MER&PLANT
Weekendpuzzel
!pver de schorren
en kwelders van
Topspelers
in topduels
u
O O.
e
o e
Vakantie in
Zuid-Af rika
4 1 1
#11
11
G3AKX
BI
P 'AtH&l
g
feROAG 14 JULI 1979
TROUW/KWARTET
25
door henk van halm
Precies halverwege zijn we.
ils we op onze wandeling
ond Schiermonnikoog
jaal elf passeren. Veertien
[ilometer hebben we erop
0. litten vanaf de veerdam
iaar het Rif en het wester-
itrand en daarna naar het
josten over het Noordzee
strand. Dat schijnt zich
■echt vooruit eindeloos uit
"s- strekken en ook de lange
de rechte stuifdijk aan onze
rechterhand biedt het oog
of| «reinig afwisseling.
Daarom concentreren we ons op
de vloedlijn, waar het aantal kwal
en wat afneemt, waar nu veel
neer schelpen te vinden zijn en
jteeds meer plukken zeewier aan
geven tot hoe ver de golven op
iet strand kwamen. Kleine zee-eik
igt er het meest. Dat wier lijkt op
e jlaaswier, maar heeft in zijn brede
ilatte „bladeren" geen luchtbla-
(zen. Het is de soort die bij voor-
jeeld op de IJmuider pieren een
irede zone vormt boven het blaas
wier. Tussen de plukken zee-eik
igt ook wat blaaswier en hier en
laar in onontwarbare kluwens
cnotswier. Dat is het wier met
[rote luchtblazen aan dunne tak-
t Iken, die met een knalletje open-
ist Juiappen als je erop trapt.
- Al die bruingroene wieren groeien
Ie- op een harde ondergrond, op rots-
custen, golfbrekers, dijken en pie-
in, waar ze tijdens storm nogal
ns vanaf worden gescheurd,
ims leggen ze met de vloed-
•oom een lange reis af. Zo vin-
in we drie riemwierplanten in de
loedlijn. Riemwier groeit niet in
de Noordzee, maar op de rotsen
langs Het Kanaal en van de Fran
se kust. Het ziet er uit als een bos
donkerbruine veters, die wel twee
meter lang kunnen zijn en alle-
naal vastzitten aan een dun stam
metje, met van onderen een pad-
destoelvormige knoop en daaron
der een hechtvoetje. waarmee de
«plant aan de rots heeft gezeten.
Op een van de riemwierplanten
zien we tientallen witte slakke-
huisjes, die lijken op de schijfho-
renslakjes uit de sloot. Maar ze
zijn helemaal niet van een slak,
die Noorse posthorentjes: het zijn
de kalkhuisjes, waarin een in zee
levende kokerworm zich voor zijn
vijanden kan terugtrekken.
l0C,Desiree en Bert komen aanlopen
met twee grote schelpen, die ze
tussen de lila bloeiende zeeraket
en het stekelige loogkruid, dat
op de oude, door zand
jedolven vloedlijnen, gevonden
hebben. Een schelp is haast zo
groot als een handpalm en opval
lend dik, van binnen wit. van bui
ten met een afschilferende zwarte
laag. Ik ken ze van de Deense
Waddeneilanden, waar je ze gere
geld vond. deze noordkrompen.
die in het noordelijk deel van de
Noordzee veel meer voorkomen
dan voor onze kust. Een even ver
rassende vondst zijn de eieren van
de pijlinktvis, in een tros van lan
ge gelatineachtige strengen. Ook
die zijn van ver van door de
stroom aangevoerd, want pijlinkt
vissen leven niet dicht onder onze
kust en hechten de eieren aan
stenen vast. Het dril is zo door
zichtig dat je de eitjes erdoorheen
kunt zien en-we proberen te ont
dekken of we er al de jonge inkt-
visjes in kunnen onderscheiden,
wat niet lukt. Een eind verderop
vinden we nog een souvenir van
een inktvis: het schild van een
zeekat, een lomp gebouwde tien-
armige inktvis, die heel talrijk is
in de Noordzee en in zijn tamelijk
weke lijf ter versteviging dit kalk
achtige schild als een soort rugge-
graat heeft. Je ziet het vaak in
dierenwinkels waar het als „zee
schuim" wordt verkocht om te
voorzien in de kalkbehoefte van
kanaries.
Intussen is het tijd geworden om
uit te kijken naar zeehonden, die
wel eens op het strand liggen bij
de Eilander Balg, waar maar wei
nig mensen komen. Ze zijn er niet,
wel een clubje van zes zwarte zee
eenden en wat roze grutto's, de
laatste voedsel zoekend in de
strandplasjes, waar van alles ligt:
de slappe, van schelpbrokjes ge
maakte huisjes van de schelpko-
kerworm, roze nonnetjes en tere
platschelpen, de millimeter lange
torentjes van wadslakjes en krab-
Aangespoelde strandkrab met
een kolonie zeepokken op het rug
schild.
bepantsers, sommige bedekt met
kolonies zeepokken. Hier, bij paal
16 moeten we weer naar het wes
ten, bij laagwater over de schor
ren. En daarbij moeten we op
schieten, want de diepste slenken
liggen het dicht bij ons eindpunt
en die zullen we moeten doorwa
den voor het water opkomt.
Moddervlakte
Nu strekt het wad zich nog uit
zover het oog reikt, een grijze
moddervlakte, doorsneden met
kronkelige prielen en daarop
meeuwen, scholeksters, steltlo
pers, alle bezig zo snel mogelijk
zoveel als ze kunnen naar binnen
te krijgen van de bodemdieren,
waarmee het waddenslik vol zit.
De meeuwen jagen op krabben en
zeeduizendpoten, de scholeksters
op kokkels, de steltlopers op wor
men en kleine kreeftjes. Er lopen
ook twee brandganzen, hun witte
kop en zijden scherp afstekend
tegen het zwart van schedel en
hals en het donker gestreepte grijs
van de rug.
Rechts liggen lage biestarwe-
duintjes, die bij hoogwater nog
door zee omspoeld worden, want
ze zijn soms gescheiden door slik-
vlakten met een vetplantachtige
begroeiing: zeekraal, groene, soms
wat rood aangelopen vertakte
struikjes zonder blad, dat zo van
zout houdt dat het zich graag door
het zeewater laat overspoelen. De
slikken staan er vol mee en je kunt
het als groente eten. Het smaakt
naar postelein, zeggen de mensen
die het al eens geprobeerd hebben.
Achter een groot veld goudgeel
bloeiende akkermelkdistels ligt
aan onze rechterhand het Wil
lemsduin, een kenmerk in het
landschap door het kruisvormige
peilingsbaken. Daar passeren we
de eerste slenk, een brede kreek,
waarvan het zwak stromende wa
ter tot net over de enkels komt.
Waden door de slenk bij het Wil
lemsduin met zijn peilingsbaken.
Verder naar het westen verandert
de slikbegroeiing van zeekraal in
de echte schorrenvegetatie van
melkkruid. schorrenkruid, schijn-
spurrie, obione en lamsoren, waar
van alleen de laatste opvallend
mooie bloemen heeft. En wat ook
opvalt, is het donkergroene En
gels slijkgras, dat nu bloeit met
aren vol witte vlaggetjes. Dat
slijkgras is van huis uit niet in
heems, maar hier gebracht om de
zeekraal te helpen zoveel mogelijk
slik te vangen en zo de schorren-
groei te bevorderen. Samen met
zeekraal groeit het in de hogere
delen van het schor, waar de zee
nog geregeld doordringt en slib
afzet. Het blad is bijzonder scherp
onder de blote voet. zodat je het
beter kunt mijden. Op blote voe
ten is het lopen over het schor
toch al geen pretje door de uitge
strekte afgestorven mosselban-
ken, waarvan de open schelpklep-
pen net onder het slik liggen of er
even boven uit steken.
Meeuwen en sterns
De eerste slenk die we passeerden
had een zandbodem, de volgende
zijn veel slikkiger met alle kans op
uitglijden. Voortdurend zijn er vo
gels vlak boven ons, visdieven,
soms samen met storm- en zilver
meeuwen, die op de hogere delen
van het schor gebroed hebben.
Overal liggen braakproppen van
meeuwen, bestaand uit schelp-,
gruis en stukjes krabbepantser.
Tot aan de Oosterschelde zijn
steeds het agressieve „pierrr
van de sterns en de gillende alarm
roep van de stormmeeuwen boven
ons.
Zeekraal, net een vetplantje zon
der bladeren, met sappige sten
gels die het zeewater uitstekend
verdragen.
Riemwier. een bos donkerbruine
veters vastzittend aan een „stam
metje" met een hechtvoetje, door
storm losgescheurd van de kust-
rotsen van Frankrijk of van Het
Kanaal.
Eiertros van de pijlinktvis, gela-
tineuze snoeren waarin de eieren
in rijen gebed liggen.
De Oosterkwelder bereiken we
door weer een slenk over te ste
ken. Het water komt al tot over de
knieën en het stroomt veel sneller
dan in de slenk bij het Willems
duin. De kwelder is tamelijk een
tonig begroeid met kweldergras,
waartussen nog wat Engels slijk
gras en grote velden biestarwe-
gras. Alleen langs de prielen en
slenken is een duidelijk gezoneer-
de vegetatie van zilvergrijze zeeal-
sem, paars bloeiende lamsoren en
grijze obione. Op zandiger plekjes
groeien zeeweegbree en de nu uit
bloeiende muurpeper. Met als gro
te verrassing plotseling een blau
we zeedistel van drie decimeter
met amethystblauwe bloemhoofd-
jes tussen het hulstachtige blauw
groene blad.
Nog twee slenken scheiden ons
van de Waddenzeedijk. In de voor
laatste stroomt het water snel en
aarzelend laten we ons van de
steile oever zakken. De grond
wijkt onder de voeten, maar wie
snel loopt komt er droog door.
Twee liepen niet snel genoeg
Gelukkig is de laatste slenk min
der diep, maar voor die twee
maakt dat niets meer uit. Die
troostten zich met het vooruit
zicht op droge kleren en een op-
kikkertje uit de vierkante fles, in
de tent van degeen die ons voor de
wandeling had uitgenodigd.
Horizontaal. 1. zinspreuk, 5. roofdier-
tje, 10. bid (Lat.), 12. buitenhaven, 13.
hemellichaam, 15. waterkering, 17.
touw. 18. ongevulde. 20. hetzelfde, 22.
afnemend getij. 23. radio omroep
(afk.), 25. aardrijkskundige aandui
ding, 26. muzieknoot, 27. zekere
vrucht, 31. bevel, 32. rund, 34. verlof,
41. spil van een wiel, 42. rondhout. 43.
of dergelijke (afk.), 44. water in N.Br.
45. kerkgebruik. 47. plaats in Lim
burg, 49. drietenige struis, 51. water
doorlatend, 53. makker, 55. telwoord,
58. meisjesnaam, 59. register, 60.
geheel.
Verticaal. 1. water in N.Br. 2. tijdperk,
3. verschoten, 4. landbouwwerktuig,
6. reeds, 7. vervoermiddel, 8. bier
soort, 9. steltloper, 11. Oud Egypti
sche Zonnegod, 14. romeins keizer, 15.
lidwoord, 16. muzieknoot. 17. ver. 19.
kleefstof. 21. kathedraal. 24. muziek
noot, 33. hoofddeksel, 28. toiletarti
kel, 29. sporeplant, 30. stok, 33. spece
rij, 35. plaats in Pennsylvanië, 36.
knaagdier, 37. pers.voornaamw. 38.
zeepwater, 39. hetzelfde, 40. inkeping,
45. grote spijker, 46. oude lengtemaat.
47. maanstand, 48. brilslang, 50. ho
ningdrank. 52. boom, 54. papegaai, 56.
muzieknoot. 57. rivier in Italië.
Oplossing tot en met woensdag a.s.
per briefkaart zenden aan: Trouw/
kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Linksboven vermelden: Weekend
puzzel.
Oplossing vorige puzzel
Hor. 1. simpel, 4. attent, 7. eigen, 9.
mand, 10. ieme, 12. peer. 13. eerst, 14.
ader, 15. lakei. 18. mes, 20. telen, 23.
palet, 25. intern, 26. Dommel, 27. Oe
ral, 29. alert, 31. non, 32. dreun, 37.
laan, 39. tabel, 40. keer, 41. mede 42.
Asen 43. ellen. 44. nestel. 45. katoen.
Vert. 1. soepel, 2. paar, 3. leder. 4.
Anita, 5. tema, 6. toeren. 8. gordel. 9.
merk. 11 edel. 16. ariël. 17. enter. 18.
manen. 19. Sedan, 21. emmer. 22. Er-
lau, 23. pro. 24. tol. 28. roebel, 29.
alleen. 30. Edam, 33. even, 34. Nomen,
35. steel, 36. slank, 38. nest, 40. keet.
De prijswinnaars zijn: de heer
J. J. van der Eist, Chrysanten
straat 18, Naaldwijk; de heer
G. Voogt, Vaartweg 108 b,
Vlaardingen; de heer L. J. van
de Moer, St. Nobertuslaan 10,
Eindhoven.
ADVERTENTIE
e shows
I, IJslandse zwaard-
walvis kikvorsmeisjes
onderwaterpanorama
robbenshow /"kiém
NovaZembla
r.jotw 1 KW** 5
Dolfinarium
Harderwijk^
NS DAGTOCHT 27
Er is weer een nieuwe staat gebo
ren, althans een land dat een nieu
we naam heeft aangenomen. De
Gilbert-eilanden in de centrale
Pacific waartoe een dertigtal ei
landen behoort, werden 12 juli een
onafhankelijke natie onder de
naam Kiribati. De nog gangbare
reeks van 16 permanente zetels
van 1976 zullen de landsnaam krij
gen terwijl er tevens twee onaf
hankelijkheidszegels gaan komen.
In de Ned. Antillen zijn deze
maand drie herdenkingszegels in
omloop gebracht wegens het 50-
jarig bestaan van het Vrijwilli
gerskorps Curagao; op de zegels
afbeeldingen van zijn aktiviteiten
en het embleem 'VKC'. Van de
postzegelboekjes nrs 3 en 4 zijn
herdrukken verschenen onder de
nrs 3B en 4B met gewijzigde tek
sten in drie talen. De Franse post
administratie geeft deze maand
nog twee zegels uit en laat dan een
paar maanden verstek gaan tot
men ingaande 24 september de
rest van het jaarprogramma gaat
afwerken. Op 2 juli verscheen een
toeristische zegel gewijd aan het
schilderachtige stadje Auray in
Bretagne en op 9 juli een zegel met.
afbeeldingen van rotstekeningen
uit de grotten van Niaux in de
Pyreneeën. In de reeks „America
na", waarmee de Ver. Staten in
1975 een aanvang maakten, is nu
een waarde van 1. uitgekomen
waarop een antieke kandelaar
zoals de eerste kolonisten gebruik
ten te zien is. De tekst luidt:
„Amerika's licht wordt gevoed
door eerlijkheid en verstand". Au
stralië herdenkt het feit dat R. E.
Byrd (1888-1957) 50 jaar geleden
als eerst over de Zuidpool vloog,
met twee zegels waarop de Ameri
kaan en zijn vliegtuig zijn afge
beeld. Voor de speciaalvereame-
laars van het thema „sparen op
postzegels" (niet hetzelfde als
postzegels sparen!) een serie van
vier zegels van Formosa wegens
het 60-jarig bestaan van de post
spaarbank. Op de zegels spaar-
handelingen van de verschillende
bevolkingsgroepen. Ook Singapo
re heeft een postcode ingevoerd en
gaf twee zegels uit ter informatie
van de gebruikers. Het onderwerp
„postcode op postzegels", is voor
shands niet een uitgebreid maar
wel interessant thema. Ter gele
genheid van de Vile jeugdspartia-
kade in Oost-Berlijn heeft de
Duitse Democratische Republiek
twee zegels uit waarop jeugdige
wielrenners en rolschaatsrijder-s in
aktie te zien zijn. Nog een sport-
onderwerp op vier zegels van de
Fiji-eilanden ter gelegenheid van
de 6e Zuid-Pacificspelen 1979. Af
gebeeld zijn: voetbal, rugby, ten
nis en athletiek. Als derde sportse
rie noem ik u nog een tweetal
zegels van Canada ter gelegenheid
van de wereldkampioenschappen
kajak-varen en van de wereldkam
pioenschappen hockey voor da
mes, die beide deze zomer in Cana
da worden gespeeld. Scenes van
de betrokken sporten zijn op de
zegels geschetst. Als laatste deze
week twee zegels van IJsland met
portretten van befaamde dames
van het land. We zien Ingibjörg
Bjarnason (1867-1941), lerares en
.parlementariër en Torphildur
Hölm (1845-1918), literator.
Het Voimactoernooi om het open
kampioenschap van Nederland is
op het ogenblik dat ik deze ru
briek schrijf al een volledig succes
te noemen. Ondanks het feit dat
er wordt gespeeld volgens het zo
genaamde Zwitserse systeem,
waardoor natuurlijk lang niet alle
groten elkaar tegen zullen komen,
is het toch wel al duidelijk dat een
groot aantal topspelers toch de
degens met elkaar zullen moeten
kruisen. Immers de sterksten zul
len heus wel boven komen drijven
er de kans op topduels wordt
daardoor met de dag groter. Tot
rog toe zitten praktisch alle titel
kandidaten op een plusscore en
vandaag zal in de laatste ronde de
beslissing wel moeten vallen, al
zal ik zelf wel geen rol van beteke
nis meer kunnen spelen door on
derstaande nederlaag in de twee
de ronde tegen Rob Clerc, die de
zwarte schijven hanteert.
1. 32-28 19-23 2. 28x19 14x23 3. 37-
32 10-14 4. 41-37 17-21 wijkt af van
de geijkte varianten waarin wij
allebei nogal goed thuis zijn. 5.34-
29 23x34 6. 39x30 zadelt zwart op
deze manier met een klein lange-
vleugelprobleem op. Na 20-25
volgt gewoon 44-39 met gunstige
ontwikkeling en op elke andere
zet 30-25 of eerst afwachten, want
het probleempje hoe klein het ook
is blijft toch wel bestaan. 6. ...11-17
7. 30-25 6-11 8 44-39 1-6 9. 40-34
17.22 10. 34-29 de scherpste voort
zetting! Na 21-26 ontstaat een
symmetrisch-achtig flankspel
waarin het kleine verschil van een
schijf meer of minder op een van
beide vleugels van wezenlijk be
lang is. Zo zou wit na die zet van
zwart door de extra schijf op de
lange vleugel iets beter staan.
Clerc prefereert echter de aanval
en vervolgt met 10. ...21-27 11.
32x21 16x27 12. 39-34 13-19 13. 34-
30 zet zwarts rechterflank onder
lichte druk, want als zwart nu niet
als de drommel adequaat reageert
zal de druk op de zwakke formatie
14, 15, 20 hals over kop toenemen.
Vandaar 13. ...19-23 (Grappig is het
grapje als wit zou vervolgen met
13. 38-32 27x38 14. 43x32 19-23 35-
30? want nu forceert zwart de
winst door 14-19 16. 25x14 9x20 en
na het gedwongen 30-25 volgt dan
19-24, 23-28 en na slaan met 32x23
4-10!) Na 13. 34-30 19-23 moet wit
een zeer belangrijke beslissing ne
men. Moet er met 50-44 actief aan
de korte vleugel worden voortge
zet of moet er worden overgescha
keld naar een aanval op de zwarte
voorpost en zo ja moet dit dan met
47-41 om de formatie 37, 41, 46 in
tact te laten of moet dit met 46-41.
Ik heb na lang rekenen voor het
laatste gekozen, omdat de enige
manier is om de aanval succesrijk
door te zetten, want na 47-41 is
schijf 48 niet goed meer te active
ren voor de aanval, omdat zwart
dan de kans krijgt veld 28 vroeg
tijdig maar goed te bezetten. Het
zou te ver voeren om dit alles met
varianten toe te lichten, maar u
moet mij dit keer maar op mijn
woord geloven. 14. 46-41! 23x34 15.
30x39 18-23 16. 31-26 Weliswaar
kan wit hier met 50-44 zwart prak
tisch dwingen tot de retirade met
22-28, maar dan zou het wel een
heel tam partijtje worden, maar
met 46-41 heb ik gekozen voor het
scherpst mogelijke tegenspel. 14-
19 een belangrijke beslissing maar
ook aan eerst 12-18 kleven enige
bezwaren. Speelbaar was overi
gens wel 20-24 geweest, hoewel het
wat onsamenhangend overkomt
kan wit m.i. niets concreets berei
ken. Na de tekstzet komt zwart
onder lichte druk te staan. 17.
25x14 9x20 18. 33-29 alweer het
scherpste antwoord door de pen
ning van de schijf op 20 en het
verdere uithollen van zwarts aan
vulling op het centrum. 18. ...23x34
39x30 Zo volgt op 20-25 37-32 met
winst en daarom volgt 19. ...19-23
20 37-32 11-16 21. 32x21 16x27 22.
41-37 12-18 om op 37-32 te vervol
gen met 22-28-33! 23. 37-31 7-11 24,
42-37 8-12 25. 50-44! een belangrij
ke tussenzet, omdat na eerst 48-42
zwart heel sterk 20-25! kan spelen
hetgeen na 37-32 25x34, 32x21 in
een heel gek middenspel zou resul
teren met m.i. de beste kansen
voor zwart en dat juist door het
ontbreken van een schijf op veld
48. De tekstzet kwam voor Clerc
als een verrassing en deed hem
tegelijk vermoeden, dat ik had in
gezien dat de aanval op schijf 27
een mislukking was geworden,
maar daarmee zat hij wel erg ver
bezijden de waarheid. 25. ...5-10 26.
48-42 4-9 27. 37-32! een lokzet. Na
27. ...22-28 28. 31x4 28x50 29. 30-25!
zou na 20-24 30. 35-30 24x35 31. 25-
20 15x24 32. 4x16 zijn gevolgd,
waarna damafname met 6-llxll
verhinderd is door hetzelfde met
49-44 en op 29. 10-14 30. 49-44
50x42 31. 47X38 11-17 32 26-21!
17x26 33. 4-27 en ondanks de drie
schijven achterstand heeft wit wel
kansjes, tenminste dat dacht ik
tijdens de partij. Remise moet het
altijd zijn. In de partij volgde 27.
.11-16 28. 32x21 16x27 29 42-37 fi
ll 30. 47-41 vlecht o.a. de zetjes
naar veld 6 in de stand, die zwart
alleen had kunnen voorkomen
met 26. ...2-7 en dan op het juiste
moment 7-11, maar dat had weer
andere positionele bezwaren. 30.
...2-7 denkt nog steeds dat wit ver
der zal gaan met 37-32 enz., waar
na een benauwde remise het enige
zou zijn waarop hij dan zou mogen
hopen, maar na de tekstzet staat
het bord in brand.
11 en 12-17 zijn verhinderd door
37-32 Op 23-28 volgt 30-24 en 38 32
met schijfwinst. Op 10-14 volgt 39-
33! met de dreiging 33-28 die niet
kan worden verhinderd met 23-28
wegens dam door 45-40, 49-44, 44-
39, 37x8 en 31x4! en ook niet door
9-13, omdat 33-29, 35-30. 43-39.
37x10 en 31x13 dan schijfwinst
oplevert. Op 3-8 zou ook 39-33 vol
gen, zodat de enige zet die ons nog
rest de tekstzet is. 31. 9-13! 32. 30-
25! forceert de schijfwinst, want.
op 20-24 volgt nu 33. 25-20! en hoe
zwart zich ook verweert, alles ver
liest en dat komt vooral doordat
24-29 verliest door het zetje naar 6
met 49-44, 39-34 en 43-39 or 49-44.
26-21 en 31-27, altijd prijs dus.
Verder zou op 23-29 natuurlijk 39-
34 volgen en na 24-30 blijven de
zelfde zetjes zwart parten spelen.
Gedwongen is daarom dan ook 32.
...10-14 (waarschijnlijk geeft 32. 30-
25, welke zet ik ook nog van een
uitroepteken heb voorzien, omdat
het de schijfwinst afdwingt, hét
vermoeden dat deze zet ook werk
elijk de sterkste is. Die reactie is
logisch, maar gezegd moet wel
worden dat 39-33 op dat moment
zonder meer het sterkst zou zijn
geweest. Zo is 22-28 dan niet goed
door 31x22 en 30-25! Gedwongen is
dan 12-17,37-32 (op 30-25 kan sterk
20-24 omdat 37-32 daarna faalt
door 7-12, 22-27! dwingt tot 21x32
en dan 24-29 en 13-19 met dam.) 7-
12, 32x21 22-28, 33x22 18x16, 30-25
10-14, 31-27 waarna wit het beste
van het spel heeft door de zwakte
op zwarts korte vleugel, die moei
lijk op te lossen is.In de partij
vervolgde ik met 33 39-34 dreigt
34-29 en 43-39 op 20-24 voorafge
gaan door 35-30. Gedwongen is
derhalve 33. 23-28 34. 34-30 Nu is
de schijfwinst 'met 30-24 en 38-32
niet meer af te wenden, want op
18-23 volgt verrassend het gemene
26-21, 38-33, 31-26, 36x9 met winst
en juist door deze in de diagram
stand nog zo verborgen liggende
combinatie faalt de forcing niet. U
mag thuis wel eens over de nu
ontstane positie nadenken. Welke
verdediging is er nog aanwezig of
is er niets meer aan te doen? Clerc
heeft het zelfs nog weten te win
nen. maar hoe is dat vanuit deze
positie nog mogelijk? Volgende
week zal u dat duidelijk worden
gemaakt, maar tot zo lang kunt u
zelf eens wat in dit standje gras
duinen. Succes daarbij'
Zuid-afrika is doorgaans geen
land dat de schaakspeler veel aan
doet. Er schijnt wat de Zuidafri-
kaanse schaakbond betreft spra
ke te zijn van een zekere integratie
die gunstig afsteekt bij de andere
sportbonden. De meeste schaak
meesters vinden dat nog geen re
den om door hun aanwezigheid
het heersende regime luister bij te
zetten Toen de Zuidafrikaanse
schaakbond dan ook het plan op
vatte weer eens een internationaal
schaakevenement te organiseren
moest zij zo ongeveer da halve
schaakwereld afbellen om een
viertal spelers bij elkaar te krij
gen. Uiteindelijk zegden Kortsj-
noi, de Engelsman Miles, de West
duitser Unzicker en de tegenwoor
dig in Amerika wonende ex-Rus
Lein toe voor vierrondige vier
kamp die afwisselend werd ge
speeld in de plaatsen Pretoria,
Durban, Kaapstad en Johannes
burg. De spelers vatten het toer-
nooi kennelijk op als een leuke
vakantie en experimenteerden er
lustig op los, getuige de volgende
partij.
Wit: Unzicker - Zwart: Kortsjnoi
1. cl 1 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 bfi 4. g3 La6
5. Da4 P*4 6. Lg2 Pdfi.
Een wel hoogst opmerkelijke
paardmanoeuvre, die nog niet ten
einde is
7. c5 bc5 8. dc5 Pb7 9. c6! dc6 10.
Pc3.
Een pionoffer kun je wits vorige
zet nauwelijks noemen. De zwarte
damevleugel is geheel versplin
terd en wit heeft ruime compen
satie
10. Ld6 11. 0-0 0-0 12. Tdl De8
13. Pd4 Pd8 14. Le3 Lb7 15. Pb3
Pd7 16. Pe4 Pb6 17. Da5 (5 18. Pec5
Lc8 19. Tacl.
Wit heeft zijn strategische doel
bereikt; veld c5 heeft hij volledig
in handen en al zijn stukken zijn
goed ontwikkeld. Kortsjnoi kan
1 ÉL flOfl
niet stil blijven zitten en is daar de
speler ook niet voor
19. e5 20. Ld2 e4 21. Pd4 Ptl 22.
Lf4 g5!?
In de volgende fase van de partij
lijkt het alsof Kortsjnoi het initia
tief tot zich trekt, doch de met de
tekstzet veroorzaakte permanente
verzwakking van de koningsvleu
gel blijft de hele partij een rol
spelen.
23. Ld6: cd6 24. Pa6 De5 25. Da3 c5
26. Pc7 cd4 27. Pa8: Pa8: 28. Da7:
Le6 29. Td4:.
Materieel staan de partijen nu
weer gelijk en over het algemeen
zijn twee stukken voor toren en
pion geen slechte ruil. Wit, heeft
echter twee latente dreigingen:
zijn vrijpionnen op de damevleu
gel en een inbraak op de konings
vleugel. Zwart moet het he'oben
van taktische tegenkansen.
29. Db5 30. Td2.
Let op hoe angstvallig wit z'n pion
op e2 laat staan. Daar controleert
hij de velden d3 en f3 en maakt
een opmars van de f-pion minder
aantrekkelijk.
30Pb6 31. b3 Pd5 32. Dd4 Pe5
33. Tb2.
Maakt de eerste dreiging reëel:
opmars van de damevleugel-
pionnen
33Db7 34. b4 Dg7 35. Td2 Db6
36. Tdc2 Tb8 37. a3 Pg4 38. b3 Pe5
39. Da7 Df8 40. Dd4 Ta8 41. b5!
De tijdnood is voorbij en daarmee
enig heen en weer gespeel. Tijd nu
voor een verdere opmars van de b-
pion.
41. Db8 42. g4!
(DIAGRAM II)
Nu de zwarte stukken gebonden
zijn door de dreigend opmarche
rende damevleugelpionnen breekt
wit op de andere vleugel de stel
ling open.
42. fg4 43. Le4: Pf4 44. e3!
46Ld5: 47. Dd5:t Kg7 48. Tc7t
Kh8 49. Tlc2 Th* 50. De4 DH6 51.
Tc8t Tc8: 52. Tc8:« Kg7 53. Tc7t
Kf6 54. Th7: DfH 55. b6 Ke6 56.
Dc2.
Een demonstratieve zet tot slot.
Zwart mag nog één schaak geven
op 13 maar dan wordt hij ook
onherroepelijk mat gezet Zwart
gaf het daarom op Het was
Kortsjnol'-s enige nederlaag in dit
toernooi, dat door hem met 8 uit
12 werd gewonnen, twee punten
voor Unzicker. Miles met 5 en Lein
met 4 volgden op nog grotere
afstand.
De pointe van de 42e zet. Wit geeft
nog een pion, maar daardoor ko
men de zwarte stukken geheel ver
spreid te staan.
44Ph3:t 45. Kg2 Df8 46. Ld5.
Nog een heel sterke Zwarts be-
langrijkse verdediger wordt opge
ruimd.
