evoelige nederlaag
egeringspartijen op
'ederlandse Antillen
SP
Mosselen verstikken oesters
Bezwaar tegen plan
terminal Europoort
[AN grote winnaar op Curasao
lemeente verhindert sloop kraakpand
Files bij uittocht
vakantiegangers
VOOR MAZDA
Kroon steekt
stokje voor
LPG-station
VDSM huurt
personeel van
koppelbaas in
DRINGEED ADVIES VAN DE ANWB De lntern^Se^pè|KerfiSief helpt Een goede reisverzekering
AAN IEDEREEN DIE DIET VAKANTIE GAAT Gaat u met de auto met vakantie?
NEEM OOK EEN GOEDE REISVERZEKERING MEE een autovakantieverzekering
btsiag ie mensen Grote zaadval op 'abnormale' plaatsen
iiotsing Unifil-
laddad ontkend
Prinsjesdag wordt
mogelijk vervroegd j
Rita
ANDAG 9 JULI 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
ion Martina
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De parle
mentsverkiezingen van vrij
dag op de Nederlandse Antil
len hebben het vaste politieke
beeld daar grondig gewijzigd.
Dat komt doordat met name
ook op het grootste eiland Cu
rasao van de traditionele par
tijen niets meer overbleef.
EN BOSCH (ANP) Burgemeester
wethouders van Den Bosch heb-
zaterdag een stokje gestoken
tor de sloop van een kraakpand in
r,.un gemeente. De sloop, waarmee al
is begonnen, werd beëindigd, en in
aats daarvan begon zaterdagmld-
ig een aannemer met het verrichten
,Jkn de noodzakelijke herstelwerk-
amheden.
et kraakpand, waarin een ziekén-
lis annex klooster gevestigd is ge-
eest, ls eigendom van de congrega-
e van de broeders van Joannes de
;nl(0. Sinds enkele Jaren wordt het
woond door onder andere een stuk
dertig Turken, die bij een conser-
nbedrijf werken. De opdracht voor
sloop was verleend door de leiding
in de congregatie, die het pand per 1
11 ontruimd wilde hebben. De ge-
eente had daarvoor geen toestem-
ilng verleend.
In Den Bosch is veel verzet gerezen'
tegen de plannen die een aanne
mingsmaatschappij heeft ontwikkeld
voor de bebouwing van het terrein
waarop het vroegere ziekenhuis
staat. Tegenstanders van de plannen
willen dat op het terrein wordt ge
bouwd voor met name een- en twee
persoonshuishoudens. Zolang de
plannen nog niet definitief zijn, wil de
gemeente geen bouwvergunning af
geven en stelt zij zich op het stand
punt dat het kraakpand voor de huis
vesting van jongeren beschikbaar
moet blijven.
De Turkse bewoners van het pand
zijn overgebracht naar Heusden,
waar ze via hun bedrijf onderdak
hebben gekregen. De gemeente heeft
de leiding van de congregatie te ken
nen gegeven dat zij in overtreding
De grote winnaar op Curacao was
Don Martina van de MAN (de Bewe
ging voor de Nieuwe Antillen), die in
één keer 7 van de 12 Curacaose zetels
verwierf. De Democratische Partij
van de demissionaire premier Rozen
dal werd gehalveerd en kwam op drie.
De eens zo machtige Nationale Volks
partij kreeg maar 2 zetels. De andere
Curacaose partijen (als het linkse mi
litante Frente Obrero en de Akslon-
partij van oudpremier Evertz) kwa
men er niet meer aan te pas.
Aruba mag 8 zetels bezetten in het 22
leden tellende parlement. Van die 8
hield Betico Croes er vijf. Rozendal's
Arubaanse coalitie-partner de DPA
viel terug van drie naar één en de
Arubaanse volkspartij van Henny
Eman junior kreeg opeens weer ze
tels, na een paar jaar afwezig te zijn
geweest in het parlement.
Bonaire en de Bovenwindse eilanden
sturen elk nog een afgevaardigde
naar het parlement, maar in beide
eilandgebieden bleef het bij het oude.
Op de Bovenwinden is vrijdag niet
eens gestemd, omdat er maar één lijst
ingediend was. Dat was overigens
geen blijk van eensgezindheid. Inte
gendeel. Het had eerder iets van een
protest tegen de al meer dan 25 jaar
overheersende positie van de Demo
cratische Partij op de Bovenwinden,
daardoor zouden andere partijen en
opvattingen geen kans krijgen. Daar
om waren tegenstanders van de DP
dit keer niet eens aan een verkie
zingsstrijd begonnen.
Een beschouwing over de verkiezin
gen staat op pagina 7.
ADVERTENTIE
Niet alleen op de wegen, ook op Schiphol was het druk vanwege de grote vakantie-uittocht.
DRIEBERGEN (ANP) De uittocht
van vakantiegangers heeft zaterdag
morgen op de Nederlandse wegen fi
les van vijf tot acht kilometer veroor
zaakt. Volgens dè verkeersdienst van
de rijkspolitie in Driebergen heeft de
drukte van ongeveer tien tot twee uur
geduurd. Behalve op de autowegen
en bij de grensovergangen kon ook op
het water de stroom maar moeizaam
worden verwerkt: voor de pont naar
Texel gold een wachttijd van vieren
eenhalf uur.
ADVERTENTIE
EN ECHTE SERVICE
MOET U NAAR
ROTTERDAM (ANP) Het
Rijnmond Energie Komité
(REK) in Rotterdam heeft
een bezwaarschrift ingediend
tegen de plannen van Shell en
BP om in de Rotterdamse Eu
ropoort een terminal voor de
aanvoer van vloeibaar gas
(LPG) te bouwen. Het comité
vindt dat de Rijnmond al ge
noeg gevaarlijke industrie
herbergt.
Het REK zet vraagtekens bij de
noodzaak om in de komende jaren
LPG te importeren. Het heeft ook
zijn twijfels over de risico-analyse die
ambtenaren van de gemeente Rotter
dam, Rijnmond en de provincie heeft
opgesteld.
Volgens het REK ligt de plaats die
Shell en BP hebben gekozen (op de
rand van de Europoort, tegenover de
Maasvlakte) veel te dicht bij bewoon
de gebieden. Die plaats biedt naar
het oordeel van het comité te veel
kans op een „domino-effect". Volgens
Shell en BP is het praktisch uitgeslo
ten dat andere installaties bij een
LPG-explosie zouden worden getrof
fen, maar het REK meent dat daarbij
te veel is gekeken naar vaste installa
ties, en wijst erop dat in de buurt van
het BP-terrein ook een route met
vrachtwagens voor gevaarlijke stof
fen lOODt.
Het REK vindt niet alleen dat de
vergunning voor de LPG-terminal
achterwege moet blijven, maar pleit
ook voor sanering van de ongeveer
tien kleine LPG-terminals die nu op
verschillende punten in Botlek en Eu
ropoort operationeel zijn.
Sam V Houtanatr. 199
A dam. Geuzenveld
Bij het CBR
Tel 135103-113016
RPFOIAAI VOOR GROTE WAGENPARKEN
DEN HAAG (ANP) De kroon heeft
voor het eerst op grond van de nieuwe
inzichten over het gevaar van LPQ*
installaties een vergunning gewei
gerd voor het uitbreiden van een ga'
rage met een LPG-station. Als gevolg
van die nieuwe Inzichten is bij de
Raad van State een groot aantal be-,
roepen op grond van de hinderwet
ingesteld.
In de zaak waarin de kroon nu heeft
beslist, ging het om een beroep van
de milieu-inspecteur in de noordelij
ke provincies tegen een besluit van B.
en W van het Friese Weststellingwerr
om een hinderwetvergunning te ver
lenen aan een garagebedrijf. De
hoofdinspecteur van de volksgezond
heid. belast met het toezicht op de.
milieuhygiëne, had al eerder in een
brief aan de colleges van gedeputeer
de staten en van B en W richtlijnen
gegeven. Door haar uitspraak heeft,
de kroon aangegeven dat met de ge
wijzigde inzichten rekening moet,,
worden gehouden, aldus het ministe
rie van volksgezondheid en milieuhy
giëne.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Volgens de geko-?!
zen leden van de ondernemingsraad
van VDSM in Rozenburg heeft de^
directie, onder druk van het bestuur
van Rijn-Schelde-Verolme, enkele
honderden werknemers gehuurd bij r
onderaannemers en koppelbazen.
Volgens de RSV ls dat niet het geval, -
maar gaat het om achttien lassers.
Volgens de ondernemingsraad zou
den die enkele honderden aangetrok
ken werknemers de vertraging moe-
ten wegwerken, die is ontstaan door-
acties rond het baggereiland „Ca
mel", dat wordt gebouwd voor Vol-
ker-Stevin. De RSV-directie steUj.
daarentegen dat die achttien lassers
onder andere omstandigheden ook
zouden zijn ingehuurd, omdat het-/
concern voor een bepaald stuk zwaar v
laswerk momenteel niet. genoeg man-
kracht in huis heeft. In het verleden rt
heeft zo Iets, aldus RSV, nooit tot -
problemen geleid.
Intussen is het, aldus de gekozen le-
den van de ondernemingsraad van de -
scheepswerf niet uitgesloten, dat er
vandaag om deze kwestie moeilijkhe-
den op de werf ontstaan. «j.
BAARN De omzet van Polygram,
een gezamenlijke dochter van Philips
en het Duitse Siemens-concern, is vo
rig jaar gestegen met 24 procent van
ruim 2 miljard tot boven de 2,5
miljard.
Als eerste muziekonderneming in de
wereld, heeft het bedrijf voor meer
dan een miljard dollars verkocht.
Koplopers in de verkoop waren de
sound-tracks van Saturday Night Fe
ver met de Bee Gees en Grease, aldus
Polygram.
ADVERTENTIE
Kom naar 't AN WB-kantoor en maak uw zekerheid rond.
<L
iij meubelindustrie A
NLO (ANP) De meubelindustrie
nders in Belfeld bij Venlo, zal door
stagnerende afzet zestien mensen
oliiitslaan, terwijl voor vijftig van de
tieferblijvende 92 werknemers een
Tktijdverkorting van twee dagen
ir week is aangevraagd.
nvblgens een woordvoerder van Ben-
23-fers is uit een onderzoek, dat een
;el;jganisatie- en adviesbureau op ver-
k van het LIOF (Limburgs Insti-
t voor Ontwikkeling en.Flnancie-
,g) verricht heeft, naar voren geko-
in, dat het bedrijf vooral door een
'afcgnatie in de bouw en de import
KJiUging niet meer op omzetstijgin-
Jhin hoeft te rekenen.
«li
por de Bouw- en Houtbond van het
KV en Benders is een sociaal plan
for de afvloeiing van de zestien
rHrknemers opgesteld. Hierin is on-
^■frmeer een financiële regeling opge-
"•feN HAAG (ANP) De Legervoor-
^•jhtingsdlenst heeft gisteren ont-
el- fnd dat zich in Zuid-Libanon scher-
lutselingen hebben voorgedaan tus-
_m soldaten van de rechtse majoor
fiddad en Nederlandse militairen
in het Unifii-detachement. Het
in» lanse persbureau AFP had daarvan
enjrder gewag gemaakt.
"Hlgens een militaire woordvoerder
r" ITel Aviv heeft een Israëlische mili-
ïl'pe patrouille gisteren bij de grens
ïnet Libanon drie gewapende Pales-
Jnen gedood. Volgens de woordvoer-
[r waren de Palestijnen, gewapend
1 voorzien van vlugschriften en luid-
;n frekers, de grens overgestoken. Zij
se fuden afkomstig zijn uit gebied in
ïn Ibanon dat onder controle van de
r" tedesmacht van de Verenigde Na-
n" fes staat, en van plan zijn geweest in
5t taël een gijzelingsactie te beginnen.
door Barend Mensen,
YERSEKE De oesterkwekers van de Oosterschelde vragen zich vertwijfeld
af wat de gevolgen zullen zijn van de enorme val van mosselzaad die zich de
afgelopen weken op hun percelen op de Yerseke Bank heeft voltrokken. Zij
voorzien een nieuwe ramp voor de oestercultuur die hun wederom vele
miljoenen gaat kosten. Het mosselzaad dreigt namelijk 800 ton buitenlandse
oesters, die in het voorjaar op de percelen zijn uitgezet om te groeien en tot
betere kwaliteit te worden gebracht, te verstikken.
De oorzaak van mosselzaad-,
val, op plaatsen in de Ooster
schelde waar dit jaarlijkse na
tuurgebeuren de laatste hon
derd jaar niet is voorgeko
men, is onbekend. Men vraagt
zich af of het milieu voor de
mosselen wellicht beter op
wordt door wijzigingen in het
stroompatroon als gevolg van
werken in de zeearm en het
zich verleggen van zandban
ken. Als dat zo is en jaar na
Jaar doorgaat kan de toch al
zo zwaar getroffen oestercul
tuur zich zelf wel liquideren.
Geen enkele bioloog is echter
nog in staat antwoord te ge
ven op die vraag.
De oesterkwekers hebben ook
dit jaar „zaaioesters,' uit
Frankrijk, Ierland, Engeland,
Griekenland, Italië en nog en
kele landen geïmporteerd,
omdat er vrijwel geen Zeeuw
se oesters meer zijn. De invoer
is een noodsprong, maar de
omstandigheden in de Ooster
schelde zijn voor oesters zo
gunstig dat aan gezond bui
tenlands goed een kwaliteit is
te geven die vrijwel nergens
anders op de wereld wordt
aangetroffen. Het is echter
niet of nauwelijks mogelijk
met die uit warmer water af
komstige oesters van de
zelfde variëteit als de Zeeuwse
te kweken omdat ze kouge-
voelig zijn. Ze zijn van genera
tie op generatie gewend ge
raakt aan water dat in geen
geval kouder wordt dan een
paar graden boven nul. Het
water in de Oosterschelde
komt in de winter bij normaal
zoutgehalte soms wel tot 1,8
graad beneden het nulpunt.
Dat overleeft de buitenlandse
oester niet. Het is zeker zijn
hier geboren nakomelingen te
machtig.
Geduldig
De oesterkwekers zijn echter
geduldig bezig met de kweek
van de enig echte Zeeuwse
oester, die in de bijzonder lan
ge en strenge winter van 1962-
63 vrijwel uitstierf. Dat was
niet alleen te wijten aan de
kou maar, zoals volgens de
heer C. J. Cornelisse Azn de
oesterkwekers aannemen, ook
het gevolg van de invloed van
de voortschrijdende Delta
werken. Het zoutgehalte in de
Oosterschelde was toen bij
zonder laag. Dat kwam door
dat door de werken in het Ha
ringvliet en in de Grevelingen
al het („zoete") Rijnwater via
de Oosterschelde werd afge
voerd. Die twee factoren sa
men hebben in die barre win
ter 98 procent van de Zeeuwse
oesters verloren doen gaan.
Omdat met het restant uiter
aard geen export te bedrijven
was, ging men experimente
ren met de veredeling van bui
tenlandse oesters. Dat had
succes en zodoende kon de
vanwege zijn belangrijke uit
voer befaamde bedrijfstak
worden gered.
De ramp van 1962-'63, die een
miljoeneninvestering in één
klap vernietigde, kwam de
oestercultuur langzamerhand
te boven. Ondertussen werd
met de twee procent overge
bleven Zeeuwse oesters zorg
vuldig gekweekt om te trach
ten het eigen produkt weer
boven de nullijn te krijgen. De
afgelopen winter evenwel gaf
tot groot verdriet van de kwe
kers een verkleinde herhaling
te zien van de eerste catastro
fe. Weliswaar waren de in
april-mei uitgezette buiten
landse oesters voor kerstmis
goeddeels opgevist en verhan
deld, wat overgebleven was en
95 procent van de sinds 1962
gekweekte Zeeuwse oesters
en kruisingen van deze en bui
tenlandse dieren legden nu
het loodje. De schade werd
berekend op vijf miljoen
gulden.
Oesterkweker en exporteur
Cornelisse wijt ook deze te
genslag aan twee factoren.
Het was van eind december
tot aan maart erg koud en ook
werkte ongunstig het veran
derde stroombeeld waardoor
veel bodemmateriaal, zoals
zand en schelpjes, met een
sterkere stroming dan vroeger
over de percelen heen en weer
spoelde. Dat werd de meeste
nakomelingen van de Zeeuw
se oester noodlottig. Het bete
kent intussen dat men met de
kweek weer jaren achterop is
geraakt. Nu dient zich dan de
derde ramp aan.
Baby-oesters
De mosselen lijken een kolos
sale nakomelingschap te heb
ben geproduceerd in de vorm
van larfjes die zich, na zich
een dag of acht vrij in het
water te hebben bewogen, als
„mosselzaad" naar de bodem
begeven „vallen" om
schelpenhuisjes te vormen.
Op de oesterbanken nu heeft
zich een massale afzetting van
dit mosselbroed voorgedaan.
De heer Cornelisse vertelde
óns dat er op de banken oes
ters zijn aangetroffen waarop
tussen de duizend en tweedui
zend mini-mosseltjes zaten.
Als die zich normaal ontwik
kelen zijn ze na vijf, zes weken
zo groot als koffiebonen. Na
tuurlijk zal het gros van dat
jonge goed sterven maar de
rest zal nog wel zo talrijk zijn
dat de oesters er letterlijk en
figuurlijk aan onderdoor zul
len gaan. Het mosselzaad
geeft aan de buitenlandse oes
ters de voorkeur omdat hun
schelpen schoner zijn dan die
van de Zeeuwse. Op het be
schermende vettige laagje
waarvan de laatste door al-
gengroei voorzien zijn kan het
zich niet goed vasthechten.
Datzelfde speelt dat is de
ironie van het geval bij de
baby-oesters.
Ook de oester produceert larf
jes, zo'n slordige miljoen per
keer. Die zweven in het water,
eten plankton, zijn na een dag
of tien rijp en laten zich dan
naar de bodem zakken om een
(schoon!) plaatsje-voor-het-le-
ven te zoeken. De kwekers
gooien dan „collecteurs" In
het water. Dat zijn van mos
selverwerkingsbedrijven af
komstige schone (want ge
kookte) mosselschelpen. De
oesterlarfjes zetten zich na
melijk niet af op voorwerpen
die al lang ln het water liggen,
vandaar dat kort voor de oes-
terzaadval die mosselschel
pen worden uitgestrooid
waarop de larfjes zich kunnen
vasthechten. Omdat de mees
te larfjes omstreeks deze tijd
worden geboren is men nu be
zig de schelpen in het water te
gooien.
Actie aan twee kanten dus,
maar vooralsnog lijkt de
kwetsbare oester veruit in het
nadeel. De Zeeuwse oesterpo
pulatie is wederom aanzien
lijk gereduceerd, de buiten
landse lijken verloren.
De heer Cornelisse spreekt
van een crisissituatie. „Er zijn
al zoveel dingen voorgesteld
en geprobeerd om nog te red
den wat er te redden valt,
maar er blijkt vrijwel niets
aan te doen. Je kunt de oes
ters nu ook niet opvissen. Ze
zijn zwanger of het net ge
weest en dus verzwakt. Als je
hun rust verstoort gaan ze
toch ook dood. Het zit er, ge
loof lk, niet ln dat de natuur
zelf Ingrijpt. Integendeel, de
natuur gaat juist haar eigen
gang. En daarom ook behoeft
de overvloedige zaadval nog
niet te betekenen dat er bui
tengewoon rijke mosseloog
sten op komst zijn.
„Opmerkelijk is wel dat op de
normale valplaatsen in de
Oosterschelde en ook in de
Waddenzee veel zaad gevallen
is. De zaadval ls overigens on
regelmatig. Het ene Jaar ls er
veel, het andere Jaar of soms
meer jaren achtereen is er wei
nig. Waar wij in de Ooster
schelde echter mee zitten is
dat het nu op plaatsen is ge
beurd waar het nooit voor
komt. En dat geeft te
denken."
DEN HAAG (ANP) In de nieuwe
grondwet zou de mogelijkheid kun-.^
nen worden omgenomen om prinsjes- v
dag, dat per traditie op de derde
dinsdag in september wordt gehou-.~
den, te vervroegen. Dit schrijven mi
nister-president Van Agt en minister
Wiegel van binnenlandse zaken in -
een „verklaring dat er grond bestaat
een voorstel in overweging te nemen/-*
tot verandering ln de grondwet van
bepalingen inzake de werkwijze van
de staten-generaal". De verklaring ls
gericht aan de Tweede Kamer.
Die mogelijkheid zou moeten be- j 1
staan, omdat het niet ondenkbaar ls
dat bij voorbeeld in verband met de
coördinatie binnen de EG de rijksbe-
groting op een eerder tijdstip dan het -
huidige moet worden Ingediend Het
blijft de bedoeling dat het indienen
van de begroting en prinsjesdag met
elkaar verbonden zijn. Volgens de be- j
windslieden moet de in de praktijk
ontstane traditie van de troonrede, J
uitgesproken door het staatshoofd, in
de grondwet worden opgenomen. De j
bepalingen omtrent het openen en
sluiten van de zittingen der staten- j
generaal kunnen uit de grondwet ver-
dwijnen, aldus het voorstel van de
ministers.
In antwoord op vragen uit de Tweede
Kamer verklaren de ministers, dat zij i
menen dat de troonrede door het
staatshoofd moet worden uitgespro- i
ken. ZIJ zien er niet de zin van in dat
de troonrede Joor de minister-presi-
dent zou worden uitgesproken, met j
de koningin als toehoorder. Zij ach
ten het echter gewenst dat de konin-
gin eenmaal per jaar de staten-gene- i
raai namens de regering toespreekt
Man neergestoken
AMSTERDAM (ANP) Bij een
steekpartij ls gistermorgen vroeg een J
20-jarige inwoner van de hoofdstad
ernstig gewond geraakt. De man wer- J
den onverhoeds zes steekwonden in j
de rug toegebracht door twee onbe- j
kende mannen, toen hij zijn auto
voor zijn woning parkeerde. Het
slachtoffer is ln een ziekenhuis opge
nomen.
„Pap vond het helemaal niet
leuk, dat ik al die vissen
ving
