Mensen willen 'eigen geluid'
Tekening van een lezer
4
1<Mj
antal gemeenten heeft
rnstig parkeerprobleem
je hebt 't of je hebt het niet
en spreekverbod
W
99
top-tien-lach
nog 'n raadsel simpel?
'dus'
beter buiten
is goed dat het Auschwitz
lité alsnog de aandacht heeft
stigd op de spreekbeurt die
Glimmerveen, leider van de
trlandse Volksunie, al weer
Ie maanden geleden mocht
len voor leraren en studenten
de Nederlandse Politie Acade-
Het protest van het comité is
aar aan de zeer late kant,
kan nog best dienen als aan-
ng voor een principiële discus-
>ver de vraag of een optreden
er*de racist Glimmerveen voor
'oori instituut als de Politie Acade-
AV1)wel of niet toelaatbaar is. Zo'n
xflëk iss'e 's z*nvo' omdat zij ons
et b de ene kant kan bepalen bij de
VRtfcren van racisme en fascisme
1 in an de andere kant bij de waar-
ran een democratisch systeem
cod de daarbij behorende grond-
enq ten. Het is juist de grote ver-
ste van instellingen als het
iwitz Comité, dat zij steeds
slaan zodra zij dat systeem
vaar vermoeden. Het is te
dat zij die functie van waak-
nog tot in lengte van jaren
len vervullen.
setel echter n'*et zeggen dat wij
idscjverzoek dat het Auschwitz Co
le ri deze week naar aanleiding
het voorval aan de Politie
lemie tot de regering richtte,
lig kunnen onderschrijven,
ijpen wij het goed dan wil het
ité dat de regering het simpel-
onmogelijk maakt dat mensen
Volksunie-leider Glimmerveen
nog eens een lezing houden
de politiemensen in oplei-
Maar het is zeer de vraag of
nu de beste manier is om de
beelden van Glimmerveen en
frijnen te bestrijden. (Dat die
:ten worden bestreden behoeft
orf verder geen betoog.) Ken-
liec rk van een democratische sa-
isti sieving is nu juist dat zij ruimte
tusiaan mensen met opvattingen
mil de grote meerderheid afwijst,
toornige van die minderheden
tels.t
tveti
maken op een behoorlijke manier
gebruik van die ruimte en dragen
op hun manier bij aan de voortdu
rende uitwisseling van ideeën en
informatie, die zo wezenlijk is voor
een democratie. Enkele minderhe
den echter misbruiken de hen ge
geven ruimte door te provoceren.
Zij zijn als het ware voortdurend
bezig de rest van de samenleving
uit te dagen. Hoe levendiger en
sterker de democratie in die sa
menleving nu is, hoe minder die
meerderheid geneigd zal zijn die
uitdagingen met beperkende maat
regelen te beantwoorden.
In dat opzicht is er geen reden
verontrust te zijn over het feit dat
de Politie Academie de fascist
Glimmerveen binnen haar poorten
heeft getolereeerd. De aanstaande
politiefunctionarissen vonden het
nuttig zich te oriënteren omtrent
politiek extremisme en hebben
daartoe één van de beruchtste figu
ren uit de extreem rechtse hoek
uitgenodigd maar eens zijn zegje te
komen doen. Zij hebben daarmee
niet Glimmerveen niet de gelegen
heid geboden propaganda te be
drijven, maar zichzelf de kans ge
geven kennis te nemen van de
duistere gedachtenwereld van een
man die misbruikt maakt van de
vrijheid die hij hier geniet. Wie
Glimmerveen eenmaal heeft ge
hoord zal niet veel behoefte heb
ben hem nog eens voor een lezing
uit te nodigen of naar één van zijn
spreekbeurten te gaan. Het zou
jammer zijn als de bevolking van
een Politie Academie, of wat voor
academie ook, van regeringswege
de kans zou worden ontnomen
deze ervaring zelf op te doen.
Daarom maar geen ..spreekver
bod" voor Glimmerveen. Om de
woorden van een Amerikaanse
rechter te parafraseren: als de vrij
heid van meningsuiting de demo
cratie in gevaar brengt, is de beste
remedie meer meningsuiting, niet
mind# vrijheid.
door Cisca Dresselhuys
DEN HAAG Omdat er de
laatste jaren een enorme
kloof ontstaan is tussen de
officiële leer van de r.k. kerk
en het leven van alledag van
de „gewone" katholiek, zitten
veel van die „gewone katho
lieken" in ons land met grote
problemen op verschillende
levensterreinen, bijvoorbeeld
wat betreft de abortus, de ho
mofilie, echtscheiding en an
ticonceptie, om maar een
paar van de meest sprekende
voorbeelden te noemen.
Over al deze zaken heeft de katholie
ke kerk heel duidelijke, niet mis te
verstane uitspraken gedaan, die in
veel gevallen mijlenver verwijderd
liggen van de praktijk van het dage
lijkse leven, zoals die in de laatste
vijftien jaar gegroeid is, ook onder de
rooms-katholieken in ons land. Nog
onlangs kwamen er vanuit Romt
weer verklaringen over bijvoorbeeld
homofilie en het gebruik van anticon-
ceptionele middelen (als een homofiel
al niet te genezen is van zijn geaard
heid, moet hij in ieder geval voorko
men dat hij seksuele banden met een
persoon van hetzelfde geslacht on
derhoudt, en anticonceptionele mid
delen zijn niet toegestaan, behalve de
natuurlijke middelen, zoals (periodie
ke) onthouding)
Aangezien heel wat rooms-katholie
ken in ons land niet meer volgens
deze strakke uitspraken en voor
schriften kunnen leven, maar zij toch
tot de kerk willen blijven behoren,
hebben zij het op het ogenblik niet
gemakkelijk. Om deze mensen een
beetje te jielpen en te begeleiden is
nu het Katholiek Bureau voor Voor
lichting en Begeleiding bij Seksuali
teit en Relatievorming opgericht
een soort rooms NVSH dus
Mevrouw Wies Stael-Merkx
Als enige werkneemster telt het nieu
we bureau op het ogenblik mevrouw
Wies Stael-Merkx (52), die na twaalf
jaar gewerkt te hebben bij het Natio
naal Centrum voor Geestelijke Volks
gezondheid (een fusie van de verschil
lende instellingen op het gebied van
de geestelijke gezondheidszorg) nu
weer een „echt" rooms-katholiek bu
reau gaat leiden
Eigen geluid
„We kregen regelmatig vragen of er
eigenlijk geen speciaal katholiek bu
reau meer was op het gebied van
seksualiteit en relaties. Dat bestond
niet meer sinds de fusie. De protes
tanten hebben dat handiger aange
pakt, die hebben wel meegedaan met
de fusie, maar toch nog een eigen
voorlichtingscentrum gehouden: de
PSVG (protestantse stichting voor
verantwoorde gezinsvorming). Wij
hadden zoiets niet meer. Omdat we
merkten, dat de mensen geregeld
vroegen naar een „eigen" geluid, zijn
we tenslotte met dit bureau begon
nen. Dat lijkt misschien vreemd in
een tijd van ontzuiling, maar als de
mensen nu een eigen, katholiek ge
luid willen horen, hebben ze daar
recht op, vind ik. Temeer daar juist
veel katholieken in de problemen zit
ten op het gebied van ethische vra
gen, omdat de kerk zulke harde, on
verzoenlijke standpunten inneemt,
waarmee heel veel mensen niet meer
kunnen leven."
Op zelfde lijn
Wies Stael merkte eigenlijk via een
kadercursus voor vrouwen hoe groot
de behoefte was aan een „eigen" bu
reau. „Ik heb er zelf nooit moeite mee
gehad om samen met de PSVG te
werken. Wij zitten daar als staffunc
tionarissen precies op dezelfde lijn,
geen probleem. Maar van deelneem
sters aan die kadercursus hoorde ik.
dat veel vrouwen toch „iets" misten
in onze voorlichting. Ze vonden dat er
een terrein was, waarop de ervarin
gen van de vrouwen en de discussie
leidster te ver uit elkaar lagen. Kijk.
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, |ury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
3N HAAG (ANP) Bijna een kwart van de gemeenten in
is land (24 procent) heeft een ernstig parkeerprobleem. Dat
jkt uit de eerste fase van een onderzoek van het weten-
happelijk onderzoek- en documentatiecentrum (WOCD)
n net ministerie van justitie.
parkeerproblemen zijn het ergst
de verstedelijkte gebieden, maar
k kleinere gemeenten hebben er
t van. De grootste parkeerproble-
in veroorzaakt het winkelend pu-
k. In de allergrootste gemeente
in de weekeinden de parkeerpro-
imen zelfs in kantoorwij ken erger
in op werkdagen, omdat winkelen
mensen dan ook de parkeercapaci-
nodig hebben van de stille kan-
ijken. Wat woonwijken betreft
ir weinig verschil tussen werk- en
dagen.
tweederde van de gemeenten met
istige parkeerproblemen worden
Ic maatregelen genomen om die te
gen te gaan. Maar ook gemeenten
waar de situatie niet als „ernstig"
wordt beoordeeld, nemen maatrege
len.
Het is volgens de WOCD niet
duidelijk of succesvolle maatregelen
„ernstige" problemen hebben doen
verdwijnen, of dat een weinig „ernsti
ge" situatie stabiel is gebleven als
gevolg van de maatregelen.
Na de eerste fase van het onderzoek
komt een vervolgonderzoek onder
een beperkt aantal gemeenten, waar
bij de nadruk zal liggen op handha
ving van de parkeervoorschriften en
de mogelijkheden die de gemeenten
daarbij hebben.
irF.
katholieken hebben natuurlijk een
heel andere achtergrond dan her
vormden of gereformeerden. Ze zijn
altijd sterk opgevoed in het luisteren
naar en gehoorzamen van de kerkelij
ke leiders. Dat ligt bij katholieken
veel sterker dan bij de protestanten.
Ze hebben altijd zwaar aangeleund
tegen hun leiders en hebben daardoor
eigenlijk nooit een bewust eigen ge
weten leren ontwikkelen Ze geloof
den wat ze moesten geloven en daar
was de kous mee af.
„Juist omdat velen daardoor zo wei
nig zijn toegekomen aan een bewuste
vorming van het geweten, zitten zij
met enorme moeilijkheden nu ze niet
meer mee kunnen gaan met wat de
officiële leiding leert. Nu moeten ze
zelf nadenken, zelf beslissingen ne
men, hun eigen geweten laten spre
ken en dat dan nog wel tegen de
officiële leer in. Het is echt niet over
dreven om te zeggen, dat veel rooms-
katholieken, en heus niet alleen de
ouderen, in gewetensnood zitten. Ze
zijn allemaal met zulke strakke nor
men opgevoed, zonder dat ze ooit
geleerd hebben zelf achter die nor
men te staan Dit is. dacht ik. een
typisch katholiek probleem. Bij de
protestanten liggen de leer en het
leven aanzienlijk minder ver uit el
kaar. dacht ik"
Moet het nieuwe bureau de katholie
ken nu de weg wijzen op het gebied
van seksualiteit en de relatievor
ming?
Wies Stael: „Vanuit de kerk worden
op dit levensterrein te weinig positie
ve dingen gedaan. Pastores kunnen
hier niet veel doen. want op dit ge
bied hebben veel mensen zich van de
kerk afgewend, omdat ze vanuit die
hoek altijd alleen maar strenge en
starre geboden hebben gehoord. Veel
pastores zitten trouwens zelf ook om
hoog met die officiële leer van de
kerk. Misschien kunnen wij hier voor
een opening zorgen."
Maar hoe staat het bureau dan ten
opzichte van de officiële kerkelijke
uitspraken?
Wies Stael „Kijk eens. mensen kun
nen best zo leven zo leef ik zelf ook
dat ze zich katholiek voelen en ook
nog graag bij de kerkelijke gemeen
schap horen, zonder dat ze zich aan
alle gestelde regels houden. Een kerk
heeft, dacht ik, zeker een taak om
mensen te begeleiden, hun te tonen
wat de waarde is van allerlei zaken,
maar de concrete leefregels moeten
de mensen met elkaar en liefst met
behulp van de pastores zoeken en
opstellen. Ik vind een van de eerste
boodschappen van het evangelie, dat
mensen vrij moeten zijn en zich niet
bekneld moeten voelen voor wat voor
banden dan ook
Ik denk dat veel van die strakke
regels van Rome voor jonge mensen
een reden zijn geweest om zich van de
kerk af te keren. Daarmee maakt de
hele kerk zich voor hen namelijk on
geloofwaardig. De ouderen, die veel
meer met de waardevolle kanten van
de kerk zijn opgegroeid, blijven wel
bij de kerk. maar hebben het daar
soms wel erg moeilijk mee Ik geloof
dat jongere katholieken, die in de
periode zitten van wel of geen kinde
ren krijgen, dus wel of geen anticon
ceptie toepassen, zich echt niets meer
aantrekken van de kerkelijke uit
spraak, dat de pil verboden is en dat
je dan maar aan onthouding moet
doen Ik denk ook ,dat vrijwel nie
mand zich meer zorgen maakt over
overtreding van dat voorschrift Uit
onderzoek is gebleken, dat bijvoor
beeld in Zuid-Limburg veel jonge ka
tholieke vrouwen de pil gebruiken.
De gewetensnood ligt denk ik meer
op het terrein van de abortus, de
homofilie en de echtscheiding. Hier
zouden de mensen veel meer begrip
van de kerk moeten hebben."
Misschien zou het wel schelen als de
paus een vrouw was?
Wies 8tael: „Vast wel. of wanneer hij
getrouwd was. Maar aangezien dat nu
eenmaal niet zo is, vind ik het zo
jammer dat hij zich niet goed laat
adviseren door mensen, die de hele
dag middenin al die problemen zit
ten. Als je kijkt naar de adviseurs van
de paus, dan zie Je daar heus geen
vrouwen bij. alleen maar hoge kerke
lijke ambtsdragers, die zelf ook al
lang geen bemoeienis meer hebben
met de dagelijkse problemen van de
gewone man."
Heeft het bureau een officiële band
met de kerk?
Wies Stael: „Nee. dat hebben we niet.
Ik denk. dat de officiële kerkelijke
instellingen niet openlijk zullen rea
geren op de oprichting van ons bu
reau. Ze zullen ons wel gewoon onze
gang laten gaan. Ik denk dat ze wijse
lijk hun mond zullen houden en den
ken: we moeten maar eens zien wat er
van terecht komt."
hebt zelf veel ervaringen met
spreekbeurten en discussies in het
land. Wat zijn de punten, die regel
matig naar voren komen tijdens zul
ke gesprekken?
Wies Stael: „Veel ouders hebben het
moeilijk met het geven van seksuele
opvoeding aan hun kinderen. Dat
merk Je elke keer weer: wanneer moe
ten we onze kinderen deze dingen
vertellen, welke woorden gebruik je
en wat moet je ze ongeveer vertellen?
Ook blijken veel scholen het moeilijk
te vinden om uit te maken of zij op
school nu wel of geen seksuele voor
lichting moeten geven. Vaak is het
onderwijzend personeel bang om
over allerlei zaken te praten, omdat
ze denken dat kinderen de dingen die
ze gehoord hebben onmiddellijk in de
praktijk gaan brengen. Andere pro
blemen van ouders: hoe moet het met
grotere kinderen, die vrienden of
vriendinnen hebben, moet je die sa
men op vakantie laten gaan. moeten
de meisjes dan de pil hebben etc
„Ook het ongetrouwd samenwonen is
voor heel veel katholieke ouders toch
'el een probleem, ook al doen ze er
ygenaamd makkelijk en open over
eel ouders hebben tegenwoordig wel
•amenwonendp kinderen en ze doen
iaar dan wel heel begrijpend over,
maar in wezen zouden ze veel liever
zien dat die kinderen gewoon keurig
trouwden. Het huwelijk is ook een
uitgebreid onderwerp van gesprek
wat is eigenlijk een goed huwelijk en
wat is daarvoor nodig. Verder komt
de emancipatie van de vrouw ook
nogal eens aan de orde: daar hebben
vrouwen vaak veel moeite mee, ze
willen graag meer vrijheid en een
stuk eigen leven, maar daar krijgen
ze de kans niet voor. En dan natuur
lijk zaken als abortus en homofilie,
daar zitten ook veel mensen mee in
de knoop."
Wat gaat het rooms-katholieke bu
reau voor begeleiding bij seksuali
teit en relatievorming nu precies
doen?
Wies Stael „We gaan ons bezighou
den met het geven van voorlichting
door middel van lezingen en discus
sie-avonden. Het is niet de bedoeling
dat wij directe hulp gaan verlenen bn
persoonlijke problemen Daarvoor
bestaan genoeg goede hulpinstellin
gen. daar hoeven wij geen eigen ka
tholieke bureaus voor op te zetten
Wél zullen wij zorgen, dat de mensen
dan ook echt bij een instelling terecht
komen, zodat ze met tussen de wal en
het schip raken in die grote, onover
zichtelijke wereld van de hulpverle
ning"
(Katholiek Bureau voor Voorlichting
en begeleiding bij seksualiteit en re
latievorming, Duinweg 23. 2585 JV
Den Haag. tel. 070-541156)
Leg een volslagen a-technisch
persoon uit hoe een motor werkt,
hij zal er niets van begrijpen. De
eerste de beste leerling-automon
teur zal hem altijd ver-uit de baas
blijven. Vertel iemand met twee
linkerhanden hoe ie zelf even uit
dat handige bouwpakket een
wandmeubel in elkaar zet of heel
eenvoudig z'n flets kan repare
ren, hij zal er geen klap van te
rechtbrengen. Niet omdat de
werktekening zo onduidelijk is.
maar omdat het inzicht hem ont
breekt. Hoe simpel de zaken ook
voor een vakman of deskundige
leek liggen, voor zo'n a-technisch
iemand zal het altijd te moeilijk
zijn.
Zo ongeveer moet het ook met
algebra zijn. Wie daar geen kijk
op heeft, wie elk gevoel voor wis
kundige problemen ontbreekt
(een kwestie van logisch denken,
zei vroeger de wiskundeleraar,
maar dat is typisch het stand
punt van een wiskundeleraar na
tuurlijk) die zal er nooit begrip
voor krijgen. Men heeft het of
men heelt het niet, liet Godfried
Bomans een insekt in „Erik of
het klein insektenboek" al zeg
gen. Heeft men het niet, dan
krijgt men het ook niet. En zo is
dat. Helaas ontbreekt dat alge-
bra-begrip ons ten enen male.
Met „ons" bedoelen we dan na
tuurlijk niet de voltallige Trouw-
redactie, maar de redactie van
deze rubriek. Direct na de publi-
katie van het sommetje dat altijd
op 1089 uitkomt, belden de heren
Buter uit het Groningse Ten
Boer en Jongsma uit Bussum op
Met hoeveel engelengeduld zij
beiden ook de oplossing van het
raadseltje langs algebraïsche
weg uitlegden, veel verder dan
tot op de helft wilden onze herse
nen niet meegaan, ook al stond
de complete oplossing toen al op
papier
Gelukkig we lieten het dinsdag
al weten hebben nog eens veer
tig lezers schriftelijk gereageerd,
van wie de meesten hun algebra-
uitleg van a tot z hebben uitge
schreven. Nóg gelukkiger ten
minste voor ons en alle anderen
voor wie algebra net zo lief abra
cadabra mag heten is. dat en
kelen het zónder algebra hebben
gedaan. Eerst nog maar even in
het kort de som: neem een getal
van drie cijfers, waarvan het eer
ste en het laatste verschillen.
Draai dat om en trek het kleinste
van het grootste getal af. Die
uitkomst ook weer omdraaien en
optellen bij het laatst omgedraai
de getal. Het resultaat zal altijd
1089 zijn. De gewoonste, niet-al-
gebraïsche oplossing die althans
ons als de gemakkelijkste en best
uitgelegde aanspreekt, komt van
Harm Salomons uit Alphen aan
de Rijn (die er overigens ook een
algebraïsche methode bij doet).
Net als een aantal andere brief
schrijvers komt hij tot de slot
som. dat de tafel van 99 er altijd
mee gemoeid is. Wie een getal
van het omgekeerde aftrekt,
krijgt er steevast 99 of een veel
voud daarvan uit (op die 99 ko
men we straks terug). Draai je
een veelvoud van 99 om. dan
krijg je weer een veelvoud van 99
Kan met missen. En tel je dan die
laatste twee op. dan komt er al
tijd 11 - 99 uit: 1089. Om dat te
verduldelijken, heeft Harm de ta
fel van 99 uitgeschreven, in twee
rijen: van één- tot en met vijf
maal 99 en daarnaast de omge
keerde uitkomsten, die dan van
tien- tot en met zesmaal 99 onder
elkaar blijken te staan Op deze
manier dus
1*99- 99 990 0 *99
2*99= 198 891= 9*99
3x99- 297 792= 8*99
4*99= 396 693= 7*99
5*99= 495 594= 6*99
Duidelijker kan het haast niet
Bij voorbeeld, draai je 4x9= 396
om, dan krijg je dus 693= 7* 99.
en tel je die twee op. dan komt er
11x99 =1089 uit. Dat gaat voor
alle vijf combinaties op.
Grasparkiet Porky uit Den Haag
is, behalve Ali natuurlijk, de eni
ge niet-papegaai in het rijtje.
Porky bezet met „baasje, moet je
een glas bier?" de zevende
plaats. Papegaai Kobus, de vori
ge kampioen, moet nu met het
lied „wie heeft er suiker in de
erwtensoep gedaan?" met de
derde plaats genoegen nemen.
Eindhovense Polly („ik word
toch kampioen") bezet de tweede
plaats.
Ali heet ie. Hij is eën beo. woont
bij de familie Plezier in Slikker
veer en heeft zich met een cres
cendo gezongen lachsalvo van
bijna twintig seconden naar de
eerste plaats van de nieuwe na
tionale top-tien voor sprekende
vogels gewerkt. Ali kan kuchen
als de zwaarste roker en zijn
luidkeels hoesten is straten ver.
en zelfs continenten ver te ho
ren. want zijn daverende lach
staat in Amerika al op een veel-
gedraaid plaatje. Papegaaien
vormen op deze. door de Dordte-
naar Ed van der Wal samenge
stelde top-tien de hoofdmoot.
Een leuk grapje, dat sommetje.
Schreven sommigen, maar het
gaat niet altijd op. In Rotterdam.
Almelo, Noordwljkerhout,
Sprang-Capelle. Den Haag,
Hoofddorp en Leidschendam
hebben lezers met getallen zitten
rekenen, waarvan het eerste en
laatste cijfer maar één puntje
verschillen. En wat krijg je dan?
Dan komt er 99 uit. Draai je dat
om, dan blijft het 99 en uiteinde
lijk wordt het geen 1089. maar
198. Een foutje in de redenering
dus, constateren ze. Maar niet
heus. Komt er namelijk 99 uit de
aftreksom, dan zet je daar ge
woon een 0 voor. Die heeft aan
het begin van een getal geen
waarde, verandert er dus niets
aan, maar zorgt er wel voor dat
de som na omkering en optelling
toch weer op 1089 uitkomt. Het
raadsel klopt dus echt in alle
gevallen.
kiezen getal ABC is de som van
honderdtallen, tientallen en een
heden. Het getal ABC is dus 100A
- 10B C, omgekeerd 100C
10B A Trek die af en er komt
99A - 99C 99 (A-C) uit, dus
inderdaad steeds een 99-voud
Elke veelvoud kan voorgesteld
worden door 100P - 10Q - R.
omgekeerd 100R 10Q - P. op
geteld 101P 20Q - 101R 101
(P R) 20Q. Echter P - R (de
som van het eerste en derde cijfer
van elk veelvoud) is steeds 9 <zie
de tafel van 99!); Q (het tweede
cijfer) is ook steeds 9. De uit
komst zal dus altijd zijn: 101 <P
R) 20Q (101 9) (20 9)
909 180 1089
Het duizelt ons een beetje, maar
niettemin alle briefschrijvers
hartelijk dank voor de moeite die
ze genomen hebben. We gaan er
in deze rubriek nog maar even op
door
je som knjgen. Voorbeeld: 6332
min 2336 is 3996 (4x999). Tel je
daar het omgekeerde (6993, is
7x999) bij op. dan komt er 11x999
of 10989 uit
Nog even terug naar de heer De
Wijze, die ons voor een nieuw, zeli
gevonden raadsel stelt dat tot
nog toe. zegt hij. niemand heeft
kunnen oplossen Hij geeft drie
produkten van derdemachtsver
heffingen: 81 238.996 691 00
81.407.931 704.00
81.577.100.753. Wie geeft hem de
wortels van de drie, door middel
van de drie (zoals hij zegt)? Hij
voegt er nog aan toe dat de 00
tussen de getallen er op wijst dat
er twee getallen overgeslagen
zijn, en dat algebra en/of wortel
trekken streng verboden zijn als
oplossing of hulpmiddelen. Wie o
wie? Wij niet in elk geval. Even
tuele oplossingen zullen we naar
de heer De Wijze doorsturen
Zoals gezegd, die uk Alphen aan
de Rijn was voor ons de simpel
ste uitleg, maar wiskundeknob
bels zullen blijven volhouden dat
de algebraïsche methode verre
weg de makkelijkste is Zij ge
bruiken vaak het woordje „dus",
omdat het voor hen gesneden
koek is. De kortste toelichting
nemen we voor alle wiskunde-
hoofden over, die van de heer
Veerkamp uit IJmuiden. Het te
De heer De Wijze uit Middelburg
kon de oplossing van het 1089
raadsel niet vinden, maar wel
ontdekte hij onder het rekenen
iets anders dat het soms
ook met tweecijferige getallen
mogelijk is". Hij vermenigvuldigt
wel een keertje stiekem met 2,
maar komt er bijvoorbeeld met
het getal 86 dan wel uit: 86-68= 18.
omgedraaid 81 18=99x2 198-
891 1089. Ook met viercijferige
getallen gaat het zegt hij (dan
komt er altijd 10890 uit. en verder
nog met vijfcijferige. waarbij de
uitkomst steeds 109890 is
De heer Voogt uit Honselersdijk
heeft dat idee iets verder uitge
diept Hij gaat daarbij uit van de
tafels van 9. 99 en 999, en vermoe
delijk kun je het dan nog moeilij
ker maken met die van 9999 Uit
gaande van de tafel van 9
schrijft hij. moet je met getallen
van twee cijfers werken, je komt
dan steeds op 99 uit Doe je het
zelfde foefje met vier cijfers dan
kun je niet anders dan 10989 uit
We zeiden het al de briefschrij
vers die zonder enige pijn en
moeite zomaar even een algebra
ische redenering uit de mouw
schudden, gebruiken vaak het
woordje „dus" Zo schrijft de
heer Baardolf uit Voorburg „We
zien dus dat er inderdaad altijd
1089 uitkomt, door het voeren
van een simpel bewijsje" Een
wiskundeleraar soms0 De heer
Schol uit Drachten is het in elk
geval wel „Met een beetje alge
bra kun Je gemakkelijk uit zo'n
probleempje komen", vindt hij
Jan Vink uit Honselersdijk denkt
er anders over „Vermoedelijk is
dit bewijsje voor een leek nauwe
lijks te volgen' Van de brief van
de heer Witvoet uit Smilde
schrokken we even Hij ontdekte
dat je voor het eerste getal van
drie cijfers ook een met een nul
aan het begin en zelfs met twee
nullen «004 bijvoorbeeld) kunt
kiezen, en dat er onder deze voor
waarden wel 900 combinaties mo
gelijk zijn, maar gelukkig heeft
hij ze niet alle 900 opgeschreven
Een tip voor wie een beetje met
zijn kennis wil opscheppen komt
van Wim Vroon uit Breukelen
laat iemand een getal van drie
cijfers kiezen, laat het hem om-
draalen en het verschil tussen die
twee bepalen Vraag hem dan al
leen het eerste cijfer van het re
sultaat te zeggen Is dat bijvoor
beeld een 3. dan kun Je hem ver
tellen dat het getal dus 396 moet
zijn. Aan de hand. van de tafel
van 99 is dat heel makkelijk,
maar die ander die dat niet weet.
zal het als tovenarij in de oren
klinken.
Tot slot een troostrijke gedachte
die de heer Meertens uit Amster
dam ons meegeeft: wiskunde is
ook niet volmaakt Je kunt er
niet alles mee bewijzen. In het
geval van de 1089-som, schrijft
hij, „is er inderdaad een betrek
kelijk eenvoudige redenering te
vinden Maar er zijn vele wiskun
dige uitspraken die (voor zover
bekend) kloppen, maar waarbij
de wiskundigen soms al eeuwen
lang vergeefs naar een bewijs
hebben gezocht Dit roept de
vraag op of er wel voor alle klop
pende uitspraken een bewijs kan
worden gevonden'
In de Verenigde Staten kun je
maar beter zorgen buiten de zie
kenhuisdeur te blijven Buiten
Amerika ook. dat is waar. maar
daarbinnen is het toch extra ris
kant Vier keer zoveel mensen
sterven er aan in het ziekenhuis
opgelopen infecties als in het ver
keer Verkeersdoden Zijn er daar
zon vijftigduizend per Jaar, in-
fectiedoden. zoals we ze gemaks
halve maar zullen noemen, twee
honderdduizend Weliswaar een
klein gedeelte van de 2 miljoen
ziekenhuispatiënten die infecties
krijgen en er dus niet allemaal
aan overlijden, en een nog veel
kleiner percentage van de onge
veer 38 miljoen die er jaarlijks in
een ziekenhuis terechtkomen,
maar toch
