NCRV-serïe brengt werk
en werklozen bij elkaar
t
f
s
De intieme Hollandse
aquarelleerkunst
Geslaagd en gezellig Rotterdam Folk 1979
Antiek Vlaams
sfeerstuk op tv
Orgelwerken en improvisaties
door de leden van de jury
Orgelwerken met orkest vat
Van der Horst en Jongen
Hans Sleeuwenhoek: Televisie communicerende functie
Nijinski's dagboe
wordt geveild
In Museum Henriëtte Polak, Zutphen:
Naar de novelle Zomer te Zilverberg
n
Prins Bernhard
in Indonesië
MAANDAG 9 JULI 1979
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
Al
Door Riet Dlemer
HILVERSUM De pogingen van de NCRV-actualiteitenrubriek Hier en Nu om werkzoeken
den en bedrijven, die ondanks de hoge werkloosheid geen vacatures kunnen vervullen, bij
elkaar te brengen vallen zeker niet tegen. De meeste bedrijven zijn er na de reportages in de
algelopen weken ln geslaagd alle openstaande functies te vervullen. Ook na de zomervakantie
zal Hier en Nu met de programma's doorgaan.
Een tevreden initiatiefnemer. Hans
Sleeuwenhoek: ..Het valt mij zeker
mee naar de verwachtingen die ik
ervan had. Het punt ls alleen dat het
slagen niet alleen kan worden afge
wogen aan cijfers. Belangrijk ls dat je
met televisie Iets aan de communica
tie kunt doen. Het klinkt misschien
wat bevolgen, maar ik werk bij een
actualiteitenrubriek en hiermee is
aangetoond dat die ook een sociale
functie kan hebben."
de fabriek stonden om zich als werk
kracht te melden en zo te voorkomen
dat het bedrijf gesloten zou worden.
„Toen dacht lk: televisie kan toch
iets van de communicatiestoornissen
oplossen tussen werkgevers die geen
personeel kunnen krijgen en werkne
mers die een baan zoeken." Voorzo
ver bekend zijn er 200.000 werklozen
tegen 100.000. banen.
Stofjassen
Een onderwerp ln het Journaal verle
den Jaar oktober waarin Bob de Ron
de vertelde over een betonfabriek die
alleen Illegale buitenlandse werkne
mers ln dienst had gehad omdat er
geen Nederlandse werkkrachten ge
vonden konden worden was indirect
de aanleiding tot de serie „Maak er
werk van" die regelmatig in Hier en
Nu terugkomt. Na een razzia van de
plitie was de fabriek zonder perso
neel. Om het bedrijf draaiende te
houden trokken de directeur, zijn se
cretaresse en de boekhouder de stof
jassen aan.
Kort daarna las 81eeuwenhoek een
kranteberlcht waarin stond dat er
tweehonderd mensen op de stoep van
Sleeuwenhoek: „We hebben nooit de
illusie gehad het probleem van de
werkloosheid op te lossen, maar we
willen er wel voor zorgen dat die zaak
besrpeekbaar blijft. De hele situatie
van vraag en aanbod is wat zweverig.
Ik heb sterk de indruk dat de situatie-
ook door de uitzendingen dichter bij
de mensen is gekomen. Het is wat Foufpn
concreter." uc
kreeg een touringcarfabriek in Val-
kenswaard voor 22 vacatures meer
dan vierhonderd sollicitanten. Het
bedrijf kon daarmee ruimschoots in
de behoefte voorzien en verwees an
dere werklozen naar bedrijven ln de
buurt. Deze namen daarvan nog eens
zeven mensen aan.
Een scheepvaartbedrijf in Rotterdam
kon na de uitzending van enkele we
ken terug kiezen uit 135 schoolverla
ters die zich meldden voor zestig ba
nen als lichtmatroos op de blnnen-
tankvaart. Een polyesterfabriek in
Medemblik nam tenslotte op één dag
24 mensen aan die op de Hier- en Nu-
reportage had gereageerd.
Vooroordelen
Ook blijken wel wat vooroordelen
weggewerkt te worden. Zo bekende
een werkgever dat hij vroeger ge
dacht had: ze willen niet werken.
Maar nadat zijn bedrijf in de uitzen
ding was geweest en hij succes had
geboekt bekende hij van gedachten
te zijn verander. „Dat ls belangrijker
dan cijfers", zegt Sleeuwenhoek.
Toch zijn cijfers wel interessant. Zo
Veel is geleerd van de eerste uitzen
ding, op 5 februair, toen een vleesver
werkende fabriek in Borculo het on
derwerp was. Er kwamen 220 aanmel
dingen binnen, maar daarvan was
slechts een twintigtal bruikbaar.
Sleeuwenhoek: „We hadden het be
drijf alleen maar gefilmd en verder
weinig bijzonderheden vermeld. Zo
doende kwamen er allerlei aanmel
dingen binnen, ook van 65-plussers.
Later zijn we gedetailleerder Inge
gaan op de te verrichten werkzaam
heden en op de huisvestingsmogelijk
heden. We hebben van onze fout ge
leerd."
Na een korte zomerpauze komt het
programma „Maak er werk van" half
augustus weer terug. Sleeuwenhoek:
„We willen wel meer gaan doen aan
andere zaken die met werkloosheid te
maken hebben. Zo wordt er aandacht
gegeven aan het „verplaatsingskos-
tenbesluit" waarvan de meeste werk
lozen niet weten. Er zijn ontzettend
goeie regelingen voor werklozen die
naar een ander deel van het verhui
zen voor een nieuwe baan.
We zijn ook bezig met allerlei vormen
van vrijwilligerswerk. Er zijn veel
projecten in ons land voor werklozen
om zo te trachten de situaties van
waaruit werk gezocht moet worden te
vergemakkelijken. Als mensen bezig
zijn is het beter, want veel werkne
mers zijn nog altijd geneigd te zeggen
als iemand lang werkloos is dan zal er
wel iets mee zijn."
Meubelbeurs
Een voorbeeld om de situatie te ver
beteren wordt gegeven met de meu
belbeurs in Heerlen waar werklozen
oude meubels opknappen waarna ze
verkocht worden. Een ander initiatief
is dat van een verzekeringsbedrijf dat
een aantal werklozen mee laat lopen
bij de interne cursussen voor bijvoor
beeld administratief werk. Deze men
sen krijgen in de drie maanden dat ze
bezig zijn oen stukje zelfvertrouwen,
terwijl de startmogelijkheden iets
vergemakkelijkt zijn. Zo'n initiatief
kan misschien ook andere bedrijven
met een eigen opleiding aansporen
hetzelfde te doen.
LONDEN (AP) Het Londense
linghuis Sotheby's zal op 24 Juli
oorspronkelijke en onverkorte d|
boek van de legendarisch Russis
danser Waslaw Nijinsky, in onverla
te vorm. verkopen.
Sotheby's beschrijft het manusci
als „een fascinerend verslag van
genie die op het punt stond kranlqE-
nig te worden, geschreven tijdens )S\
laatste maanden van Nijinsky's fcjj
treden voordat hij geestesziek wei 'a
Nijinsky's geschiedenis werd te bi
gesteld in drie delen tijdens de wifl ra
van 1918-T9. Hij was toen 28 jaar o el
Niet lang daarop werd hij krank:
nig. Zijn vrouw Romela heeft in 1
de boeken bij toeval gevonden, in
vrachtauto in St. Moritz.
rei
Zij redigeerde ze voor publikatiehe
1937, maar bekortte het manusci
met ongeveer een derde. oc
Nijinsky die voor de Eeerste Wen
oorlog wereldfaam had bereikt, t<1
hij danste met de Diaghilew-groej K
Parijs en Linden, is in 1950 gestorv
Zijn weduwe overleed in 1978. B
Hans Sleeuwenhoek
„Ik speel ook nog wel eens met de
gedachten aan een openbare arbeids
markt", zegt Hans Sleeuwenhoek
tenslotte. „De ontmoetingen voor
werk vinden nu vaak plaats in de
advertentiepagina's. Maar uit zo'n
advertentie blijkt nauwelijks wat
voor soort bedrijf het is. wat voor
soort werk en hoe de mensen zijn.
Maar een televisieprogramma werkt
drempelverlagend. Je kunt in zo'n
programma heel wat meer van het
werk, de directeur of de personeel
schef te weten komen."
W<
Meerderheid tegen irt
omroepverkiezingen
AMSTERDAM (ANP) In een Ni
onderzoek van eind mei heeft 57 i
cent van de ondervraagden zich iL
gesproken ten gunste van het huid ld(
systeem van zendtijdverdeling, ge ek
seerd op het aantal leden van j£
omroepen en abonnees van omro ,n
bladen. 32 procent is voorstander v d,
zendtijdverdeling op basis van o'c,
roepverkiezingen. Mochten er t< ,ia
verkiezingen worden gehouden, d
zouden TROS, Veronica en VP1
daar bij winnen.
Van de leden-abonnees van de
grote omroeporganisaties denken T
leden van de VARA het positie
over omroepverkiezingen. 46 proct
van hen koos voor dit systeem. V i
de NCRV-leden vindt een grote me
derheid, 75 procent, dat het huidi
systeem moet blijven bestaan. KR.
leden blijven daar met 68 procel
niet veel bij achter.
ie m
door Jac. Lelsz
ZUTPHEN Godfried Bomans heeft er in zijn boekje „de horizon van de schrijftafel" op
gewezen dat in de Nederlandse literatuur het huis zo'n grote rol speelt, en huis staat o.m. voor
intimiteit. Intimiteit is. zo heeft J. Sjollema in „De Nederlandse Aquarel" opgemerkt, ook
eigen aan de beeldende kunst van ons land. Een literatuur en een beeldende kunst vol
mterieurtjes dus, maar aan intimiteit moet men daarbij dachten we toch niet alléén
denken, maar ook aan een manier van schrijven en schilderen, als er in de verste verte geen
huls te zien valt.
Intimiteit vooral ook bij onze aqua
relleerkunst. Men moet de tentoon
stelling maar eens gaan bekijken, die
op 't ogenblik in het Museum Hen
riëtte Polak aan de Zaadmarkt in
Zutphen aan de aquarel wordt ge
wijd. Een expositie van werk van
achttien leden van de Hollandse
Aquarellisten Kring, die in 1945 door
Kees Verwey werd opgericht. Het
streven van dit gezelschap ls om ln
een tijd, waarin zoveel schilderijen
worden gemaakt, die beladen zijn
met dogma, door middel van „het
spontane, watervlugge schrift van de
aquarel" het contact tussen schilder
en subject ln stand te houden, en
daarmee het contact tussen kunst en
publiek
Vrij oud
De techniek van het aquarelleren is al
vrij oud. In bepaalde middeleeuwse
miniaturen werd ze al toegepast,
naast andere temperaprocédé's (ei
wit. bier. plantesap). Vooral ook voor
het maken van schetsen werd de
aquarelleertechnlek gebruikt. Later
ontwikkelde deze methode zich als
een volwaardig genre, kunst die even
als het olieverfschilderij kon worden
opgehangen. In Nederland was het
met name de Haagse School, die hier
Inspirerend heeft gewerkt. Bekende
namen zijn Breltner. Mauve. Poggen-
beek, enkele Marissen, Weissenbruch,
Mesdag, Verster en Bisschop-Rob-
bertson. Achttien exposanten dus in
Zutphen. en nogal uiteenlopend.
Stiller
Waaroij vermoedelijk Harry Visser
zich het verst heeft verwijderd van
het poëtisch aroom, dat een aquarel
bij voorkeur moet omgeven. Het is
praktisch abstract werk. donker,
zwaar, ondoorzichtig bijna. Gelukkig
komen we bij Anton Buytendijk weer
in een klimaat waar ln het ruimer
ademhalen ls. Ook een tamelijk mo
dern aquarellist. Veel wit waartegen
slechts enkele kleuraccenten. En
daarmee roept hij dan een compleet
beeld op („Vlieland" o.a.). Helder
werk ook van Friso ten Holt. De Ne
derlandse luchten zijn altijd een
dankbaar, hoewel moeilijk ding ge
weest voor schilders. In dit geval en
kele mooi, blonde strandgezichten.
Van de groepssex (hier „Liefdesspel"
genoemd) bij Dick Lammers, die wat
broeiierig aandoet, is het goed naar
de klare atmosfeer te gaan van de
eenvoudige, maar prachtige bloem-
stillevens van o.a. Jeanne Bieruma
Oosting. Stiller van kleur is het werk
van Jan van Heel, véél grijs; diepzin
niger dan van de anderen is het werk
van Jan van Heel ook, wat betreft de
onderwerpen. „Hlnkelpark met dood
vogeltje", om iets te noemen. Ten
slotte nog even terug naar de reeds
genoemde J. Sjollema. Van hem in
één passe-partout een drietal water-
verfjes: „Studie Pianotrio". Speels en
beweeglijk, rank en sfeervol. Enkele
mensen, huiselijk musicerend. Een
Intiem tafereel. En daarmee is de
cirkel dan weer rond. Een tentoon
stelling. die meer te genieten geeft
naarmate men er zorgelozer rond
kijkt. Tot en met 2 septemner.
Haarlemse Orgelmaand
door Jac. Kort
Jeanne Bieruma Oosting:: 'Vaas met gele bloemen'
HAARLEM Op de dag volgende op
de improvisatiewedstrijd zijn het al
tijd de drie jury-leden, die zich op een.
concert laten horen. Zo presenteer
den zich vrijdagavond in de Bavo-
kerk de Zweed Anders Bondeman, de
Fransman Gaston Litaize en Ludwig
Doerr uit de Duitse Bondsrepubliek.
De drie concertgevers deden zich ach
tereenvolgens horen in een orgelwerk
en (hoe kan het anders in deze week?)
in een improvisatie.
Bondeman vertolkte Franck's Prélu
de fugue et variation, Litaize voerde
Preludium en fuga Bruhns en Cha
conne in f kleine terts van Johann
Pachelbel uit en Ludwig Doerr speel
de een van Bachs meesterwerken:
Praeludium en Tripelfuga in Es
groot.
Het behoeft geen betoog, dat men
met drie organisten te maken had,
die stuk voor stuk meester op hun
instrument zijn. Er zijn kleine aan
merkingen te maken b.v. dat Bonde
man een beetje „Skandinavische"
Franck uit het Bavo-orgel tevoor
schijn haalde, d.w.z. een ietwat koele
Franck met een minimum aan frase
ring en rubato, heel wat minder ro
mantisch dan wij hem ons voorstel
len en dat Doerr, doordat hij iets te
weinig rekening hield met de akoes
tiek van deze immense kerk, niet op
timaal te volgen was bij zijn overi
gens magistrale Bach-spel. Maar dat
neemt niet weg, dat zij in hun
certspel stuk voor stuk veel te g
ten gaven.
Dat het een hachelijke zaak is, om F
mannen, die de vorige avond als r
ters zijn opgetreden, de avond daar» e
zelf zogezegd in de beklaagdenbaimi
te doen plaatsnemen, werd vrijdton
avond opnieuw aangetoond.
Ludwig Doerr had voor Bonden:
een prachtig thema gevonden. Dej
laatste had voor Litaize een Zweef
volksliedje opgediept en Litaize 1
een zeer gecompliceerd thema,
echter rijke mogelijkheden
voor Doerr genoteerd.
Zonder ook maar in het minst i
bevoegdheid van deze drie „rechteri
in twijfel te willen trekken, moet
toch als mijn mening uitspreken, c
alleen Anders Bondeman deze avoif
getoond heeft, de winnaar van dof
derdagavond te overtreffen of op z
minst te evenaren. Zijn improvisatfe
greep mij aan van het begin en boei<§
mij tot het eind en was van een
sprekendheid, die ik zowel bij Lit*
als Doerr miste, hoe knap dezen zi<(j
er overigens ook doorheen sloegen
fct
Benoeming Mr. J. J. H. Gramser
benoemd tot notaris binnen het afec
rondlssement Assen. Dit heeft hi
ministerie van justitie meegedeel
De standplaats is de gemeente Vrii
waar mr. Gramser kandidaat-nol
ris was. Hij volgt notaris M. Buinii
op, aan wie per 4 juli van dit jaar
zijn eigen verzoek eervol ontsli
werd verleend.
Speciaal vandaag
Duke Ellington: We love
you medley. Deze show is een
eerbetoon aan Duke Ellington
en werd gemaakt voor zijn
dood in 1974 door een groot
aantal beroemdheden die hem
goed kenden en veel van hem
en zijn muziek hielden: Count
Basie. Ray Charles, Sammy
Davis jr., Roberta Flack. Peg
gy Lee en Sara Vanghan.
Ned. 1. 20.30 uur.
Tour de France. Samenvat
ting van de vandaag verreden
etappe van Rochefort naar
Metz. Commentaar Mart
Smeets en Jean Nelisen.
Ned. 2 18.59 uur.
Onkel Brisig. Een serie ko
mische vertellingen van het
Noordduitae platteland naar
de roman van Fritz Reuter.
Hoofdpersoon in deze verha
len is Zacharias Brasig, een
rentmeester nit Mecklenburg
die door ledereen om zijn
rondborstige karakter en mil
de humor „Onkel" wordt
genoemd.
Ned 2 19 25 uur.
Van onze radio- en tv-redactie
HILVER8UM Naar de novelle van Paul Lebeau Zomer te
Zilverberg heeft de Belgische Omroep (BRT) een gelijknamig-
televisiespel gemaakt. De VARA zendt het vanavond uit in de
reeks Theater Thuis. Zomer te Zilverberg kan het beste
worden getypeerd als een antiek ensentimenteel gegeven dat
sfeervol is verfilmd.
Het stuk begin met de aankomst van
het stadsmeisje Louise, gespeeld
door Slen Eggers. die als verpleegster
gaat werken bij de drie oude juffers
Valckens. Uitstekend spel van de
Vlaamse actrices Gella Allaert, Cara
van Wersch en Julienne de Bruyn.
Een van de drie blijkt te lijden aan
een ongeneeslijke ziekte waarvoor de
andere zussen zich schamen. De zieke
is zwanger geweest, maar heeft zich
voor de eer van de familie laten abor
teren. waardoor ze ziek is geworden.
Inmiddels heeft de verpleegster Loui
se een amoureus avontuur achter de
rug. Na de dood van de patiënt wordt
ze door iedereen in de steek gelaten
en ze ontvlucht het monumentale
huis met zijn ijskoude sfeer.
door Jac. Kort
Dc Vlaamse actrice Sien
Eggers, als de verpleegster
in Zomer te Zilverberg.
HAARLEM Nog geen vijf jaar
voordat in 1929 het pompeuze Paleis
voor Volksvlijt ln een vlammenzee
ten onderging, was daaruit verwij
derd het prachtige orgel, dat de Fran-,
se orgelbouwer Aristide Cavaillé-Coll
in 1875 voor de grote zaal had ge
bouwd. Het was in 1924 aangekocht
en geschonken aan het gemeentebe
stuur van Haarlem, bestemd voor het
gemeentelijk Concertgebouw van
deze stad. Haarlem, dat reeds in het
bezit was van het schitterende Mül-
ler-orgel, bij uitstek geschikt voor de
barokmuziek, kreeg nu tevens een
instrument binnen zijn grenzen,
waarop werken uit later tijd optimaal
tot hun recht konden komen.
Twee van dit soort werken stonden
op het programma voor het concert,
dat zaterdagavond in het Concertge
bouw te Haarlem werd gegeven. Al-
bert de Klerk speelde het Concerto
per organo romantico ed orchestra
opus 58 van Anthon van der Horst en
de Belgische organist Hubert Schon-
broodt voerde Symphonie concertan
te avec grand orgue opus 61 van zijn
landgenoot Joseph Jongen uit. Aan
het concert werd medegewerkt door
het Noordhollands PHilharmonisch
Orkest onder leiding van André Van-
dernoot dat de avond begon met de
uit 1949 daterende Ricercare voor or
kest van Hendrik Andriessen. Het
werk dateert uit 1949, maar het heeft,
zowel door zijn knappe contrapunti-
sche structuur als door zijn fantasie
rijke instrumentatie nog maar weinig
van zijn aantrekkelijkheid ingeboet.
André Vandernoot. die dit orkest
voor de laatste maal dirigeerde voor
zijn vertrek naar 's Hertogenbosch,
gaf van Andriessens werk een uitste
kende vertolking. Van der Horst, die
zijn Concerto, dat hij in 1952 voor de
Haarlemse orgelmaand schreef, een
minder gelukkige hand gehad. Niet
alleen heeft hij een te zware tol be
taald aan voorgangers, zoals Hinde-
mith en Ravel, maar bovendien
klinkt het werk nogal cerebraal en
de instrumentatie veelal groezeliL.
Joseph Jongen was, gelijk uit zijj~^
symphonie concertante blijkt,
komstig uit de Franse school
Franck, Saint-Saëns en Rousel, Ma!
hij toont in dit werk zoveel goei
smaak en inventie voor thematiek
orkestratie, dat het prettig was zi]
uit 1927 daterende compositie te b
luisteren. Albert de Klerk en HubefS
Schoonbrood oogstten veel succ^ë
met hun soli bij de matig bezette zaafs1
DEN HAAG (ANP) Prins Bernhart
is zaterdagmorgen naar Indonesië
vertrokken ten behoeve van zijn werf,
voor het Wereldnatuurfonds. EF
prins, die enkele weken in Indones?1
blijft, zal daar bezoeken brengen aaf1
een groot aantal natuurreservatel
dat financieel vanuit Nederland
wordt gesteund.
door Stan Rijven
ROTTERDAM Onder de
naam Rotterdam Folk wordt
sinds 1976 in de Doelen een
meerdaags folkfestival geor
ganiseerd, dat zich Inmiddels
tot de grootste van Europa
mag rekenen. Het eerste festi
val had een Keltisch pro
gramma. terwijl de jaren
daarna het accent vooral op
de Angelsaksische muziek
lag.
In 1977 waren dat onder andere Fair-
port Convention. Albion Dance
Band. Allan 8tivell en Ralph McTell
en In 1978: Chief Tains en Garry Raf-
ferty. Het concert dat Bob Dylan toen
in het Feyenoordstadion gaf, viel
eveneens binnen het kader van Rot
terdam Folk. Dit jaar heeft men ge
probeerd ook andere dan Angelsaksi
sche geluiden te laten horen, door
musici uit de Elzas, Luxemburg, Ier
land en de Verenigde Staten aan te
trekken. Zaterdag was de laatste dag
van dit driedaags festival, waarop
eerder Doc Watson en een Bretons
gezelschap, bestaande uit Sonerien
du Gwendal en Dan Ar Bras Group
acte de presence gaven.
Zaterdagavond werden alle zalen in
clusief de hal doelmatig gebruikt om
de ruim 2500 bezoekers met een 25-tal
folkformatles te laten kennismaken.
De Ierse Matthews Brothers, de voor
man van de Strawbs Dave Cousins,
de Duitse Ougen Weide en de Engelse
humorist-zanger Fred Wedlok zijn
slechts enkele namen van de vele
geboden attrakties. In de grote zaal
traden de grote namen op. die stuk
voor stuk veel succes wisten te boe
ken. Melanie Harrold, die zich liet
begeleiden door de band van Garry
Rafferty, beschikt over een uitzon
derlijke stem en een grote dosis ent
housiasme. waarmee ze de zaal goed
warm kreeg.
Dat bleek voor Robin Williamson en
zijn Marry Band ook geen probleem
te zijn. Deze speelde uit de legendari
sche Incredible String Band en kreeg
de zaal plat na een geïnspireerde set
waarin humor en mime de boventoon
voerden.
Leudon Wainwright m vormde het
volgende hoogtepunt. Deze Ameri
kaan weet op briljante wijze zijn
scherpe teksten, waarin altijd sarcas
me en macabere humor ls verwerkt,
met allerlei slapstick effecten te
brengen
Na twee toegiften kwam er pas plaat!
voor Richard en Lynda Thomson, die'
de afsluiting vormden van Rotte
dam Folk 1979. In de andere zale
werd nog tot in de kleine uurtj
gemusiceerd. De gezellige sfeer en
aantrekkelijke programmering zor
den voor een geslaagd festival, h
wel het misschien d,e moeite waard
het volgend jaar ook plaats in
ruimen voor Zuideuropese en B
kanfolksmuziek, zodat meer muzie
buiten het Angelsaksische kader aa
bod kan komen.
