Jitstekende Nederlandse jeugdfilm
Jit muntend ironisch amusement
Fladderende
tapijten
Disney's kleine, brave held
Jonge,
jonge, weer
een lijk!
Kinderbescherming
op beklaagdenbank
Uartijn en de Magiër
Somebody killed
her husband
Jhe Big Fix
U KOMT TOCH LANGSEEN
GRENSWISSELKANTOOR.
Arabian Adventure
Mickey 50 jaar jong
eze week met uitneembaar boekje.
Donald Duck. Een vrolijk weekblad.
Wegvliegen uit een koud nest
Prolongaties
en reprises
jjDAG 6 JULI 1979
FILM WÊÊÊÊÊÊÊIÊM
TROUW/KWARTET 9
or D. Ouwendijk
■pt zijn dertig jaren heeft Karst van der Meulen met een drietal speelfilms voor de jeugd een
pectabele prestatie geleverd. Hij schudt, bij wijze van spreken, de films niet zo maar uit zijn
'puw, omdat jeugdig publiek door zijn gretige aanvaarding van bizarre verbeeldingen snel
Teden zou zijn.
i der Meulen neemt de jeugd in
artistieke en speelse apprecia-
volledig au sérieux. Dat blijkt uit
tritische zorg, die hij aanzijn films
;eedt, zoals men heeft kunnen
in „Circus op stelten" (1972),
iom Ferdinand en de toverdrank"
p4), een paar jaar later gevolgd
„Peter en de vliegende auto-
En nu in '79 is daar van der
ilens vierde film Martijn en de
jhet verhaal spelen een paar dingen
tor elkaar. Volgens een methode die
pr van der Meulen graag wordt
^gepast. Namelijk, vermenging van
p dagelijks leven van een kind met
gevoeligheid voor de wereld van
beelding. In zijn films stapt van
Meulen, net als het kind, zonder
waar van de ene in de andere
reld over. De verbeelde avonturen
jjgen daardoor de spanning mee
enerzijds gedroomde, anderzijds
)gelijke dubbele werkelijkheid. Te-
i deze achtergrond moet men ook
I vertekeningen zien van de ver
schillende figuren. Al zou van der
Meulen er goed aan doen om zich
daarbij eens los te maken van de
Nederlandse acteur.
Dromerig
Martijn is een dromerige prille tiener,
die vergeefs aandacht vraagt van va
der en moeder, eigenaars van een
druk beklante bazaar in een dorp.
Zijn wereld is zijn kamertje, waar hij
zich meer druk maakt over wat hij
(dromend) zou kunnen doen dan over
wat hij moet doen. Gevolg blijven
zitten op school. De enige die de
jongen wat over zijn teleurstelling en
schaamte heen helpt is zijn grootva
der. Die spant ook met hem samen
om hem, buiten weten van zijn ou
ders, te laten meespelen in een film,
die in de omgeving van het dorp
wordt opgenomen. Martijn is daar
een jeugdige ridder, die het moet op
nemen tegen een draak. Hij wordt
daarbij geholpen door een tovenaar
(zijn grootvader). Door de aanwezig
heid in de buurt van een „echte ma
giër" (deze heeft de opdracht om door
een bepaalde bezwering de wereld
voor een ramp te behoeden) kan Mar-
tijns grootvader de wonderlijkste
dingen doen.
Het knappe in de film ligt in de tege
moetkoming aan het grillige ver
wachtingspatroon, dat in het verbeel
dingsleven van kinderen zo'n grote
rol speelt. Die verwachtingen worden
beheerst door een eigen logica, de
logica van het sprookje. Met de draak
in de film wordt binnen het raam van
deze logica op heel amusante manier
een loopje genomen. Alleen wordt
met het duo Mol en Jongewaard te
sterk geleund op het vertrouwde
beeld van Peppi en Kokkie. Ik noem
het duo, omdat het te maken heeft
met de escapades van de draak. Ze
maken daar een eigen „komisch"
nummer van. Voor de rest, plezierige
ontspanning voor jeugdigen tot voor
in de tienerjaren.
Amsterdam-Cineac Reg. Breestr. en
City 1; Den Haag-Odeon 1; Rotter-
dam-Lumière 2 en Studio '62 en ver
der in 24 theaters overal in het land,
Bart Gabriëlse en Joost Prinsen in Martijn de magiër.
't Zal je maar gebeuren dat je, als
hopeloos doch vooralsnog platonisch
verliefd paar in de slaapkamer van de
vrouwelijke (getrouwde) partner ver
toevend, plotseling voetstappen op
de trap hoort, sidderend de stoute
schoenen aantrekt om alles maar
meteen op te biechten en met zijn
drieën de benen te nemen (er is ook
nog een alleraardigst kind in 't spel)
en dan de echtgenoot hardstikke
dood met een groot mes in de rug in
de keuken aan te treffen. Wam! Dat
overkomt Farrah Fawcett-Majors en
Jeff Bridges in „Somebody killed her
husband" („Iemand vermoordde haar
man") van Lamont Johnson. De poli
tie wordt niet ingeschakeld, want wie
zou hun onschuld geloven? Samen
gaan ze, zeulend met het kind. op
zoek naar de dader en na nog een
moordje of vier vinden ze die in een
Disneyland-achtige speelgoedzaak.
Het scenario van de bekende schrij
ver Reginald Rose was echt een beter
regisseur waardig, want het zit goed
in elkaar en de karakters zijn zowel
sympathiek als genuanceerd. Maar
Lamont Johnson ziet op de een of
andere onnaspeurbare wijze kans al
les te overgieten met een zoet-roman-
tische saus, en daaronder rommelt hij
maar wat aan. Een meesterstuk van*
mis-managine!
Amsterdam-Tuschinskl I, 12 jr.
(ie in de voorlaatste film-
ris, waarbij je met een brief-
fcart op de eerste rang mag
J>men zitten, de geselecteer-
i scènes uit The big fix heeft
izien, bedenke wel dat er,
de hand van die scènes,
en enkele conclusie ten
zien van de film getrok-
bn kan worden.
De fragmenten konden toeschouwers
op de gedachte brengen,'dat de ge
bruikelijke achtervolgingen de
hoofdmoot van de film zouden uitma
ken; en dat is gelukkig helemaal
niet het geval. De z.g. „spannende
achtervolgingen" die je geregeld op
de televisie te zien krijgt (óók als er
een keuze uit films wordt gemaakt)
zijn, over het geheel genomen, qua
amusement het celluloid waarop ze
zijn overgebracht niet waard. Men
ADVERTENTIE
vergete daarom bij „The big fix" het
liefst de achtervolging. Die komt aan
het slot en is wat plichtmatig aan het
geheel toegevoegd, omdat achtervol
gingen nu eenmaal gebruikelijk zijn.
Wat de film als geheel zo aantrekke
lijk maakt is, dat er op heel terughou
dende manier de spot met het genre
wordt gedreven. De film is geen regel
rechte satyre op het soort. Daarvoor
is de spot tè ingehouden, om niet te
zeggen „te omzichtig weggestopt".
Het gaat meer om het waas je ironie
dat over de film ligt. Daardoor kijk je
eerder geamuseerd dan in spanning.
De hoofdrol in de film is toever
trouwd aan Richard Dreyfuss, als
type uitmuntend geschikt om in
monkelende relativering van de din
gen door het leven te gaan. Als zoda
nig is hij door de regisseur, Jeremy
Paul Kagan, ook uitmuntend bege
leid.
Het verhaal speelt zich af in de ondui
delijke wereld van de politiek, dus
omdat het Amerikaanse politiek is
in een wereld van corruptie en mis
daad. Dreyfuss raakt daarbij als de
privé detective Moses Wine bij be
trokken. Hij is een detective van de
kouwe grond, die het meer van flair
en toeval moet hebben dan van
scherpzinnigheid. Wine heeft in zijn
high school dagen aan politiek radi
calisme gedaan. Hij is iemand, die
altijd wel „aan iets zal doen". Dat
maakt hem uitmuntend geschikt
voor het opknappen van dubieuze
karweitjes. Dat je dan, als pfivé de-
Verstandig om de Internationale Reis- en Kredietbrief van de
ANWB te hebben als u naar't buitenland gaat.
Stap daarvoor gewoon even binnen bij een Grenswissel
kantoor. Waar u óók voor een ANWB- of WW-lidmaatschap
welkom bent.
Waaru nèt zo snel geholpen wordt aan elk soort vreemdgeld
(óók muntgeld) en verzekerde reischeques. En aan verzeke-
ringen-voór-op reis die 't stempel van de ANWB dragen.
De 6o GWK-kantoren zijn op de vreemdste tijden
geopend, zelfs in 't weekend. Ook makkelijk als u w
kontant-geld nodig hebt, want Eurocheques,
girobetaalkaarten en kascheques worden er
snel verzilverd.
GWK vindt u op stations en aan de
grenzen. Nu ook in het station N.S.
Schiphol. U komt er immers toch langs.
DE GEMAKKELIJKSTE PORTEMONNAIE VAN NEDERLAND
(Samenwerking van N.V. Nederlandse Spoorwegen,N.V.AMEVen
Pierson. Heldring Pierson N.V.).
Hoofdkantoor: Centraal Station, Postbus 721,1000 AS Amsterdam.
Tel. 020-221324.
Richard Dreyfuss in „The big Fix"
tective, gemakkelijk in de knel kunt
komen spreekt van zelf. Vooral als je
te maken krijgt met keiharde corrup
tie in de strijd voor het winnen van
een gouverneurszetel. Wine wordt er
bij gehaald door een medewerkster
van een der kandidaten, een meisje
dat in haar high school dagen ook al
politiek radicaal is geweest en het
daarom voortreffelijk met Wine kan
vinden. Het arme kind krijgt het nare
lot van een gewelddadige dood „op de
hals geschoven".
Nu komt Wine pas goed in actie. Het
geluk van de dommen is met hem,
anders zou hij waarschijnlijk het lot
van zijn medewerkster hebben ge
deeld. Hij mag zelfs de hoofdrol spe
len in de slot-achtervolging en het
succes binnen halen. Tot zijn twaalf
de baantje; met de pech van het
dertiende ongeluk weer erin
gebouwd.
De film is pleziering door de uitste
kend volgehouden eenheid tussen het
detective type Wine-Dreyfuss en het
verhaal. Zelfs de hier boven genoem
de moord op het meisje heeft haast
het karakter van een wat te hard
uitgevallen grap je weet bijna ze
ker dat „het lijk" straks weer zal
opstaan om met charme door een
nieuw avontuur te wandelen (met,
voor haar, opnieuw een tijdelijk lugu
ber einde). Geestig uitgewerkte ont
spanning, waarin de „achtervolging"
maar op de koop toe moet worden
genomen.
Amsterdam - Leidsepleinth., (a.l.)
Puneet Sira in „Arabian Adventure"
door W. Wielek-Berg
Wat wil het lot? Dat er ln één week twee films In de bioscopen
draaien die hun toverkracht ontlenen aan de „Duizend en één
Nacht" (of Iets dergelijks, want iedereen pikt daar maar uit en
stampt er een exotisch potje van naar eigen gerief).
Of Mickey Mouse Disney's meest ge
slaagde tekenfiguur genoemd kan
worden, is een vraag. Wat Mickey
Mouse tegen zich had is, dat hij onder
alle omstandigheden stereotiep her
kenbaar moest blijven. Dat nadeel
had hij samen met figuren als Po-
peye, Pluto, Goofy, Donald Duck, al
konden met de laatst genoemde fi
guur, door „afgeleide" typetjes als de
neefjes en oom Dagobert, meer vari
anten worden verwerkt. Maar goed,
in zijn stereotiepe verschijning wist
Mickey een hele wereld te veroveren.
Hij is van het begin af aan de kleine
brave held gebleven, die zich in moe
dige rechtschapenheid staande wist
te houden te midden van alle „boos
aardigheid". Nooit rondweg gemene
boosaardigheid, eerder een soort qua
si volwassen kwajongensachtigheid.
Dit komt uitstekend tot uitdrukking
in de „jubileumfilm", die onder de
titel Mickey Mouse, vijftig jaar is
gemaakt.
Hollywood heeft een vast patroon
voor dit soort „herdenkingsfilm". Vol
min of meer plechtstatig filosoferen
de bespiegelingen over „historie en
betekenis" van de herdachte helden
of heldinnen. Bespiegelingen, aange
vuld met illustratieve voorbeelden.
Persoonlijk zou ik liever een film heb
ben gezien, met een ruime gevarieer
de aaneenschakeling van Mickey-
films. Maar, dat terzijde, er zijn enke
le bijzonder typerende films in het
jubileumnummer opgenomen, mar
kant voor het spelen met Mickey's
onkwetsbare rechtschapenheid in
zijn vele gevechten met de boosaardi
ge kwajongensachtigheid. Zoals in
het kostelijke filmpje over de „Eenza
me spoken".
Mickey Mouse is nog steeds de typi
sche uitdrukking van het plezier dat
filmtekenaars vonden in het beden
ken van karikaturale bewegingsmo
gelijkheden. Jong filmplezier dat he
laas nooit meer herhaling zal krijgen.
Amsterdam-Flora Disney; Den
Haag-Metropole 2 en Odeon 3; Rot
terdam-Cineac N.R.C. en Lumière 4
en verder nog in vijf theaters overal
in het land, a.l.
„De Dief van Bagdad" en .Arabian
Adventure" heten ze, ze zijn gemaakt
door Clive Donner en Kevin Connor
en welke ik zou moeten kiezen als Ik
een middagje of avondje in de stem
ming was zou ik alleen weten als ik
kinderen had Jonger dan twaalf Jaar,
want „De Dief van Bagdad" is daar
onder en „Arabian Adventure" daar
boven, als u begrijpt wat ik bedoel.
Misschien is de tweede wat enger,
vandaar, maar ik heb het er niet aan
af gezien. „De Dief van Bagdad" is
natuurlijk een oude bekende: deze
versie is de vierde. De eerste werd in
1924 gemaakt (heel mooi, met Doug
las Fairbanks), de tweede ln 1940 (ook
fraai) en de derde in 1961, in Italië,
doch daarbij werd maar wat aange
rommeld.
In beide films barst het van de vlie
gende tapijten (in „Arabian Adventu
re" fladderen ze zeer natuurgetrouw
en worden er luchtgevechten op gele
verd); ze kunnen alle twee bogen op
geesten in flessen (de een plomp, de
ander coquet) en respectievelijk Pe
ter Ustinov en Mickey Rooney spelen
er smakelijke bijrollen ln.
Nog meer gewenst? Dan kunnen zij u
dienen met boze tirannen, edele prin
sen, sappige volkstypes van groot tot
klein en beeldschone, schaars gekle
de prinsessen met ragdunne sluier
tjes (de ayatolla Khomelny zal die
film in Iran zeker verbieden).
Enfin, u zoekt het zelf maar uit. Ik
vond ze allebei even aardig.
De Dief van Bagdad: Amsterdam-
Cinerama en Rialto; Rotterdam-Ca
lypso I, a.l. Arabian Adventure: Am-
sterdam-Rembrandtpl.th.; Eindho
ven-Chicago; Den Haag-Metropole I;
Nljmegen-Carolus; Rotterdam-Cine
ac A.D., 12 jr.
ADVERTENTIE
Ceeseeiïsevev
Mee.'
Jongens en meisjes,
Deze week is Donald Duck maar liefst 16 pagina's
dikker! Zestien pagina's met een machtig leuk
Disney verhaal van Rakker. En je kunt het er nog
uithalen ook. Dan heb je een apart boekje
waar je nog heel lang plezier van kunt hebben!
Natuurlijk vind je in deze Donald Duck ook een
hele grote berg stnps. En ik kan je nu al verklappen
dat mijn vriendjes en ik weer hele gekke avonturen
beleven. Dus haal 'm maar vlug. Veel plezier!
Groeten,
Öc
'OfiOJ.
Haal vlug Donald Duck nummer 27. Nu overal verkrijgbaar.
Onder auspiciën van het Sociologisch
Instituut ln Utrecht, met als belang
rijkste stimulator Leonard Henny,
worden door studenten geregeld
„praktijkjaren" besteed aan het ver
vaardigen van films. De bedoeling
daarvan Is niet om „filmische be
kwaamheden" te verwerven, opdat
die eventueel ln artistieke zin aange
wend kunnen worden. Het filmen
dient aan de ene kant om het eigen
vak, geconcentreerd op bepaalde on
derwerpen, visueel te onderbouwen.
Anderzijds dient het om visueel strin
gente informatie te geven.
Het onderwerp ls voor dit Jaar de
problematiek geweest van jeugdigen
in opvangtehuizen. De titel geeft al
summier aan, wat de resultaten zijn
geweest van het. in beeld gebrachte,
onderzoek. Zij luidt „Wegvliegen uit
een koud nest" Dat koude nest is
„het tehuis". Het weg vliegen duidt
zowel op het feitelijke gegeven, dat er
ooit een einde komt aan elk tehuis
leven, als op het bij de jeugdigen
levende verlangen om zo spoedig mo
gelijk met het opgedrongen leefpa
troon te breken.
De film ls, zoals te begrijpen ls, een
Interview-film. Wat door de tehuis
bewoners wordt gezegd ls weinig
vleiend voor het instituut, dat als
bevoogdende middelaar optreedt
de Kinderbescherming. Een van de
ondervraagden zegt daar kernachtig
over: „van de Kinderbescherming
gaat geen enkele bescherming uit.
Integendeel, het instituut schijnt er
van meet al aan op uit te zijn het kind
van de maatschappij te vervreem
den." Dit is een ernstige beschuldi
ging die, binnen het eenvoudige ka
der van de film, de kracht heeft van
een zeer te veroordelen werkelijk
heid. Het ls niet de eerste keer, dat de
„kinderbescherming" als Jeugd-fru-
streerder op het beklaagdenbankje
wordt gezet. Waar zoveel rook ls moet
er bedenkelijk veel vuur zijn.
LA VIE DEVANT SOI Franse film
van de Israëlische regisseur Mosje
Mlzrahi met veel gevoeligheid en een
prachtige hoofdrol van Slmone 81g-
noret. De gehele week ln City 4, Am
sterdam en Odeon 3, Den Haag.
UNA GIORNATA PART1COLARE
Ontroerende film van de Italiaanse
regisseur Ettore Scola over twee klei
ne mensen, die worden vermalen door
de molens van Mussolini's dictatuur,
met Sophia Lorcn en Marcello Ma-
strolanni tn de hoofdrollen. De gehele
week in Krlterion, Rotterdam.
BRUTTI, SPORCHI E CATTIVI
Rauwe film over het Romeinse sub-
proletarlaat met sociale ondertonen
van Ettore Scola De gehele week ln1
Étudlo '62 Rotterdam en Alhambra 5/
nschede.
C'ERAVAMO TANTO AMAT1 Uit
stekende film van Ettore Scola over
Uelde, film en politiek ln het na-oor-
k>gse Italië. De gehele weck ln Tu-
'schlnskl 5, Amsterdam en City 3, Oro-
ningen.
INTERIORS De eerste ernstige film
van Woody Allen en de eerste waarin
hijzelf niet meespeelt. Prachtig moot.
De gehele week ln Roxy, Haarlem en
Harmonie, Alkmaar.
ANNIE HALL Film van de geniale
Amerikaanse komiek Woody Allen,
vol grappen en droefenis. De gehele
week ln Tuschlnskl 2, Amsterdam en
Sprlnghaver, Utrecht.
TE GEK OM LOS TE LOPEN Schok
kende en ontroerende documentaire
van een Italiaans collectief over nieu
we wegen om geesteszieken te Inte
greren ln de maatschappij. De gehele
week ln Filmhuis Den Bosch.
