtlijnigheid,
heert Piet Nak zijn tegen
standers nooit goed duide
lijk kunnen maken dat hij
zich van nature niet voor
een karretje laat spannen.
Zijn reis naar Moskou in
1967 op uitnodiging van
de Russische partizanen-
bond was gespeend van
elke partij-ideologie. Het te
ruggeven van de hoogste Is
raëlische onderscheiding
(wegens zijn verdiensten
voor het verzet) gebeurde
niet omdat hij eensklaps
anti-Israei was geworden,
maar omdat er in het He
breeuws op stond: ..Wie één
leven redt. redt de hele we
reld" En hoe kon hij dat
rijmen met de Israëlische
acties op Palestijns grond
gebied?
Nu nog is hij voorzichtig als
we hem confronteren met
de huidige gebeurtenissen
in het nieuwe Vietnam Hij
wijst op een foto in de krant
van een zojuist op Schiphol
gearriveerde groep Vietna-
mezen. „Zien ze er onder
voed uit? Vergeet boven
dien niet dat zo'n land der
tig jaar oorlog heeft gekend,
met- onlangs nog een Chine
se aanval. Naar mijn waar
neming gaat het hier voor
namelijk om Chinees geo
riënteerde mensen en wie
weet zwarthandelaren. Die
hebben wij ook in de oorlog
gekend, mensen die profi
teerden van andermans el
lende. En zouden wij mede
lijden hebben gehad als die
in mei 1945 op een schip
waren gezet? Nee, ik wacht
nog even met een oordeel."
Eén
Tenslotte. terugblikkend.
„Nogmaals, ik heb geen
spijt. Ik heb gehandeld naar
mijn geweten. Ik denk maar
aan Domela Nieuwenhuis,
die na tal van vernederin
gen zei: „Al bespot de hele
wereld me. als er maar ééh
is die me begrijpt". Hij pakt
een boek van prof. dr Delf
gaauw over Vietnam. Naast
de inhoudsopgave staat er
gedrukt: „Voor Piet Nak.
verzetsstrijder". Zijn ogen
glimmen.
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
ADVERTENTIE
rechterhand. Na te zijn opgenomen in
het Noorse Unifil-hospitaal in Naku-
ra, is hij later overgebracht naar een
hospitaal in Haifa in Israël. De explo
sie vond plaats bij een commando
post op zes kilometer afstand van
Haris. De marechaussee stelt een on
derzoek in naar de toedracht.
Hoogerwerf is de derde Unifil-militair
die het slachtoffer van een ernstig
ongeluk is geworden. Bij eerdere on
gelukken vielen een dode en een
gewonde.
Premier van Agt zei: ,,'t Regent veel
in Nederland, 't KNMI zit er ook vaak
naast, het is duur en de obers zijn
dikwijls narrig. Er valt dus wel iets te
verhapstukken om het weer leuk te
maken voor toeristen". De nota waar
in de maatregelen worden opgesomd
zal binnenkort door staatssecretaris
Hazekamp van economische zaken
aan de Tweede Kamer worden aange
boden.
Esso Mix heeft nu een nieuwe sterke
mengverhouding van 1:50. Daarom
bieden we tijdelijk dit gekke tijgerjack aan
voor maar f 12,50.
Je kunt 'm bestellen bij elke Esso
Mix-pomp, zorg dat je er/
snel bij bent.
HET ENeRGlEVÉRBRUlK MOÉT DRASTISCH BEPERKT
<7' j-tts
Met delegaties uit negen landen
zitten we bij elkaar en noemen
dat dan het „Europees Parle
ment". Lang niet alle Europese
landen dus. en toch blijken zelfs
de inwoners van die paar landen
nog nauwelijks iets van elkaar af
te weten. Ze denken van wel,
maar wat ze menen te weten zijn
meestal louter vooroordelen, en
dus obstakels als je elkaar echt
wilt leren kennen.
In De Kern een uitgave van het
Koninklijk Nederlands Ondeme-
mersverbond (KNOV) en zijn
christelijke broer NCOV heeft
mr. H. A- F. Velu die vooroorde
len op een rijtje gezet. Niet alleen
schetst hij hoe wij zo'n beetje
over die anderen denken, maar
ook wat die anderen in ons zien.
Wat wij bij voorbeeld van de ge
wone Fransman zo aantrekkelijk
vinden, is zijn verdraagzaam
heid. Daar vragen ze een ander
niet naar stand, beroep, inkomen
of partij. Alles is er even licht,
luchtig en speels. De Fransman
weet te genieten, maar nooit
overdrijft hij, want dat is bar
baars. En dan de vrouwen: tot
haar laatste ademtocht het type
van de minnares. Heel anders
dan de Engelsman, de gereser
veerdheid zelve en vanzelfspre
kend een gentleman. Een hele
hoop dingen „doet" men gewoon
in Engeland niet. Bij de Duitsers
speelt het plichtsgevoel een grote
rol. Principes, regels, reglemen
ten en Pünktlichkeit, en boven
dien een opvallende ijver en
werklust: het leven moet gepres
teerd worden. Bij de uitbundige
Italiaan vindt een beroep op het
hart altijd weerklank. Geen situ
atie is bij hem zonder uitzicht,
een uitweg vindt hij altijd wel.
Hij kan alles in de soep laten
lopen, maar weet dan ook altijd
weer een oplossing te arrangeren.
Veel zaken weet hij met de linker
hand af te doen. Hij is het type
dat zich niet helemaal uit het
paradijs heeft laten verdrijven.
Maar nu andersom. Voor de En
gelsen zijn de Nederlanders een
volk van ongemanierdheid, bere
kenende boeren en dronkaards,
levend in een land dat eigenlijk
geen land genoemd mag worden,
maar alleen aanslibsel. De Engel
se uitdrukkingen met „Dutch" er
in voor alles wat vals, verkeerd of
schijn is, liegen er niet om:
double Dutch bij voorbeeld (on
zin), Dutch nightingale (kikker).
Dutch widow (prostituée), Dutch
courage (dronkemansmoed) of
Dutch concert (door elkaar zin
gen of spelen), en dat zijn er dan
nog maar een paar. Hoe Fransen
en Duitsers over ons denken
heeft mr. Velu voornamelijk uit
de literatuur van de laatste twee
eeuwen, waaruit veel zal zijn blij
ven hangen. Daarin gaat het over
de „schraperige eenvoud bij dit
rijke volk de hartstochtloos
heid van de Nederlandse vrouw
en de „domme Hollanders" met
weinig gevoel voor dat wat voor
een fijner verstand schoon of ver
heven is.
Zo is het dus allemaal niet. Dat
moeten wij en de anderen niet
geloven. Wat dan wél, dat vertelt
de schrijver er niet bij, maar heel
duidelijk wordt wel dat we alle
maal op onze hoede moeten zijn
voor dergelijke etiketten-plakke-
rij.
Dit is een brief van een Europese
vrouw aan haar man die in het
buitenland werkt. Bijeen,
maandblad over ontwikkelings
samenwerking, ontdekte de
brief in het Milaanse weekblad
'Europopeo dat er achter is geko
men dat sommige analfabeten
onder de Italiaanse gastarbei
ders een eigen schrift ontwik
keld hebben. Ze sturen elkaar
brieven, getekend in beelden
met een vaste betekenis. De ge
zinsleden zijn bij voorbeeld pop
petjes, waarvan de grootte van
de leeftijd afhangt. Staat het
ft"
poppetje, dan is het gezond, ligt
het, dan is het ziek. Bijeen nam
ook de „vertaling" van deze
brief van een Italiaanse vrouw
aan haar man over:
„Mijn verre geliefde - Met mij
gaat het goed, met de kinderen
ook. Alleen de jongste is erg veel
ziek. Ik heb je een brief geschre
ven en maak me zorgen over het
uitblijven van je antwoord. Je
moeder is ziek en is in het zie
kenhuis opgenomen. Ik ben haar
samen met onze één na jongste
gaan opzoeken en heb haar twee
bundels met nodige spulletjes
gebracht. Ik heb instructies ge
geven voor het ploegen en in
zaaien van ons land en heb daar
voor 150.000 lire uitgegeven. We
hebben hier verkiezingen gehad.
Ik heb op de christen-democra
ten gestemd, zoals de pastcor
gevraagd heeft. De communis
ten hebben voorloren. Voor ons
zijn christen-democraten en
communisten één pot nat, wij
blijven altijd het land bewerken,
wie er ook wint. Kussen van je
kinderen en van je toegewijde
echtgenote".
Sinds 1972 zit de fysicus Lew Gri-
goriewitsj Oebozjko opgesloten
in bijzondere psychiatrische in
richtingen in de Sowjet-Unie.
Amnesty neemt aan dat hij „be
handeld" wordt met sterke ver
dovende middelen, zoals dat ook
het geval was met anderen die in
dergelijke inrichtingen opgeslo
ten werden. Oebozjko werd in
1970 in Swerdlowsk gearresteerd
op beschuldiging van het in bezit
hebben en verspreiden van on
dergrondse lectuur. Ook zou hij
een exemplaar van een door de
dissident Andrej Amalrik ge
schreven open brief gehad heb
ben. Oebozjko werd veroorfdeeld
tot drie jaar verbeterings-werk-
kamp bij Omsk. Zes maanden
later, toen hij In dat kamp zat.
werd hij opnieuw berecht op be
schuldiging van „anti-sowjet-agi-
tatie en -propaganda", en door
een medische commissie ontoere
kenbaar voor zijn daden ver
klaard. Tot 1974 was hij opgeslo
ten in de bijzondere psychiatri
sche inrichting van Tasjkent,
waarna hij werd overgebracht
naar psychiatrische inrichting
nummer 2 in Tsjeljabinsk. In
1975 vluchtte hij. maar werd be
gin 1976 opnieuw opgepakt en
weer opgesloten in de bijzondere
psychiatrische inrichting van
Tasjkent. Oebozjko zou te horen
hebben gekregen dat hij voor on
bepaalde tijd opgesloten zal blij
ven, tenzij hij zijn „dissidente
denkbeelden" herziet
Brieven in het Russisch of En
gels met het beleefde verzoek
om de onmiddellijke vrijlating
van Lev Grigorievich Ubozhko
(Engelse spelling voor een in 't
Engels gestelde brief) kunnen ge
richt worden aan de directeur
van de bijzondere psychiatrische
inrichting in Tasjkent op dit
adres: SSSR, Uzbekskaya SSR.
g. Tashkent Tashkentskaya
Spletsialnaya Bolnitsa Na-
chalniku. In het Nederlands
schrijven kan naar ambassadeur
V S. Tolstikow. Andries Bicker-
weg 2, Den Haag; hem kunt u
vragen uw verzoek door te geven
aan de betrokken autoriteiten in
de Sowjet-Unie.
Vier maanden had ze gespaard en
negen dagen in de rij gestaan en
gezeten om een nertsmantel in de
uitverkoop te pakken te krijgen,
en toen het eenmaal zo ver was.
stak de Londense huisvrouw Fay
Funnell haar verovering midden
op straat in brand „Ik voel me
echt opgelucht", zei ze tegen de
omstanders in Oxford Street „Ik
walg van de bonthandel en van
de manier waarop de lokkers hun
dieren behandelen. Ze sluiten de
dieren in veel te kleine hokken op
en voor deze ene Jas hebben ze
150 nertsen afgemaakt. En dan
wordt zo'n bontjas nog als lok
kertje in de uitverkoop gebruikt,
bah!" De mantel, die oorspronke
lijk 3500 kostte, deed in de uit
verkoop maar 350,—
Gewoonlijk wordt een kip niet
ouder dan een jaar of zeven, maar
m Irak zit er eentje die met 21
jaar hoogbejaard genoemd kan
worden Volgens het Iraakse
persbureau INA is een groep zeer
geïnteresseerde veeartsen bezig
het fenomeen te bestuderen Het
zeldzame dier is nog tierig als een
jonge vogel, maar legt al in geen
tien jaar eieren meer. Voor elke
rode veer die uitvalt, komt een
witte terug, net zoiets als bij een
menselijke grijsaard dus, wiens
donkere haar grijs wordt.
De altijd stinkende, door vliegen
omzwermde openbare w.c.'s in
China zullen spoedig tot het ver
leden behoren De Chinese rege
ring heeft besloten, deelt het
persbureau Nieuw China mee,
om ze allemaal te vervangen door
het model „new look", dat niet
alleen zuinig is met water, onge
dierte op een afstand houdt en
praktisch geen luchtjes afgeeft,
maar bovendien het menselijk af
val automatisch omzet in voor
het land broodnodige mest.
