Het falen van een koloniale kerk
jnnnrrrrri
Naast diakonie straks
ook een 'sociakonie'?
Vier bijbelteksten over kinderen
Uit brieven van lezers
A
Trouw
li n n n ii ii a ii
VANDAAr
VOORBIJGANG
Gereformeerd rapport Kerk en welzijn
Nieuwe boeker
Claus VerzameldRt
DONDERDAG 12 JULI 1979
TROUW/KWARTET
door ds. W. J. H. Baart
Het is een bekend verschijnsel dat een staatskerk, die zich tot in de twintigste
eeuw tracht te handhaven, ten dode opgeschreven is. Wat eens, in een ver
verleden, zinvol was, met name een door de staat gesteunde kerk met door de
overheid bezoldigde voorgangers, heeft in later tijd moeten ervaren dat
langzaam, maar onvermijdelijk zeker het leven wijkt.
In onze tijd is een staatskerk niets anders dan een fossiel, een instelling die zich inspant om
formeel de zaken gaande te houden. Maar de inhoud is verdwenen. Al eeuwen lang zijn naast
de staatskerken nieuwe bewegingen en Instituten verschenen, zoals b.v. in Engeland naast de
officiële staatskerk de z.g. vrije kerken opbloeiden, zoals de methodisten, baptisten, presbyte
rianen om er maar een paar te noemen.
Ook rondom de officiële protestantse kerk op de Neder
landse Antillen zijn de vrije kerken al lang actief gewor
den en tij tljn het nu meer dan ooit: de Casa Evangelies,
uitgaande van de Evangelical Alliance Mission, gesticht
in de Verenigde 8taten, voorts de adventisten en ande
ren. Hier voltrekt zich het historisch oordeel over de
officiële kerk, die geen kans zag om echt wortel te
schieten onder de Antilliaanse bevolking
Clanvorming
Het begon in de tijd van de West-Indische Compagnie,
dat er predikanten meekwamen met de koopvaarders en
allengs ontstond er een vanuit Holland gestichte protes
tantse kerk. Het was de tijd van de slavenhandel en de
plantagebezitters. die er een stoet van slaven op na
hielden om hun land te bewerken en in hun prachtige
landhuizen voor de bediening te zorgen. Om de kloof
tussen de heersers en de slaven zo groot mogelijk te
maken, moesten de slaven rooms-katholiek worden ge
doopt: wël christen worden, maarniet van dezelfde
categorie als hun heren. Dit heeft dan ook effectief als
een boemerang gewerkt: 95 procent van de bevolking op
de Benedenwindse eilanden is nü r.k. De slavernij werd
afgeschaft, de heerlijkheid van de grote heren begon te
tanen, maar nog bleef de afstand tussen de afstammelin
gen van de machtige heren van vroeger en die van de
zwarte bevolking groot. De exclusieve bovenlaag was
blank en protestant Ook hierin is de laatste 40. 50 jaar
veel veranderd, de rooms-katholieken emancipeerden
althans een deel van hen. De protestantse kerk op de
Antillen (we spreken hier van de Benedenwindse eilan
den: Aruba. Curaga* Bonaire) begon al dadelijk bij haar
aanvang met de zware handicap dat de verbondenheid
met een bepaalde elitegroep zwaarder gewicht in de
schaal legde dan de verbondenheid met Christus. Deze
handicap is men nooit meer kwijtgeraakt. Het is heden
ten dage een gering aantal families, dat de kem vormt
van de kerk en de familieverbondenheid bleek meestal te
prevaleren boven het belang van de kerk. De visie op het
wezen van de gemeente-van-Christus is tot op de huidige
dag ernstig vertroebeld door het zeer bewuste gevoel tot
een bepaalde clan te behoren, ook in de kerk. De paulini
sche uitspraak dat in Christus geen sprake is van Jood of
Griek, van slaaf of vrije, van man of vrouw schijnt nooit
begrepen te zijn.
Taal
Voorts is er het taalprobleem als ernstig struikelblok in
de communicatie tussen de predikanten, die praktisch
nog steeds afkomstig zijn uit de Nederlandse hervormde
kerk en de gemeenteleden, voor zover zij niet van elders
ingekomen zijn, zoals de Hollanders en Surinamers. Maar
deze belde laatsten worden ook in de kerk als
vreemdelingen beschouwd. Zij mogen de kerk bezoeken,
maar daarmee houdt het ook op. De Antilliaan heeft
vaak moeite om zijn predikant te begrijpen, tegemoet te
komen, steun te geven, te inspireren, te waarderen. Hier
speelt zowel het taalverschil alsook het mentaliteitsver-
schil een allesoverheersende rol. De Antilliaan voelt zich
pas thuis, als hij zijn eigen taal, het Papiamentu kan
spreken. De predikant, uit Nederland afkomstig, zal
altijd enige Jaren nodig hebben om dit te leren beheersen
en als hij geen grote talen-aanleg bezit of er het nut niet
van inziet, leert hij het nooit. Inmiddels is het kwaad al
geschied. De predikant wordt er al heel gauw van ver
dacht dat hij de voorkeur geeft aan de omgang met
Hollanders en Surinamers, want zij spreken dezelfde
taal.
Israël
De staat Israël is momenteel vai
verschillende kanten op een
negatieve wijze in gesprek. De
woorden van de V.N.-soldaten di
indertijd door de Haagse Post w q
opgetekend behoeven niet herhi
te worden en zijn ook voldoende SN 1
weersproken. Er waren bijzonde flen
zwarte en bijzonder te betreurer
uitspraken bij. Uitspraken die al
bij domme mensen kunnen opk( »oor
en helaas nog steeds opkomen. agev
dus geen goed woord voor. Dat n grgi
niet weg dat steeds meer menseq
gaan afvragen of het agressief
optreden als antwoord op de
agressieve Palestijnenen op Pe u
terreurdaden van die kant het ju
wint
antwoord is. Waartoe moet dit
leiden? Men kan door zulke ding
haat zo opschroeven dat de enig naal!
uitweg nog meer geweld is. Daar
komt bij dat er telkens geruchtei
opduiken die erop wijzen dat Isrf?_
wapens levert aan regimes die
De eeuwenoude Nederlandse hervormde kerk op het Fort in Willemstad (Curasao), omstrengeld door
twee gebouwen van de Antilliaanse regering.
ronduit fascistisch en nog erger
genoemd moeten worden. De laa
hedi
erke
Langzamerhand heeft zich. vooral op Aruba, bij de
Antilliaan een zekere argwaan ontwikkeld tegen de pre
dikant. Dit komt op de Nederlander over als een hoogst Afïïêrikanen
onredelijke mate van veeleisendheid van de gemeente
ten opzichte van de predikant. De gemeente eist, maar
stelt er niets tegenover. Verreweg de meeste gemeentele
den staan onverschillig tegenover hun kerk. financieel
dragen zij bitter weinig bij (de predikant wordt door het
gouvernement betaald) en zij steken geen vinger uit om
het kerkelijk bedrijf tot bloei te brengen. „Wij hebben
een dominee, laat die het doen, hij wordt er voor be
taald."
past op de harten van de Antillianen. En dus valt er niet
veel te verwachten. Voor de Antilliaan is de Nederlandse
taal in de kerk een grote handicap, de poëzie van de
Nederlandse psalm-vertaling en -berijming is hem ontoe
gankelijk en de sombere melodieën van de psalmen zijn
hem een ergernis.
Wie een poging waagt om de toekomst van de protestant
se kerk op de Antillen te ontwaren, zal tot de slotsom
komen: de dienaren van de Nederlandse hervormde kerk
blijken niet in het bezit geweest te zijn van de sleutel die
Op Aruba is de protestantse kerk al op sterven na dood.
Op Curacao en Bonaire zal het nog wat langer duren.
Maar vast staat, dat naarmate de Antillen geheel op
eigen benen komen te staan, de Antilliaanse protestant
de voorkeur zal gaan geven aan de benadering van de
Amerikaanse predikers en zendelingen. Dat wil zeggen:
de activiteiten van de Casa Evangelica, die reeds meer
dan een halve eeuw vaste voet heeft op de Benedenwind
se eilanden. Hun voorgangers verkondigen het evangelie
in de landstaal, hun liederen (ook in de landstaal) zijn
geheel uit de sfeer van Sankey en Moody (zoals ten
onzent de bundel van Johannes de Heer) en dat spreekt
ze aan; de leer is rechtlijnig fundamentalistisch en er
wordt aangedrongen op een strenge discipline. Het zijn
alle pluspunten voor deze ijverige Amerikaanse predi
kers. Op het ogenblik vergaat de protestantse kerk op de
Antillen door haar formalistische instelling. Men ziet
alleen op het uiterlijke en mist de ontbrekende inhoud
niet. Hier wreekt zich op de afgezanten van de Neder
landse hervormde kerk wat Dietrich Bonhoeffer ge
noemd heeft: het brengen van een „billige Gnade", een
goedkope genade, zonder oproep tot bekering en veran
dering.
Er was een tijd van komen, langzamerhand is het tijd om
te gaan, opdat het werk door anderen kan worden
voortgezet. Hopelijk met meer zegen en tot heil van de
Antillianen.
Ds. Baart, hervormd emeritus-predikant, was in de
jaren vijftig predikant op Aruba en verleent momenteel
bijstand in het pastoraat in de protestantse gemeente
van Kralendijk op Bonaire.
in de reeks van deze regimes was
van Somoza, en notoire moorder :kerj
zoals nu zonneklaar blijkt. Hij ro 1 a^*
zijn door hem zo geliefde volk vo
het gemak uit. Dan weet je tenm »en 1
zeker datje geen tegenstanders iiere
hebt. Deze wapenleveranties zijl
ten voordele van Israël. Evenmii
de hardnekkigheid waarmee de
Israël doorgaat zelfs z'n vriend S 1
in moeilijkheden te brengen dooi Pro
voort te gaan met het vestigen v: a 6€
Joodse nederzettingen in de sind lda^
laatste oorlog veroverde gebiede
Ieder verstandig mens kan zien d lan<
dit geen toekomst biedt. Juist zij
afgezien van allerlei oververhitte c™,
verwachtingen ten aanzien van 1119
Israëls land, de Joden een goed h ndn
toedragen, hun geloof erkennen eest^
hun goede toekomst hopen, wore 11
door deze dingen bezorgd.
Beroepingswerk
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
het met plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859,1000
AW Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld
NED. HERV. KERK
Aangenomen de benoeming to tem
stand in het pastoraat te Arn^_
den: W. L. Tukker, bijstand
pastoraat te Wassenaar.
Van een medewerker
AMSTERDAM SlechU vijf
procent van de actief meele
vende gereformeerden is ook
maatschappelijk actief. Deze
schatting wordt gemaakt
door de Generale Deputaten
voor Kerk en Welzijn van de
Gereformeerde kerken in een
rapport aan de generale syno
de. Over dit percentage zijn
deputaten niet bijzonder te
vreden.
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Oordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave Trouw/Kwartel BV
Hoofdredacteur Jerve Tammmgj
Directeur mg O Posima
HOOFDKANTOOR
POitDü* 859
1000 AW Amsh»»<Jdm
W 030 9134S6
ieie« *3006
Ptongiro 66 00 00
Bjr* Ned Crederbai-»
fleftemngm 23 00 »J SM
REGIO ROTTERDAM OORDRECHT
Postbus 9-J8
3000 AX Rotterdam
te* 010-1» 5668 l^bormemenien
ei bexo»g>«q'
ie» 010-1» 5666 (redact*»
te< 5700 (uAjiuitend voor
adverterfiesl
WesttHaak
Rotterdam
REGIO DEN HAAG LEIDEN
Postbus tO'
260» CC Oen Haag
tel 070 469445
Parkstraat 22
Oen Haag
REGO NOORO OOST NEDERLAND
fintsturtend admm«strai«)
PoslOus 3
8000 AA Zeo<ie
te' 05200-»7030
Mefc markt 56
Zno'ie
Abonnementsprijzen
Per maand I 1590
p#r kwartaal I 47 70
Per ha* tea- 95 40
Per jaar r 168 60
Adverfenpefarever op aanvraag
Tektonische abonnementenoodracwen
ue adressen boven i
Opgave lamiiiet>er<hfen 9-»9 30 van
maandag I'm »r gag Or zondag van >8
20 uur tere* 020-9»3456
Oog-»** wr. advertenties v
020-936866 of schr tte-i* aan Mm
a'de <vj postbus 43»
1000 AK AMSTERDAM
AdresWjZigmger i^ta'uttend schrift#'
aan onze Amsterdamse adressen
In veel gevallen, aldus de deputaten.
zijn de diakonieën het formele kader
waaraan welzijns- en samenlevings-
vragen worden toegewezen Het is
echter de vraag of deze diakonieën
naast de aandacht die zij geven aan
de individuele maatschappelijke pro
blemen van kerkleden en nlet-kerkle-
den. ook aandacht kunnen en moeten
schenk aan de meer sociaal-structu
rele problemen, waarbij dingen aan
de komen als bestuurlijk toenemen in
welzijnsinsteilingen, decentralisatie
van welzijnsbeleid, overleg met ge
meentebesturen. betrokkenheid op
inspraakprocedures, het spreken van
de kerk over locale maatschappelijke
vragen, positie van minderheids- en
achterstandsgroepen enz.
Ongelijksoortig
Volgens het rapport zijn individueel
gerichte en de meer sociaal-structu
reel gerichte taken ongelijksoortig en
vragen wellicht ook om ongelijksoor
tige benaderingen en capaciteiten.
Oenerale deputaten willen over deze
zaak een discussie op gang brengen
binnen de kerken. Men vraagt zich
daarom af of niet overgegaan moet
worden tot een taaksplitsing Naast
de diakonie zou er ruimte moeten zijn
voor een permanent orgaan dat zich
richt op de behartiging van de meer
sociaal-structurele problemen van de
samenleving. Een dergelijk orgaan
zou dan bij voorbeeld „sociakonie"
kunnen heten.
Deputaten voor kerk en welzijn zijn
er van overtuigd dat de huidige orga
nisatievorm van de plaatselijke gere
formeerde kerken in vele gevallen
niet toereikend ls om het hoofd te
kunnen bieden aan de hedendaagse
vragen in de verhouding tussen kerk
en samenleving.
Discussies over een toekomstige or
ganisatiestructuur van de plaatselij
ke kerkelijke gemeente worden ech
ter ook binnen andere deputaat-
schappen gevoerd.
Het rapport zal door de gereformeer
de synode, zo is het voornemen, op 28
november worden besproken.
Ontwikkelingsbanken
Het verwerpen van Bestek '81 door 91
economen, zonder daar een duidelijk
bruikbaar alternatief tegenover te
stellen ls commentaar van het goed
koopste soort. Ik ben van menfne dst
toeneming van het BNP (bruto natio
nale produkt) en dus van de werkge
legenheid alleen nog mogelijk is door
uiterst vergaande automatisering
van de produktieprocessen. Als nie
mand bereid is om in te leveren, dan
blijft er geen andere mogelijkheid
over om goedkoper en beter te produ
ceren, dus doeltreffender fabricage
methodes toe te passen. Het fabeltje
dat vernieuwing en automatisering
mensen brodeloos maken, verwijs ik
naar het land van de kabouters. On
danks alle vernieuwingen en automa
tiseringen zijn na de industriële revo
lutie nog nooit zo veel mensen over de
gehele wereld in de industrie werk
zaam geweest. Automatisering op
grote schaal, door middel van compu
ters, chips, programmering etc. zal de
Industrie en scheepsbouw herstructu
reren van een arbeidsintensief in een
kapitaalintensief produktie-appa-
raat. De voordelen daarvan zijn, dat
als menselijke arbeid onderhevig is
aan tempo, normen, beperkingen, ab
sentie. falen etc., deze nadelen bij
automatische produktie niet van in
vloed zijn op de prestatie en de kost
prijs zodanig gunstig beïnvloedt, dat
tegen het buitenland kan worden ge
concurreerd. Aan de omschakeling
zal echter de hoogste prioriteit toege
kend moeten worden en zal het nodig
zijn, dat voor een grootschalige bun
deling en coördinatie de overheid het
initiatief neemt onderzoek- en ont
wikkelingsbanken op te richten en
daarin te participeren. Door nieuwe
investeringen zal de werkgelegenheid
toenemen en meer arbeidsplaatsen
scheppen voor het produceren van
hoogwaardige produkten. Door de
meerwaarde van die produktie kan
een verkorting van de arbeidstijd
worden bereikt en meer welvaart ge
schapen. Voorwaarde voor een gezon
de economie is, dat aan het zwarte
geldcircuit en beunhazerij zo snel mo- I3H PSISlCy
gelijk een einde wordt gemaakt.
Den Haag A. de Vries
di<
anc
id se
dere
aar
ïstig
NED. PROT. BOND
Aangenomen de benoeming tot
ganger te Brielle: J. P. Klijnsr
Sassenheim.
,e<
Doodstraf
Het lijkt wel satirisch, zoals de tegen
standers van de doodstraf termen be
zigen die alleen op de gedode mede
mens van toepassing zijn. „Recht op
leven" had namelijk de vermoorde.
Degene die hem of haar het leven
benam had het ook, maar verspeelde
het op de dag van de doodslag. Toen
trad de overheid als Gods vertegen
woordigster op met de plicht de
moord te wreken. Wraak? Ja, zeker,
want „Mijn is de wraak, ik zal het
vergelden". Door middel van de rech
ter. die vonnist naar mijn wetten. Zo
moet het derhalve.
Eindhoven J. van Wageningen
De Noordierse partijleider en
katholiek Paisley heeft felle k
geuit op de anglicaanse theolooi
liam Arlow, secretaris van de an
raad van kerken in Belfast. J
had in Rome de plechtigheden 1 Eï>
woond waarin onder anderen (qqi
mas O'Fiaich, de aartsbisschop^,
Armagh (in Ulster) en primaarut
Ierland, de kardinaalshoed k S
O'Fiaich wordt door de demo< en
sche unionisten van ds. Palsle
schouwd als „anti-Brits". Vo
Paisley is Arlow uit Rome ten (t
keerd als een „papegaai van de k
naai".
Helder Camara
Geen autoloze zondag
voor priesters, dominees,
organisten en dirigenten
DEN HAAO (ANP) Als de autoloze
zondag weer wordt Ingevoerd, zullen
er ontheffingsmaatregelen getroffen
kunnen worden voor predikanten,
priesters en andere kerkelijke wer
kers die daarmee gelijk gesteld kun
nen worden Ook organisten en diri
genten mogen ln hun auto naar de
kerk komen, als ze van kerkeraad of
kerkbestuur een verklaring hebben
dat zij op een bepaalde plek aanwezig
moeten zijn.
Dit schrijft ds C. Blom-
aard. secretaris van de bond van Ne
derlandse predikanten, ln „Het Or
gaan". het maandblad van de bond.
Ds Blomaard voerde o.a. gesprekken
met het ministerie van verkeer en
waterstaat Hij ls blij dat predikan
ten bij de herinvoering van een auto
loze zondag gelijk gesteld kunnen
worden met huisartsen „Dat is een
heel wat betere situatie dan ln 1973,"
aldus de secretaris van de bond
Ook voor sommige kerkgangers is
ontheffing mogelijk. Mensen die we
gens ziekte geen gebruik kunnen ma
ken van het openbaar vervoer en
mensen die verder dan drie iclometer
van hun kerk wonen mogen met de
auto ter kerke gaan. zo schrijft Blom-
aard
In een toespraak tot Braziliaans(
litici heeft Helder Camara. aartètp
schop van Recife, de besluiten tc
licht van de bisschoppenconfere
in Puebla eerder dit jaar.
De bisschop waarschuwde tegeii
ideologie van de „nationale véfM1
held" die in Zuid-Amerika vaal
opperste politieke waarde geldt,
economisch systeem dat al te zee 0
de elite is gebaseerd kan nooi1 rd
ontwikkeling mogelijk maken va aul
dere Braziliaan afzonderlijk en
allen samen," aldus de bisschop.
Hij gaf zijn toehoorders de raad
hoofd te gebruiken en hun persoo^ai
ke ambities af te remmen.
ji
door ds Wonno Blei)
Zomaar, midden in het Jaar van het
kind, ligt daar op mijn bureau het boek
je van Hans-Ruedi Weber „Jesus and
the Children", Jezus en de kinderen,
bijbelse bronnen voor studie en predi
king. Een enig boekje van 94 bladzijden,
dat een bijdrage wil zijn voor de bijbel
uitleg temidden van alle andere zaken,
die ons omtrent het kind in dit jaar
worden aangeboden.
Het is een uitgave, in het Engels, van de Wereld
raad van Kerken, waar Weber directeur is voor
bijbelse studies Hij is genoegzaam bekend aan
velen als bijbelwetenschapper, die goede Inleidin
gen schrijft o.a. voor gespreksgroepen enz.
Ditmaal gaat hij diep in op vier bijbelverzen: het
zijn overbekende teksten uit de eerste drie. „sy
noptische". evangeliën. 1. We hebben voor u op de
fluit geblazen en gij hebt niet gedanst. 2 Laat de
kinderen tot Mij komen. 3. Wie niet wordt als een
kind. 4. En Hij plaatste een kind in hun midden
Nu is er a1 heel wet literatuur over deze teksten
verschenen en. wat lastiger ls, er hangt boven deze
teksten zo'n vastgeroeste atmosfeer. Maar Weber
slaagt er ln om ons deze teksten als nieuwe
teksten te laten lezen
Ik verklap hier niet hoe Webers oplossing bij elke
tekst ls. Dat zou als het vertellen van de laatste
bladzij van een detective zijn Dat ls geen overdre
ven vergelijking, want Weber schrijft boeiend
Bovendien ls het boekje beknopt en dat bevordert
de leesbaarheid. Het is niet van dat pietepeuterige
voortkrabbelen van vers naar vers, dat menig
commentaar doorgaans kenmerkt. En dus is dit
boekje geschikt óók voor niet-predikanten, die
iets van de achtergronden van de bijbel(tekst)
willen weten.
Het boelende ls. dat Weber de teksten ontdoet van
hun bijna niet uit te roeien romantiek. Het lijkt
wel. alsof de kerk er maar nooit ln slaagt om
gewóón te doen als het over kinderen gaat: óf de
kinderen zijn slachtoffer van volwassenen, die
geen greintje gevoel hebben voor wat des kinds is,
óf de kerk doet zó overdreven zoetelijk over kinde
ren. dat je ook Je oren en ogen weer niet gelooft.
Noch het één, noch het ander is in dit boekje aan
de orde. Bij wijze van spreken zou je het heel
gewoon vinden, wanneer Jezus ln dit boekje een
vervelend kind een draai om z'n oren gaf. Want zo
gewoon is dat namelijk.
Zonder meer is erg belangrijk, dat ln dit boekje
Inzicht verschaft wordt ln de opvattingen over
opvoeding in de Grieks-Romeinse en de Joodse
wereld. Daarbij komen we Interessante citaten
tegen van bijv. Vergilius, Plutarchus. Tacitus. Een
exposé over de „Spartaanse" opvoeding ln. uiter
aard. 8parta. En wat zegt de Talmoed? Wat de
Mishna? Samenvattingen daarvan vindt men ln
dit boek. En juist ln die wijdere samenhang komt
het eigenlijke van de bijbeltekst tot zijn recht
Dan blijkt, dat Jezus' spreken over het kind. bij al
Zijn liefde voor kinderen, in de eerste plaats een
harde les voor de volwassenen is, die voor de
poorten van het Rijk van God staan en die in het
jaar 1979 óók te maken hebben met het welaange
name jaar des Heren! Op die snijlijn, op die grens
der tijden, liggen de vier genoemde teksten
Er is nog een goede literatuurverwijzing waar
om echter ontbreekt vermelding van het stan
daardwerk van Marrou? er zijn overzichten
voor tekstvergelijking tussen de drie eerste evan
geliën, geheel uitgewerkt; er zijn toegevoegd vier
handleidingen voor gesprekskringen over het on
derwerp. Je kunt in het najaar zó een maand
spreken en preken in de Gemeente, met dit boekje
in de hand. Gewoonlijk kom je er niet toe om het
uit te zoeken. Dit boekje neemt dat werk uit de
hand. Doen dus. Het is bovendien een waardige
wijze om in de kerk en in de Gemeente het jaar
van het kind vruchtbaar te besluiten.
En laat men daar niet te licht over denken. De
tekst „Laat de kinderen tot Mij komen, verhindert
ze niet" is voor menig kerkganger een vertrouwd
woord bij de kinderdoop. Ja zelfs, men wettigt ook
door déze tekst de doop aan kinderen. Toch stelt
Weber de vraag of deze tekst daarop nu wgl is
aangelegd. Is deze praktijk van tekstgebruik
juist? Een andere vraag: is ons maatschappelijk
gedrag in overeenstemming met de waardigheid
van het kind? Of is het kind in onze maatschappij
alleen maar lief of stout en heeft het eigenlijk
helemaal geen eigen waardigheid?
Het kan niet genoeg worden beklemtoond, dat
door die speciale relatie tussen Jezus en het kind
klaarblijkelijk een vingerwijzing naar ons uitgaat;
het kon wel eens zijn dat de diepste geheimen van
Gods Koninkrijk bij het kind verborgen liggen,
een schepsel waarmee de Heer zich bijkans Identi
ficeert! Het is een uitgelezen kans om van het Jaar
van het kind een „kerkelijk Jaar" te maken! Het
kan nog.
Eva Schipper, negen jaar, maakte de tekening bij
dit artikel van ds W. Bleij, luthers predikant te
Amstelveen. Het besproken boek: .Jesus and the
children" ls te bestellen bij ultg. Kok te Kampen,
de prijs bedraagt 10,50.
In de verzamelbundel „Gedicl
1969-1978" heeft Claus opgeno
„Heer Everzwijn" (1970), „Dag,
(1971), „Van horen zeggen" (II d
„Figuratief' (1973) en het recente
wangebeden" (1978); in deze vol ar
de. Het destijds als paars-fluwi
doosje uitgegeven „Dag, jij"
op kitscherige kaartjes kleine ei -n
sche verzen fungeert hier als li
tig intermezzo tussen de twee bels »P
rijke bundels waarmee Claus de
ventiger Jaren inluidde. Belde bl'°j
gen ze kunst en werkelijkheid op
voor onze literatuur nogal emotior
en overstelpende wijze met elkaa J
contact. Met gebruikmaking van *r
lerhande historisch en literair mat
aal laat Claus een voorbij leven,
dat van de Middeleeuwers, in ku
tot uitdrukking komen. Hij schi [z
daarbij niet de mogelijkheid om.
deze weg. kritiek te leveren op a
heden. Zo wordt zijn ruim opgez(
poëzie tevens tot tijdskritiek. Opffa
lend, ook ln het meest recente w< k
ls hoe Claus de mogelijkheid tot tx b
kenisvergroting uitbuit die schuilt e
het gebruik van klassieke persona |e
zoals Isis of Hecate. Het vele impli lt
te in zijn poëzie wordt overrompelt
gebracht door een retorisch en 1 (e
zonder beeldend woordgebruik. D e
verzamelbundel sluit aan op een t a,
dere. „Gedichten" (1965), die wi
bevatte uit de jaren 1948-1963
>c
Hugo Claus. Gedichten 1969 1
Amsterdam, De Besige Bij, 1979.
blr. 29.50.
